บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๐

หน้าที่ ๒๐.

[๓๘] อถ จตุตฺถวาเร ^๑- วิวาโท กสฺมา? สญฺญาย ^๒- วิวาโท. "อหํ สตึเยว สติปฏฺฐานํ วทามิ, อยํ `กาโย สติปฏฺฐานนฺ'ติ วทตี"ติ หิ เนสํ สญฺญา ^๓- โหติ. พฺยญฺชเนปิ เอเสว นโย. [๓๙] น โจทนาย โจทิตพฺพนฺติ ^๔- น โจทนตฺถาย โจทายิตพฺพํ. ^๕- เอกจฺโจ หิ ปุคฺคโล "นลาเฏ เต สาสปมตฺตา ปิฬกา"ติ วุตฺโต "มยฺหํ นลาเฏ สาสปมตฺตํ ปิฬกํ ปสฺสสิ, อตฺตโน นลาเฏ ตาลปกฺกมตฺตํ มหาคณฺฑํ น ปสฺสสี"ติ วทติ. ตสฺมา ปุคฺคโล อุปปริกฺขิตพฺโพ. อทฬฺหทิฏฺฐีติ อนาทานทิฏฺฐี สุํสุมารํ หทเย ^๖- ปกฺขิปนฺโต วิย ทฬฺหํ น ตณฺหาติ. อุปฆาโตติ จณฺฑภาเวน วณฆฏฺฏิตสฺส วิย ทุกฺขุปฺปตฺติ. สุปฏินิสฺสคฺคีติ "กึ นามาหํ อาปนฺโน, กทา อาปนฺโน"ติ วา "ตุวํ อาปนฺโน, ตว อุปชฺฌาโย อาปนฺโน"ติ วา เอกํ เทฺว วาเร วตฺวาปิ "อสุกํ นาม อสุกทิวเส นาม ภนฺเต อาปนฺนตฺถ, สณิกํ อนุสฺสรถา"ติ สริตฺวา ตาวเทว วิสฺสชฺชิสฺสติ. วิเทสาติ พหุํ อตฺถญฺจ การณญฺจ อาหรนฺตสฺส กายจิตฺตกิลมโถ. สกฺโกมีติ เอวรูโป หิ ปุคฺคโล โอกาสํ กาเรตฺวา "อาปตฺตึ อาปนฺนตฺถ ภนฺเต"ติ วุตฺโต "กทา กิสฺมึ วตฺถุสฺมินฺ"ติ วตฺวา "อสุกทิวเส อสุกสฺมึ วตฺถุสฺมินฺ"ติ วุตฺเต "น สรามิ อาวุโส"ติ วทติ, ตโต "สณิกํ ภนฺเต สรถา"ติ พหุํ วตฺวา สาริโต สริตฺวา วิสฺสชฺเชติ. เตนาห "สกฺโกมี"ติ. อิมินา นเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อุเปกฺขา นาติมญฺญิตพฺพาติ อุเปกฺขา น อติกฺกมิตพฺพา, กตฺตพฺพา ชเนตพฺพาติ อตฺโถ. โย หิ เอวรูปํ ปุคฺคลํ ฐิตกํเยว ปสฺสาวํ กโรนฺตํ ทิสฺวาปิ "นนุ อาวุโส นิสีทิตพฺพนฺ"ติ วทติ, โส อุเปกฺขํ อติมญฺญติ นาม. [๔๐] วจีสํหาโรติ วจนสญฺจาโร. อิเมหิ กถิตํ อมูลํ อนฺตรํ ปเวเสยฺย, ตุเมฺห อิเมหิ อิทญฺจิทญฺจ วุตฺตาติ อมูหิ กถิตํ อิเมสํ อนฺตรํ ปเวเสยฺยาติ อตฺโถ. ทิฏฺฐิปฬาโสติอาทีหิ จิตฺตสฺส อนาราธนียภาโว กถิโต. ตํ ชานมาโน สมาโน ครเหยฺยาติ ตํ สตฺถา ชานมาโน สมาโน นินฺเทยฺย อเมฺหติ. เอตํ ปนาวุโส ธมฺมนฺติ เอตํ กลหภณฺฑนธมฺมํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. จตุตฺถวาเท ^๒ ม. ปญฺญาย ^๓ สี. คนฺตพฺพํ, ม. ปญฺญา @^๔ ฉ.ม. ตริตพฺพนฺติ ^๕ ฉ.ม. เวคายิตพฺพํ @^๖ สี. สุํสุมารหทเย, ฉ.ม. สํสุมารหทเย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑.

ตญฺเจติ ตํ สญฺญตฺติการกํ ^๑- ภิกฺขุํ. เอวํ พฺยากเรยฺยาติ มยา เอเต สุทฺธนฺเต ปติฏฺฐาปิตาติ อวตฺวา เยน การเณน สญฺญตฺติ ^๒- กตา, ตเมว ทสฺเสนฺโต เอวํ พฺยากเรยฺย. ตสฺสาหํ ^๓- ธมฺมํ สุตฺวาติ เอตฺถ ธมฺโมติ สารณียธมฺโม อธิปฺเปโต. น เจวตฺตานนฺติอาทีสุ "พฺรหฺมโลกปฺปมาโณ เหส อคฺคิ อุฏฺฐาสิ, โก เอตมญฺญตฺร มยา นิพฺพาเปตุํ สมตฺโถ"ติ หิ วทนฺโต อตฺตานํ อุกฺกํเสติ นาม. "เอตฺตกา ชนา วทนฺติ, ^๔- โอกาโส ลทฺธุํ น สกฺกา, เอโกปิ เอตฺตกมตฺตํ นิพฺพาเปตุํ สมตฺโถ นาม นตฺถี"ติ วทมาโน ปรํ วมฺเภติ นาม. ตทุภยมฺเปส น กโรติ. ธมฺโม ปเนตฺถ สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส พฺยากรณํ, เตสํ ภิกฺขูนํ สญฺญตฺติกรณํ อนุธมฺโม, ตเมว พฺยากโรติ นาม. น จ โกจิ สหธมฺมิโกติ อญฺโญ จสฺส โกจิ สเหตุโก ปเรหิ วุตฺโต วาโท วา อนุวาโท วา ครหิตพฺพภาวํ อาคจฺฉนฺโต นาม นตฺถิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย กินฺติสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -----------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้า ๒๐-๒๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=494&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=494&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=42 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=793 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=803 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=803 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_14