อรรถกถาเล่มที่ ๑๙ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ธ.อ.๒ อปฺปมาท-จิตฺตวคฺค

หน้าที่ ๑๑๒.
วีตินาเมนฺโตติ อตฺโถ. ปมาเท ภยทสฺสิ วาติ: นิรยุปปตฺติอาทิกํ
ปมาเท ภยํ ปสฺสนฺโต, ตาสํ วา อุปปตฺตีนํ มูลตฺตา ปมาทํ ภยโต
ปสฺสนฺโต. สญฺโญชนนฺติ: วฏฺฏทุกฺเขน สทฺธึ โยชนํ พนฺธนํ
วฏฺเฏ โอสีทาปนสมตฺถํ ทสวิธํ สญฺโญชนํ. อณุํถูลนฺติ: มหนฺตญฺจ
ขุทฺทกญฺจ. ฑหํ อคฺคีว คจฺฉตีติ: ยถา อยํ อคฺคิ ตํ มหนฺตญฺจ
ขุทฺทกญฺจ อุปาทานํ ฑหนฺโตว คจฺฉติ; เอวเมว โส อปฺปมาทรโต
ภิกฺขุ อปฺปมาทาธิคเตน ญาณคฺคินา  เอตํ สญฺโญชนํ ฑหนฺโต
อภพฺพุปฺปตฺติกํ กโรนฺโต คจฺฉตีติ อตฺโถ.
     คาถาปริโยสาเน โส ภิกฺขุ ยถานิสินฺโนว สพฺพสญฺโญชนานิ
ฌาเปตฺวา สห   ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺวา อากาเสนาคนฺตฺวา
ตถาคตสฺส สุวณฺณวณฺณํ สรีรํ โถเมตฺวา วณฺเณตฺวา วนฺทมาโน
ปกฺกามีติ.
                     อญฺญตรภิกฺขุวตฺถุ.
                     ------------
                ๙. นิคมวาสิติสฺสตฺเถรวตฺถุ. (๒๓)
     "อปฺปมาทรโตติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
นิคมติสฺสตฺเถรํ อารพฺภ กเถสิ.
     เอกสฺมึ หิ สาวตฺถิโต อวิทูเร นิคมคาเม ชาตสํวฑฺโฒ เอโก
กุลปุตฺโต สตฺถุ สาสเน ปพฺพชิตฺวา ลทฺธูปสมฺปโท "นิคมติสฺสตฺเถโร
นาม อปฺปิจฺโฉ สนฺตุฏฺโฐ ปวิวิตฺโต อารทฺธวิริโยติ ปญฺญายิ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๓.
โส นิพทฺธํ ญาติคาเมเยว ปิณฺฑาย จรติ. อนาถปิณฺฑิกาทีสุ
มหาทานานิ กโรนฺเตสุปิ, ปเสนทิโกสเล อสทิสทานํ กโรนฺเตปิ,
สาวตฺถึ นาคจฺฉติ. ภิกฺขู "อยํ นิคมติสฺโส อุฏฺฐาย สมุฏฺฐาย
ญาติสํสฏฺโฐ วิหรติ, อนาถปิณฺฑิกาทีสุ มหาทานานิ กโรนฺเตสุปิ,
ปเสนทิโกสเล อสทิสทานํ กโรนฺเตปิ, เนว อาคจฺฉตีติ กถํ
สมุฏฺฐาเปตฺวา สตฺถุ อาโรจยึสุ. สตฺถา ตํ ปกฺโกสาเปตฺวา "สจฺจํ
กิร ตฺวํ ภิกฺขุ เอวํ กโรสีติ ปุจฺฉิตฺวา, "นตฺถิ ภนฺเต มยฺหํ
ญาติสํสคฺโค, อหํ เอเต มนุสฺเส นิสฺสาย อชฺโฌหรณียมตฺตํ ลภามิ,
`ลูเข วา ปณีเต วา ยาปนมตฺเต ลทฺเธ, ปุน กึ อาหารปริเยสเนนาติ
นาคจฺฉามิ, ญาตีหิ ปน เม สํสคฺโค นาม นตฺถิ ภนฺเตติ วุตฺเต,
ปกติยาปิ ตสฺส อชฺฌาสยํ ชานนฺโต "สาธุ สาธุ ภิกฺขูติ สาธุการํ
ทตฺวา "อนจฺฉริยํ โข ปเนตํ ภิกฺขุ, ยํ ตฺวํ มาทิสํ อาจริยํ ลภิตฺวา
อปฺปิจฺโฉ อโหสิ; อยญฺหิ อปฺปิจฺฉตา นาม มม ตนฺติ มม ปเวณีติ
วตฺวา ภิกฺขูหิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ:
     อตีเต หิมวนฺเต คงฺคาตีเร เอกสฺมึ อุทุมฺพรวเน อเนกสหสฺสา
สุวกา วสึสุ. ตตฺถ เอโก สุวราชา อตฺตโน นิวาสนรุกฺขสฺส ผเลสุ
ขีเณสุ, ยเทว อวสิฏฺฐํ โหติ องฺกุโร วา ปตฺตํ วา ตโจ วา,
ตํ ขาทิตฺวา คงฺคายํ ปานียํ ปิวิตฺวา ปรมปฺปิจฺโฉ สนฺตุฏฺโฐ หุตฺวา
อญฺญตฺถ น คจฺฉติ. ตสฺส อปฺปิจฺฉสนฺตุฏฺฐภาวคุเณน สกฺกสฺส
ภวนํ กมฺปิ. สกฺโก อาวชฺชมาโน ตํ ทิสฺวา ตสฺส วีมํสนตฺถํ อตฺตโน
อานุภาเวน ตํ รุกฺขํ สุกฺขาเปสิ. รุกฺโข โอภคฺคา ขาณุมตฺโตว หุตฺวา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๔.
ฉิทฺทาวฉิทฺโท, วาเต ปหรนฺเต, อาโกฏิโต วิย สทฺทํ นิจฺฉาเรนฺโต
อฏฺฐาสิ. ตสฺส ฉิทฺเทหิ จุณฺณานิ นิกฺขมนฺติ, สุวราชา ตานิ
ขาทิตฺวา คงฺคายํ ปานียํ ปิวิตฺวา อญฺญตฺถ อคนฺตฺวา วาตาตปํ
อคเณตฺวา อุทุมฺพรขาณุมตฺถเก นิสีทิ. สกฺโก ตสฺส ปรมปฺปิจฺฉภาวํ
ญตฺวา "มิตฺตธมฺมคุณํ กถาเปตฺวา วรมสฺส ทตฺวา อุทุมฺพรํ อมตผลํ
กริตฺวา อาคมิสฺสามีติ เอโก หํสราชา หุตฺวา สุชํ อสุรกญฺญํ ปุรโต
กตฺวา ตํ อุทุมฺพรวนํ คนฺตฺวา อวิทูเร เอกสฺส รุกฺขสฺส สาขาย
นิสีทิตฺวา เตน สทฺธึ กเถนฺโต อิมํ คาถมาห
         "สนฺติ รุกฺขา หริตปตฺตา,     ทุมาเนกผลา พหู,
          กสฺมา นุ สุกฺเข โกลาเป    สุวสฺส นิรโต มโนติ.
     สพฺพํ สุวชาตกํ นวกนิปาเต ๑- อาคตนเยเนว วิตฺถาเรตพฺพํ;
อตฺถุปฺปตฺติเยว หิ ตตฺถ จ อิธ จ นานา, เสสํ ตาทิสเมว.
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา "ตทา สกฺโก อานนฺโท
อโหสิ, สุวราชา อหเมวาติ วตฺวา "เอวํ ภิกฺขเว อปฺปิจฺฉตา
นาเมสา มม ตนฺติ มม ปเวณิ; อนจฺฉริยํ มม ปุตฺตสฺส
นิคมวาสิติสฺสสฺส มาทิสํ อาจริยํ ลภิตฺวา อปฺปิจฺฉตา; ภิกฺขุนา
นาม นิคมวาสิติสฺเสน วิย อปฺปิจฺเฉน ภวิตพฺพํ; เอวรูโป หิ
ภิกฺขุ อภพฺโพ มคฺคผเลหิ ปริหานาย, อญฺญทตฺถุ นิพฺพานสฺเสว
สนฺติเก โหตีติ วตฺวา อิมํ คาถมาห
@เชิงอรรถ: ๑. สพฺเพสุ โปตฺถเกสุ "ทสนิปาเตติ ทิสฺสติ, ตตฺถ ปน อิทํ ชาตกํ นตฺถิ,
@นวกนิปาเตเยว วิชฺชติ. ขุ. ชา. นวก. ๒๕๗.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๕.
           "อปฺปมาทรโต ภิกฺขุ    ปมาเท ภยทสฺสิ วา
            อภพฺโพ ปริหานาย    นิพฺพานสฺเสว สนฺติเกติ.
     ตตฺถ อภพฺโพ  ปริหานายาติ: โส เอวรูโป ภิกฺขุ
สมถวิปสฺสนาธมฺเมหิ วา มคฺคผเลหิ วา ปริหานาย อภพฺโพ, นาปิ
ปตฺเตหิ ปริหายติ น อปฺปตฺตานิ น ปาปุณาติ. นิพฺพานสฺเสว
สนฺติเกติ: กิเลสปรินิพฺพานสฺสาปิ อนุปาทาปรินิพฺพานสฺสาปิ
สนฺติเกเยวาติ.
     คาถาปริโยสาเน นิคมติสฺสตฺเถโร สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ
ปาปุณิ. อญฺเญปิ พหู โสตาปนฺนาทโย อเหสุํ, มหาชนสฺส มหปฺผลา
เทสนา ชาตาติ.
                   นิคมวาสิติสฺสตฺเถรวตฺถุ.
                 อปฺปมาทวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      ทุติโย  วคฺโค
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๙ หน้า ๑๑๒-๑๑๕.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=19&A=2323&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=19&A=2323&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=12
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=330
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=328
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=328
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_25