บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๑

หน้าที่ ๖๔.

#[๘๐-๘๑] ตตฺถ น ธาตา โหมาติ ธาตา สุหิตา ติตฺตา น โหม. นจฺฉาทิมฺหเสติ น รุจฺจาม, น รุจึ อุปฺปาเทม, น ตํ มยํ อตฺตโน รุจิยา ปิวิสฺสามาติ อตฺโถ. อิจฺเจวาติ เอวเมว. มจฺจา ปริเทวยนฺตีติ มยํ วิย อญฺเญปิ มนุสฺสา กตกิพฺพิสา ปริเทวนฺติ กนฺทนฺติ. อทายกาติ อทานสีลา มจฺฉริโน. ยมสฺส ฐายิโนติ ยมโลกสญฺญิเต ยมสฺส ฐาเน เปตฺติวิสเย ฐานสีลา. เย เต วิทิจฺจ อธิคมฺม โภเคติ เย เต สมฺปติ อายติญฺจ สุขวิเสสวิธายเก โภเค วินฺทิตฺวา ^๑- ปฏิลภิตฺวา. น ภุญฺชเร นาปิ กโรนฺติ ปุญฺญนฺติ อเมฺห วิย สยมฺปิ น ภุญฺชนฺติ, ปเรสํ เทนฺตา ทานมยํ ปุญฺญมฺปิ น กโรนฺติ. #[๘๒] เต ขุปฺปิปาสูปคตา ปรตฺถาติ เต สตฺตา ปรตฺถ ปรโลเก เปตฺติวิสเย ชิฆจฺฉาปิปาสาภิภูตา หุตฺวา. จิรํ ฌายเร ฑยฺหมานาติ ขุทาทิเหตุเกน ทุกฺขคฺคินา "อกตํ วต อเมฺหหิ กุสลํ, กตํ ปาปนฺ"ติอาทินา วตฺตมาเนน วิปฺปฏิสารคฺคินา ปริฑยฺหมานา ฌายนฺติ, อนุตฺถุนนฺตีติ อตฺโถ. ทุขุทฺรานีติ ทุกฺขวิปากานิ. อนุโภนฺติ ทุกฺขํ กฏุกปฺผลานีติ อนิฏฺฐผลานิ ปาปกมฺมานิ กตฺวา จิรกาลํ ทุกฺขํ อาปายิกทุกฺขํ อนุภวนฺติ. #[๘๓-๘๔] อิตฺตรนฺติ น จิรกาลฏฺฐายี, อนิจฺจํ วิปริณามธมฺมํ. อิตฺตรํ อิธ ชีวิตนฺติ อิธ มนุสฺสโลเก สตฺตานํ ชีวิตมฺปิ อิตฺตรํ ปริตฺตํ อปฺปกํ. เตนาห ภควา "โย จิรํ ชีวติ, โส วสฺสสตํ อปฺปํ วา ภิยฺโย"ติ. ^๒- อิตฺตรํ อิตฺตรโต ญตฺวาติ ธนธญฺญาทิอุปกรณํ มนุสฺสานํ ชีวิตญฺจ อิตฺตรํ ปริตฺตํ ขณิกํ น จริสฺสนฺติ ^๓- ปญฺญาย อุปปริกฺขิตฺวา. ทีปํ กยิราถ ปณฺฑิโตติ สปญฺโญ ปุริโส ทีปํ อตฺตโน ปติฏฺฐํ ปรโลเก หิตสุขาธิฏฺฐานํ กเรยฺย. เย เต เอวํ ปชานนฺตีติ เย เต มนุสฺสานํ โภคานํ ชีวิตสฺส จ อิตฺตรภาวํ ยาถาวโต ชานนฺติ, เต ทาเน สพฺพกาลํ นปฺปมชฺชนฺติ. สุตฺวา อรหตํ วโจติ อรหตํ พุทฺธาทีนํ อริยานํ วจนํ สุตฺวา, สุตตฺตาติ อตฺโถ. เสสํ ปากฏเมว. @เชิงอรรถ: ^๑ สี. วิทิตฺวา ^๒ ที.มหา. ๑๐/๙๑/๔๕, สํ.ส. ๑๕/๑๔๕/๑๓๐, @องฺ.สตฺตก. ๒๓/๗๐/๑๔๑ (สฺยา) ^๓ ม.วินสฺสนนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕.

เอวํ เต เปตา สามเณเรน ปุฏฺฐา ตมตฺถํ อาจิกฺขิตฺวา "มยํ ตุยฺหํ มาตุล- มาตุลานิโย"ติ ปเวเทสุํ. ตํ สุตฺวา สามเณโร สญฺชาตสํเวโค อุกฺกณฺฐํ ปฏิวิโนเทตฺวา อุปชฺฌายสฺส ปาเทสุ สิรสา นิปติตฺวา เอวมาห "ยํ ภนฺเต อนุกมฺปเกน กรณียํ ^๑- อนุกมฺปํ อุปาทาย, ตํ เม ตุเมฺหหิ กตํ, ^๒- มหตา วตมฺหิ อนตฺถปาตโต รกฺขิโต, น ทานิ เม ฆราวาเสน อตฺโถ, อภิรมิสฺสามิ พฺรหฺมจริยวาเส"ติ. อถายสฺมา สงฺกิจฺโจ ตสฺส อชฺฌาสยานุรูปํ กมฺมฏฺฐานํ อาจิกฺขิ, โส กมฺมฏฺฐานํ อนุยุญฺชนฺโต นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. อายสฺมา ปน สงฺกิจฺโจ ตํ ปวตฺตึ ภควโต อาโรเจสิ. สตฺถา ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺตึ กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย วิตฺถาเรน ธมฺมํ เทเสสิ, สา เทสนา มหาชนสฺส สาตฺถิกา อโหสีติ. นาคเปตวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้า ๖๔-๖๕. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=31&A=1409&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=1409&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=96 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=3182 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=3357 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=3357 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26