อรรถกถาเล่มที่ ๓๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เปต.อ. (ปรมตฺถที.)

หน้าที่ ๑๖๗.
    #[๓๕๓] ยา เตมาติ ยา เต อิมา. ปริจาริกาติ เวยฺยาวจฺจการินิโย. ตาติ
ตา ปริจาริกาโย. กมฺพุกายูรธราติ สงฺขวลยกายูรวิภูสิตา. กญฺจนาเวฬภูสิตาติ
สุวณฺณวฏํสกสมลงฺกตเกสหตฺถา.
    #[๓๕๔] กทลิมิคสญฺฉนฺนาติ กทลิมิคจมฺมปจฺจตฺถรณตฺถตา. สชฺชาติ สชฺชิตา
สยิตุํ ยุตฺตรูปา. โคนกสนฺถตาติ ทีฆโลมเกน โกชเวน สนฺถตา.
    #[๓๕๕] ยตฺถาติ ยสฺมึ ปลฺลงฺเก. วาสูปคตาติ วาสํ อุปคตา, สยิตาติ อตฺโถ.
สมปตฺตายฑฺฒรตฺตายาติ อฑฺฒรตฺติยา อุปคตาย. ตโตติ ปลฺลงฺกโต.
    #[๓๕๖] โปกฺขรญฺญาติ โปกฺขรณิยา. หริเตติ นีเล. สทฺทเลติ ตรุณติณสญฺฉนฺเน.
สุเภติ สุทฺเธ. สุเภติ วา ตสฺสา อาลปนํ. ภทฺเท สมนฺตโต หริเต
สทฺทเล ตสฺสา โปกฺขรณิยา ตีเร ตฺวํ คนฺตฺวาน ฐาสิ ติฏฺฐสีติ โยชนา.
    #[๓๕๗] กณฺณมุณฺโฑติ ขณฺฑิตกณฺโณ ฉินฺนกณฺโณ. ขายิตา อาสีติ ขาทิตา
อโหสิ. อฏฺฐิสงฺขลิกา กตาติ อฏฺฐิสงฺขลิกมตฺตา กตา. ยถา ปุเรติ สุนเขน ขาทนโต
ปุพฺเพ วิย.
    #[๓๕๘] ตโตติ โปกฺขรณึ โอคาหนโต ปจฺฉา. องฺคปจฺจงฺคีติ
ปริปุณฺณสพฺพงฺคปจฺจงฺควตี. สุจารูติ สุฏฺฐุ มโนรมา. ปิยทสฺสนาติ ทสฺสนียา.
อายาสีติ อาคจฺฉสิ.
     เอวํ เตน รญฺญา ปุจฺฉิตา สา เปตี อาทิโต ปฏฺฐาย อตฺตโน ปวตฺตึ
ตสฺส กเถนฺตี:-
         [๓๖๐] "กิมิลายํ ๑- คหปติ          สทฺโท อาสิ อุปาสโก
               ตสฺสาหํ ภริยา อาสึ          ทุสฺสีลา อติจารินี.
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. กิมฺพิลายํ. เอวมุปริปิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๘.
         [๓๖๑] โส มํ อติจรมานาย ๑-       สามิโก เอตทพฺรวิ
              `เนตํ ฉนฺนํ ปติรูปํ ๒-         ยํ ตฺวํ อติจราสิ มํ'.
         [๓๖๒] สาหํ โฆรญฺจ สปถํ           มุสาวาทญฺจ ภาสิสํ
              `นาหํ ตํ อติจรามิ            กาเยน อุท เจตสา.
         [๓๖๓] สจาหํ ตํ อติจรามิ           กาเยน อุท เจตสา
               กณฺณมุณฺโฑยํ ๓- สุนโข        องฺคมงฺคานิ ขาทตุ'
         [๓๖๔] ตสฺส กมฺมสฺส วิปากํ          มุสาวาทสฺส จูภยํ
               สตฺเตว วสฺสสตานิ ๔-        อนุภูตํ ยโต หิ เม
               กณฺณมุณฺโฑ จ สุนโข          องฺคมงฺคานิ ขาทตี"ติ
ปญฺจ คาถา อาห.
    #[๓๖๐-๓๖๑] ตตฺถ กิมิลายนฺติ เอวํนามเก นคเร. อติจารินีติ ภริยา หิ
ปตึ อติกฺกมฺม จรณโต "อติจารินี"ติ วุจฺจติ. อติจรมานาย มยิ โส สามิโก
มํ เอตทพฺรวีติ โยชนา. เนตํ ฉนฺนนฺติอาทิ วุตฺตาการทสฺสนํ. ตตฺถ เนตํ ฉนฺนนฺติ
น เอตํ ยุตฺตํ. น ปติรูปนฺติ ตสฺเสว เววจนํ. ยนฺติ กิริยาปรามสนํ. อติจราสีติ
อติจรสิ, อยเมว วา ปาโฐ. ยํ มํ ตฺวํ อติจรสิ, ตตฺถ ยํ อติจรณํ, เนตํ
ฉนฺนํ เนตํ ปติรูปนฺติ อตฺโถ.
    #[๓๖๒-๓๖๔] โฆรนฺติ ทารุณํ. สปถนฺติ สปนํ. ภาสิสนฺติ อภาสึ. สจาหนฺติ
สเจ อหํ. ตนฺติ ตฺวํ. ตสฺส กมฺมสฺสาติ ตสฺส ปาปกมฺมสฺส ทุสฺสีลฺยกมฺมสฺส.
มุสาวาทสฺส จาติ "นาหํ ตํ อติจรามี"ติ วุตฺตมุสาวาทสฺส จ. อุภยนฺติ อุภยสฺส
วิปากํ. อนุภูตนฺติ อนุภูยมานํ มยาติ อตฺโถ. ยโตติ ยโต ปาปกมฺมโต.
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. เอวํ อติจรมานาย      ๒ สี. ฉนฺนํ น ปฏิรูปํ
@๓ สี.,อิ. อยํ กณฺณมุณฺโฑ         ๔ สี. สตฺต วสฺสสตานิ จ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๙.
เอวญฺจ ปน วตฺวา เตน อตฺตโน กตํ อุปการํ กิตฺเตนฺตี:-
         [๓๖๕] "ตฺวญฺจ เทว พหุกาโร        อตฺถาย เม อิธาคโต
               สุมุตฺตาหํ กณฺณมุณฺฑสฺส         อโสกา อกุโตภยา.
         [๓๖๖] ตาหํ เทว นมสฺสามิ          ยาจามิ ปญฺชลีกตา
               ภุญช อมานุเส กาเม         รม เทว มยา สหา"ติ
เทฺว คาถา อาห. ตตฺถ เทวาติ ราชานํ อาลปติ. กณฺณมุณฺฑสฺสาติ กณฺณมุณฺฑโต.
นิสฺสกฺเก หิ อิทํ สามิวจนํ. อถ ราชา ตตฺถ วาเสน นิพฺพินฺนมานโส คมนชฺฌาสยํ
ปกาเสสิ. ตํ สุตฺวา เปตี รญฺโญ ปฏิพทฺธจิตฺตา ตตฺเถวสฺส วาสํ ยาจนฺตี "ตาหํ
เทว นมสฺสามี"ติ คาถมาห.
     ปุน ราชา เอกํเสน นครํ คนฺตุกาโมว หุตฺวา อตฺตโน อชฺฌาสยํ
ปเวเทนฺโต:-
         [๓๖๗] "ภุตฺตา อมานุสา กามา ๑-    รมิโตมฺหิ ตยา สห
               ตาหํ สุภเค ยาจามิ          ขิปฺปํ ปฏินยาหิ มนฺ"ติ
โอสานคาถํ อาห. ตตฺถ ตาหนฺติ ตํ อหํ. สุภเคติ สุภคยุตฺเต. ปฏินยาหิ มนฺติ
มยฺหํ นครเมว มํ ปฏิเนหิ. เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมว.
     อถ สา วิมานเปตี รญฺโญ วจนํ สุตฺวา วิโยคํ อสหมานา โสกาตุรตาย
พฺยากุลหทยา เวธมานสรีรา นานาวิเธหิ อุปาเยหิ ยาจิตฺวาปิ ตํ ตตฺถ วาเสตุํ
อสกฺโกนฺตี พหูหิ มหารเหหิ รตเนหิ สทฺธึ ราชานํ นครํ เนตฺวา ปาสาทํ
อาโรเปตฺวา กนฺทิตฺวา ปริเทวิตฺวา อตฺตโน วสนฏฺฐานเมว คตา. ราชา ปน
ตํ ทิสฺวา สญฺชาตสํเวโค ทานาทีนิ ปุญฺญกมฺมานิ กตฺวา สคฺคปรายโน อโหสิ.
อถ อมฺหากํ ภควติ โลเก อุปฺปชฺชิตฺวา ปวตฺติตวรธมฺมจกฺเก อนุกฺกเมน สาวตฺถิยํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี.,อิ. ภุตฺวา อมานุเส กาเม
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗๐.
วิหรนฺเต เอกทิวสํ อายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโน ปพฺพตจาริกํ จรมาโน ตํ อิตฺถึ
สปริวารํ ทิสฺวา ตาย กตกมฺมํ ปุจฺฉิ, สา อาทิโต ปฏฺฐาย สพฺพํ เถรสฺส
กเถสิ, เถโร ตาสํ ธมฺมํ เทเสสิ, ตํ ปวตฺตึ เถโร ภควโต อาโรเจสิ, ภควา
ตมตฺถํ อฏฺฐุปฺปตฺตึ กตฺวา สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสสิ, มหาชโน ปฏิลทฺธสํเวโค
ปาปโต โอรมิตฺวา ทานาทีนิ ปุญฺญกมฺมานิ กตฺวา สคฺคปรายโน อโหสีติ.
                    กณฺณมุณฺฑเปติวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ------------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้า ๑๖๗-๑๗๐.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=31&A=3714&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=3714&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=109
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=3888
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=4053
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=4053
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26