อรรถกถาเล่มที่ ๔ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ที.อ. (สุมงฺคล.๑)

ปูเรนฺเตน ปริวสิตพฺพํ. อารทฺธจิตฺตาติ อฏฺวตฺตปูรเณน ตุฏฺจิตฺตา, อยเมตฺถ
สงฺเขโป. วิตฺถารโต ปเนส ติตฺถิยปริวาโส สมนฺตปาสาทิกาย วินยฏฺกถาย
ปพฺพชฺชาขนฺธกวณฺณนาย วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ. อปิจ เมตฺถาติ อปิจ เม
เอตฺถ. ปุคฺคลเวมตฺตตา วิทิตาติ ปุคฺคลนานตฺตํ วิทิตํ. "อยํ ปุคฺคโล
ปริวาสารโห, อยํ น ปริวาสารโห"ติ อิทํ มยฺหํ ปากฏนฺติ ทสฺเสติ. ตโต กสฺสโป
จินฺเตสิ "อโห  อจฺฉริยํ พุทฺธสาสนํ, ยตฺถ เอวํ ฆํสิตฺวา โกฏฺเฏตฺวา ยุตฺตเมว
คณฺหนฺติ, อยุตฺตํ ฉฑฺเฑนฺตี"ติ, ตโต สุฏฺุตรํ ปพฺพชฺชาย สญฺชาตุสฺสาโห "สเจ
ภนฺเต"ติ อาทิมาห.
      อถ โข ภควา ตสฺส ติพฺพจฺฉนฺทตํ วิทิตฺวา "น กสฺสโป ปริวาสํ
อรหตี"ติ อญฺตรํ ภิกฺขุํ  อามนฺเตสิ "คจฺฉ ภิกฺขุ กสฺสปํ นฺหาเปตฺวา
ปพฺพาเชตฺวา อาเนหี"ติ. โส ตถา กตฺวา ตํ ปพฺพาเชตฺวา ภควโต  สนฺติกํ
อาคมาสิ. ภควา ตํ คณมชฺเฌ นิสีทิตฺวา อุปสมฺปาเทสิ เตน วุตฺตํ "อลตฺถ โข
อเจโล กสฺสโป ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, อลตฺถ อุปสมฺปทนฺ"ติ.
อจิรูปสมฺปนฺโนติ อุปสมฺปนฺโน หุตฺวา อจิรเมว. ๑- วูปกฏฺโติ วตฺถุกามกิเลสกาเมหิ
กาเยน เจว จิตฺเตน จ วูปกฏฺโ. อปฺปมตฺโตติ กมฺมฏฺาเน สตึ อวิชหนฺโต.
อาตาปีติ กายิกเจตสิกสงฺขาเตน วิริยาตาเปน อาตาปี. ปหิตตฺโตติ กาเย จ ชีวิเต
จ อนเปกฺขตาย เปสิตจิตฺโต วิสฺสฏฺอตฺตภาโว. ยสฺสตฺถายาติ ยสฺส อตฺถาย.
กุลปุตฺตาติ อาจารกุลปุตฺตา. สมฺมเทวาติ เหตุนาว การเณเนว. ตทนุตฺตรนฺติ ตํ
อนุตฺตรํ. พฺรหฺมจริยปริโยสานนฺติ มคฺคพฺรหฺมจริยสฺส ปริโยสานภูตํ อรหตฺตผลํ,
ตสฺส หิ อตฺถาย กุลปุตฺตา ปพฺพชฺชนฺติ. ทิฏเว ธมฺเมติ  อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว.
สยํ อภิญฺา สจฺฉิกตฺวาติ อตฺตนาเยว ปญฺาย ปจฺจกฺขํ กตฺวา, อปรปจฺจยํ
กตฺวาติ อตฺโถ. อุปสมฺปชฺช วิหรตีติ ปาปุณิตฺวา สมฺปาเทตฺวา วิหาสิ, เอวํ
วิหรนฺโตปิ ๒- ขีณา  ชาติ ฯเปฯ อพฺภญฺาสีติ.
      เอวมสฺส ปจฺจเวกฺขณภูมึ ทสฺเสตฺวา อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺาเปตุํ
"อญฺตโร โข ปนายสฺมา กสฺสโป อรหตํ อโหสี"ติ วุตฺตํ. ตตฺถ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. นจิรเมว             ๒ ฉ.ม. วิหรนฺโต จ
อญฺตโรติ เอโก. อรหตนฺติ อรหนฺตานํ, ภควโต สาวกานํ อรหนฺตานํ
อพฺภนฺตโร อโหสีติ อยเมตฺถ อธิปฺปาโย. ยํ ยํ ปน อนฺตรนฺตรา น วุตฺตํ, ตํ
ตํ ตตฺถ ตตฺถ วุตฺตตฺตา ปากฏเมวาติ.
                  อิติ สุมงฺคลวิลาสินิยา ทีฆนิกายฏฺกถาย
                     มหาสีหนาทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                              อฏฺมํ.
                         ---------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้า ๓๐๐-๓๐๑.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=7857&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=7857&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=260
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=9&A=5295
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=4073
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=4073
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๙
http://84000.org/tipitaka/read/?index_9