บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๔๖

๒. ติสฺสเมตฺเตยฺยมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา [๙] ทุติเย ติสฺสเมตฺเตยฺยสุตฺตนิทฺเทเส:- โกธ สนฺตุสิโตติ นิฏฺิเต ปน อชิตสุตฺเต "กถํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ, มจฺจุราชา น ปสฺสตี"ติ ^๔- เอวํ โมฆราชา ปุจฺฉิตุํ อารภิ. "น ตาวสฺส อินฺทฺริยานิ ปริปากํ คตานี"ติ ตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. จสทฺโท น ทิสฺสติ ^๒ ฉ.ม..........สหสฺสานญฺจ @^๓ ก. สจฺจาภิสิตฺตลทฺธ... ^๔ ขุ.สุ. ๒๕/๑๑๒๕/๕๔๙, @ขุ.จูฬ. ๓๐/๕๐๓/๒๔๕ (สฺยา)

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐.

ภควา "ติฏฺ ตฺวํ โมฆราช, อญฺโ ปุจฺฉตู"ติ ปฏิกฺขิปิ. ตโต ติสฺสเมตฺเตยฺโย อตฺตโน สํสยํ ปุจฺฉนฺโต "โกธา"ติ คาถมาห. ตตฺถ โกธ สนฺตุสิโตติ โก อิธ สตฺโต ตุฏฺโ. อิญฺชิตาติ ตณฺหาทิฏฺิวิปฺผนฺทิตานิ. อุภนฺตมภิญฺายาติ อุโภ อนฺเต อภิชานิตฺวา. มนฺตา น ลิมฺปตีติ ^๑- ปญฺาย น ลิมฺปติ. ^๒- ปริปุณฺณสงฺกปฺโปติ เนกฺขมฺมาทิวิตกฺเกหิ ปริปุณฺณสงฺกปฺปตฺตา ปริปุณฺณมโนรโถ. ตณฺหิญฺชิตนฺติ ตณฺหาย จลิตํ. ทิฏฺิญฺชิตาทีสุปิ เอเสว นโย. กามิญฺชิตนฺติ กิเลสกาเมหิ อิญฺชิตํ ผนฺทิตํ. "กมฺมิญฺชิตนฺ"ติปิ ปาโ, ตํ น สุนฺทรํ. มหนฺโต ปุริโสติ มหาปุริโส. อุตฺตโม ปุริโสติ อคฺคปุริโส. ปธาโน ปุริโสติ เสฏฺปุริโส. อลามโก ปุริโสติ วิสิฏฺปุริโส. เชฏฺโก ปุริโสติ ปาโมกฺขปุริโส. อเหฏฺิมโก ^๓- ปุริโสติ อุตฺตมปุริโส. ปุริสานํ โกฏิปฺปตฺโต ปุริโสติ ปธานปุริโส. สพฺเพสํ อิจฺฉิโต ปุริโส ปวรปุริโส. สิพฺพินิมจฺจคาติ ตณฺหํ อติอคา, อติกฺกมิตฺวา ิโต. อุปจฺจคาติ ภุสํ อติอคา. [๑๐] ตสฺเสตมตฺถํ ภควา พฺยากโรนฺโต "กาเมสู"ติ คาถาทฺวยมาห. ตตฺถ กาเมสุ พฺรหฺมจริยวาติ กามนิมิตฺตํ พฺรหฺมจริยวา, กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา มคฺคพฺรหฺมจริเยน สมนฺนาคโตติ วุตฺตํ โหติ. เอตฺตาวตา สนฺตุสิตตํ ทสฺเสสิ. "วีตตโณฺห"ติอาทีหิ อนิญฺชิตตํ. ^๔- ตตฺถ สงฺขาย นิพฺพุโตติ อนิจฺจาทิวเสน ธมฺเม วีมํสิตฺวา ราคาทินิพฺพาเนน นิพฺพุโต. อสทฺธมฺมสมาปตฺติยาติ นีจธมฺมสมาโยคโต. อารตีติ อารกา รมณํ. วิรตีติ ตาย วินา รมณํ. ^๕- ปฏิวิรตีติ ปฏินิวตฺติตฺวา ตาย วินา รมณํ. ^๕- เวรมณีติ เวรวินาสนํ ^๖- อกิริยาติ กิริยาปจฺฉินฺทนํ. ^๗- อกรณนฺติ กรณปริจฺฉินฺทนํ. อนชฺฌาปตฺตีติ อนาปชฺชนตา. เวลาอนติกฺกโมติ สีมาอนติกฺกโม. เสสํ ตตฺถ ตตฺถ วุตฺตนยตฺตา ปากฏเมว. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. น ลิปฺปตีติ ^๒ ฉ.ม. น ลิปฺปติ ^๓ ฉ.ม. น เหฏฺิมโก ^๔ ก. อเนชตํ @^๕ ก. วิรมณํ ^๖ ม. รมณํ ^๗ สี. กิริยาปริจฺฉินฺทนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑.

เอวํ ภควา อิมมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิ. เทสนาปริโยสาเน อยมฺปิ พฺราหฺมโณ อรหตฺเต ปติฏฺาสิ สทฺธึ อนฺเตวาสิกสหสฺเสน, อญฺเสญฺจ อเนกสหสฺสานํ ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิ. เสสํ ปุพฺพสทิสเมว. สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย จูฬนิทฺเทสฏฺกถาย ติสฺสเมตฺเตยฺยมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺิตา. ทุติยํ. ------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๖ หน้า ๙-๑๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=46&A=217&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=217&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=100 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=644 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=683 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=683 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_30