บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
TIPITAKA Volume 14 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 6 : Sutta. Ma. U.
Nandakovādasuttaṃ [766] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . atha kho mahāpajāpatī gotamī pañcamattehi bhikkhunīsatehi saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . ekamantaṃ ṭhitā kho mahāpajāpatī gotamī bhagavantaṃ etadavoca ovadatu bhante bhagavā bhikkhuniyo anusāsatu bhante bhagavā bhikkhuniyo karotu bhante bhagavā bhikkhunīnaṃ dhammikathanti. [767] Tena kho pana samayena therā bhikkhū bhikkhuniyo ovadanti pariyāyena . āyasmā pana nandako na icchati bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyena . atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi kassa nu kho ānanda ajja pariyāyo bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyenāti 1-. Sabbeheva bhante kato pariyāyo bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyena ayaṃ bhante āyasmā nandako na icchati bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyenāti. {767.1} Atha kho bhagavā āyasmantaṃ nandakaṃ āmantesi ovada nandaka bhikkhuniyo anusāsa nandaka bhikkhuniyo karohi tvaṃ brāhmaṇa bhikkhunīnaṃ dhammikathanti . evambhanteti kho āyasmā nandako bhagavato @Footnote: 1 Sī. Yu. ito paraṃ nandakassa bhante pariyāyo bhikkhuniyo ovadituṃ pariyāyenāti vacanaṃ @dissati. Paṭissutvā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi . sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto attadutiyo 1- yena rājakārāmo tenupasaṅkami . Addasāsuṃ 2- kho tā bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ dūratova āgacchantaṃ disvāna āsanaṃ paññāpesuṃ udakañca pādānaṃ upaṭṭhapesuṃ . Nisīdi kho āyasmā nandako paññatte āsane nisajja pāde pakkhālesi . tāpi kho bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. [768] Ekamantaṃ nisinnā kho tā bhikkhuniyo āyasmā nandako etadavoca paṭipucchakathā kho bhaginiyo bhavissati tattha ājānantīti ājānāmātissa vacanīyaṃ na ājānantīti na ājānāmātissa vacanīyaṃ yassā vā panassa kaṅkhā vā vimati vā ahameva tattha paṭipucchitabbo idaṃ bhante kathaṃ imassa kvatthoti . ettakenapi mayaṃ bhante ayyassa nandakassa attamanā abhinandāma 3- yanno ayyo nandako pavāretīti. [769] Taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no @Footnote: 1 Po. adutiyo . 2 Po. Ma. addasaṃsu . 3 Sī. abhiraddhā. Hetaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo sotaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. ghānaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . Aniccaṃ bhante .pe. jivhā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. kāyo nicco vā anicco vāti . anicco bhante .pe. mano nicco vā anicco vāti . anicco bhante. Yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . Yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . pubbeva no hetaṃ bhante yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ itipi me cha ajjhattikā āyatanā aniccāti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [770] Taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo rūpā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti. Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo saddā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. gandhā niccā vā aniccā vāti. Aniccā bhante .pe. rasā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. phoṭṭhabbā niccā vā aniccā vāti . aniccā Bhante .pe. dhammā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . Yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . pubbeva no hetaṃ bhante yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ itipi me cha bāhirā āyatanā aniccāti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [771] Taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . No hetaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo sotaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. ghānaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. jivhāviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. kāyaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. manoviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi Eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu. Pubbeva no hetaṃ bhante yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ itipi me cha viññāṇakāyā aniccāti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [772] Seyyathāpi bhaginiyo telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā accipi aniccā vipariṇāmadhammā ābhāpi aniccā vipariṇāmadhammā . yo nu kho bhaginiyo evaṃ vadeyya amussa telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā accipi aniccā vipariṇāmadhammā yā ca khvassa ābhā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammāti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . amussa hi bhante telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā accipi aniccā vipariṇāmadhammā pagevassa ābhā aniccā vipariṇāmadhammāti. [773] Evameva kho bhaginiyo yo nu kho [1]- evaṃ vadeyya cha kho me ajjhattikā āyatanā aniccā yañca kho ajjhattike āyatane paṭicca paṭisaṃvedemi sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . @Footnote: 1 Po. etthantare bhaginiyoti dissati. Tajjaṃ tajjaṃ bhante paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjati tajjassa tajjassa paccayassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhatīti. Sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [774] Seyyathāpi bhaginiyo mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ khandhopi anicco vipariṇāmadhammo sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ chāyāpi aniccā vipariṇāmadhammā . yo nu kho bhaginiyo evaṃ vadeyya amussa mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ khandhopi anicco vipariṇāmadhammo sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ yā ca khvassa chāyā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammāti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . amussa hi bhante mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ khandhopi anicco vipariṇāmadhammo sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ pagevassa chāyā aniccā vipariṇāmadhammāti. [775] Evameva kho bhaginiyo yo nu kho evaṃ vadeyya cha kho me bāhirā āyatanā aniccā [1]- yañca kho bāhire āyatane paṭicca paṭisaṃvedemi sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti sammā nu kho so bhaginiyo @Footnote: 1 Yu. vipariṇāmadhammā. Vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu. Tajjaṃ tajjaṃ bhante paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjati tajjassa tajjassa paccayassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhatīti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [776] Seyyathāpi bhaginiyo dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ vikanteyya anupahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anupahacca bāhiraṃ cammakāyaṃ yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ antarā nahārū antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena sañchindeyya saṅkanteyya samparikanteyya sañchinditvā saṅkantitvā samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā evaṃ vadeyya tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā iminā cammenāti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . Taṃ kissa hetu. Asu hi bhante dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ vikanteyya anupahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anupahacca bāhiraṃ cammakāyaṃ yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ antarā nahārū antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena sañchindeyya saṅkanteyya samparikanteyya sañchinditvā saṅkantitvā samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ Teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā kiñcāpi so evaṃ vadeyya tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā iminā cammenāti atha kho sā gāvī visaṃyuttā teneva cammena 1-. [777] Upamā kho me ayaṃ bhaginiyo katā atthassa viññāpanāya. Ayamevettha attho . antaro maṃsakāyoti kho bhaginiyo channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ . bāhiro cammakāyoti kho bhaginiyo channetaṃ bāhirānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ . antarā vilimaṃsaṃ antarā nahārū antarā bandhanti kho bhaginiyo nandirāgassetaṃ adhivacanaṃ . tiṇhaṃ govikantananti kho bhaginiyo ariyāyetaṃ paññāya adhivacanaṃ yāyaṃ ariyā paññā antarā kilesaṃ antarā saññojanaṃ antarā bandhanaṃ sañchindati saṅkantati samparikantati. [778] Satta kho 2- ime bhaginiyo bojjhaṅgā yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . katame satta . idha bhaginiyo bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... viriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ @Footnote: 1 Ma. Yu. cammenāti. 2 Po. Ma. satta kho panime. Virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ . ime kho bhaginiyo satta bojjhaṅgā yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti. [779] Atha kho āyasmā nandako tā bhikkhuniyo iminā ovādena ovaditvā uyyojesi gacchatha bhaginiyo kāloti . Atha kho tā bhikkhuniyo āyasmato nandakassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu . ekamantaṃ ṭhitā kho tā bhikkhuniyo bhagavā etadavoca gacchatha bhikkhuniyo kāloti . atha kho tā bhikkhuniyo bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. [780] Atha kho bhagavā acirapakkantāsu tāsu bhikkhunīsu bhikkhū āmantesi seyyathāpi bhikkhave tadahuposathe cātuddase na hoti bahuno janassa kaṅkhā vā vimati vā ūno nu kho cando puṇṇo nu kho candoti atha kho ūno cando tveva hoti evameva kho bhikkhave tā [1]- nandakassa dhammadesanāya attamanā ceva honti no ca kho paripuṇṇasaṅkappāti . atha kho bhagavā āyasmantaṃ nandakaṃ āmantesi tenahi tvaṃ nandaka svepi tā bhikkhuniyo tenevovādena ovadeyyāsīti . evambhanteti kho āyasmā @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. tā bhikkhuniyo. Nandako bhagavato paccassosi. [781] Atha kho āyasmā nandako tassā rattiyā accayena pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiyaṃ piṇḍāya [1]- caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto attadutiyo yena rājakārāmo tenupasaṅkami . addasāsuṃ 2- kho tā bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ dūratova āgacchantaṃ . disvāna āsanaṃ paññāpesuṃ udakañca pādānaṃ upaṭṭhapesuṃ . nisīdi kho āyasmā nandako paññatte āsane . nisajja pāde pakkhālesi . tāpi kho bhikkhuniyo āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. [782] Ekamantaṃ nisinnā kho tā bhikkhuniyo āyasmā nandako etadavoca paṭipucchakathā kho bhaginiyo bhavissati tattha ājānantīti ājānāmātissa vacanīyaṃ na ājānantīti na ājānāmātissa vacanīyaṃ yassā vā panassa kaṅkhā vā vimati vā ahameva tattha paṭipucchitabbo idaṃ bhante kathaṃ imassa kvatthoti . ettakenapi mayaṃ bhante ayyassa nandakassa attamanā abhinandāma yanno ayyo nandako pavāretīti. [783] Taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no @Footnote: 1 piṇḍāya pāvisi: sāvatthiyaṃ piṇḍāyāti naṭṭhā bhaveyyuṃ . 2 Po. Ma. addasaṃsu. Hetaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo sotaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. ghānaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . Aniccaṃ bhante .pe. jivhā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. kāyo nicco vā anicco vāti . anicco bhante .pe. mano nicco vā anicco vāti . anicco bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . Yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . pubbeva no hetaṃ bhante yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ itipi me cha ajjhattikā āyatanā aniccāti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [784] Taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo rūpā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti. Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo saddā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. gandhā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. rasā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. phoṭṭhabbā niccā vā aniccā Vāti . aniccā bhante .pe. dhammā niccā vā aniccā vāti. Aniccā bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . pubbeva no hetaṃ bhante yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ itipi me cha bāhirā āyatanā aniccāti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [785] Taṃ kiṃ maññatha bhaginiyo cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . No hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . pubbeva no hetaṃ bhante yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ itipi me cha viññāṇakāyā aniccāti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato . sotaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. ghānaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. jivhāviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. kāyaviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. manoviññāṇaṃ Niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . pubbeva no hetaṃ bhante yathābhūtaṃ sammappaññāya sudiṭṭhaṃ itipi me cha viññāṇakāyā aniccāti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [786] Seyyathāpi bhaginiyo telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā accipi aniccā vipariṇāmadhammā ābhāpi aniccā vipariṇāmadhammā . yo nu kho bhaginiyo evaṃ vadeyya amussa telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā accipi aniccā vipariṇāmadhammā yā ca khvassa ābhā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammāti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . amussa hi bhante telappadīpassa jhāyato telampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ vaṭṭipi aniccā vipariṇāmadhammā accipi aniccā vipariṇāmadhammā pagevassa ābhā aniccā vipariṇāmadhammāti. [787] Evameva kho bhaginiyo yo nu kho evaṃ vadeyya cha kho me ajjhattikā āyatanā aniccā yañca kho cha ajjhattike Āyatane paṭicca paṭisaṃvedemi sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . Tajjaṃ tajjaṃ bhante paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjati tajjassa tajjassa paccayassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhatīti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [788] Seyyathāpi bhaginiyo mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ khandhopi anicco vipariṇāmadhammo sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ chāyāpi aniccā vipariṇāmadhammā. Yo nu kho bhaginiyo evaṃ vadeyya amussa mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ khandhopi anicco vipariṇāmadhammo sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ yā ca khvassa chāyā sā niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammāti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti. No hetaṃ bhante. Taṃ kissa hetu . amussa hi bhante mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato mūlampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ khandhopi anicco vipariṇāmadhammo sākhāpalāsampi aniccaṃ vipariṇāmadhammaṃ pagevassa chāyā aniccā vipariṇāmadhammāti. [789] Evameva kho bhaginiyo yo nu kho evaṃ vadeyya cha Kho me bāhirā āyatanā aniccā yañca kho bāhire āyatane paṭicca paṭisaṃvedemi sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā taṃ niccaṃ dhuvaṃ sassataṃ avipariṇāmadhammanti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . taṃ kissa hetu . Tajjaṃ tajjaṃ bhante paccayaṃ paṭicca tajjā tajjā vedanā uppajjati tajjassa tajjassa paccassa nirodhā tajjā tajjā vedanā nirujjhatīti . sādhu sādhu bhaginiyo evaṃ hetaṃ bhaginiyo hoti ariyasāvakassa yathābhūtaṃ sammappaññāya passato. [790] Seyyathāpi bhaginiyo dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ vikanteyya anūpahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anūpahacca bāhiraṃ cammakāyaṃ yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ antarā nahārū antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena sañchindeyya saṅkanteyya [1]- samparikanteyya sañchinditvā saṅkantitvā [2]- samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā evaṃ vadeyya tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā iminā cammenāti sammā nu kho so bhaginiyo vadamāno vadeyyāti . no hetaṃ bhante . Taṃ kissa hetu. Amu hi bhante dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā gāviṃ vadhitvā tiṇhena govikantanena gāviṃ vikanteyya anūpahacca antaraṃ maṃsakāyaṃ anūpahacca bāhiraṃ maṃsakāyaṃ yaṃ yadeva tattha antarā vilimaṃsaṃ @Footnote: 1-2 Ma. etthantare sampakanteyya sampakantitvāti dissanti. Antarā nahārū antarā bandhanaṃ taṃ tadeva tiṇhena govikantanena gāviṃ sañchindeyya saṅkanteyya samparikanteyya sañchinditvā saṅkantitvā samparikantitvā vidhunitvā bāhiraṃ cammakāyaṃ teneva cammena taṃ gāviṃ paṭicchādetvā kiñcāpi so evaṃ vadeyya tathevāyaṃ gāvī saṃyuttā iminā cammenāti atha kho sā gāvī visaṃyuttā teneva cammena. [791] Upamā kho me ayaṃ bhaginiyo katā atthassa viññāpanāya. Ayamevettha attho . antaro maṃsakāyoti kho bhaginiyo channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ . bāhiro cammakāyoti kho bhaginiyo channetaṃ bāhirānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ . antarā vilimaṃsaṃ antarā nahārū antarā bandhananti kho bhaginiyo nandirāgassetaṃ adhivacanaṃ . tiṇhaṃ govikantananti kho bhaginiyo ariyāyetaṃ paññāya adhivacanaṃ yāyaṃ ariyā paññā antarā kilesaṃ antarā saññojanaṃ antarā bandhanaṃ sañchindati saṅkantati samparikantati. [792] Satta kho ime bhaginiyo bojjhaṅgā yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . katame satta . idha bhaginiyo bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... viriyasambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Pītisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... samādhisambojjhaṅgaṃ bhāveti ... Upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ . ime kho bhaginiyo satta bojjhaṅgā yesaṃ bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti. [793] Atha kho āyasmā nandako tā bhikkhuniyo iminā ovādena ovaditvā uyyojesi gacchatha bhaginiyo kāloti . Atha kho tā bhikkhuniyo āyasmato nandakassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ nandakaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu . ekamantaṃ ṭhitā kho tā bhikkhuniyo bhagavā etadavoca gacchatha bhikkhuniyo kāloti . atha kho tā bhikkhuniyo bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. [794] Atha kho bhagavā acirapakkantāsu tāsu bhikkhunīsu bhikkhū āmantesi seyyathāpi bhikkhave tadahuposathe paṇṇarase na hoti bahuno janassa kaṅkhā vā vimati vā ūno nu kho cando puṇṇo nu kho candoti atha kho puṇṇo cando tveva hoti evameva kho bhikkhave tā bhikkhuniyo nandakassa dhammadesanāya attamanā ceva paripuṇṇasaṅkappā ca . tāsaṃ bhikkhave pañcannaṃ bhikkhunīsatānaṃ Yā pacchimikā bhikkhunī sā 1- sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanāti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Nandakovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ. ----------- @Footnote: 1 Ma. Yu. yā pacchimikā bhikkhuniyo tā sotāpannā. Cūḷarāhulovādasuttaṃ [795] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi paripakkā kho rāhulassa vimuttiparipācanīyā dhammā yannūnāhaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vineyyanti. [796] Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi . sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ rāhulaṃ āmantesi gaṇhāhi rāhula nisīdanaṃ yena andhavanaṃ tenupasaṅkamissāma divāvihārāyāti . Evambhanteti kho āyasmā rāhulo bhagavato paṭissutvā nisīdanaṃ ādāya bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi . tena kho pana samayena anekāni devatāsahassāni bhagavantaṃ anubandhāni honti ajja bhagavā āyasmantaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vinessatīti . Atha kho bhagavā andhavanaṃ ajjhogahetvā 1- aññatarasmiṃ rukkhamūle paññatte āsane nisīdi . āyasmāpi kho rāhulo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. [797] Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ rāhulaṃ bhagavā etadavoca taṃ kiṃ maññasi rāhula cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ @Footnote: 1 Po. Ma. ajjhogāhetvā. Bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . Yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti. No hetaṃ bhante. [798] Taṃ kiṃ maññasi rahula rūpā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti. Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante. [799] Taṃ kiṃ maññasi rāhula cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama ehomasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante. [800] Taṃ kiṃ maññasi rāhula cakkhusamphasso nicco vā anicco vāti . anicco bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti. No hetaṃ bhante. [801] Taṃ kiṃ maññasi rāhula yamidaṃ 1- cakkhusamphassapaccayā @Footnote: 1 Sī. yampidaṃ. Uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tampi niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti. No hetaṃ bhante. [802] Taṃ kiṃ maññasi rāhula sotaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti. Aniccaṃ bhante .pe. ghānaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante .pe. jivhā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante .pe. kāyo nicco vā anicco vāti . anicco bhante .pe. [803] Taṃ kiṃ maññasi rāhula mano nicco vā anicco vāti . anicco bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti. Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante. [804] Taṃ kiṃ maññasi rāhula dhammā niccā vā aniccā vāti . aniccā bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti. Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante. [805] Taṃ kiṃ maññasi rāhula manoviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . Dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti . no hetaṃ bhante. [806] Taṃ kiṃ maññasi rāhula manosamphasso nicco vā anicco vāti . anicco bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti. No hetaṃ bhante. [807] Taṃ kiṃ maññasi rāhula yamidaṃ 1- manosamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tampi niccaṃ vā aniccaṃ vāti . aniccaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vāti . dukkhaṃ bhante . yampanāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti. No hetaṃ bhante. [808] Evaṃ passaṃ rāhula sutavā ariyasāvako cakkhusmiṃpi nibbindati rūpesupi nibbindati cakkhuviññāṇepi nibbindati cakkhusamphassepi nibbindati yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmiṃpi nibbindati . @Footnote: 1 Yu. sabbattha yampidaṃ. Sotasmiṃpi nibbindati saddesupi nibbindati ... ghānasmiṃpi nibbindati gandhepi nibbindati ... jivhāyapi nibbindati rasesupi nibbindati ... Kāyasmiṃpi nibbindati phoṭṭhabbesupi nibbindati ... manasmiṃpi nibbindati dhammesupi nibbindati manoviññāṇepi nibbindati manosamphassepi nibbindati yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ tasmiṃpi nibbindati . nibbindaṃ virajjati virāgā vimuccati vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānātīti. [809] Idamavoca bhagavā attamano āyasmā rāhulo bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti . imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne āyasmato rāhulassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci . tāsañca anekānaṃ devatāsahassānaṃ virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti. Cūḷarāhulovādasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ. -------- Chachakkasuttaṃ [810] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca dhammaṃ vo bhikkhave desissāmi ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsissāmi yadidaṃ cha chakkāni taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . evambhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [811] Bhagavā etadavoca cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbāni cha bāhirāni āyatanāni veditabbāni cha viññāṇakāyā veditabbā cha phassakāyā veditabbā cha vedanākāyā veditabbā cha taṇhākāyā veditabbā. [812] Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānīti iti kho panetaṃ vuttaṃ . kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . cakkhvāyatanaṃ sotāyatanaṃ ghānāyatanaṃ jivhāyatanaṃ kāyāyatanaṃ manāyatanaṃ . cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ . Idaṃ paṭhamaṃ chakkaṃ. [813] Cha bāhirāni āyatanāni veditabbānīti iti kho panetaṃ Vuttaṃ . kiñcetaṃ paṭiccaṃ vuttaṃ . rūpāyatanaṃ saddāyatanaṃ gandhāyatanaṃ rasāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ dhammāyatanaṃ . cha bāhirāni āyatanāni veditabbānīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ . idaṃ dutiyaṃ chakkaṃ. [814] Cha viññāṇakāyā veditabbāti iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ sotañca paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ jivhañca paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ . cha viññāṇakāyā veditabbāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Idaṃ tatiyaṃ chakkaṃ. [815] Cha phassakāyā veditabbāti iti kho panetaṃ vuttaṃ . Kiñcetaṃ paṭicca suttaṃ . cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso . sotañca paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso . ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso . jivhañca paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso . kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso . manañca paṭicca dhamme Ca uppajjati manoviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso . cha phassakāyā veditabbāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ . Idaṃ catutthaṃ chakkaṃ. [816] Cha vedanākāyā veditabbāti iti kho panetaṃ vuttaṃ. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā vedanā . Sotañca paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ... ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ ... jivhañca paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ ... kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ ... manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā vedanā . Cha vedanākāyā veditabbāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Idaṃ pañcamaṃ chakkaṃ. [817] Cha taṇhākāyā veditabbāti iti kho panetaṃ vuttaṃ . Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ . cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā vedanā vedanāpaccayā taṇhā . sotañca paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ... Ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ ... Jivhañca paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ ... kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ ... manañca paṭicca Dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā vedanā vedanāpaccayā taṇhā . cha taṇhākāyā veditabbāti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ . idaṃ chaṭṭhaṃ chakkaṃ. [818] Cakkhu attāti yo evaṃ 1- vadeyya taṃ na upapajjati. Cakkhussa uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati cakkhu attāti yo vadeyya. Iti cakkhu anattā. {818.1} Rūpā attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati. Rūpānaṃ uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati rūpā attāti yo vadeyya. Iti cakkhu anattā rūpā anattā. {818.2} Cakkhuviññāṇaṃ attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati. Cakkhuviññāṇassa uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati cakkhuviññāṇaṃ attāti yo vadeyya . iti cakkhu anattā rūpā anattā cakkhuviññāṇaṃ anattā. {818.3} Cakkhusamphasso attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati . cakkhusamphassassa uppādopi vayopi @Footnote: 1 Ma. Yu. evaṃsaddo natthi. Paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati cakkhusamphasso attāti yo vadeyya . iti cakkhu anattā rūpā anattā cakkhuviññāṇaṃ anattā cakkhusamphasso anattā. {818.4} Vedanā attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati . Vedanāya uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati vedanā attāti yo vadeyya . iti cakkhu anattā rūpā anattā cakkhuviññāṇaṃ anattā cakkhusamphasso anattā vedanā anattā. {818.5} Taṇhā attāti yo vadeyya taṃ na uppajjati. Taṇhāya uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me upapajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati taṇhā attāti yo vadeyya . iti cakkhu anattā rūpā anattā cakkhuviññāṇaṃ anattā cakkhusamphasso anattā vedanā anattā taṇhā anattā. [819] Sotaṃ attāti yo vadeyya ... ghānaṃ attāti yo vadeyya ... jivhā attāti yo vadeyya ... kāyo attāti yo vadeyya ... mano attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati . Manassa uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi Vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati mano attāti yo vadeyya. Iti mano anattā. {819.1} Dhammā attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati. Dhammānaṃ uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati dhammā attāti yo vadeyya. Iti mano anattā dhammā anattā. {819.2} Manoviññāṇaṃ attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati. Manoviññāṇassa uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati manoviññāṇaṃ attāti yo vadeyya . iti mano anattā dhammā anattā manoviññāṇaṃ anattā. {819.3} Manosamphasso attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati. Manosamphassassa uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati manosamphasso attāti yo vadeyya . iti mano anattā dhammā anattā manoviññāṇaṃ anattā manosamphasso anattā. {819.4} Vedanā attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati . Vedanāya uppādopi vayopi paññāyati . yassa Kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati vedanā attāti yo vadeyya . iti mano anattā dhammā anattā manoviññāṇaṃ anattā manosamphasso anattā vedanā anattā. {819.5} Taṇhā attāti yo vadeyya taṃ na upapajjati . Taṇhāya uppādopi vayopi paññāyati . yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati attā me uppajjati ca veti cāti iccassa evamāgataṃ hoti tasmā taṃ na upapajjati taṇhā attāti yo vadeyya . iti mano anattā dhammā anattā manoviññāṇaṃ anattā manosamphasso anattā vedanā anattā taṇhā anattā. [820] Ayaṃ kho pana bhikkhave sakkāyasamudayagāminī paṭipadā . Cakkhuṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . Rūpe etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . Cakkhuviññāṇaṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . cakkhusamphassaṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . vedanaṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . taṇhaṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . sotaṃ etaṃ mama ... ghānaṃ etaṃ mama ... jivhaṃ etaṃ mama ... kāyaṃ etaṃ mama ... Manaṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . dhamme etaṃ Mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . manoviññāṇaṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati . taṇhaṃ etaṃ mama esohamasmi eso me attāti samanupassati. [821] Ayaṃ kho pana bhikkhave sakkāyanirodhagāminī paṭipadā . Cakkhuṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . Rūpe netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . Cakkhuviññāṇaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . cakkhusamphassaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . vedanaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . taṇhaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . sotaṃ netaṃ mama ... ghānaṃ netaṃ mama ... Jivhaṃ netaṃ mama ... kāyaṃ netaṃ mama ... Manaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . dhamme netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . manoviññāṇaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . manosamphassaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . vedanaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati . taṇhaṃ netaṃ mama nesohamasmi na meso attāti samanupassati. [822] Cakkhuñca bhikkhave paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā uppajjati vedayitaṃ Sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā . so sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati tassa rāgānusayo anuseti . dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati tassa paṭighānusayo anuseti . adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti tassa avijjānusayo anuseti. {822.1} So vata bhikkhave sukhāya vedanāya rāgānusayaṃ appahāya dukkhāya vedanāya paṭighānusayaṃ appaṭivinodetvā adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayaṃ asamūhanitvā avijjaṃ appahāya vijjaṃ anuppādetvā diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati . Sotañca bhikkhave paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ... Ghānañca bhikkhave paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ ... Jivhañca bhikkhave paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ ... Kāyañca bhikkhave paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ ... Manañca bhikkhave paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā . so sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati tassa rāgānusayo anuseti . dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati Urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati tassa paṭighānusayo anuseti . Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti tassa avijjānusayo anuseti . so vata bhikkhave sukhāya vedanāya rāgānusayaṃ appahāya dukkhāya vedanāya paṭighānusayaṃ appaṭivinodetvā adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayaṃ asamūhanitvā avijjaṃ appahāya vijjaṃ anuppādetvā diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro bhavissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [823] Cakkhuñca kho bhikkhave paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā . so sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati tassa rāgānusayo nānuseti . dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati tassa paṭighānusayo nānuseti . adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti tassa avijjānusayo nānuseti. {823.1} So vata bhikkhave sukhāya vedanāya rāgānusayaṃ pahāya dukkhāya vedanāya paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayaṃ samūhanitvā avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā diṭṭheva Dhamme dukkhassantakaro bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjati . sotañca bhikkhave paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ... ghānañca bhikkhave paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ ... jivhañca bhikkhave paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ ... kāyañca bhikkhave paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ ... manañca bhikkhave paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ tiṇṇaṃ saṅgati phasso phassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā . so sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiṭṭhati tassa rāgānusayo nānuseti . dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati tassa paṭighānusayo nānuseti . adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti tassa avijjānusayo nānuseti. {823.2} So vata bhikkhave sukhāya vedanāya rāgānusayaṃ pahāya dukkhāya vedanāya paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayaṃ samūhanitvā avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro bhavissatīti ṭhānametaṃ vijjatīti. [824] Evaṃ passaṃ bhikkhave sutavā ariyasāvako cakkhusmiṃpi nibbindati rūpesupi nibbindati cakkhuviññāṇepi nibbindati Cakkhusamphassepi nibbindati vedanāyapi nibbindati taṇhāyapi nibbindati sotasmiṃpi nibbindati saddesupi nibbindati ... ghānasmiṃpi nibbindati gandhesupi nibbindati ... jivhāyapi nibbindati rasesupi nibbindati ... Kāyasmiṃpi nibbindati phoṭṭhabbesupi nibbindati ... manasmiṃpi nibbindati dhammesupi nibbindati manoviññāṇepi nibbindati manosamphassepi nibbindati vedanāyapi nibbindati taṇhāyapi nibbindati . nibbindaṃ virajjati virāgā vimuccati vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānātīti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti . imasmiñca 1- pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne saṭṭhimattānaṃ bhikkhūnaṃ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsūti. Chachakkasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ. ------- @Footnote: 1 Ma. Yu. imasmiṃ kho pana. Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ 1- [825] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme . tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca mahāsaḷāyatanikaṃ vo bhikkhave desissāmi taṃ suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti . evambhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. [826] Bhagavā etadavoca cakkhuṃ bhikkhave ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ rūpe ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ cakkhuviññāṇaṃ ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ cakkhusamphassaṃ ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ yamidaṃ 2- cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ cakkhusmiṃ sārajjati rūpesu sārajjati cakkhuviññāṇe sārajjati cakkhusamphasse sārajjati yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmiṃpi sārajjati . tassa sārattassa saṃyuttassa sammūḷhassa assādānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā upacayaṃ gacchanti . taṇhā cassa ponobbhavikā nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinī sā cassa pavaḍḍhati . tassa kāyikāpi darathā pavaḍḍhanti cetasikāpi darathā pavaḍḍhanti kāyikāpi santāpā @Footnote: 1 Ma. Yu. mahāsaḷāyatanikasuttaṃ . 2 Yu. yampidaṃ. evaṃ sabbattha ñātabbaṃ. Pavaḍḍhanti cetasikāpi santāpā pavaḍḍhanti kāyikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti cetasikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti . so kāyikadukkhampi cetodukkhampi paṭisaṃvedeti. [827] Sotaṃ bhikkhave ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ ... Ghānaṃ bhikkhave ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ ... jivhaṃ bhikkhave ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ ... Kāyaṃ bhikkhave ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ ... manaṃ bhikkhave ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ dhamme [1]- ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ manoviññāṇaṃ [2]- apassaṃ yathābhūtaṃ manosamphassaṃ [3]- ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi ajānaṃ apassaṃ yathābhūtaṃ manasmiṃ sārajjati dhammesu sārajjati manoviññāṇe sārajjati manosamphasse sārajjati yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmiṃpi sārajjati. {827.1} Tassa sārattassa saṃyuttassa sammūḷhassa assādānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā upacayaṃ gacchanti . taṇhā cassa ponobbhavikā nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinī sā cassa pavaḍḍhati . Tassa kāyikāpi darathā pavaḍḍhanti cetasikāpi darathā pavaḍḍhanti kāyikāpi santāpā pavaḍḍhanti cetasikāpi santāpā pavaḍḍhanti kāyikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti cetasikāpi pariḷāhā pavaḍḍhanti . so kāyikadukkhampi cetodukkhampi paṭisaṃvedeti. @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. etthantare bhikkhaveti dissati. 2-3 Ma. etthantare @bhikkhaveti dissati. [828] Cakkhuñca kho bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ rūpe jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ cakkhuviññāṇaṃ jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ cakkhusamphassaṃ jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ cakkhusmiṃ na sārajjati rūpesu na sārajjati cakkhuviññāṇe na sārajjati cakkhusamphasse na sārajjati yamidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmiṃpi na sārajjati. {828.1} Tassa asārattassa asaṃyuttassa asammūḷhassa ādīnavānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā apacayaṃ gacchanti . taṇhā cassa ponobbhavikā nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinī sā cassa pahīyati . tassa kāyikāpi darathā pahīyanti cetasikāpi darathā pahīyanti kāyikāpi santāpā pahīyanti cetasikāpi santāpā pahīyanti kāyikāpi pariḷāhā pahīyanti cetasikāpi pariḷāhā pahīyanti . so kāyikasukhampi cetosukhampi paṭisaṃvedeti . yā tathābhūtassa 1- hoti diṭṭhi sāssa hoti sammādiṭṭhi yo tathābhūtassa saṅkappo svāssa hoti sammāsaṅkappo yo tathābhūtassa vāyāmo svāssa hoti sammāvāyāmo yā tathābhūtassa sati sāssa hoti sammāsati yo tathābhūtassa 1- samādhi svāssa hoti sammāsamādhi . pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hoti . Evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati. @Footnote: 1 Yu. yathābhūtassa. evaṃ sabbattha ñātabbaṃ. [829] Tassa evaṃ imaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayato cattāropi satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi iddhipādā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi indriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi balāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti sattapi bojjhaṅgā bhāvanāparipūriṃ gacchanti . tassime dve dhammā yuganaddhā 1- vattanti samatho ca vipassanā ca . so ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti ye dhammā abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme abhiññā sacchikaroti. {829.1} Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pariññeyyā pañcupādānakkhandhātissa vacanīyaṃ seyyathīdaṃ rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandho ime dhammā abhiññā pariññeyyā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pahātabbā avijjā ca bhavataṇhā ca ime dhammā abhiññā pahātabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā bhāvetabbā samatho ca vipassanā ca ime dhammā abhiññā bhāvetabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā sacchikātabbā vijjā ca vimutti ca ime dhammā abhiññā sacchikātabbā. [830] Sotaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... ghānaṃ bhikkhave @Footnote: 1 Ma. Yu. yuganandhā. Jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... jivhaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... Kāyaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ ... manaṃ bhikkhave jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ dhamme [1]- jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ manoviññāṇaṃ [2]- jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ manosamphassaṃ [3]- jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi jānaṃ passaṃ yathābhūtaṃ manasmiṃ na sārajjati dhammesu na sārajjati manoviññāṇe na sārajjati manosamphasse na sārajjati yamidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmiṃpi na sārajjati. {830.1} Tassa asārattassa asaṃyuttassa asammūḷhassa ādīnavānupassino viharato āyatiṃ pañcupādānakkhandhā apacayaṃ gacchanti . taṇhā cassa ponobbhavikā nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinī sā cassa pahīyati . tassa kāyikāpi darathā pahīyanti cetasikāpi darathā pahīyanti kāyikāpi santāpā pahīyanti cetasikāpi santāpā pahīyanti kāyikāpi pariḷāhā pahīyanti cetasikāpi pariḷāhā pahīyanti. So kāyikasukhampi cetosukhampi paṭisaṃvedeti. {830.2} Yā tathābhūtassa diṭṭhi sāssa hoti sammādiṭṭhi yo tathābhūtassa saṅkappo svāssa hoti sammāsaṅkappo yo tathābhūtassa vāyāmo svāssa hoti sammāvāyāmo yā tathābhūtassa sati sāssa hoti sammāsati yo tathābhūtassa samādhi svāssa hoti sammāsamādhi . Pubbeva kho panassa kāyakammaṃ vacīkammaṃ ājīvo suparisuddho hoti . @Footnote:1-2-3 Yu. etthantare bhikkhaveti dissati. Evamassāyaṃ ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvanāpāripūriṃ gacchati. [831] Tassa evaṃ ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ bhāvayato cattāropi satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti cattāropi iddhipādā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi indriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti pañcapi balāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti sattapi bojjhaṅgā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti . tassime dve dhammā yuganaddhā vattanti samatho ca vipassanā ca . so ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti ye dhammā abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme sacchikaroti. {831.1} Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pariññeyyā pañcupādānakkhandhātissa vacanīyaṃ seyyathīdaṃ rūpūpādānakkhandho vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhandho saṅkhārūpādānakkhandho viññāṇūpādānakkhandho ime dhammā abhiññā pariññeyyā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pahātabbā avijjā ca bhavataṇhā ca ime dhammā abhiññā pahātabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā bhāvetabbā samatho ca vipassanā ca ime dhammā abhiññā bhāvetabbā . katame ca bhikkhave dhammā abhiññā sacchikātabbā vijjā ca vimutti ca ime dhammā abhiññā sacchikātabbāti. Idamavoca bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Saḷāyatanavibhaṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ. ---------- Nagaravindeyyasuttaṃ [832] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena nagaravindaṃ 1- nāma kosalānaṃ brahmaṇagāmo 2- tadavasari . Assosuṃ kho nagaravindeyyakā 3- brāhmaṇa- gahapatikā samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ nagaravindaṃ 4- anuppatto taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti. {832.1} Atha kho nagaravindeyyakā 5- brāhmaṇagahapatikā yena bhagavā tenūpasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. @Footnote: 1-4 Po. nagaravindeyyaṃ nāma. 2 Ma. brāhmaṇānaṃ gāmo. 3-5 Po. nagaravindeyyā. [833] Ekamantaṃ nisinne kho nagaravindeyyake brāhmaṇagahapatike bhagavā etadavoca sace vo gahapatayo aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ kathaṃrūpā 1- gahapatayo samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbāti evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha ye te samaṇabrāhmaṇā cakkhuviññeyyesu rūpesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi cakkhuviññeyyesu rūpesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ apassataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbā. {833.1} Ye te samaṇabrāhmaṇā sotaviññeyyesu saddesu ... Ghānaviññeyyesu gandhesu ... Jivhāviññeyyesu rasesu ... Kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu ... manoviññeyyesu dhammesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi manoviññeyyesu @Footnote: 1 Po. Ma. sabbattha kathaṃbhūtāti dissati. Dhammesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ apassataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā na sakkātabbā na garukātabbā na mānetabbā na pūjetabbāti . Evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha. [834] Sace pana vo gahapatayo aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ kathaṃrūpā gahapatayo samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbāti evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha ye te samaṇabrāhmaṇā cakkhuviññeyyesu rūpesu vītarāgā vītadosā vītamohā ajjhattaṃ vūpasantacittā samacariyaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi cakkhuviññeyyesu rūpesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ passataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā. {834.1} Ye te samaṇabrāhmaṇā sotaviññeyyesu saddesu ... ghānaviññeyyesu gandhesu ... jivhāviññeyyesu rasesu ... Kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu ... manoviññeyyesu Dhammesu vītarāgā vītadosā vītamohā ajjhattaṃ vūpasantacittā samacariyaṃ caranti kāyena vācāya manasā evarūpā samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā taṃ kissa hetu mayampi hi manoviññeyyesu dhammesu avītarāgā avītadosā avītamohā ajjhattaṃ avūpasantacittā samavisamaṃ carāma kāyena vācāya manasā tesanno samacariyampi hetaṃ uttariṃ passataṃ tasmā te bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbāti . evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha. [835] Sace 1- te gahapatayo aññatitthiyā paribbājakā evaṃ puccheyyuṃ ke panāyasmantānaṃ ākārā ke anvayā yena tumhe āyasmanto evaṃ vadetha addhā te āyasmanto vītarāgā vā rāgavinayāya vā paṭipannā vītadosā vā dosavinayāya vā paṭipannā vītamohā vā mohavinayāya vā paṭipannāti evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyātha tathā hi te āyasmanto araññavanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti natthi kho pana tattha tathārūpā cakkhuviññeyyā rūpā ye disvā disvā abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā sotaviññeyyā saddā ye sutvā sutvā abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā ghānaviññeyyā gandhā ye ghāyitvā ghāyitvā @Footnote: 1 Po. sace vo. Ma. sace pana vo. Abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā jivhāviññeyyā rasā ye sāyitvā sāyitvā abhirameyyuṃ natthi kho pana tattha tathārūpā kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā ye phusitvā phusitvā abhirameyyuṃ ime kho no āvuso ākārā ime anvayā yena mayaṃ āyasmante evaṃ vadema addhā te āyasmanto vītarāgā vā rāgavinayāya vā paṭipannā vītadosā vā dosavinayāya vā paṭipannā vītamohā vā mohavinayāya vā paṭipannāti . evaṃ puṭṭhā tumhe gahapatayo tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyāthāti. [836] Evaṃ vutte nagaravindeyyakā brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ etadavocuṃ abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito ete mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca upāsake no bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṅgateti. Nagaravindeyyasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ. ---------- Piṇḍapātapārisuddhisuttaṃ [837] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe . atha kho āyasmā sārīputto sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ sārīputtaṃ bhagavā etadavoca vippasannāni kho te sārīputta indriyāni parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto katamena [1]- tvaṃ sārīputta vihārena etarahi bahulaṃ viharasīti . suññatāvihārena kho ahaṃ bhante etarahi bahulaṃ viharāmīti. [838] Sādhu sādhu sārīputta mahāpurisavihārena kira tvaṃ sārīputta etarahi bahulaṃ viharasi mahāpurisavihāro hesa sārīputta yadidaṃ suññatā . tasmātiha sārīputta bhikkhu sace ākaṅkheyya suññatāvihārena [2]- bahulaṃ vihareyyanti tena sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi nu kho me tattha cakkhuviññeyyesu rūpesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti . Sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ @Footnote: 1 Ma. etthantare khosaddo atthi . 2 Yu. etthantare etarahi iti dissati. Yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi me tattha cakkhuviññeyyesu rūpesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ natthi me tattha cakkhuviññeyyesu rūpesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena 1- vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [839] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi nu kho me tattha sotaviññeyyesu saddesu ... ghānaviññeyyesu gandhesu ... Jivhāviññeyyesu rasesu ... kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu ... Manoviññeyyesu dhammesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ atthi me tattha manoviññeyyesu dhammesu chando vā rāgo vā @Footnote: 1 Ma. sabbattha pītipāmojjena. Doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti yena cāhaṃ maggena gāmaṃ piṇḍāya pāvisiṃ yasmiñca padese piṇḍāya acariṃ yena ca maggena gāmato piṇḍāya paṭikkamiṃ natthi me tattha manoviññeyyesu dhammesu chando vā rāgo vā doso vā moho vā paṭighaṃ vāpi cetasoti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [840] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ pahīnā nu kho me pañca kāmaguṇāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti appahīnā kho me pañca kāmaguṇāti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti pahīnā kho me pañca kāmaguṇāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [841] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ pahīnā nu kho me pañca nīvaraṇāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti appahīnā kho me pañca nīvaraṇāti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ nīvaraṇānaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti pahīnā Kho me pañca nīvaraṇāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [842] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ pariññātā nu kho me pañcupādānakkhandhāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti apariññātā kho me pañcupādānakkhandhāti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ pariññāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti pariññātā kho me pañcupādānakkhandhāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [843] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me cattāro satipaṭṭhānāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me cattāro satipaṭṭhānāti tena sārīputta bhikkhunā catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me cattāro satipaṭṭhānāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [844] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me cattāro sammappadhānāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me cattāro Sammappadhānāti tena sārīputta bhikkhunā catunnaṃ sammappadhānānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me cattāro sammappadhānāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [845] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me cattāro iddhipādāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me cattāro iddhipādāti tena sārīputta bhikkhunā catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me cattāro iddhipādāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [846] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me pañcindriyānīti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitāni kho me pañcindriyānīti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ indriyānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitāni kho me pañcindriyānīti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [847] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitāni nu kho me pañca balānīti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitāni kho me pañca balānīti tena sārīputta bhikkhunā pañcannaṃ balānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . Sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitāni kho me pañca balānīti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [848] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me satta bojjhaṅgāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me satta bojjhaṅgāti tena sārīputta bhikkhunā sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me satta bojjhaṅgāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [849] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvito nu kho me ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvito kho me ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti tena sārīputta bhikkhunā ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvito kho me ariyo Aṭṭhaṅgiko maggoti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [850] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ bhāvitā nu kho me samatho ca vipassanā cāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhāvitā kho me samatho ca vipassanā cāti tena sārīputta bhikkhunā samathavipassanānaṃ bhāvanāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti bhāvitā kho me samatho ca vipassanā cāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [851] Puna caparaṃ sārīputta bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ sacchikatā nu kho me vijjā ca vimutti cāti . sace sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti asacchikatā kho me vijjā ca vimutti cāti tena sārīputta bhikkhunā vijjāya ca vimuttiyā ca sacchikiriyāya vāyamitabbaṃ . sace pana sārīputta bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti sacchikatā kho me vijjā ca vimutti cāti tena sārīputta bhikkhunā teneva pītipāmujjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. [852] Ye hi keci sārīputta atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā piṇḍapātaṃ parisodhesuṃ sabbe te evameva Paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhesuṃ . ye 1- hi keci sārīputta anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā piṇḍapātaṃ parisodhessanti sabbe te evameva paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhessanti . ye 2- hi keci sārīputta etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā piṇḍapātaṃ parisodhenti sabbe te evameva paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhenti . Tasmātiha 3- vo sārīputta sikkhitabbaṃ paccavekkhitvā paccavekkhitvā piṇḍapātaṃ parisodhessāmāti evañhi vo sārīputta sikkhitabbanti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā sārīputto bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Piṇḍapātapārisuddhisuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ. --------- @Footnote: 1-2 Ma. Yu. yepi hi keci . 3 Yu. tenahi vo sārīputta evaṃ sikkhitabbaṃ. @Ma. tasmātiha sārīputta. Indriyabhāvanāsuttaṃ [853] Evamme sutaṃ ekaṃ samayaṃ bhagavā kajjaṅgalāyaṃ viharati veḷuvane 1-. Atha kho uttaro māṇavo pārāsiriyantevāsī 2- yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. [854] Ekamantaṃ nisinnaṃ kho uttaraṃ māṇavaṃ pārāsiriyantevāsiṃ bhagavā etadavoca deseti uttara pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . deseti bho gotama pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . yathākathaṃ [3]- uttara deseti pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . idha bho gotama cakkhunā rūpaṃ na passati sotena saddaṃ na suṇātīti evaṃ kho bho gotama deseti pārāsiriyo brāhmaṇo sāvakānaṃ indriyabhāvananti . Evaṃ sante kho uttara andho bhāvitindriyo bhavissati badhiro bhāvitindriyo bhavissati yathā pārāsiriyassa brāhmaṇassa vacanaṃ andho hi uttara cakkhunā rūpaṃ na passati badhiro sotena saddaṃ na suṇātīti . evaṃ vutte uttaro māṇavo pārāsiriyantevāsī tuṇhībhūto maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāṇo nisīdi. [855] Atha kho bhagavā uttaraṃ māṇavaṃ pārāsiriyantevāsiṃ @Footnote: 1 Ma. suveḷuvane Ma. mukheluvane . 2 Ma. pārāsivi ... . 3 Ma. Yu. @etthantare panasaddo atthi. Tuṇhībhūtaṃ maṅkubhūtaṃ pattakkhandhaṃ adhomukhaṃ pajjhāyantaṃ appaṭibhāṇaṃ viditvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi aññathā kho ānanda deseti pārāsiriyo brāhmaṇo ca sāvakānaṃ indriyabhāvanaṃ aññathā ca pana 1- ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hotīti. Etassa bhagavā kālo etassa sugata kālo yaṃ bhagavā ariyassa vinaye anuttaraṃ indriyabhāvanaṃ deseyya bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantīti . Tenahānanda suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti . evambhanteti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. [856] Bhagavā etadavoca kathañca ānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hoti . idhānanda bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda cakkhumā puriso ummiletvā vā nimmileyya nimmiletvā vā ummileyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda @Footnote: 1 Po. Ma. ca panānanda. Ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā cakkhuviññeyyesu rūpesu. [857] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā upajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso appakasirena 1- accharikaṃ pahareyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā sotaviññeyyesu saddesu. [858] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno ghānena gandhaṃ ghāyitvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ nanāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . Tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda īsakapoṇe 2- @Footnote: 1 Ma. appakasireneva accharaṃ . 2 Ma. īsakaṃpoṇe. Paduminipatte 1- udakaphusitāni pavattanti na saṇṭhanti evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā ghānaviññeyyesu gandhesu. [859] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno jivhāya rasaṃ sāyitvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso jivhagge kheḷapiṇḍaṃ saṃyūhitvā appakasirena vammeyya 2- evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā jivhāviññeyyesu rasesu. [860] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ @Footnote: 1 Ma. padumapalāse . 2 Ma. Yu. vameyya. Uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā kāyaviññeyyesu phoṭṭhabbesu. [861] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So evaṃ pajānāti uppannaṃ kho me idaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ tañca kho saṅkhataṃ oḷārikaṃ paṭicca samuppannaṃ etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ upekkhāti . tassa taṃ uppannaṃ manāpaṃ uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti . seyyathāpi ānanda balavā puriso divasaṃ santatte ayokaṭāhe 1- dve vā tīṇi vā udakaphusitāni nipāteyya dandho ānanda udakaphusitānaṃ nipāto atha kho taṃ khippameva parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya evameva kho ānanda yassakassaci evaṃ sīghaṃ evaṃ tuvaṭaṃ evaṃ appakasirena uppannaṃ manāpaṃ @Footnote: 1 Yu. ayothāle.. Uppannaṃ amanāpaṃ uppannaṃ manāpāmanāpaṃ nirujjhati upekkhā saṇṭhāti ayaṃ vuccatānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā manoviññeyyesu dhammesu . evaṃ kho ānanda ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā hoti. [862] Kathañcānanda sekho hoti pāṭipado . idhānanda bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so tena uppannena manāpena uppannena amanāpena uppannena manāpāmanāpena aṭṭiyati harāyati jigucchati . Sotena saddaṃ sutvā ... ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . So tena uppannena manāpena uppannena amanāpena uppannena manāpāmanāpena aṭṭiyati harāyati jigucchati . evaṃ 1- kho ānanda sekho hoti pāṭipado. [863] Kathañcānanda ariyo hoti bhāvitindriyo . idhānanda bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so sace ākaṅkhati paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati appaṭikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūle ca appaṭikkūle ca appaṭikkūlasaññī @Footnote: 1 Yu. evameva kho. Vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati appaṭikkūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūlañca appaṭikkūlañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajānoti upekkhako tattha viharati sato sampajāno. [864] Puna caparaṃ ānanda bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā ... Ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā ... manasā dhammaṃ viññāya uppajjati manāpaṃ uppajjati amanāpaṃ uppajjati manāpāmanāpaṃ . so sace ākaṅkhati paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . Sace ākaṅkhati appaṭikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūle ca appaṭikkūle ca appaṭikkūlasaññī vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati appaṭikkūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti paṭikkūlasaññī tattha viharati . sace ākaṅkhati paṭikkūlañca appaṭikkūlañca tadubhayaṃ 1- abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajānoti upekkhako tattha viharati sato sampajāno. Evaṃ kho ānanda ariyo hoti bhāvitindriyo. [865] Iti kho ānanda desitā mayā ariyassa vinaye anuttarā indriyabhāvanā desito sekho pāṭipado desito ariyo bhāvitindriyo @Footnote: 1 Ma. tadubhayampi. Yaṃ 1- ānanda satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya kataṃ vo taṃ mayā etāni ānanda rukkhamūlāni etāni suññāgārāni jhāyathānanda mā pamādattha mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanīti. Idamavoca bhagavā attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Indriyabhāvanāsuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ. Saḷāyatanavaggo pañcamo. -------- Tassuddānaṃ anāthapiṇḍiko channo puṇṇo nandakarāhulo chachakkaṃ saḷāyatanikaṃ nagaravindeyya suddhiko indriyabhāvanā cāpi vaggo ottarapañcamo. Uparipaṇṇāsakaṃ niṭṭhitaṃ. --------- @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. yaṃ kho.The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 14 page 486-548. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=14&item=766&items=100 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=14&item=766&items=100&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=14&item=766&items=100 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=14&item=766&items=100 Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=766 The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=6232 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=6232 Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]