อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๓๐๘.

สติยา สมนฺนาคโต ปุคฺคโล กายานุปสฺสี นาม. เวทนํ ปริคฺคณฺหิตฺวา. จิตฺตํ ปริคฺคณฺหิตฺวา. ธมฺเม ปริคฺคณฺหิตฺวา อาคตสฺส วิปสฺสนาสมฺปยุตฺตา สติ ธมฺมานุปสฺสนา นาม, ตาย สติยา สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ธมฺมานุปสฺสี นาม. วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา อริยมคฺคํ ปตฺตสฺส มคฺคกฺขเณ มคฺคสมฺปยุตฺตา สติ ธมฺมานุปสฺสนา นาม, ตาย สติยา สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ธมฺมานุปสฺสี นาม. เอวนฺตาว เทสนา ปุคฺคเล ติฏฺฐติ. กาเย ปน สุภนฺติ วิปลฺลาสปฺปหานา กายปริคฺคาหิกา สติ มคฺเคน สมิชฺฌตีติ กายานุปสฺสนา นาม. เวทนาย สุขนฺติ วิปลฺลาสปฺปหานา เวทนาปริคฺคาหิกา สติ มคฺเคน สมิชฺฌตีติ เวทนานุปสฺสนา นาม. จิตฺเต นิจฺจนฺติ วิปลฺลาสปฺปหานา จิตฺตปริคฺคาหิกา สติ มคฺเคน สมิชฺฌตีติ จิตฺตานุปสฺสนา นาม. ธมฺเมสุ อตฺตาติ วิปลฺลาสปฺปหานา ธมฺมปริคฺคาหิกา สติ มคฺเคน สมิชฺฌตีติ ธมฺมานุปสฺสนา นาม. อิติ เอกาว มคฺคสมฺปยุตฺตา สติ จตุกิจฺจสาธนฏฺเฐน จตฺตาริ นามานิ ลภติ. เตน วุตฺตํ "โลกุตฺตรมคฺคกฺขเณ ปน เอกจิตฺเตเยว ลพฺภนฺตี"ติ. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ---------- ๒. อภิธมฺมภาชนียวณฺณนา [๓๗๔] อภิธมฺมภาชนีเย โลกุตฺตรสติปฏฺฐานวเสน เทสนาย อารทฺธตฺตา ยถา กายาทิอารมฺมเณสุ โลกิยสติปฏฺฐาเนสุ ตนฺติ ฐปิตา, เอวํ อฏฺฐเปตฺวา สพฺพานิปิ กายานุปสฺสนาทีนิ สติปฏฺฐานานิ ธมฺมสงฺคณิยํ ^๑- วิภตฺตสฺส เทสนานยสฺส มุขมตฺตเมว ทสฺเสนฺเตน นิทฺทิฏฺฐานิ. ตตฺถ นยเภโท เวทิตพฺโพ. กถํ? กายานุปสฺสนาย ตาว โสตาปตฺติมคฺเค ฌานาภินิเวเส สุทฺธิกปฏิปทา สุทฺธิกสุญฺญตา สุญฺญตปฏิปทา สุทฺธิกอปฺปณิหิตํ อปฺปณิหิตปฏิปทาติ อิเมสุ ปญฺจสุ ฐาเนสุ ทฺวินฺนํ ทฺวินฺนํ จตุกฺกปญฺจกนยานํ วเสน ทส นยา โหนฺติ, เอวํ เสเสสุปีติ วีสติยา อภินิเวเสสุ เทฺว นยสตานิ. ตานิ จตูหิ อธิปตีหิ จตุคุณิตานิ อฏฺฐ. อิติ สุทฺธิกานิ เทฺว สาธิปตีนิ ^๒- อฏฺฐาติ @เชิงอรรถ: ^๑ อภิ. ๓๔/๓๕๗,๕๒๘/๑๐๑,๑๔๕ ^๒ ม. สาธิปตีหิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๓๐๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=308&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=7306&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=7306&modeTY=2&pagebreak=1#p308