อรรถกถาเล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๒.

กุสลํ อสฺสาเทตีติอาทิ อกุสลชวนาวสาเน กุสลารมฺมณํ วิปากํ ทสฺเสตุ ํ วุตฺตํ. วิญฺญาณญฺจายตนวิปากสฺสาติ อิทํ ทุพฺพิญฺเญยฺยมฺปิ สมานํ มหคฺคตวิปากสฺส ตทารมฺมณภาเวน อนุปฺปตฺติโต ลพฺภมานกวเสน วุตฺตํ. กิริยสฺสาติ อรหตฺตํ ปตฺวา อสมาปนฺนปุพฺเพ อากาสานญฺจายตเน ปฏิโลมโต วา เอกนฺตริกวเสน วา สมาปนฺนกิริยาย. เจโตปริยญาณสฺสาติอาทีนิ ปุรโต ^๑- อาวชฺชนาย โยเชตพฺพานิ. ยา เอเตสํ อาวชฺชนา, ตสฺสา กุสลา ขนฺธา อารมฺมณปจฺจเยน ปจฺจโยติ อยญฺเจตฺถ อตฺโถ. [๔๐๗-๔๐๙] ราคนฺติ อตฺตโน วา ปรสฺส วา ราคํ. อตฺตโน ราควเสน ปเนตฺถ วณฺณนา ปากฏา โหติ. อสฺสาเทตีติอาทีนิ วุตฺตตฺถาเนว. วิจิกิจฺฉาทีสุ ปน ตีสุ อสฺสาเทตพฺพตาย อภาวโต ^๒- "อสฺสาเทตี"ติ น วุตฺตํ. ทิฏฺฐิ ปเนตฺถ อุปฺปชฺชติ, สา อสฺสาเทตีติ ปทสฺส ปริหีนตฺตา อาคตปฏิปาฏิยา ปฐมํ น วุตฺตา. วิจิกิจฺฉาทีสุเยว ตํ ตํ สภาคํ ปฐมํ วตฺวา ตสฺส ตสฺส อนนฺตรา วุตฺตา. อิเมสุ จ ปน ราคาทีสุ "กึ อิเม ^๓- ปาปธมฺมา อุปฺปชฺชนฺตี"ติ อกฺขนฺติวเสน วา "กตํ ปาปํ กตํ ลุทฺธนฺ"ติ วิปฺปฏิสาราทิวเสน วา โทมนสฺสุปฺปตฺติ เวทิตพฺพา. [๔๑๐] จกฺขุ ํ อนิจฺจโตติ วิปสฺสนานุกฺกเมน ทส ^๔- โอฬาริกายตนานิ วตฺถุรูปญฺจาติ เอกาทส รูปานิ ปากฏตฺตา คหิตานิ. ปุน รูปายตนาทีนิ จกฺขุวิญฺญาณาทีนํ อารมฺมณตฺตา คหิตานิ. ยสฺมา ปเนสา วิญฺญาณกายวเสน เทสนา กตา, น ธาตุวเสน, ตสฺมา มโนธาตุ น คหิตา. เอวํ สพฺพตฺถ คหิตาคหิตํ เวทิตพฺพํ. [๔๑๑] ผลํ ปจฺจเวกฺขนฺติ นิพฺพานํ ปจฺจเวกฺขนฺตีติ ปจฺจเวกฺขณกุสลสฺส อารมฺมณทสฺสนตฺถํ วุตฺตํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปรโต ^๒ ฉ.ม. อภาเวน ^๓ ฉ.ม. เม ^๔ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้าที่ ๕๐๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=55&page=502&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=55&A=11335&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=11335&modeTY=2&pagebreak=1#p502