พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘ สุตฺต. ขุ. วิมานวตฺถุ-เปตวตฺถุ-เถรคาถา-เถรีคาถา

                                 เถรคาถาย ปญฺญาสนิปาโต
     [๓๙๙]   |๓๙๙.๑๐๘๙| ๑ กทา นุหํ ปพฺพตกนฺทราสุ
                          เอกากิโย อทฺทุติโย วิหสฺสํ
                          อนิจฺจโต สพฺพภวํ วิปสฺสํ
                          ตํ เม อิทนฺตํ นุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๐| กทา นุหํ ภินฺนปฏนฺธโร มุนิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ   ๒ ม. มุลาลปุปฺผํ ฯ
                          กาสาววตฺโถ อมโม นิราสโย ๑-
                          ราคญฺจ โทสญฺจ ตเถว โมหํ
                          หิตฺวา ๒- สุขี ปวนคโต วิหสฺสํ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๑| กทา อนิจฺจํ วธโรคนิทฺธํ ๓-
                          กายํ อิมํ มจฺจุราชสฺส ๔- ปทูตํ
                          วิปสฺสมาโน วีตภโย วิหสฺสํ
                          เอโก วเน ตํ นุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๒| กทา นุหํ ภยชนนึ ทุกฺขาวหํ
                          ตณฺหาลตํ พหุวิธานุวตฺตนึ
                          ปญฺญามยํ ติขิณมสึ คเหตฺวา
                          เฉตฺวา วเส ตมฺปิ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๓| กทา นุ ปญฺญามยมุคฺคเตชํ
                          สตฺถํ อิสีนํ อหมาทยิตฺวา ๕-
                          มารํ สเสนํ สหสา ภญฺชิสฺสํ
                          สีหาสเน ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๔| กทา นุหํ สพฺภิ สมาคเมสุ
                          ทิฏฺโฐ ภเว ธมฺมครูหิ ตาทิหิ
                          ยถาวทสฺสีหิ ชิตินฺทฺริเยหิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นิราโส ฯ  ๒ ม. ยุ. หนฺตฺวา ฯ  ๓ ยุ. วธโรคนีฬํ ฯ
@๔ ยุ. มจฺจุชรายุปทฺทุตํ ฯ  ๕ ยุ. สหสาทิยิตฺวา ฯ
                          ปธานิโย ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๕| กทา นุ มํ ตนฺทิขุทาปิปาสา
                          วาตาตปา กีฏสิรึสปา วา
                          นิพาธยิสฺสนฺติ ๑- น ตํ คิริพฺพเช
                          อตฺตตฺถิยํ ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๖| กทา นุ โข ยํ วิทิตํ มเหสินา
                          จตฺตาริ สจฺจานิ สุทุทฺทสานิ
                          สมาหิตตฺโต สติมา อคจฺฉํ
                          ปญฺญาย ตํ ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๗| กทา นุ รูเป อมิเต จ สทฺเท
                          คนฺเธ รเส ผุสิตพฺเพ จ ธมฺเม
                          อาทิตฺตโตหํ สมเถหิ ยุตฺโต
                          ปญฺญาย ทกฺขํ ตทิทํ กทา เม ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๘| กทา นุหํ ทุพฺพจเนน วุตฺโต
                          ตโตนิมิตฺตํ วิมโน น เหสฺสํ
                          อโถ ปสฏฺโฐปิ ตโตนิมิตฺตํ
                          ตุฏฺโฐ น เหสฺสํ ตทิทํ กทา เม ฯ
     |๓๙๙.๑๐๙๙| กทา นุ กฏฺเฐ จ ติเณ ลตา จ
                          ขนฺเธ อิเมหํ อมิเต จ ธมฺเม
                          อชฺฌติกาเนว จ พาหิรานิ จ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. น พาธยิสฺสนฺติ ฯ
                          สมํ ตุเลยฺยํ ตทิทํ กทา เม ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๐| กทา นุ มํ ปาวุสกาลเมโฆ
                          นเวน โตเยน สจีวรํ วเน
                          อิสิปฺปยาตมฺหิ ปเถ วชนฺตํ
                          โอวสฺสเต ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๑| กทา มยูรสฺส สิขณฺฑิโน วเน
                          ทิชสฺส สุตฺวา คิริคพฺภเร รุตํ
                          ปจฺจุฏฺฐหิตฺวา อมตสฺส ปตฺติยา
                          สญฺจินฺตเย ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๒| กทา นุ คงฺคํ ยมุนํ สรสฺสตึ
                          ปาตาลขิตฺตํ วฬวามุขญฺจ
                          อสชฺชมาโน ปตเรยฺยมิทฺธิยา
                          วิภึสนํ ตํ นุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๓| กทา นุ นาโคว สงฺคามจารี
                          ปทาลเย กามคุเณสุ ฉนฺทํ
                          นิพฺพชฺชยํ สพฺพสุภํ นิมิตฺตํ
                          ฌาเน ยุตฺโต ๑- ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๔| กทา อิณฏฺโฏว ทลิทฺทโก นิธึ
                          อาราธยิตฺวา ธนิเกหิ ปีฬิโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ยุโต ฯ
                          ตุฏฺโฐ ภวิสฺสํ อธิคมฺม สาสนํ
                          มเหสิโน ตนฺนุ กทา ภวิสฺสติ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๕| พหูนิ วสฺสานิ ตยามฺหิ ยาจิโต
                          อคารวาเสน อลํ นุ เต อิทํ
                          ตํ ทานิ มํ ปพฺพชิตํ สมานํ
                          กึการณํ ๑- จิตฺต ตุวํ น ยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๖| นนุ อหํ จิตฺต ตยามฺหิ ยาจิโต
                          คิริพฺพเช จิตฺรฉทา วิหงฺคมา
                          มหินฺทโฆสตฺถนิตาภิคชฺชิโน
                          เต ตํ รมิสฺสนฺติ วนมฺหิ ฌายินํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๗| กุลมฺหิ มิตฺเต จ ปิเย จ ญาตเก
                          ขิฑฺฑารตึ กามคุณญฺจ โลเก
                          สพฺพํ ปหาย อิทมชฺฌุปาคโต
                          อโถปิ ตฺวํ จิตฺต น มยฺห ตุสฺสสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๘| มเมว เอตํ น หิตํ ปเรสํ
                          สนฺนาหกาเล ปริเทวิเตน กึ
                          สพฺพํ อิทํ จลํ อิติ เปกฺขมาโน
                          อภินิกฺขมึ อมตํ ปทํ ชิคีสํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๐๙| สุวุตฺตวาที ๓- ทฺวิปทานมุตฺตโม
                          มหาภิสกฺโก นรทมฺมสารถิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. กึการณา ฯ   ๒ ม. น หิ ตฺวํ ฯ  ๓ ม. สุยุตฺตวาที ฯ
                          จิตฺตํ จลํ มกฺกฏสนฺนิภํ อิติ
                          อวีตราเคน สุทุนฺนิวาริยํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๐| กามาหิ จิตฺรา มธุรา มโนรมา
                          อวิทฺทสู ยตฺถ สิตา ปุถุชฺชนา
                          เต ทุกฺขมิจฺฉนฺติ ปุนพฺภเวสิโน
                          จิตฺเตน นีตา นิรเย นิรงฺกตา ๑- ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๑| มยูรโกญฺจาภิรุทมฺหิ กานเน
                          ทีปีหิ พฺยคฺเฆหิ ปุรกฺขโต วสํ
                          กาเย อเปกฺขํ ชห มา ปธารย ๒-
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๒| ภาเวหิ ฌานานิ จ อินฺทฺริยานิ จ
                          พลานิ โพชฺฌงฺคสมาธิภาวนา
                          ติสฺโส จ วิชฺชา ผุส พุทฺธสาสเน
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๓| ภาเวหิ มคฺคํ อมตสฺส ปตฺติยา
                          นิยฺยานิกํ สพฺพทุกฺขกฺขโยคธํ
                          อฏฺฐงฺคิกํ สพฺพกิเลสโสธนํ
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๔| ทุกฺขนฺติ ขนฺเธ ปฏิปสฺส โยนิโส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นิรากตา ฯ    ๒ ม. วิราธย ฯ
                          ยโต จ ทุกฺขํ สมุเทติ ตํ ชห
                          อิเธว ทุกฺขสฺส กโรหิ อนฺตํ
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๕| อนิจฺจํ ทุกฺขนฺติ วิปสฺส โยนิโส
                          สุญฺญํ อนตฺตาติ อฆํ วธนฺติ จ
                          มโนวิจาเร อุปรุนฺธ เจตโส
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๖| มุณฺโฑ วิรูโป อภิสาปมาคโต
                          กปาลหตฺโถว กุเลสุ ภิกฺขสฺสุ ๑-
                          ยุญฺชสฺสุ สตฺถุ วจเน มเหสิโน
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๗| สุสํวุตตฺโต วิสิขนฺตรํ ๒- จรํ
                          กุเลสุ กาเมสุ อสงฺคมานโส
                          จนฺโท ยถา โทสินปุณฺณมาสิยา
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๘| อารญฺญิโก โหติ จ ปิณฺฑปาติโก
                          โสสานิโก โหติ จ ปํสุกูลิโก
                          เนสชฺชิโก โหติ สทา ธุเต รโต
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ปุเร นิยุญฺชสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ภิกฺขสุ ฯ   ๒ ม. วิสิขนฺตเร ฯ
     |๓๙๙.๑๑๑๙| โรเปตฺวา รุกฺขานิ ยถา ผเลสี
                          มูเล ตรุ ํ เฉตฺตุ ตเมว อิจฺฉสิ
                          ตถูปมํ จิตฺต ๑- อิทํ กโรสิ
                          ยมฺมํ อนิจฺจมฺหิ จเล นิยุญฺชสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๐| อรูป ทูรงฺคม เอกจาริ
                          น เต กริสฺสํ วจนํ อิทานิหํ
                          ทุกฺขา หิ กามา กฏุกา มหพฺภยา
                          นิพฺพานเมวาภิมโน จริสฺสํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๑| นาหํ อลกฺขฺยา อหิรีกตาย วา
                          น จิตฺตเหตู น จ ทูรกนฺตนา
                          อาชีวเหตู จ อหํ น นิกฺขมึ
                          กโต จ เต จิตฺต ปฏิสฺสโว มยา ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๒| อปฺปิจฺฉตา สปฺปุริเสหิ วณฺณิตา
                          มกฺขปฺปหานํ วูปสโม ทุกฺขสฺส
                          อิติสฺสุ มํ จิตฺต ตทา นิยุญฺชสิ
                          อิทานิ ตฺวํ คจฺฉสิ ปุพฺพจิณฺณํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๓| ตณฺหํ ๒- วิรชฺชญฺจ ปิยาปิยญฺจ
                          สุภานิ รูปานิ สุขา จ เวทนา
                          มโนปิยา ๓- กามคุณา จ วนฺตา
                          วนฺเต อหํ อาวสิตุ ํ ๔- น อุสฺสเห ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จิตฺตมิทํ ฯ   ๒ ม. ตณฺหา อวิชฺชา ฯ  ๓ ม. ยุ. มนาปิยา ฯ  ๔ ยุ. อาคมิตุ ํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๔| สพฺพตฺถ เต จิตฺต วโจ กตํ มยา
                          พหูสุ ชาติสุ น เมสิ โกปิโต
                          อชฺฌตฺตสมฺภโว กตญฺญุตาย เต
                          ทุกฺเข จิรํ สํสริตํ ตยา กเต ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๕| ตฺวญฺเญว โน จิตฺต กโรสิ พฺราหฺมโณ
                          ตฺวํ ขตฺติโย ราชาทิสี กโรสิ
                          เวสฺสา จ สุทฺทา จ ภวาม เอกทา
                          เทวตฺตนํ วาปิ ตเวว วาหสา ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๖| ตเวว เหตู อสุรา ภวามเส
                          ตฺวํมูลกํ เนรยิกา ภวามเส
                          อโถ ติรจฺฉานคตาปิ เอกทา
                          เปตตฺตนํ วาปิ ตเวว วาหสา ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๗| น ๑- นูน ทุพฺภิสฺสสิ มํ ปุนปฺปุนํ
                          มุหุ ํ มุหุ ํ วารณิกํว ทุสฺสหํ ๒-
                          อุมฺมตฺตเกเนว มยา ปโลภสิ
                          กิญฺจาปิ เต จิตฺต วิราธิตํ มยา ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๘| อิทํ ปุเร จิตฺตมจาริ จาริกํ
                          เยนิจฺฉกํ ยตฺถกามํ ยถาสุขํ
                          ตทชฺชหํ นิคฺคหิสฺสามิ โยนิโส
@เชิงอรรถ: ๑ ม. นนุ ฯ นสทฺโท นตฺถิ ฯ   ๒ ม. ทสฺสยํ ฯ ยุ. ทสฺสหํ ฯ
                          หตฺถึ ปภินฺนํ วิย องฺกุสคฺคโห ฯ
     |๓๙๙.๑๑๒๙| สตฺถา จ เม โลกมิมํ อธิฏฺฐหิ
                          อนิจฺจโต อทฺธุวโต อสารโต
                          ปกฺขนฺท มํ จิตฺต ชินสฺส สาสเน
                          ตาเรหิ โอฆา มหตา สุทุตฺตรา ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๐| น เต อิทํ จิตฺต ยถาปุราณกํ
                          นาหํ อลํ ตุยฺห วเส นิวตฺติตุ ํ
                          มเหสิโน ปพฺพชิโตมฺหิ สาสเน
                          น มาทิสา โหนฺติ วินาสธาริโน ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๑| นคา สมุทฺทา สริตา วสุนฺธรา
                          ทิสา จตสฺโส วิทิสา อโธทิสา
                          สพฺเพ อนิจฺจา ติภวา อุปทฺทุตา
                          กุหึ คโต จิตฺต สุขํ รมิสฺสสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๒| ธี ธี ปรํ ๑- กึ มม จิตฺต กาหสิ
                          น เต อลํ จิตฺต วสานุวตฺตโก
                          น ชาตุ ภสฺตํ อุภโตมุขํ ฉุเป
                          ธิรตฺถุ ปูรํ นวโสตสนฺทนึ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๓| วราหเอเณยฺยวิคาฬฺหเสวิเต
                          ปพฺภารกูเฏ ปกเฏว ๒- สุนฺทเร
                          นวมฺพุนา ปาวุสสิตฺตกานเน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ธิติปฺปรํ ฯ  ๒ ม. ปพฺภารกุฏฺเฏ ปกเตว ฯ
                          ตหึ คุหาเคหคโต รมิสฺสสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๔| สุนีลคีวา สุสิขา สุเปขุณา
                          สุจิตฺตปตฺตจฺฉทนา วิหงฺคมา
                          สุมญฺชุโฆสตฺถนิตาภิคชฺชิโน
                          เต ตํ รมิสฺสนฺติ วนมฺหิ ฌายินํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๕| วุฏฺฐมฺหิ เทเว จตุรงฺคุเล ติเณ
                          สมฺปุปฺผิเต เมฆนิภมฺหิ กานเน
                          นคนฺตเร วิฏปิสโม สยิสฺสํ
                          ตํ เม มุทุ โหหิติ ตูลสนฺนิภํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๖| ตถา ตุ กริสฺสามิ ๑- ยถาปิ อิสฺสโร
                          ยํ ลพฺภติ เตนปิ โหตุ เม อลํ
                          ตํ ตํ ๒- กริสฺสามิ ๑- ยถา อตนฺทิโต
                          พิฬารภสฺตํว ยถา สุมทฺทิตํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๗| ตถา ตุ กริสฺสามิ ๑- ยถาปิ อิสฺสโร
                          ยํ ลพฺภติ เตนปิ โหติ เม อลํ
                          วิริเยน ตํ มยฺห วสานยิสฺสํ
                          คชํว มตฺตํ กุสลงฺกุสคฺคโห ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๘| ตยา สุทนฺเตน อวตฺถิเตน ๓- หิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. กสฺสามิ ฯ  ๒ ม. น ตาหํ ฯ  ๓ ยุ. อวฏฺฐิเตน ฯ
                          หเยน โยคฺคาจริโยว อุชฺชุนา
                          ปโหมิ มคฺคํ ปฏิปชฺชิตุ ํ สิวํ
                          จิตฺตานุรกฺขีหิ สทา นิเสวิตํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๓๙| อารมฺมเณ ตํ พลสา นิพนฺธิสํ
                          นาคํว ถมฺภมฺหิ ทฬฺหาย รชฺชุยา
                          ตมฺเม สุคุตฺตํ สติยา สุภาวิตํ
                          อนิสฺสิตํ สพฺพภเวสุ เหหิสิ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๔๐| ปญฺญาย เฉตฺวา วิปถานุสารินํ
                          โยเคน นิคฺคยฺห ปเถ นิเวสิย
                          ทิสฺวา สมุทยํ วิภวญฺจ สมฺภวํ
                          ทายาทโก เหหิสิ อคฺควาทิโน ฯ
     |๓๙๙.๑๑๔๑| จตุพฺพิปลฺลาสวสํ อธิฏฺฐิตํ
                          คามณฺฑลํว ปริเนสิ จิตฺต มํ
                          นนุ ๑- สญฺโญชนพนฺธนจฺฉิทํ
                          สํเสวเส การุณิกํ มหามุนึ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๔๒| มิโค ยถา เสริ สุจิตฺตกานเน
                          รมฺมํ คิรึ ปาวิสิ อพฺภมาลินํ ๒-
                          อนากุเล ตตฺถ นเค รมิสฺสสิ ๓-
                          อสํสยํ จิตฺต ปราภวิสฺสสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ นูนาติปิ ฯ   ๒ ม. ปาวุสอพฺภมาลินึ ฯ  ๓ ม. รมิสฺสํ ฯ
     |๓๙๙.๑๑๔๓| เย ตุยฺห ฉนฺเทน วเสน วตฺติโน
                          นรา จ นารี จ อนุโภนฺติ ยํ สุขํ
                          อวิทฺทสู มารวสานุวตฺติโน
                          ภวาภินนฺที ตว จิตฺต เสวกาติ ฯ
                                      ตาลปุโฏ เถโร ฯ
                                           อุทฺทานํ
               ปญฺญาสมฺหิ นิปาตมฺหิ        เอโก ตาลปุโฏ สุจิ
               คาถาโย ตตฺถ ปญฺญาส       ปุน ปญฺจ จ อุตฺตรีติ ฯ
                                 ปญฺญาสนิปาโต สมตฺโต ฯ
                                     -----------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๔๑๓-๔๒๕.
http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=26&item=399&items=1&modeTY=2
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=26&item=399&items=1&modeTY=2&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=26&item=399&items=1&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=26&item=399&items=1&modeTY=2
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=399
             The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=11694
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=11694
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26