[1227] Rājaputtī ca no mātā rājaputto ca no pitā
dāsā mayaṃ brāhmaṇassa tasmā tiṭṭhāma ārakā.
[1228] |1228.1| Mā sammevaṃ avacuttha ḍayhate hadayaṃ mama
citakāyaṃva me kāyo āsane na sukhaṃ labhe.
|1228.2| Mā sammevaṃ avacuttha bhiyyo sokaṃ janetha maṃ
nikkīṇissāmi dabbena na vo dāsā bhavissatha.
|1228.3| Kimagghiyaṃ hi vo tāta brāhmaṇassa pitā adā
yathābhūtaṃ me akkhātha paṭipādentu brāhmaṇaṃ.
[1229] Sahassagghaṃ hi maṃ tāta brāhmaṇassa pitā adā
acchaṃ 1- kaṇhājinaṃ kañña hatthiādisatena 2- ca.
[1230] Uṭṭhehi katte taramāno brāhmaṇassa avākara
dāsīsataṃ dāsasataṃ gavaṃ hatthūsabhaṃ sataṃ
@Footnote: 1 Ma. atha . 2 Ma. hatthinā ca satena ca.
Jātarūpasahassañca potānaṃ 1- dehi nikkayaṃ.
[1231] Tato kattā taramāno brāhmaṇassa avākari
dāsīsataṃ dāsasataṃ gavaṃ hatthūsabhaṃ sataṃ
jātarūpasahassañca potānaṃdāsi nikkayaṃ.
[1232] (dāsīsataṃ dāsasataṃ gavaṃ hatthūsabhaṃ sataṃ
assatarīrathañceva sabbabhoge sataṃ sataṃ
jātarūpasahassañca brāhmaṇassa dhanesino
accāyikassa luddassa potānaṃdāsi nikkayaṃ 2-).
[1233] |1233.1| Nikkīṇitvā ca nhāpetvā bhojayitvāna dārake
samalaṅkaritvā bhaṇḍehi 3- uccaṅke upavesayuṃ.
|1233.2| Sīsaṃ nhāte sucivatthe sabbābharaṇabhūsite
rājā aṅke karitvāna ayyako paripucchatha.
|1233.3| Kuṇḍale ghusite māle sabbālaṅkārabhūsite
rājā aṅke karitvāna idaṃ vacanamabravi.
|1233.4| Kacci ubho arogā te jāli mātāpitā tava
kacci uñchena yāpenti kacci mūlaphalā bahū.
|1233.5| Kacci ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe kacci hiṃsā na vijjati.
[1234] |1234.1| Atho ubho arogā te deva mātāpitā mama
@Footnote: 1 Ma. puttānaṃ . 2 imā dve gāthā aṭṭhakathāpotthakeyeva dissanti.
@3 Ma. bhaṇḍena.
Atho uñchena yāpenti atho mūlaphalā bahū.
|1234.2| Atho ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe hiṃsā nesaṃ na vijjati.
|1234.3| Khaṇantālukalambāni viḷānitakkalāni ca
kolaṃ bhallātakaṃ belaṃ 1- sā no āhacca posati.
|1234.4| Yañceva sā āharati vanamūlaphalahāriyā
taṃ no sabbe samāgantvā rattiṃ bhuñjāma no divā.
|1234.5| Ammā ca no kīsā paṇḍu āharantī dumapphalaṃ
vātātapena sukhumālī padumaṃ hatthagataṃmiva.
|1234.6| Ammāya patanūkesā vicarantyā brahāvane
vane vāḷamigākiṇṇe khaggadīpinisevite.
|1234.7| Kesesu jaṭaṃ bandhitvā kacche jallamadhārayi
(dhārento brāhmaṇavaṇṇaṃ āsadañcamasañjaṭaṃ 2-)
cammavāsī chamā seti jātavedaṃ namassati.
[1235] Puttā piyā manussānaṃ lokasmiṃ upapajjisuṃ
na hi nūnamhākaṃ ayyassa putte sineho ajāyatha.
[1236] |1236.1| Dukkaṭañca hi no pota 3- bhūnahaccaṃ kataṃ mayā
yohaṃ sivīnaṃ vacanā pabbājesiṃ adūsakaṃ.
|1236.2| Yaṃ me kiñci idha atthi dhanaṃ dhaññañca vijjati
@Footnote: 1 Ma. bellaṃ . 2 idaṃ aṭṭhakathāpotthakeyeva dissati . 3 Ma. putta.
Etu vessantaro rājā siviraṭṭhe pasāsatu.
[1237] Na deva mayhaṃ vacanā ehiti sivisuttamo
sayameva devo gantvāna siñca bhogehi atrajaṃ.
[1238] |1238.1| Tato senāpatiṃ rājā sañjayo ajjhabhāsatha
atthī assā rathā patti senā sannāhayantu naṃ
negamā ca maṃ anventu brāhmaṇā ca purohitā
|1238.2| tato saṭṭhī sahassāni yodhino cārudassanā
khippamāyantu sannaddhā nānāvaṇṇehilaṅkatā.
|1238.3| Nīlavatthadharāneke 1- pītāneke nivāsitā
aññe lohitauṇhīsā suddhāneke nivāsitā
khippamāyantu sannaddhā nānāvaṇṇehilaṅkatā.
|1238.4| Himavā yathā gandharo pabbato gandhamādano
nānārukkhehi sañchanno mahābhūtagaṇālayo.
|1238.5| Osadhehi ca dibbehi disā bhāti pavāti ca
khippamāyantu sannaddhā disā bhantu pavantu ca.
|1238.6| Tato nāgasahassāni yojayantu catuddasa
suvaṇṇakacche mātaṅge hemakappanivāsase 2-.
|1238.7| Āruḷhe 3- gāmaṇīyebhi tomaraṅkusapāṇibhi
khippamāyantu sannaddhā hatthikkhandhehi dassitā.
|1238.8| Tato assasahassāni yojayantu catuddasa
@Footnote: 1 Sī. Yu. nīlavaṇṇadharāneke . 2 Ma. suvaṇṇakacchā mātaṅgā hemakappanavāsasā.
@3 Ma. āruḷhā. aparaṃpi īdisameva.
Ājāniyeva 1- jātiyā sindhave sīghavāhane 2-.
|1238.9| Āruḷhe gāmaṇīyebhi indiyācāpadhāribhi
khippamāyantu sannaddhā assapiṭṭhe alaṅkatā.
|1238.10| Tato rathasahassāni yojayantu catuddasa
ayosukatanemiyo suvaṇṇacitrapokkhare.
|1238.11| Āropentu dhaje tattha cammāni kavacāni ca
vipphālentu 3- ca cāpāni daḷhadhammā pahārino
khippamāyantu sannaddhā rathesu rathajīvino.
[1239] |1239.1| Lājā olokiyā pupphā mālāgandhavilepanā
agghiyāni ca tiṭṭhantu yena maggena ehiti.
|1239.2| Gāme gāme sataṃ kumbhā merayassa surāya ca
maggamhi patitā ṭhantu 4- yena maggena ehiti.
|1239.3| Maṃsā pūvā ca saṅkulyā 5- kummāsā macchasaṃyutā
maggamhi patitā ṭhantu yena maggena ehiti.
|1239.4| Sappi telaṃ dadhi khīraṃ kaṅgupiṭṭhā 6- bahū surā
maggamhi patitā ṭhantu yena maggena ehiti.
|1239.5| Āḷārikā ca sūdā ca naṭanaṭṭakagāyino
pāṇissarā kumbhathūniyo muddikā 7- sokajjhāyikā.
|1239.6| Āhaññantu sabbavīṇā bheriyo dindimāni ca
@Footnote: 1 Ma. ājānīyāva . 2 Ma. sindhavā sīghavāhanā . 3 Ma. vippālentu.
@4 Ma. patitiṭṭhantu. ito paraṃ īdisameva . 5 Ma. maṃsā pūvā saṅkuliyo.
@6 Ma. kaṅgubījā. 7 Ma. maṇḍakā.
Kharamukhāni dhamantu 1- nadantu ekapokkharā
|1239.7| mudiṅgā paṇḍavā saṅkhā godhā parivadantikā 2-
dindimāni ca haññantu kuṭumbā dindimāni 3- ca.
[1240] |1240.1| Sā senā mahatī āsi uyyuttā sivivāhinī
jālinā magganāyena vaṅkaṃ pāyāsi pabbataṃ.
|1240.2| Koñcaṃ nadati mātaṅgo kuñjaro saṭṭhihāyano
kacchāya bajjhamānāya koñcaṃ nadati vāraṇo.
|1240.3| Ājāniyā hasiyanti 4- nemighoso ajāyatha
nabhaṃ rajo achādesi uyyuttā sivivāhinī.
|1240.4| Sā senā mahatī āsi uyyuttā hārihāriṇī
jālinā magganāyena vaṅkaṃ pāyāsi pabbataṃ.
|1240.5| Te pāviṃsu brahāraññaṃ bahusākhaṃ mahodakaṃ 5-
puppharukkhehi sañchannaṃ phalarukkhehi cūbhayaṃ.
|1240.6| Tattha vindussarā vaggū nānāvaṇṇā bahū dijā
kūjantamupakūjanti utusaṃpupphite dume.
|1240.7| Te gantvā dīghamaddhānaṃ ahorattānamaccaye
padesantaṃ upāgañchuṃ yattha vessantaro ahu.
Mahārājapabbaṃ nāma.
[1241] |1241.1| Tesaṃ sutvāna nigghosaṃ bhīto vessantaro ahu
pabbataṃ abhirūhitvā bhīto senaṃ udikkhati.
@Footnote: 1 Ma. dhamentu. Sī.Yu. vadantu. 2 Ma. parivadentikā . 3 Ma. kutumpadindimāni ca.
@4 Sī. Yu. ahissiṃsu . 5 Yu. bahudijaṃ.
|1241.2| Iṅgha maddi nisāmehi nigghoso yādiso vane
ājāniyā hasiyanti dhajaggāneva dissare.
|1241.3| Ime nūna araññamhi migasaṅghāni luddakā
vāgurāhi parikkhippa sobbhe 1- pātetvā tāvade
vikkosamānā tippāhi hanti nesaṃ varaṃ varaṃ.
|1241.4| Tathā mayaṃ adūsakā araññe avaruddhakā
amittahatthatthagatā 2- passa dubbalaghātakaṃ.
[1242] Amittā nappasaheyyuṃ aggiva udakaṇṇave
tadeva tvaṃ vicintehi api sotthi ito siyā.
[1243] Tato vessantaro rājā orohitvāna pabbatā
nisīdi paṇṇasālāyaṃ daḷhaṃ katvāna mānasaṃ.
[1244] |1244.1| Nivattayitvāna rathaṃ vuṭṭhāpetvāna seniyo
ekaṃ araññe viharantaṃ pitā puttaṃ upāgami.
|1244.2| Hatthikkhandhato oruyha ekaṃso pañjalīkato
parikiṇṇo 3- amaccehi puttaṃ siñcitupāgami
|1244.3| tatthaddasa kumāraṃ so rammarūpaṃ samāhitaṃ
nisinnaṃ paṇṇasālāyaṃ jhāyantaṃ akutobhayaṃ.
[1245] |1245.1| Tañca disvāna āyantaṃ pitaraṃ puttagiddhinaṃ
vessantaro ca maddī ca paccuggantvā avandisuṃ.
|1245.2| Maddī ca sirasā pāde sassurassābhivādayi
@Footnote: 1 Ma. sobbhaṃ . 2 Ma. amittahatthattaṃ gatā . 3 Sī. Yu. parikhitto.
Maddī ahañhi te deva pāde vandāmi te husā 1-
tesu tattha palisajja pāṇinā parimajjatha.
[1246] |1246.1| Kacci vo kusalaṃ putta kacci putta anāmayaṃ
kacci uñchena yāpetha kacci mūlaphalā bahū.
|1246.2| Kacci ḍaṃsā makasā ca appameva siriṃsapā
vane vāḷamigākiṇṇe kacci hiṃsā na vijjati.
[1247] |1247.1| Atthi no jīvikā deva sā ca yādisikīdisā
kasirā jīvikā homa uñchācariyāya jīvitaṃ.
|1247.2| Aniddhinaṃ mahārāja dametyassaṃva 2- sārathi
tyamhā aniddhikā dantā asamiddhi dameti no.
|1247.3| Api no kīsāni maṃsāni pitu mātu adassanā
avaruddhānaṃ mahārāja araññe jīvisokinaṃ.
[1248] |1248.1| Yepi te siviseṭṭhassa dāyādappattamānasā
jālī kaṇhājinā cubho brāhmaṇassa vasānugā
accāyikassa luddassa yo ne gāvova sumbhati.
|1248.2| Te rājaputtiyā putte yadi jānātha saṃsatha
pariyāpuṇātha no khippaṃ sappadaṭṭhaṃva māṇavaṃ.
[1249] Ete 3- kumārā nikkītā jālī kaṇhājinā cubho
brāhmaṇassa dhanaṃ datvā putta mā bhāyi assasa.
[1250] Kacci nu tāta kusalaṃ kacci tāta anāmayaṃ
@Footnote: 1 Ma. suṇhā . 2 Ma. dametassaṃva . 3 Ma. ubho.
Kacci nu tāta me mātu cakkhu na parihāyati.
[1251] Kusalañceva me putta atho putta anāmayaṃ
atho ca putta te mātu cakkhu na parihāyati.
[1252] Kacci arogaṃ yoggante kacci vahati vāhanaṃ
kacci phīto janapado kacci vuṭṭhi na chijjati.
[1253] Atho arogaṃ yoggamme atho vahati vāhanaṃ
atho phīto janapado atho vuṭṭhi na chijjati.
[1254] |1254.1| Iccevaṃ mantayantānaṃ mātā nesaṃ adissatha
rājaputtī giridvāre pattikā anupāhanā.
|1254.2| Tañca disvāna āyantiṃ mātaraṃ puttagiddhiniṃ
vessantaro ca maddī ca paccuggantvā avandisuṃ.
|1254.3| Maddī ca sirasā pāde sassuyā abhivādayi
maddī ahañhi te ayye pāde vandāmi te husā.
[1255] |1255.1| Maddiñca puttakā disvā dūrato sotthimāgatā
kandantā abhidhāviṃsu vacchā bālāva mātaraṃ.
|1255.2| Maddī ca puttake disvā dūrato sotthimāgate
vāruṇīva pavedhenti thanadhārābhisiñcatha.
[1256] |1256.1| Samāgatāna ñātīnaṃ mahāghoso ajāyatha
pabbatā samanādiṃsu mahī ākampitā ahu
vuṭṭhidhāraṃ pavattento devo pāvassi tāvade.
|1256.2| Atha vessantaro rājā ñātīhi samagacchatha
nattāro suṇisā putto rājā devī ca ekato.
|1256.3| Yadā samāgatā āsuṃ tadāsi lomahaṃsanaṃ
pañjalikā tassa yācanti rodantā bherave vane.
|1256.4| Vessantarañca maddiñca sabbe raṭṭhā samāgatā
tvaṃ nosi issaro rājā rajjaṃ kāretha no ubho.
Chakkhattiyapabbaṃ nāma.
[1257] Dhammena rajjaṃ kārentaṃ raṭṭhā pabbājayittha maṃ
tvañca jānapadā ceva negamā ca samāgatā.
[1258] Dukkaṭañca hi no putta bhūnahaccaṃ kataṃ mayā
yohaṃ sivīnaṃ vacanā pabbājesiṃ adūsakaṃ.
[1259] Yenakenaci vaṇṇena pitu dukkhaṃ udabbahe
mātuyā bhaginiyāpi api pāṇehi attano.
(nhānakālo mahārāja rajojallaṃ pavāhaya 1-)
[1260] Tato vessantaro rājā rajojallaṃ pavāhayi
rajojallaṃ pavāhetvā saṅkhaṃ vaṇṇaṃ adhārayi. 2-
[1261] |1261.1| Sīsanhāto sucivattho sabbābharaṇabhūsito
paccayaṃ nāgamāruyha khaggaṃ bandhi parantapaṃ.
@Footnote: 1 katthaci potthake dissati . 3 katthaci potthake evaṃ dissati sabbaṃ vattaṃ
@cajetvāna rājavesamadhārayi.
|1261.2| Tato saṭṭhī sahassāni yodhino cārudassanā
sahajātā parikariṃsu 1- nandayantā rathesabhaṃ.
|1261.3| Tato maddiṃpi nhāpesuṃ sivikaññā samāgatā
vessantaro taṃ pāletu jālī kaṇhājinā cubho
athopi taṃ mahārājā sañjayo abhirakkhatu.
[1262] |1262.1| Idañca paccayaṃ laddhā pubbe kilesamattano 2-
ānandiyaṃ ācāriṃsu ramaṇīye giribbaje.
|1262.2| Idañca paccayaṃ laddhā pubbe kilesamattano 3-
ānandacittā sumanā putte saṅgamma lakkhaṇā.
|1262.3| Idañca paccayaṃ laddhā pubbe kilesamattano 4-
ānandacittā patītā saha puttehi lakkhaṇā.
[1263] |1263.1| Ekabhattī 5- pure āsiṃ niccaṃ thaṇḍilasāyinī
iti metaṃ vataṃ āsi tumhaṃ kāmā hi puttakā.
|1263.2| Taṃ me vataṃ samiddhajja tumhe saṅgamma puttakā
mātujaṃpi taṃ pāletu pitujaṃpi ca puttakā
athopi taṃ mahārājā sañjayo abhirakkhatu.
|1263.3| Yaṅkiñcitthi kataṃ puññaṃ mayhañceva pitucca te
sabbena tena kusalena ajaro tvaṃ 6- amaro bhava.
[1264] |1264.1| Kappāsikañca koseyyaṃ khomakodumbarāni ca
@Footnote: 1 Ma. pakiriṃsu. 2-3-4 Ma. sallekhamattano. 5 ekabhattātipi. 6 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.2| Tato khomañca kāyūraṃ gīveyyaṃ ratanāmayaṃ
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.3| Tato khomañca kāyūraṃ aṅgadaṃ maṇimekhalaṃ
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.4| Uṇṇataṃ mukhaphullañca nānāratte ca māṇiye 1-
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.5| Uggatthanaṃ giṅgamakaṃ mekhalaṃ paṭipādukaṃ 2-
sassu suṇhāya pāhesi yehi maddī asobhatha.
|1264.6| Suttañca suttavajjañca upanijjhāya seyyasi
asobhatha rājaputtī devakaññāva nandane.
|1264.7| Sīsanhātā sucivatthā sabbābharaṇabhūsitā
asobhatha rājaputtī tāvatiṃsāva accharā.
|1264.8| Kadalīva vātacchupitā jātā cittalatāvane
dantāvaraṇasampannā rājaputtī asobhatha.
|1264.9| Sakuṇī mānusinīva jātā cittappattā pati
nigrodhapakkabimboṭṭhī rājaputtī asobhatha.
[1265] |1265.1| Tassā ca nāgamānesuṃ nātivuḍḍhaṃva kuñjaraṃ
sattikkhamaṃ sarakkhamaṃ īsādantaṃ uruḷhavaṃ.
|1265.2| Sā maddī nāgamāruhi nātivuḍḍhaṃva kuñjaraṃ
@Footnote: 1 Ma. māṇike . 2 Ma. paṭipādakaṃ. Yu. pālipādakaṃ.
Sattikkhamaṃ sarakkhamaṃ īsādantaṃ uruḷhavaṃ.
[1266] |1266.1| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha migā ahu
vessantarassa tejena nāññamaññaṃ viheṭhayuṃ.
|1266.2| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha dijā ahu
vessantarassa tejena nāññamaññaṃ viheṭhayuṃ.
|1266.3| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha migā ahu
ekajjhaṃ sannipātiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1266.4| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha dijā ahu
ekajjhaṃ sannipātiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1266.5| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha migā ahu
nāssa mañjūni kūjiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1266.6| Sabbamhi taṃ araññamhi yāvantettha dijā ahu
nāssa mañjūni kūjiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
[1267] |1267.1| Paṭiyatto rājamaggo vicitto pupphasanthato
vasi vessantaro rājā 1- yattha yāva 2- jetuttarā.
|1267.2| Tato saṭṭhī sahassāni yodhino cārudassanā
@Footnote: 1 Ma. yattha . 2 Ma. yāva tāva.
Samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.3| Orodhā ca kumārā ca vesiyānā ca brāhmaṇā
samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.4| Hatthārohā anīkaṭṭhā rathikā pattikārakā
samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.5| Samāgatā jānapadā negamā ca samāgatā
samantā parikariṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1267.6| Karoṭiyā cammadharā indihatthā suvammikā 1-
purato paṭipajjiṃsu
vessantare payātamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
[1268] |1268.1| Te pāviṃsu 2- puraṃ rammaṃ bahupākāratoraṇaṃ 3-
upetaṃ annapānehi naccagītehi cūbhayaṃ.
|1268.2| Vittā jānapadā āsuṃ negamā ca samāgatā
anuppatte kumāramhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1268.3| Celukkhepo pavattittha 4- āgate dhanadāyake
nandippavesi 5- nagare bandhanā mokkho aghosatha.
@Footnote: 1 Ma. illīhatthā. Sī. Yu. khaggahatthā . 2 Ma. pāvisuṃ . 3 Ma. mahāpākāra-.
@4 Ma. avattittha . 5 Ma. nandiṃ pavesi.
[1269] |1269.1| Jātarūpamayaṃ vassaṃ devo pāvassi tāvade
vessantare paviṭṭhamhi sivīnaṃ raṭṭhavaḍḍhane.
|1269.2| Tato vessantaro rājā dānaṃ datvāna khattiyo
kāyassa bhedā sappañño saggaṃ so upapajjathāti.
Nagarakaṇḍaṃ nāma.
Mahāvessantarajātakaṃ dasamaṃ.
Mahānipātaṃ niṭṭhitaṃ
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 28 page 439-453.
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=28&item=1227&items=43
Classified by [Item Number] :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=28&item=1227&items=43&mode=bracket
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=28&item=1227&items=43
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=1227&items=43
Study Atthakatha :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=1227
Contents of The Tipitaka Volume 28
https://84000.org/tipitaka/read/?index_28
https://84000.org/tipitaka/english/?index_28
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
