ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
 ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext itemLast item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 30 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 22 : Sutta. Khu. Cūḷaniddeso
              Suttantapitake khuddakanikayassa culaniddeso
                         ------------
            namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                       Parayanavaggo
                        vatthugatha
     [1] Kosalanam pura ramma           agama dakkhinapatham
           akincannam patthayano      brahmano mantaparagu.
     [2] So assakassa visaye             mulakassa 1- samasane
            vasi 2- godhavarikule            unchena ca phalena ca.
     [3] Tasseva upanissaya             gamo ca vipulo ahu
           tato jatena ayena            mahayannam akappayi.
     [4] Mahayannam yajitvana           puna pavisi assamam
           tasmim patipavitthamhi             anno aganchi brahmano.
     [5] Ugghattapado tasito          pankadanto rajassiro
@Footnote: 1 Ma. malakassa. Yu. alakassa. 2 Ma. vasi.
           So ca nam upasankamma            satani panca yacati.
     [6] Tamenam bavari disva            asanena nimantayi
           sukhanca kusalam pucchi              idam vacanamabravi.
     [7] Yam kho mamam deyyadhammam          sabbam visajjitam maya
           anujanahi me brahme        natthi panca satani me.
     [8] Sace me yacamanassa           bhavam nanuppadassati
           sattame divase tuyham            muddha phalatu sattadha.
     [9] Abhisankharitva kuhako           bheravam so akittayi
           tassa tam vacanam sutva            bavari dukkhito ahu.
     [10] Ussussati anaharo         sokasallasamappito
            athopi evamcittassa            jahane 1- na ramati mano.
     [11] Utrastam dukkhitam disva       devata atthakamini
             bavarim upasankamma            idam vacanamabravi.
     [12] Na so muddham pajanati         kuhako so dhanatthiko
             muddhani muddhadhipate 2- va   nanam tassa na vijjati.
     [13] Pahoti 3- carahi janati      tamme akkhahi pucchita
             muddham muddhadhipatanca       tam sunoma vaco tava.
     [14] Ahampetam na janami          nanammettha 4- na vijjati
             muddham muddhadhipato 5- ca   jinanam heta dassanam 6-.
@Footnote: 1 Ma. jhane. 2 Ma. muddhapate. 3 Ma. Yu. bhoti. 4 Ma. nanam mettha.
@5 Ma. muddhadhipate ca. 6 Ma. hettha dassanam.
     [15] Atha ko carahi janati            asmim pathavimandale 1-
             muddham muddhadhipatanca         tamme akkhahi devate.
     [16] Pura kapilavatthumha             nikkhanto lokanayako
            apacco okkakarajassa       sakyaputto pabhankaro.
     [17] So hi brahmana sambuddho    sabbadhammana paragu
             sabbabhinnabalappatto    sabbadhammesu cakkhuma
             sabbadhammakkhayam 2- patto     vimutto upadhikkhaye.
     [18] Buddho so bhagava loke          dhammam deseti cakkhuma
             tam tvam gantvana pucchassu      so te tam byakarissati.
     [19] Sambuddhoti vaco sutva         udaggo bavari ahu
            sokassa tanuko asi             pitinca vipulam labhi.
     [20] So bavari attamano udaggo
                    tam devatam pucchati vedajato
                    katamamhi game nigamamhi va pana
                    katamamhi va janapade lokanatho
                    yattha gantva namassemu 3-
                    sambuddham dipaduttamam 4-.
     [21] Savatthiyam kosalamandire jino
                   pahutapanno varabhurimedhaso
                   so sakyaputto vidhuro anasavo
@Footnote: 1 Ma. pathavimandale. Si. puthavimandale. 2 Ma. sabbakammakkhayam.
@3 Ma. passemu. 4 Ma. sabbattha dvipaduttamam.
                  Muddhadhipatassa vidu narasabho.
     [22] Tato amantayi sisse        brahmane mantaparage 1-
             etha manava akkhissam       sunotha vacanam mama.
     [23] Yasseso dullabho loke      patubhavo abhinhaso
            svajja lokamhi uppanno  sambuddho iti vissuto
            khippam gantvana savatthim      passavho dipaduttamam.
     [24] Katham carahi janemu               disva buddhoti brahmana
             ajanatam no pabruhi           yatha janemu tam mayam.
     [25] Agatani hi mantesu          mahapurisalakkhana
             dvattimsa ca byakhyata 2-   samatta anupubbaso.
     [26] Yassete honti gattesu      mahapurisalakkhana
             duveva 3- tassa gatiyo         tatiya hi na vijjati.
     [27] Sace agaram avasati            vijeyya pathavim imam
            adandena asatthena          dhammenamanusasati 4-.
     [28] Sace ca so pabbajati           agara anagariyam
             vivatacchado 5- sambuddho    araha bhavati anuttaro.
     [29] Jatim gottanca lakkhanam      mante sisse punapare
             muddham muddhadhipatanca       manasayeva pucchatha.
     [30] Anavaranadassavi             yadi buddho bhavissati
            manasa pucchite panhe        vacaya vissajessati 6-.
@Footnote: 1 Ma. mantaparagu. 2 Ma. dvattimsani ca byakkhata. 3 Ma. dveyeva.
@4 Ma. dhammena anusasati. 5 Si. vivattacchaddo. Ma. vivattacchado.
@6 Ma. visajjissati.
     [31] Bavarissa vaco sutva          sissa solasa brahmana
             ajito tissametteyyo       punnako atha mettagu.
     [32] Dhotako upasivo ca              nando ca atha hemako
             todeyyakappa dubhayo       jatukanni ca pandito.
     [33] Bhadravudho udayo ca           posalo capi brahmano
             mogharaja ca medhavi          pingiyo ca mahaisi.
     [34] Paccekaganino sabbe         sabbalokassa vissuta
             jhayi jhanarata dhira         pubbavasanavasita.
     [35] Bavarim abhivadetva           katva ca nam padakkhinam
             jatajinadhara sabbe            pakkamum uttaramukha.
     [36] Mulakassa 1- patitthanam       purimam mahissatim 2- tada
             ujjenincapi gonaddham       vedisam vanasavhayam.
     [37] Kosambincapi saketam       savatthinca puruttamam
             setabyam kapilavatthum             kusinaranca mandiram.
     [38] Pavanca bhoganagaram             vesalim magadham puram
            pasanakam cetiyanca           ramaniyam manoramam.
     [39] Tasito vudakam sitam                 mahalabhamva vanijo
             chayam ghammabhitattova         turita pabbatamaruhum.
     [40] Bhagava ca 3- tamhi samaye     bhikkhusanghapurakkhato
             bhikkhunam dhammam deseti           sihova nadati vane.
@Footnote: 1 Ma. malakassa. 2 Ma. puramahissatim. 3 Ma. casaddo natthi.
     [41] Ajito addasa sambuddham 1-  vitaramsimva 2- bhanumam
            candam yatha pannarase         paripurim 3- upagatam.
     [42] Athassa gatte disvana        paripuranca byanjanam
             ekamantam thito hattho         manopanhe apucchatha.
     [43] Adissa jammanam bruhi         gottam bruhi salakkhanam
             mantesu paramim bruhi          kati vaceti brahmano.
     [44] Visam vassasatam ayu              so ca gottena bavari
            tinassa 4- lakkhana gatte   tinnam vedana paragu.
     [45] Lakkhane itihase ca           sanighandusaketubhe
             pancasatani vaceti           sadhamme paramim gato.
     [46] Lakkhananam pavicayam              bavarissa naruttama
            tanhacchida pakasehi           ma no kankhayitam ahu.
     [47] Mukham jivhaya chadeti           unnassa bhamukantare
            kosohitam vatthaguyham            evam janahi manava.
     [48] Puccham hi kanci 5- asunanto    sutva panhe viyakate
            vicinteti jano sabbo          vedajato katanjali 6-.
     [49] Ko nu devova 7- brahma va  indo vapi sujampati
             manasa pucchite panhe        kametam patibhasati.
     [50] Muddham muddhadhipatanca        bavari paripucchati
            tam byakarohi bhagava            kankham vinaya no ise.
@Footnote: 1 Ma. buddham. 2 Ma. pitaramsimva. 3 Ma. paripuram. 4 Ma. tinissa.
@5 Ma. kinci. 6 Ma. katanjali. 7 Ma. devo va.
     [51] Avijja muddhati janahi     vijja muddhadhipatini
             saddhasatisamadhihi              chandaviriyena 1- samyuta.
     [52] Tato vedena mahata             santhambhitvana 2- manavo
             ekamsam ajinam katva             padesu sirasa pati.
     [53] Bavari brahmano koto      saha sissehi marisa
             udaggacitto sumano           pade vandati cakkhuma.
     [54] Sukhito bavari hotu              saha sissehi brahmano
            tvancapi sukhito hohi         ciram jivahi manava.
     [55] Bavarissa ca tuyham va          sabbesam sabbasamsayam
             katavakasa pucchavho        yankinci manasicchatha.
     [56] Sambuddhena katokaso         nisiditvana panjali 3-
             ajito pathamam panham             tattha pucchi tathagatam.
                    Vatthugatha nitthita.
                         [4]-
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. sabbattha chandaviriyena. 2 Ma. santhambhetvana. 3 Ma. panjali. evamupari.
@4 Ma. etthantare ajitamanavapucchaya patathaya yava parayananugitigathapariyosana sabbesam
@manavakananceva buddhassaca panhapucchavisajjanam atthi. syamapotthake panetam natthi.
                 Ajitamanavakapanhaniddeso 1-
     [57] Kenassu nivuto loko (iccayasma ajito)
                   kenassu nappakasati
                   kissabhilepanam bruhi 2-
                   kimsu tassa mahabbhayam.
     [58] Kenassu nivuto lokoti nirayaloko tiracchanaloko
pittivisayaloko   3-   manussaloko   devaloko   khandhaloko  dhatuloko
ayatanaloko   ayam  loko  paro  loko  brahmaloko  sadevaloko  4-
ayam  vuccati  loko  .  ayam  loko  kena  avuto  nivuto  ophuto 5-
pihito paticchanno patikujjitoti kenassu nivuto loko.
     [59]    Iccayasma   ajitoti   iccati   padasandhi   padasamsaggo
padaparipuri         6-        akkharasamavayo        byanjanasilitthata
padanupubbakametam   7-   iccati   .   ayasmati   piyavacanam   garukavacanam
sagaravasappatissadhivacanametam     ayasmati     .     ajitoti     tassa
brahmanassa    namam    sankha    samanna   pannatti   voharo   namam
namakammam    namadheyyam    nirutti    byanjanam   abhilapoti   iccayasma
ajito.
     [60]  Kenassu  nappakasatiti  kena  loko  nappakasati  na  bhasati
na   tapati   na   virocati   na   sannayati  8-  na  pannayatiti  kenassu
@Footnote: 1 Ma. manavapucchaniddeso. evamuparipi. 2 Ma. Yu. brusi. evamuparipi.
@3 Ma. sabbattha pettivisayaloko. 4 ma devaloko. 5 Ma. ovuto.
@6 Ma. padaparipuri. evamuparipi. 7 Ma. padanupabbatapetam.
@8 Ma. nayati. evamuparipi.
Nappakasati.
     [61]  Kissabhilepanam  bruhiti  kim  assa  1-  lokassa abhilepanam 2-
lagganam  bandhanam  upakkileso  .  kena  loko  litto  [3]- palitto 4-
kilittho   sankilittho   makkhito   samsattho   laggo   laggito   palibuddho
bruhi   acikkhahi   desehi   pannapehi   patthapehi   vivarahi   vibhajahi
uttanikarohi pakasehiti kissabhilepanam bruhi.
     [62]  Kimsu  tassa  mahabbhayanti  kim  tassa 5- lokassa [6]- mahabbhayam
pilanam   ghattanam   upaddavo   upasaggoti  kimsu  tassa  mahabbhayam  .  tenaha
so brahmano
                    kenassu nivuto loko (iccayasma ajito)
                    kenassu nappakasati
                    kissabhilepanam bruhi
                    kimsu tassa mahabbhayanti.
     [63] Avijjaya nivuto loko (ajitati bhagava)
                    veviccha (pamada) nappakasati
                    jappabhilepanam brumi
                    dukkhamassa mahabbhayam.
     [64]  Avijjaya  nivuto  lokoti avijjati dukkhe ananam dukkhasamudaye
ananam    dukkhanirodhe   ananam   dukkhanirodhagaminiya   patipadaya   ananam
pubbante ananam aparante ananam
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. lepanam. 3 Ma. samlitto. 4 Ma. upalitto.
@5 Ma. ayam patho natthi. 6 Ma. bhayam.
Pubbantaparante     ananam     idappaccayatapaticcasamuppannesu    dhammesu
ananam   yam  evarupam  ananam  adassanam  anabhisamayo  ananubodho  asambodho
appativedho   asangahana   apariyogahana  asamapekkhana  apaccavekkhana
apaccakkhakammam   1-   dummejjham   balyam   asampajannam   [2]-   pamoho
sampamoho  3-  [4]-  avijjogho  avijjayogo  avijjanusayo avijja-
pariyutthanam  avijjajalam  5-  moho  akusalamulam  ayam  vuccati  avijja.
Lokoti  nirayaloko  tiracchanaloko  pittivisayaloko manussaloko devaloko
khandhaloko  dhatuloko  ayatanaloko  ayam  loko paro loko brahmaloko
sadevaloko  ayam  vuccati  loko . [6]- Imaya avijjaya avuto nivuto
ophuto pihito paticchanno patikujjitoti avijjaya nivuto loko.
     [65]  Ajitati  bhagava  tam  brahmanam  namena  alapati. Bhagavati
garavadhivacanametam  .  apica  bhaggaragoti  bhagava . Bhaggadosoti bhagava.
Bhaggamohoti   bhagava  .  bhaggamanoti  bhagava  .  bhaggaditthiti  bhagava .
Bhaggakantakoti   bhagava  .  bhaggakilesoti  bhagava  .  bhaji  vibhaji  pativibhaji
dhammaratananti   bhagava   .   bhavanam  antakaroti  bhagava  .  bhavitakayoti
bhagava   .   bhavitasiloti   bhavitacittoti  bhavitapannoti  7-  bhagava .
Bhaji   va   bhagava   arannavanapatthani  pantani  senasanani  appasaddani
appanigghosani    vijanavatani   manussarahaseyyakani   8-   patisallana-
sarupaniti bhagava.
@Footnote: 1 Ma. apaccavekkhana apaccavekkhanakammam. 2 Ma. moho. 3 Ma. sammoho.
@4 Ma. avijja. 5 Ma. avijjalangi. 6 Ma. ayam loko. 7 Ma. bhavitakayo, bhavitasilo,
@bhavitacitto, bhavitapannoti. 8 Ma. manussarahasseyyakani. evamuparipi.
Bhagi      va      bhagava     civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajja-
parikkharananti   bhagava   .  bhagi  va  bhagava  attharasassa  dhammarasassa
vimuttirasassa   adhisilassa   adhicittassa   adhipannayati   bhagava   .  bhagi
va    bhagava    catunnam    jhananam    catunnam    appamannanam    catunnam
arupasamapattinanti   bhagava   .   bhagi  va  bhagava  atthannam  vimokkhanam
atthannam     abhibhayatananam    navannam    anapubbaviharasamapattinanti    1-
bhagava    .    bhagi   va   bhagava   dasannam   sannabhavananam   dasannam
kasinasamapattinam         anapanassatisamadhissa         asubhasamapattiyati
bhagava.
     {65.1}    Bhagi   va   bhagava   catunnam   satipatthananam   catunnam
sammappadhananam      catunnam     iddhipadanam     pancannam     indriyanam
pancannam    balanam    sattannam    bojjhanganam    ariyassa    atthangikassa
maggassati   bhagava  .  bhagi  va  bhagava  dasannam  tathagatabalanam  catunnam
vesarajjanam     catunnam     patisambhidanam    channam    abhinnanam    channam
buddhadhammananti  bhagava  .  bhagavati  netam  namam  matara  katam  na pitara
katam   na   bhatara   katam   na  bhaginiya  katam  na  mittamaccehi  katam  na
natisalohitehi    katam    na    samanabrahmanehi   katam   na   devatahi
katam    vimokkhantikametam    buddhanam   bhagavantanam   bodhiya   mule   saha
sabbannutananassa    patilabha    sacchika    pannatti    yadidam    bhagavati
ajitati bhagava.
     [66]    Veviccha    pamada   nappakasatiti   veviccham   vuccanti
panca     macchariyani     avasamacchariyam     kulamacchariyam     labhamacchariyam
@Footnote: 1 Ma. anupubbasamapattinanti.
Vannamacchariyam   dhammamacchariyam   yam   evarupam   macchariyam   1-   maccharayana
maccharayitattam  veviccham  kadariyam  katukancakata  2-  aggahitattam  cittassa idam
vuccati  macchariyam  .  apica  khandhamacchariyampi  macchariyam  dhatumacchariyampi  macchariyam
ayatanamacchariyampi  macchariyam  gaho  vuccati  macchariyam  .  pamado  vattabbo
kayaduccarite   va   vaciduccarite   va  manoduccarite  va  pancasu  va
kamagunesu    cittassa   vossaggo   vossagganuppadanam   3-   kusalanam
va  dhammanam  bhavanaya  asakkaccakiriyata  asataccakiriyata  anatthitata 4-
olinavuttita   nikkhittacchandata   nikkhittadhurata   anasevana   abhavana
abahulikammam   anadhitthanam   ananuyogo   pamado   yo  evarupo  pamado
pamajjana   pamajjitattam   ayam   vuccati   pamado   .  veviccha  pamada
nappakasatiti   imina   macchariyena   imina  pamadena  loko  nappakasati
na  bhasati  na  tapati  na  virocati  na  sannayati  na  pannayatiti veviccha
pamada nappakasati.
     [67]    Jappabhilepanam   brumiti   jappa   vuccati   tanha   yo
rago   sarago   anunayo   anurodho  nandi  5-  nandirago  cittassa
sarago    iccha    muccha   ajjhosanam   gedho   paligedho   sango
panko    eja   maya   janika   sanjanani   sibbini   jalini   sarita
visattika   sottam   visata   6-  ayuhani  dutiya  panidhi  bhavanetti  vanam
vanatho  santhavo  sineho  apekkha  patibaddha  7-  asa  asimsana 8-
asimsitattam    rupasa    saddasa   gandhasa   rasasa   photthabbasa
@Footnote: 1 Ma. maccheram. 2 Ma. katukancukata. 3 Ma. vosaggo vosagganuppadanam.
@4 Ma. anatthitakiriyata. 5 Ma. nandi. evamuparipi. 6 Ma. suttam visata.
@7 Ma. patibandhu. 8 Ma. sabbattha asisa ....
Labhasa   dhanasa   puttasa   jivitasa   jappa   pajappa  abhijappa
jappana    jappitattam    loluppa   1-   loluppayana   loluppayitattam
pucchancikata    2-    sadhukamyata    adhammarago   visamalobho   nikanti
nikamana    patthana    pihana    sampatthana    kamatanha    bhavatanha
vibhavatanha      rupatanha     arupatanha     nirodhatanha     rupatanha
saddatanha     gandhatanha     rasatanha    photthabbatanha    dhammatanha
ogho   yogo   gantho   upadanam   avaranam   nivaranam   chadanam   bandhanam
upakkileso   anusayo   pariyutthanam   lata  veviccham  dukkhamulam  dukkhanidanam
dukkhappabhavo  marapaso  marabalisam  [3]-  maravisayo  [4]- maragocaro
marabandhanam    tanhanadi   tanhajalam   tanhagaddalam   5-   tanhasamuddo
abhijjha   lobho   akusalamulam   ayam   vuccati  jappa  .  lokassa  lepanam
lagganam  bandhanam  upakkileso imaya jappaya loko litto [6]- palitto 7-
kilittho   sankilittho   makkhito   samsattho  laggo  laggito  palibuddho .
Brumi   acikkhami   desemi   pannapemi   patthapemi   vivarami   vibhajami
uttanikaromi pakasemiti jappabhilepanam brumi.
     [68]    Dukkhamassa   mahabbhayanti   dukkhanti   jatidukkham   jaradukkham
byadhidukkham         maranadukkham        sokaparidevadukkhadomanassupayasadukkham
nerayikam  dukkham  tiracchanayonikam  dukkham  pittivisayikam  dukkham  manusikam dukkham
gabbhokkantimulakam    dukkham   gabbhethitimulakam   8-   dukkham   gabbhavutthanamulakam
dukkham   jatassupanibandhakam   dukkham   jatassa  paradheyyakam  dukkham  attupakkamam
@Footnote: 1 Ma. loluppam. 2 Ma. pucchanjikata. 3 Ma. maramisam. 4 Ma. maranivaso.
@5 Ma. tanhagaddulam. 6 Ma. samlitto. 7 Ma. upalitto. evamuparipi.
@8 Ma. gabbhatthitimulakam.
Dukkham    parupakkamam   dukkham   dukkhadukkham   1-   samsaradukkham   viparinamadukkham
cakkhurogo   sotarogo   ghanarogo   jivharogo  kayarogo  sisarogo
kannarogo   mukharogo   dantarogo   kaso  saso  pinaso  daho  2-
jaro   kucchirogo  muccha  pakkhandika  sula  3-  visucika  kuttham  gando
kilaso   soso  apamaro  daddu  kandu  kacchu  rakhasa  vitacchika  lohitam
pittam   madhumeho   amsa   pilaka   bhagandala   pittasamutthana  abadha
semhasamutthana    abadha    vatasamutthana   abadha   sannipatika
abadha     utuparinamaja     abadha    visamapariharaja    abadha
opakkamika   abadha   kammavipakaja   abadha   sitam  unham  jighaccha
pipasa uccaro passavo
     {68.1} damsamakasavatatapasirimsapasamphassadukkham matumaranam
dukkham   pitumaranam   dukkham   bhatumaranam   dukkham   bhaginimaranam   dukkham  puttamaranam
dukkham   dhitumaranam   dukkham   natibyasanam  dukkham  bhogabyasanam  dukkham  rogabyasanam
dukkham   silabyasanam   dukkham   ditthibyasanam   dukkham   yesam   dhammanam  adito
samudagamanam      pannayati      atthangamato      nirodho     pannayati
kammasannissito    vipako   vipakasannissitam   kammam   namasannissitam   rupam
rupasannissitam   namam   jatiya   anugatam  jaraya  anusatam  byadhina  abhibhutam
maranena   abbhahatam   dukkhe   patitthitam  atanam  alenam  asaranam  asaranibhutam
idam  vuccati  dukkham  .  [5]- assa 6- lokassa dukkham 7- mahabbhayam 8- pilanam
ghattanam upaddavo upasaggoti dukkhamassa mahabbhayam. Tenaha bhagava
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. daho. evamuparipi. 3 Ma. sula. evamuparipi.
@4 Ma. sabbattha -sarisapa-. 5 Ma. idam dukkham. 6 Ma. ayam patho natthi.
@7-8 Ma. bhayam mahabhayam.
                   Avijjaya nivuto loko (ajitati bhagava)
                   veviccha (pamada) nappakasati
                   jappabhilepanam brumi
                   dukkhamassa mahabbhayanti.
     [69] Savanti sabbadhi sota (iccayasma ajito)
                   sotanam kinnivaranam
                   sotanam samvaram bruhi
                   kena sota pithiyyare 1-.
     [70]   Savanti  sabbadhi  sotati  sotati  tanhasoto  ditthisoto
kilesasoto    duccaritasoto    avijjasoto    .   sabbadhiti   sabbesu
ayatanesu    .    savantiti    savanti   asavanti   sandanti   pavattanti
cakkhuto    rupe    savanti    asavanti   sandanti   pavattanti   sotato
sadde   savanti   ghanato   gandhe   savanti   jivhato   rase   savanti
kayato    photthabbe    savanti    manato   dhamme   savanti   asavanti
sandanti     pavattanti     cakkhuto     rupatanha    savanti    asavanti
sandanti   pavattanti   sotato   saddatanha   savanti   asavanti  sandanti
pavattanti     ghanato    gandhatanha    savanti    jivhato    rasatanha
savanti     kayato    photthabbatanha    savanti    manato    dhammatanha
savanti asavanti sandanti pavattantiti savanti sabbadhi sota.
     [71]    Iccayasma   ajitoti   iccati   padasandhi   padasamsaggo
@Footnote: 1 Si. pithiyare. Ma. pidhiyare. evamuparipi.
Padaparipuri      akkharasamavayo     byanjanasilitthata     padanupubbakametam
iccati   .   ayasmati   piyavacanam  garuvacanam  sagaravasappatissadhivacanametam
ayasmati   .   ajitoti   tassa   brahmanassa   namam  sankha  samanna
pannatti    voharo   namam   namakammam   namadheyyam   nirutti   byanjanam
abhilapoti iccayasma ajito.
     [72]   Sotanam   kinnivarananti   sotanam   kim   avaranam  nivaranam
samvaranam rakkhanam gopananti sotanam kinnivaranam.
     [73]   Sotanam   samvaram  bruhiti  sotanam  avaranam  nivaranam  samvaranam
rakkhanam    gopanam    bruhi   acikkhahi   desehi   pannapehi   patthapehi
vivarahi vibhajahi uttanikarohi pakasehiti sotanam samvaram bruhi.
     [74]    Kena   sota   pithiyyareti   kena   sota   pithiyyanti
pacchijjanti   na   savanti   na   asavanti   na   sandanti   nappavattantiti
kena sota pithiyyare. Tenaha so brahmano
                   savanti sabbadhi sota (iccayasma ajito)
                   sotanam kinnivaranam
                   sotanam samvaram bruhi
                   kena sota pithiyyareti.
     [75] Yani sotani lokasmim (ajitati bhagava)
                   sati tesam nivaranam
                   sotanam samvaram brumi
                Pannayete pithiyyare.
     [76]   Yani  sotani  lokasminti  yani  etani  sotani  maya
kittitani    [1]-    acikkhitani   desitani   pannapitani   patthapitani
vivaritani   vibhajitani   uttanikatani   pakasitani  seyyathidam  tanhasoto
ditthisoto   kilesasoto   duccaritasoto   avijjasoto   .  lokasminti
apayaloke  manussaloke  devaloke  khandhaloke dhatuloke ayatanaloketi
yani sotani lokasmim. Ajitati bhagava tam brahmanam namena alapati.
     [77]   Sati  tesam  nivarananti  satiti  ya  sati  anussati  patissati
sati  saranata  dharanata  apilapanata  asammussanata  sati  satindriyam [2]-
satisambojjhango   ekayanamaggo   ayam   vuccati   sati   .   nivarananti
avaranam nivaranam samvaranam rakkhanam gopananti sati tesam nivaranam.
     [78]    Sotanam    samvaram   brumiti   sotanam   avaranam   nivaranam
samvaranam   rakkhanam   gopanam  brumi  acikkhami  desemi  pannapemi  patthapemi
vivarami vibhajami uttanikaromi pakasemiti sotanam samvaram brumi.
     [79]    Pannayete    pithiyyareti    pannati    ya    panna
pajanana   .pe.   amoho   dhammavicayo   sammaditthi   .  pannayete
pithiyyareti   pannaya   ete   sota  pithiyyanti  pacchijjanti  na  savanti
na   asavanti  na  sandanti  nappavattanti  .  sabbe  sankhara  aniccati
janato    passato   pannaya   ete   sota   pithiyyanti   pacchijjanti
@Footnote: 1 Ma. pakittitani. 2 Ma. satibalam sammasati.
Na  savanti  na  asavanti  na  sandanti  nappavattanti  .  sabbe  sankhara
dukkhati    janato    passato    pannaya   ete   sota   pithiyyanti
pacchijjanti   na   savanti   na   asavanti   na  sandanti  nappavattanti .
Sabbe   dhamma   anattati   janato   passato  pannaya  ete  sota
pithiyyanti    pacchijjanti    na    savanti   na   asavanti   na   sandanti
nappavattanti.
     {79.1} Avijjapaccaya sankharati janato passato pannaya
ete  sota  pithiyyanti  pacchijjanti  na  savanti  na  asavanti na sandanti
nappavattanti.
     {79.2}      Sankharapaccaya     vinnananti     vinnanapaccaya
namarupanti       namarupaccaya       salayatananti      salayatanapaccaya
phassoti      phassapaccaya     vedanati     vedanapaccaya     tanhati
tanhapaccaya    upadananti    upadanapaccaya    bhavoti    bhavapaccaya
jatiti    jatipaccaya    jaramarananti    janato    passato    pannaya
ete   sota   pithiyyanti   pacchijjanti   na   savanti  na  asavanti  na
sandanti nappavattanti.
     {79.3}     Avijjanirodha    sankharanirodhoti    sankharanirodha
vinnananirodhoti     vinnananirodha    namarupanirodhoti    namarupanirodha
salayatananirodhoti     salayatananirodha     phassanirodhoti     phassanirodha
vedananirodhoti     vedananirodha     tanhanirodhoti     tanhanirodha
upadananirodhoti      upadananirodha      bhavanirodhoti     bhavanirodha
jatinirodhoti    jatinirodha    jaramarananirodhoti    janato    passato
pannaya    ete    sota   pithiyyanti   pacchijjanti   na   savanti   na
Asavanti    na    sandanti    nappavattanti    .   idam   dukkhanti   ayam
dukkhasamudayoti      ayam      dukkhanirodhoti     ayam     dukkhanirodhagamini
patipadati    janato    passato   pannaya   ete   sota   pithiyyanti
pacchijjanti na savanti na asavanti na sandanti nappavattanti.
     {79.4} Ime [1]- asavati ayam asavasamudayoti ayam asavanirodhoti
ayam   asavanirodhagamini   patipadati   janato   passato  pannaya  ete
sota   pithiyyanti   pacchijjanti   na   savanti  na  asavanti  na  sandanti
nappavattanti  .  ime  dhamma  abhinaneyyati  ime  dhamma  parinneyyati
ime   dhamma   pahatabbati   ime  dhamma  bhavetabbati  ime  dhamma
sacchikatabbati   janato   passato   pannaya   ete  sota  pithiyyanti
pacchijjanti na savanti na asavanti na sandanti nappavattanti.
     {79.5}  Channam  phassayatananam  samudayanca  atthangamanca  assadanca
adinavanca   nissarananca   janato   passato   pannaya   ete   sota
pithiyyanti  pacchijjanti  na  savanti  na  asavanti  na sandanti nappavattanti.
Pancannam     upadanakkhandhanam    samudayanca    atthangamanca    assadanca
adinavanca   nissarananca   janato  passato  catunnam  mahabhutanam  samudayanca
atthangamanca    assadanca   adinavanca   nissarananca   janato   passato
yankinci   samudayadhammam   sabbantam  nirodhadhammanti  janato  passato  pannaya
ete   sota   pithiyyanti   pacchijjanti   na   savanti  na  asavanti  na
@Footnote: 1 Ma. dhamma.
Sandanti    nappavattantiti    pannaya    ete   sota   pithiyyare  .
Tenaha bhagava
                    yani sotani lokasmim (ajitati bhagava)
                    sati tesam nivaranam
                    sotanam samvaram brumi
                    pannayete pithiyyareti.
     [80] Panna ceva sati capi (iccayasma ajito)
                    namarupanca marisa
                    etamme puttho pabruhi
                   katthetam uparujjhati.
     [81]  Panna  ceva  sati  capiti  pannati  ya  panna  pajanana
vicayo   pavicayo   [1]-  sallakkhana  upalakkhana  paccupalakkhana  pandiccam
kosallam   nepunnam  vebhabya  cinta  upaparikkha  bhuri  medha  parinayika
vipassana     sampajannam    patodo    panna    pannindriyam    pannabalam
pannasattham      pannapasado      pannaaloko      pannaobhaso
pannapajjoto    pannaratanam    amoho    dhammavicayo   sammaditthi  .
Satiti   ya   sati  anussati  .pe.  sammasatiti  panna  ceva  sati  capi
iccayasma ajito.
     [82]    Namarupanca    marisati   namanti   cattaro   arupino
khandha   .   rupanti   cattaro   ca   mahabhuta   catunnanca  mahabhutanam
@Footnote: 1 Ma. dhammavicayo.
Upadayarupam   .  marisati  piyavacanam  garuvacanam  sagaravasappatissadhivacanametam
marisati namarupanca marisa.
     [83]   Etamme   puttho   pabruhiti  etammeti  yam  pucchami  yam
yacami   yam   ajjhesami   yam  pasademi  .  putthoti  pucchito  yacito
ajjhesito    pasadito    .    pabruhiti   bruhi   acikkhahi   desehi
pannapehi    patthapehi    vivarahi   vibhajahi   uttanikarohi   pakasehiti
etamme puttho pabruhi.
     [84]   Katthetam   uparujjhatiti   katthetam  nirujjhati  vupasammati  attham
gacchati    patippassambhatiti    katthetam    uparujjhati    .   tenaha   so
brahmano
                    panna ceva sati capi (iccayasma ajito)
                    namarupanca marisa
                    etamme puttho pabruhi
                    katthetam uparujjhatiti.
     [85] Yametam panham apucchi ajita tam vadami te
                   yattha namanca rupanca asesam uparujjhati
                   vinnanassa nirodhena etthetam uparujjhati.
     [86]    Yametam   panham   apucchiti   yametanti   pannanca   satinca
namarupanca   .   apucchiti   apucchasi   ayacasi   ajjhesasi  pasadesiti
yametam panham apucchi.
     [87]   Ajita   tam   vadami  teti  ajitati  bhagava  tam  brahmanam
namena    alapati    .    tanti   pannanca   satinca   namarupanca  .
Vadamiti   tam   vadami  acikkhami  desemi  pannapemi  patthapemi  vivarami
vibhajami uttanikaromi pakasemiti ajita tam vadami te.
     [88]   Yattha   namanca   rupanca   asesam   uparujjhatiti   namanti
cattaro    arupino   khandha   .   rupanti   cattaro   ca   mahabhuta
catunnanca    mahabhutanam   upadayarupam   .   asesanti   sabbena   sabbam
sabbatha   sabbam   asesam  nissesam  pariyadayavacanametam  1-  asesanti .
Uparujjhatiti    nirujjhati    vupasammati    attham    gacchati    patippassambhatiti
yattha namanca rupanca asesam uparujjhati.
     [89]     Vinnanassa     nirodhena     etthetam     uparujjhatiti
sotapattimaggananena    abhisankharavinnanassa    nirodhena   satta   bhave
thapetva   anamatagge   samsare   ye   uppajjeyyum   namanca   rupanca
etthete   nirujjhanti   vupasamanti   attham   gacchanti   patippassambhanti .
Sakadagamimaggananena    abhisankharavinnanassa    nirodhena   dve   bhave
thapetva    pancasu    bhavesu    ye    uppajjeyyum   namanca   rupanca
etthete   nirujjhanti   vupasamanti   attham   gacchanti   patippassambhanti .
Anagamimaggananena    abhisankharavinnanassa    nirodhena    ekam    bhavam
thapetva  kamadhatuya  2-  va  rupadhatuya  va  arupadhatuya  va  ye
uppajjeyyum    namanca    rupanca    etthete    nirujjhanti   vupasamanti
@Footnote: 1 Ma. pariyadiyanavacanametam. evamuparipi. 2 Ma. ayam patho natthi.
Attham      gacchanti      patippassambhanti      .     arahattamaggananena
abhisankharavinnanassa    nirodhena   ye   uppajjeyyum   namanca   rupanca
etthete   nirujjhanti   vupasamanti   attham   gacchanti   patippassambhanti .
Arahato    anupadisesaya    parinibbanadhatuya    1-   parinibbayantassa
purimavinnanassa   2-   nirodhena   panna   ca  sati  ca  namanca  rupanca
etthete    nirujjhanti    vupasamanti   attham   gacchanti   patippassambhantiti
vinnanassa nirodhena etthetam uparujjhati. Tenaha bhagava
             yametam panham apucchi            ajita tam vadami te
             yattha namanca rupanca         asesam uparujjhati
             vinnanassa nirodhena         etthetam uparujjhatiti.
     [90] Ye ca sankhatadhammase          ye ca sekkha 3- puthu idha
             tesam me nipako iriyam            puttho pabruhi marisa.
     [91]    Ye    ca   sankhatadhammaseti   sankhatadhamma   vuccanti
arahanto   khinasava   .   kimkarana   sankhatadhamma  vuccanti  arahanto
khinasava  .  te  sankhatadhamma  natadhamma  tulitadhamma  tiritadhamma  4-
vibhutadhamma   vibhavitadhamma   sabbe   sankhara   aniccati  sankhatadhamma
natadhamma     tulitadhamma     tiritadhamma    vibhutadhamma    vibhavitadhamma
sabbe  sankhara  dukkhati  sankhatadhamma  .pe.  sabbe  dhamma anattati
sankhatadhamma    avijjapaccaya    sankharati    sankhatadhamma    .pe.
Yankinci     samudayadhammam     sabbantam     nirodhadhammanti     sankhatadhamma
@Footnote: 1 Ma. nibbanadhatuya. 2 Ma. carimavinnanassa. 3 Ma. sekha. evamidisesu padesu.
@4 Ma. tiritadhamma. evamuparipi.
Natadhamma   tulitadhamma  tiritadhamma  vibhutadhamma  vibhavitadhamma  .  athava
tesam  khandha  sankhata  dhatuyo  sankhata  ayatanani  sankhatani gatiyo
sankhata   upapattiyo   sankhata  patisandhiyo  sankhata  bhava  sankhata
samsara  sankhata  vatta  sankhata  .  athava  te  khandhapariyante thita
dhatupariyante    thita    ayatanapariyante    thita   gatipariyante   thita
upapattipariyante    thita   patisandhipariyante   thita   bhavapariyante   thita
samsarapariyante    thita    vattapariyante    thita    antimabhave    thita
antimasamussaye thita antimadehadhara arahanto.
         Tesam cayam pacchimako         carimoyam samussayo
         jatimaranasamsaro            natthi nesam punabbhavoti.
Tamkarana    sankhatadhamma    vuccanti    arahanto    khinasavati    ye
ca sankhatadhammase.
     [92]   Ye   ca   sekkha   puthu   idhati   sekkhati  kimkarana
vuccanti    sekkha   .   sikkhantiti   sekkha   .   kim   sikkhanti  .
Adhisilampi sikkhanti adhicittampi sikkhanti adhipannampi sikkhanti.
     {92.1}  Katama  ca  1-  adhisilasikkha  .  idha  bhikkhu silava hoti
patimokkhasamvarasamvuto     viharati     acaragocarasampanno     anumattesu
vajjesu   bhayadassavi   samadaya   sikkhati   sikkhapadesu   khuddakopi  2-
silakkhandho   mahantopi   3-   silakkhandho   silam   patittha  avaranam  4-
samyamo   samvaro   mukham   pamukham  kusalanam  dhammanam  sammapattiya  5-  ayam
adhisilasikkha.
@Footnote: 1 Ma. casaddo natthi. evamidisesu thanesu. 2-3 Ma. pisaddo natthi.
@4 Ma. caranam. 5 Ma. samapattiya.
     {92.2}  Katama  ca  adhicittasikkha  .  idha  bhikkhu vivicceva kamehi
vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamam jhanam
dutiyam   jhanam   tatiyam   jhanam   catuttham   jhanam   upasampajja   viharati  ayam
adhicittasikkha.
     {92.3}   Katama  ca  adhipannasikkha  .  idha  bhikkhu  pannava  hoti
uyayatthagaminiya     pannaya     samannagato    ariyaya    nibbedhikaya
sammadukkhakkhayagaminiya    so    idam    dukkhanti    yathabhutam   pajanati
ayam    dukkhasamudayoti    ayam    dukkhanirodhoti    ayam    dukkhanirodhagamini
patipadati   yathabhutam   pajanati   ime   asavati   ayam  asavasamudayoti
ayam    asavanirodhoti    ayam    asavanirodhagamini   patipadati   yathabhutam
pajanati ayam adhipannasikkha.
     {92.4}    Ima   tisso  sikkha  avajjenta  sikkhanti  jananta
sikkhanti   [1]-   cittam   adhitthahanta   sikkhanti   saddhaya  adhimuccanta
sikkhanti   viriyam   2-  pagganhanta  sikkhanti  satim  upatthapenta  sikkhanti
cittam   samadahanta   sikkhanti   pannaya  pajananta  sikkhanti  abhinneyyam
abhijananta    sikkhanti   parinneyyam   parijananta   sikkhanti   pahatabbam
pajahanta    sikkhanti    bhavetabbam   bhaventa   sikkhanti   sacchikatabbam
sacchikaronta   sikkhanti   caranti   3-   acaranti  samacaranti  samadaya
vattanti   tamkarana  vuccanti  sekkha  .  puthuti  bahuka  ete  sekkha
sotapanna    ca    patipanna    ca    sakadagamino    ca   patipanna
@Footnote: 1 Ma. passanta sikkhanti. 2 Ma. viriyam. evamidisesu padesu. 3 Ma. ayam patho
@natthi.
Ca   anagamino   ca   patipanna   ca   arahanta  ca  patipanna  ca .
Idhati   imissa   ditthiya   imissa   khantiya  imissa  ruciya  imasmim
adaye   imasmim   vinaye   imasmim   dhamme  imasmim  dhammavinaye  imasmim
pavacane     imasmim    brahmacariye    imasmim    satthusasane    imasmim
attabhave imasmim manussaloketi ye ca sekkha puthu idha.
     [93]   Tesam  me  nipako  iriyam  puttho  pabruhi  marisati  tvampi
nipako   pandito   pannava   buddhima   nani   vibhavi   medhavi   tesam
sankhatadhammananca   sekkhananca   iriyam   cariyam   vuttim   acaram  gocaram
viharam   patipadam   .  putthoti  puttho  1-  pucchito  yacito  ajjhesito
pasadito    .    pabruhiti    bruhi    acikkhahi   desehi   pannapehi
patthapehi   vivarahi   vibhajahi   uttanikarohi   pakasehi   .  marisati
piyavacanam   garuvacanam   sagaravasappatissadhivacanametam   marisati   tesam   me
nipako iriyam puttho pabruhi marisa. Tenaha so brahmano
             ye ca sankhatadhammase        ye ca sekkha puthu idha
             tesam me nipako iriyam          puttho pabruhi marisati.
     [94] Kamesu nabhigijjheyya      manasanavilo siya
              kusalo sabbadhammanam        sato bhikkhu paribbaje.
     [95]    Kamesu    nabhigijjheyyati   kamati   uddanato   dve
kama vatthukama ca kilesakama ca.
     {95.1}   Katame   vatthukama   .   manapika   rupa   manapika
sadda manapika
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
Gandha   manapika  rasa  manapika  photthabba  attharana  papurana  1-
dasidasa     ajelaka     kukkutasukara    hatthigavassavalava    khettam
vatthu    hirannam    suvannam    gamanigamarajadhaniyo    ratthanca    janapado
ca   koso   ca   kotthagaranca   yankinci   rajaniyavatthu  vatthukama .
Apica   atita   kama  anagata  kama  paccuppanna  kama  ajjhatta
kama   bahiddha   kama  ajjhattabahiddha  kama  hina  kama  majjhima
kama   panita   kama   apayika   kama  manusika  kama  dibba
kama    paccupatthita   kama   nimmita   kama   paranimmita   kama
pariggahita   kama   apariggahita   kama  mamayita  kama  amamayita
kama   sabbepi   kamavacara   dhamma   sabbepi   rupavacara   dhamma
sabbepi     arupavacara     dhamma     tanhavatthuka     tanharammana
kamaniyatthena   rajaniyatthena   madaniyatthena  [2]-  kama  ime  vuccanti
vatthukama.
     {95.2}  Katame kilesakama. Chando kamo rago kamo chandarago
kamo  sankappo  kamo  rago  kamo  sankapparago kamo yo kamesu
kamacchando    kamarago    kamanandi   3-   kamatanha   kamasineho
kamapipasa    kamaparilaho    kamagedho    kamamuccha   kamajjhosanam
kamogho kamayogo kamupadanam kamacchandanivaranam.
         Addasam kama te mulam           sankappa kama jayasi
         na tam sankappayissami         evam kama na hehisiti.
@Footnote: 1 Ma. pavurana. evamuparipi. 2 Ma. ramaniyatthena. 3 Ma. sabbattha kamanandi.
@evamuparipi.
Ime  vuccanti  kilesakama  .  gedho  vuccati tanha yo rago sarago
.pe.    abhijjha   lobho   akusalamulam   .   kamesu   nabhigijjheyyati
kilesakamesu    vatthukamesu    nabhigijjheyya    na   palibujjheyya   1-
agiddho  agadhito  amucchito  anajjhopanno  2- vitagedho [3]- cattagedho
vantagedho   muttagedho   pahinagedho   patinissatthagedho  vitarago  [4]-
cattarago    vantarago    muttarago    pahinarago    patinissattharago
nicchato    nibbuto    sitibhuto    sukhapatisamvedi   brahmabhutena   attana
vihareyyati kamesu nabhigijjheyya.
     [96]  Manasanavilo  siyati  manoti  yam  cittam  mano  manasam hadayam
pandaram   [5]-   manayatanam   manindriyam   vinnanam  vinnanakkhandho  [6]-
manovinnanadhatu   .   kayaduccaritena  cittam  avilam  hoti  lulitam  eritam
ghattitam   calitam   bhantam   avupasantam  vaciduccaritena  manoduccaritena  ragena
dosena  mohena  kodhena  upanahena makkhena palasena issaya macchariyena
mayaya   satheyyena   thambhena  sarambhena  manena  atimanena  madena
pamadena  sabbakilesehi  sabbaduccaritehi  sabbadarathehi  7-  sabbaparilahehi
sabbasantapehi    sabbakusalabhisankharehi   cittam   avilam   hoti   lulitam
eritam  ghattitam  calitam  bhantam  avupasantam  .  manasanavilo  siyati  cittena
anavilo  siya  alulito  anerito  aghattito  acalito  abhanto vupasanto
avilakare    kilese   jaheyya   pajaheyya   vinodeyya   byantikareyya
@Footnote: 1 Ma. palibundheyya. 2 Ma. anajjhapanno. 3 Ma. vigatagedho. 4 Ma. vigatarago.
@5 Ma. mano. 6 tajja. 7 Ma. sabbadahehi.
Anabhavangameyya   avilakarehi   kilesehi  ca  arato  virato  pativirato
nikkhanto      nissattho      vupasanto      vippamutto     visannutto
vimariyadikatena cetasa vihareyyati manasanavilo siya.
     [97]  Kusalo  sabbadhammananti  sabbe  sankhara  aniccati  kusalo
sabbadhammanam   sabbe   sankhara   dukkhati   kusalo  sabbadhammanam  sabbe
dhamma    anattati   kusalo   sabbadhammanam   avijjapaccaya   sankharati
kusalo   sabbadhammanam  .pe.  yankinci  samudayadhammam  sabbantam  nirodhadhammanti
kusalo sabbadhammanam evampi kusalo sabbadhammanam.
     {97.1}  Athava  aniccato  kusalo  sabbadhammanam  dukkhato  rogato
gandato  sallato  aghato  abadhato  parato  palokato  itito upaddavato
asatato  1-  bhayato  upasaggato  calato  pabhanguto  addhuvato  atanato
alenato   asaranato   asaranibhutato  rittato  tucchato  sunnato  anattato
adinavato   viparinamadhammato   asarakato   aghamulato   vadhakato  vibhavato
sasavato  sankhatato  maramisato  jatidhammato  jaradhammato  byadhidhammato
maranadhammato     sokaparidevadukkhadomanassupayasadhammato    sankilesadhammato
samudayato   atthangamato   anassadato  2-  adinavato  anissaranato  3-
kusalo sabbadhammanam evampi kusalo sabbadhammanam.
     {97.2}  Athava khandhakusalo dhatukusalo ayatanakusalo paticcasamuppada-
kusalo      satipatthanakusalo     sammappadhanakusalo     iddhippadakusalo
indriyakusalo         balakusalo       bojjhangakusalo       maggakusalo
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. assadato. evamuparipi. 3 Ma. nissaranatopi.
@evamidisesu padesu.
Phalakusalo   nibbanakusalo   evampi   kusalo   sabbadhammanam   .   athava
sabbadhamma   vuccanti   dvadasayatanani   cakkhu  ceva  rupa  ca  sotanca
sadda  ca  ghananca  gandha  ca  jivha  ca  rasa  ca kayo ca photthabba
ca    mano    ca    dhamma    ca   .   yato   ca   ajjhattikabahiresu
ayatanesu   rago   1-   pahino   hoti   ucchinnamulo  talavatthukato
anabhavangato       ayatimanuppadadhammo      ettavatapi      kusalo
sabbadhammananti kusalo sabbadhammanam.
     [98]   Sato   bhikkhu   paribbajeti  satoti  catuhi  karanehi  sato
kaye     kayanupassanasatipatthanam     bhavento    sato    vedanasu
vedananupassanasatipatthanam        bhavento        sato       citte
cittanupassanasatipatthanam        bhavento        sato       dhammesu
dhammanupassanasatipatthanam      bhavento     sato     .     aparehipi
catuhi     karanehi    sato    asatiparivajjanaya    sato    satikaraniyanam
dhammanam    katatta    sato    satipatipakkhanam   2-   dhammanam   hatatta
sato satinimittanam dhammanam appamutthatta 3- sato.
     {98.1}   Aparehipi  catuhi  karanehi  sato  satiya  samannagatatta
sato   satiya   vasitatta  sato  satiya  pagunnataya  4-  sato  satiya
apaccorohanataya  sato  .  aparehipi  catuhi  karanehi  sato satatta 5-
sato    santatta    sato    samitatta   sato   santadhammasamannagatatta
sato   .   buddhanussatiya   sato  dhammanussatiya  sato  sanghanussatiya
sato    silanussatiya   sato   caganussatiya   sato   devatanussatiya
@Footnote: 1 Ma. chandarago. 2 Ma. satiparibandhanam. 3 Ma. asammutthatta. 4 Ma. pagunnena
@samannagatatta. 5 Ma. satiya samannagatatta.
Sato  anapanassatiya  sato  marananussatiya  1-  sato  kayagatasatiya
sato    upasamanussatiya    sato   .   ya   sati   .pe.   sammasati
satisambojjhango   ekayanamaggo   ayam  vuccati  sati  .  imaya  upeto
hoti    samupeto    upagato    samupagato    upapanno    samupapanno
samannagato    so    vuccati   sato   .   bhikkhuti   sattannam   dhammanam
bhinnatta   bhikkhu   .   sakkayaditthi   bhinna   hoti   vicikiccha  bhinna
hoti   silabbataparamaso   bhinno   hoti   rago  bhinno  hoti  doso
bhinno   hoti  moho  bhinno  hoti  mano  bhinno  hoti  bhinnassa  2-
honti   papaka   akusala   dhamma   sankilesika   ponobbhavika   3-
sadara dukkhavipaka ayatimjatijaramaraniya.
                Pajjena katena attana (sabhiyati bhagava)
                parinibbanagato vitinnakankho
                vibhavanca bhavanca vippahaya
                vusitava khinapunabbhavo sa bhikkhuti.
     {98.2}   Sato   bhikkhu   paribbajeti  sato  bhikkhu  paribbaje  sato
gaccheyya   sato   tittheyya   sato   nisideyya  sato  seyyam  kappeyya
sato    abhikkameyya   sato   patikkameyya   sato   alokeyya   sato
vilokeyya   sato   samminjeyya  4-  sato  pasareyya  sato  sanghati-
pattacivaram   dhareyya   sato   careyya  sato  5-  vihareyya  vatteyya
iriyeyya   paleyya   yapeyya   yapeyyati  sato  bhikkhu  paribbaje .
Tenaha bhagava
@Footnote: 1 Ma. maranassatiya. 2 Ma. bhinna. 3 Ma. ponobhavika. 4 Ma. saminjeyya.
@5 Ma. ayam patho natthi.
            Kamesu nabhigijjheyya        manasanavilo siya
            kusalo sabbadhammanam          sato bhikkhu paribbajeti.
     [99]   Saha   gathapariyosana   tena   1-  brahmanena  saddhim
ekacchanda      ekappayoga     ekadhippaya     ekavasanavasita
tesam     anekapanasahassanam    virajam    vitamalam    dhammacakkhum    udapadi
yankinci   samudayadhammam   sabbantam   nirodhadhammanti   tassa   ca  brahmanassa
anupadaya    asavehi    cittam    vimucci    .   saha   arahattappatta
ajinajatavakaciradandakamandalukesa    ca    massu    ca    antarahita  .
Bhandakasayavatthavasano     3-     sanghatipattacivaradharo     bhikkhu    4-
anvatthapatipattiya     panjaliko     bhagavantam     namassamano    nisinno
hoti sattha me bhante bhagava savakohamasmiti.
                Ajitamanavakapanhaniddeso pathamo.
                              ---------------
@Footnote: 1 Ma. ye te. 2 Ma.-tidandaka ... evamuparipi. 3 Ma. bhandu ... evamuparipi.
@4 Ma. ayam patho natthi.
               Tissametteyyamanavakapanhaniddeso
     [100] Kodha santusito loke (iccayasma tissametteyyo)
                     kassa no santi injita
                     ko ubhantamabhinnaya
                     majjhe manta na limpati 1-
                     kam brusi mahapurisoti
                    ko idha sibbanimaccagati 2-.
     [101]   Kodha   santusito   loketi  [3]-  santuttho  attamano
paripunnasankappoti     kodha    santusito    loke    .    iccayasma
tissametteyyoti     iccati     padasandhi     padasamsaggo    padaparipuri
akkharasamavayo       byanjanasilitthata        padanupubbakametam      4-
iccati   .   ayasmati   piyavacanam  garuvacanam  sagaravasappatissadhivacanametam
ayasmati    .   tissati   5-   tassa   brahmanassa   namam   sankha
samanna    pannatti   voharo   namam   namakammam   namadheyyam   nirutti
byanjanam    abhilapo    .    metteyyati   6-   tassa   brahmanassa
gottam     sankha     samanna    pannatti    voharoti    iccayasma
tissametteyyo.
     [102]    Kassa   no   santi   injitati   tanhinjitam   ditthinjitam
maninjitam    kilesinjitam    kamminjitam    kassime    injita   natthi   na
santi    na    samvijjanti    nupalabbhanti   pahina   samucchinna   vupasanta
@Footnote: 1 na. lippati. 2 Ma. sabbinimaccaga. evamuparipi. 3 tuttho. 4 Ma.
@padanupubbatametam. evamuparipi. 5 Ma. tissoti. 6 metteyyoti.
Patippassaddha    abhabbuppattika    nanaggina    daddhati    kassa   no
santi injita.
     [103]   Ko   ubhantamabhinnayati   ko   ubho  ante  abhinnaya
janitva   tulayitva   tirayitva   1-  vibhavayitva  vibhutam  katvati  ko
ubhantamabhinnaya.
     [104]   Majjhe   manta   nalimpatiti  [1]-  alitto  anupalitto
nikkhanto   nissattho   vippamutto   visamyutto   vimariyadikatena   cetasa
viharatiti majjhe manta na limpati.
     [105]  Kam  brusi  mahapurisoti  mahapuriso  aggapuriso setthapuriso
visetthapuriso   pamokkhapuriso   uttamapuriso   [3]-   pavarapurisoti   kam
brusi  kam  kathesi  kam  mannesi  kam  bhanasi  kam  passasi  kam  voharesiti 4-
kam brusi mahapurisoti.
     [106]  Ko  idha  sibbanimaccagati  ko  sibbanim  5-  tanham accaga
upaccaga  atikkanto  samatikkanto  vitivattoti  ko  idha  sibbanimaccaga.
Tenaha so brahmano
                kodha santusito loke (accayasma tissametteyyo)
                kassa no santi injita
                ko ubhantamabhinnaya
                majjhe manta na limpati
                kam brusi mahapurisoti
@Footnote: 1 Ma. tirayitva. evamuparipi. 2 Ma. majjhe mantaya nalippati. 3 Ma. padhanapuriso.
@4 Ma. voharasiti. 5 Ma. sibbinim. evamuparipi.
                     Ko idha sibbanimaccagati.
     [107] Kamesu brahmacariyava (metteyyati bhagava)
                     vitatanho sada sato
                     sankhaya nibbuto bhikkhu
                     tassa no santi injita
                     so ubhantamabhinnaya
                     majjhe manta na limpati
                     tam brumi mahapurisoti
                     so idha sibbanimaccagati.
     [108] Kamesu brahmacariyavati kamati uddanato dve
kama  vatthukama  ca  kilesakama  ca  .pe.  ime  vuccanti vatthukama
.pe.   ime  vuccanti  kilesakama  .  brahmacariyavati  1-  brahmacariyam
vuccati    assaddhammasamapattiya    arati    virati    pativirati    verani
akiriya   akaranam   anajjhapatti  velaanatikkamo  .  apica  nippariyayena
brahmacariyam   vuccati   ariyo   atthangiko   maggo  seyyathidam  sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo    sammasati   sammasamadhi   .   yo   imina   ariyena
atthangikena    maggena    upeto    samupeto   upagato   samupagato
upapanno   samupapanno   samannagato   so   vuccati   brahmacariyava  .
Yatha   ca   dhanena   dhanavati  vuccati  bhogena  bhogavati  vuccati  yasena
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
Yasavati    vuccati    sippena    sippavati    vuccati   silena   silavati
vuccati    viriyena    viriyavati    vuccati   pannaya   pannavati   vuccati
vijjaya   vijjavati  vuccati  evameva  yo  imina  ariyena  atthangikena
maggena    upeto    samupeto    upagato    samupagato    upapanno
samupapanno    samannagato    so    vuccati    brahmacariyavati   kamesu
brahmacariyava    .   metteyyati   bhagava   tam   brahmanam   gottena
alapati   .   bhagavati   garavadhivacanametam   .pe.   sacchika   pannatti
yadidam bhagavati metteyyati bhagava.
     [109]   Vitatanho   sada  satoti  tanhati  rupatanha  saddatanha
gandhatanha    rasatanha    photthabbatanha    dhammatanha   .   yassesa
tanha   pahina   samucchinna   vupasanta   patippassaddha   abhabbuppattika
nanaggina   daddha   so   vuccati   vitatanho   cattatanho   vantatanho
muttatanho     pahinatanho    patinissatthatanho    vitarago    cattarago
vantarago     muttarago    pahinarago    patinissattharago    nicchato
nibbuto    sitibhuto   sukhapatisamvedi   brahmabhutena   attana   viharati  .
Sadati   sada   sabbada   sabbakalam   niccakalam   dhuvakalam   satatam  samitam
abbokinnam   pokhanupokham   1-   avici   samangi   sahitam  phusitam  purebhattam
pacchabhattam    purimayamam    majjhimayamam    pacchimayamam    kale    junhe
vasse  hemante  gimhe  purime  vayokhandhe  majjhime  vayokhandhe pacchime
vayokhandhe       .      satoti      catuhi      karanehi      sato
@Footnote: 1-2 Ma. ponkhanuponkham udakumikajatam avicisantatisahitam phassitam. evamuparipi.
Kaye   kayanupassanasatipatthananam   bhavitatta   1-   sato  vedanasu
vedananupassanasatipatthananam   bhavitatta   sato  citte  cittanupassana-
satipatthananam   bhavitatta   sato   dhammesu  dhammanupassanasatipatthananam
bhavitatta sato .pe. So vuccati satoti vitatanho sada sato.
     [110]  Sankhaya  nibbuto  bhikkhuti  sankhati  2-  nanam  ya panna
pajanana  vicayo  .pe.  amoho  dhammavicayo  sammaditthi  .  sankhayati
sankhaya   janitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam  katva
sabbe   sankhara   aniccati   sankhaya   janitva  tulayitva  tirayitva
vibhavayitva   vibhutam   katva   sabbe  sankhara  dukkhati  sabbe  dhamma
anattati    avijjapaccaya   sankharati   .pe.   yankinci   samudayadhammam
sabbantam    nirodhadhammanti    sankhaya    janitva   tulayitva   tirayitva
vibhavayitva vibhutam katva.
     {110.1}   Athava   aniccato   sankhaya   janitva   tulayitva
tirayitva    vibhavayitva   vibhutam   katva   dukkhato   rogato   gandato
sallato   .pe.   anissaranato   sankhaya  janitva  tulayitva  tirayitva
vibhavayitva    vibhutam   katva   .   nibbutoti   ragassa   nibbapitatta
nibbuto    dosassa    nibbapitatta   nibbuto   mohassa   nibbapitatta
nibbuto    kodhassa    upanahassa    makkhassa    palasassa    issaya
macchariyassa    mayaya    satheyyassa    thambhassa   sarambhassa   manassa
atimanassa     madassa     pamadassa     sabbakilesanam    sabbaduccaritanam
@Footnote: 1 Ma. ... satipatthanam bhavento. evamuparipi. 2 Ma. sankha vuccati nanam.
Sabbadarathanam    sabbaparilahanam    sabbasantapanam   sabbakusalabhisankharanam
nibbapitatta   nibbuto   .   bhikkhuti  sattannam  dhammanam  bhinnatta  bhikkhu
.pe. Vusitava khinapunabbhavo sa bhikkhuti sankhaya nibbuto bhikkhu.
     [111]  Tassa  no  santi  injitati  tassati  arahato  khinasavassa
injita   tanhinjitam   ditthinjitam  maninjitam  kilesinjitam  kamminjitam .
Tassime   injita   natthi   na   santi  na  samvijjanti  nupalabbhanti  pahina
samucchinna    vupasanta    patippassaddha    abhabbuppattika    nanaggina
daddhati tassa no santi injita.
     [112]    So   ubhantamabhinnaya   majjhe   manta   na   limpatiti
antoti    phasso    eko    anto    phassasamudayo   dutiyo   anto
phassanirodho   majjhe   atitam   eko   anto   anagatam  dutiyo  anto
paccuppannam   majjhe   sukha   vedana   eko   anto  dukkha  vedana
dutiyo   anto   adukkhamasukha   vedana   majjhe   namam  eko  anto
rupam   dutiyo   anto   vinnanam   majjhe   cha   ajjhattikani  ayatanani
eko   anto   cha   bahirani   ayatanani   dutiyo   anto  vinnanam
majjhe    sakkayo   eko   anto   sakkayasamudayo   dutiyo   anto
sakkayanirodho    majjhe   .   manta   vuccati   panna   ya   panna
pajanana    .pe.    amoho   dhammavicayo   sammaditthi   .   lepati
dve    lepa    tanhalepo    ca    ditthilepo    ca   .   katamo
Tanhalepo   .   yavata   tanhasankhatena   simakatam   mariyadikatam  1-
odhikatam  pariyantikatam  2-  pariggahitam  mamayitam  idam  mamam  etam mamam ettakam
mamam   ettavata   mamam   mama   rupa  sadda  gandha  rasa  photthabba
attharana      papurana      dasidasa     ajelaka     kukkutasukara
hatthigavassavalava   khettam   vatthu   hirannam   suvannam  gamanigamarajadhaniyo
ratthanca    janapado    ca    koso    ca    kotthagaranca   kevalampi
mahapathavim     tanhavasena     mamayati    yavata    atthasatatanhaviparitam
ayam tanhalepo. Katamo ditthilepo.
     {112.1}    Visativatthuka   sakkayaditthi   dasavatthuka   micchaditthi
dasavatthuka    antaggahika    ditthi   ya   evarupa   ditthi   ditthigatam
ditthigahanam        ditthikantaro       ditthivisukayikam       ditthivipphanditam
ditthisannojanam   gaho   patiggaho   abhiniveso   paramaso   kummaggo
micchapatho   micchattam   titthayatanam   vipariyesaggaho   3-  viparitaggaho
vipallasaggaho    micchagaho    ayathavakasmim    yathavakanti   gaho
yavata   dvasatthi  ditthigatani  ayam  ditthilepo  .  so  ubhantamabhinnaya
majjhe   manta   na   limpatiti  so  ubho  ca  ante  majjhanca  mantaya
abhinnaya    janitva    tulayitva    tirayitva    vibhavayitva    vibhutam
katva   na   limpati   [4]-   nupalimpati   alitto   [5]-  anupalitto
nikkhanto     nissattho     vippamutto     visamyutto     vimariyadikatena
cetasa viharatiti so ubhantamabhinnaya majjhe manta na limpati.
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. pariyantakatam. 3 Ma. pariyasaggaho .... evamuparipi.
@4 Ma. na palippati. 5 Ma. asamlitto. evamuparipi.
     [113]  Tam  brumi  mahapurisoti  mahapuriso  aggapuriso setthapuriso
visetthapuriso   pamokkhapuriso   uttamapuriso   pavarapurisoti  tam  brumi  tam
kathemi  tam  mannami  tam  bhanami  tam  passami  tam  voharemi . Ayasma
sariputto   bhagavantam   etadavoca   mahapurisoti   1-   bhante   vuccati
kittavata   nu   kho   bhante   mahapuriso   hotiti  .  vimuttacittatta
khvaham    sariputta    mahapurisoti    vadami    adhimuttacittatta    no
mahapurisoti    vadami    kathanca   sariputta   vimuttacitto   hoti   idha
sariputta    bhikkhu    ajjhattam   kaye   kayanupassi   viharati   atapi
sampajano   satima   vineyya   loke   abhijjhadomanassam   tassa  kaye
kayanupassino    viharato    cittam    virajjati    vimuccati    anupadaya
asavehi   vedanasu   citte   dhammesu   dhammanupassi   viharati  atapi
sampajano   satima   vineyya   loke   abhijjhadomanassam  tassa  dhammesu
dhammanupassino    viharato    cittam    virajjati    vimuccati    anupadaya
asavehi   evam   kho   sariputta   bhikkhu   vimuttacitto  vimuttacittatta
khvaham      sariputta      mahapurisoti     vadami     adhimuttacittatta
no mahapurisoti vadamiti tam brumi mahapurisoti.
     [114]    So   idha   sibbanimaccagati   sibbani   vuccati   tanha
yo   rago  sarago  .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam  .  yassesa
sibbani     tanha    pahina    samucchinna    vupasanta    patippassaddha
abhabbuppattika    nanaggina    daddha   so   sibbanim   tanham   accaga
@Footnote: 1 Ma. mahapuriso mahapurisoti.
Upaccaga     atikkanto     samatikkanto     vitivattoti    so    idha
sibbanimaccaga. Tenaha bhagava
                kamesu brahmacariyava (metteyyati bhagava)
                vitatanho sada sato
                sankhaya nibbuto bhikkhu
                tassa no santi injita
                so ubhantamabhinnaya
                majjhe manta na limpati
                tam brumi mahapurisoti
                so idha sibbanimaccagati.
     [115]    Saha    gathapariyosana   tena   brahmanena   saddhim
ekacchanda      ekappayoga     ekadhippaya     ekavasanavasita
tesam     anekapanasahassanam    virajam    vitamalam    dhammacakkhum    udapadi
yankinci   samudayadhammam   sabbantam   nirodhadhammanti   tassa   ca  brahmanassa
anupadaya    asavehi    cittam    vimucci    .   saha   arahattappatta
ajinajatavakaciradandakamandalukesa    ca    massu    ca    antarahita  .
Bhandakasayavatthavasano       sanghatipattacivaradharo       anvatthapatipattiya
panjaliko   bhagavantam   namassamano   nisinno   hoti  sattha  me  bhante
bhagava savakohamasmiti.
              Tissametteyyamanavakapanhaniddeso dutiyo.
                  Punnakamanavakapanhaniddeso
     [116] Anejam muladassavim (iccayasma punnako)
                     atthi panhena agamam
                     kim nissita isayo manuja
                     khattiya brahmana devatanam
                     yannamakappimsu 1- puthudha loke
                     pucchami tam bhagava bruhi me tam.
     [117]   Anejam   muladassavinti   eja   vuccati   tanha   yo
rago   sarago   .pe.   abhijjha  lobho  akusalamulam  .  sa  eja
tanha    buddhassa    bhagavato    pahina    ucchinnamula   talavatthukata
anabhavangata   ayatim   anuppadadhamma   tasma   buddho   anejo  .
Ejaya   pahinatta   anejo  .  bhagava  labhepi  na  injati  alabhepi
na   injati   yasepi   na   injati   ayasepi   na  injati  pasamsayapi  na
injati   nindayapi   na   injati  sukhepi  na  injati  dukkhepi  na  injati
na   calati   na   vedhati   nappavedhatiti  anejam  .  muladassavinti  bhagava
muladassavi  hetudassavi  nidanadassavi sambhavadassavi [2]- samutthanadassavi
aharadassavi arammanadassavi paccayadassavi samudayadassavi.
     {117.1} Tini akusalamulani lobho akusalamulam doso akusalamulam
moho    akusalamulam    .    vuttanhetam    bhagavata   tinimani   bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. yannamakappayimsu. 2 Ma. pabhavadassavi. evamuparipi.
Nidanani   kammanam  samudayaya  [1]-  lobho  nidanam  kammanam  samudayaya
doso   nidanam   kammanam   samudayaya  moho  nidanam  kammanam  samudayaya
na   bhikkhave   lobhajena  kammena  dosajena  kammena  mohajena  kammena
deva    pannayanti    manussa    pannayanti    ya   va   panannapi
kaci   sugatiyo   athakho  bhikkhave  lobhajena  kammena  dosajena  kammena
mohajena    kammena    nirayo    pannayati    tiracchanayoni   pannayati
pittivisayo   pannayati   ya   va   panannapi   kaci  duggatiyo  niraye
tiracchanayoniyam     pittivisaye    attabhavabhinibbattiya    imani    tini
akusalamulaniti bhagava janati passati.
     {117.2}  Evampi  bhagava  muladassavi  .pe.  samudayadassavi .
Tini  kusalamulani  alobho  kusalamulam  adoso  kusalamulam  amoho  kusalamulam.
Vuttanhetam   bhagavata   tinimani  .pe.  na  bhikkhave  alobhajena  kammena
adosajena  kammena  amohajena  kammena  nirayo  pannayati  tiracchanayoni
pannayati    pittivisayo    pannayati    ya    va    panannapi   kaci
duggatiyo   athakho   bhikkhave   alobhajena   kammena  adosajena  kammena
amohajena   kammena   deva   pannayanti   manussa   pannayanti   ya
va  panannapi  kaci  sugatiyo  deve  ca manusse ca attabhavabhinibbattiya
imani     tini     kusalamulaniti     bhagava    janati    passati   .
Evampi bhagava muladassavi .pe. Samudayadassavi.
     {117.3}  Vuttanhetam  bhagavata  yekeci  bhikkhave  dhamma  akusala
akusalabhagiya akusalapakkhika
@Footnote: 1 Ma. katamani tini.
Pakkhika   sabbe  te  avijjamulaka  avijjasamosarana  avijjasamugghata
sabbe   te   samugghatam  gacchantiti  bhagava  janati  passati  .  evampi
bhagava   muladassavi   .pe.   samudayadassavi   .   vuttanhetam   bhagavata
yekeci   bhikkhave  dhamma  kusala  kusalabhagiya  kusalapakkhika  sabbe  te
appamadamulaka     appamadasamosarana    appamado    tesam    dhammanam
aggamakkhayatiti   bhagava  janati  passati  .  evampi  bhagava  muladassavi
.pe. Samudayadassavi.
     {117.4}  Athava  bhagava  janati  passati  avijja mulam sankharanam
sankhara   mulam   vinnanassa   vinnanam   mulam   namarupassa  namarupam  mulam
salayatanassa   salayatanam   mulam   phassassa  phasso  mulam  vedanaya  vedana
mulam    tanhaya   tanha   mulam   upadanassa   upadanam   mulam   bhavassa
bhavo   mulam   jatiya   jati   mulam   jaramaranassati   bhagava   janati
passati. Evampi bhagava muladassavi .pe. Samudayadassavi.
     {117.5} Vuttanhetam 1- bhagavata yekeci bhikkhave dhamma
akusala    akusalabhagiya    akusalapakkhika   sabbe   te   avijjamulaka
avijjasamosarana     avijjasamugghata     sabbe     te    samugghatam
gacchantiti   2-  bhagava  janati  passati  .  evampi  bhagava  muladassavi
hetudassavi      nidanadassavi      sambhavadassavi      samutthanadassavi
aharadassavi     arammanadassavi     paccayadassavi     samudayadassaviti
anejam   muladassavim   .   iccayasma   punnakoti  iccati  padasandhi .
Ayasmati piyavacanam.
@Footnote: 1-2 Ma. athava bhagava janati passati cakkhu mulam cakkhuroganam sotam mulam sotaroganam
@ghanam mulam ghanaroganam jivha mulam jivharoganam kayo mulam kayaroganam mano mulam
@cetasikanam dukkhananti.
Punnakoti tassa brahmanassa namam.
     [118]   Atthi   panhena   agamanti  panhatthikamha  1-  agata
panham   pucchitukamamha   agata   panham   sotukama   agatamhati  2-
evampi  atthi  panhena  agamam  .  athava panhatthikanam panham pucchitukamanam
panham    sotukamanam    agamam    abhikkamanam    upasankamanam    payirupasanam
atthiti    evampi   atthi   panhena   agamam   .   athava   panhagamo
tuyham   atthi   tvampi   pahu  visavi  alamatto  maya  pucchitum  3-  kathetum
visajjetum sandassetum 4- bhanitunti 5- evampi atthi panhena agamam.
     [119]   Kimnissita   isayo   manujati   kimnissitati   kim  nissita
asita    allina    upagata    ajjhosita   adhimutta   .   isayoti
isinamaka   yekeci   isipabbajjam  pabbajita  ajivaka  niggantha  jatila
tapasa. Manujati manussa vuccantiti kimnissita isayo manuja.
     [120]   Khattiya   brahmana   devatananti   khattiyati  yekeci
khattiyajatika   .   brahmanati   yekeci   bhovadika  .  devatananti
ajivakasavakanam    ajivaka    devata    nigganthasavakanam    niggantha
devata     jatilasavakanam     jatila     devata    paribbajakasavakanam
paribbajaka   devata   avaruddhakasavakanam  6-  avaruddhaka  7-  devata
hatthivatikanam   hatthi   devata   assavatikanam  assa  devata  govatikanam
gavo    devata    kukkuravatikanam    kukkura    devata   kakavatikanam
kaka   devata   vasudevavatikanam   vasudevo  devata  baladevavatikanam
@Footnote: 1-2 Ma. panhena atthiko agatomhi panham pucchitukamo agatomhi panham sotukamo
@agatomhiti. 3 Ma. pucchitam. 4-5 Ma. vahassetam bharanti. 6-7 Ma. aviruddha ....
Baladevo      devata     punnabhaddavatikanam     punnabhaddo     devata
manibhaddavatikanam    manibhaddo    devata    aggivatikanam   aggi   devata
nagavatikanam    naga    devata    supannavatikanam    supanna   devata
yakkhavatikanam     yakkha    devata    asuravatikanam    asura    devata
gandhabbavatikanam    gandhabba    devata    maharajavatikanam    maharaja
devata   candavatikanam   cando   devata   suriyavatikanam  suriyo  devata
indavatikanam    indo    devata    brahmavatikanam    brahma   devata
devavatikanam   deva   devata   disavatikanam  disa  devata  ye  yesam
dakkhineyya te tesam devatati khattiya brahmana devatanam.
     [121]    Yannamakappimsu   puthudha   loketi   yanno   1-   vuccati
deyyadhammo civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam
annam    panam    vattham    yanam    malagandham    vilepanam   seyyavasatham
padipeyyam    .    yannamakappimsuti    yepi    yannam   esanti   gavesanti
pariyesanti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam
annam   panam   vattham   yanam   malagandham  vilepanam  seyyavasatham  padipeyyam
tepi     yannam     kappenti     .    yepi    yannam    abhisankharonti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam        annam       panam
vattham    yanam    malagandham   vilepanam   seyyavasatham   padipeyyam   tepi
yannam    kappenti    .    yepi   yannam   denti   yajanti   pariccajanti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam        annam       panam
@Footnote: 1 Ma. yannam. evamuparipi.
Vattham    yanam    malagandham   vilepanam   seyyavasatham   padipeyyam   tepi
yannam   kappenti   .   puthuti  yanna  va  ete  puthu  yannayajaka  1-
va   ete   puthu   dakkhineyya   va   ete   puthu  .  katham  yanna
va   ete   puthu  .  ete  yanna  puthu  2-  civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkhara   annam   panam   vattham   yanam   malagandham
vilepanam seyyavasatham padipeyyam evam yanna va ete puthu.
     {121.1}   Katham  yannayajaka  va  ete  puthu  .  [3]-  ete
yannayajaka   puthu   khattiya   ca  brahmana  ca  vessa  ca  sudda  ca
gahattha   ca   pabbajita   ca  deva  ca  manussa  ca  evam  yannayajaka
va  ete puthu. Katham dakkhineyya va ete puthu. 4- Ete dakkhineyya
puthu   samanabrahmana   yacaka  vanibbaka  savaka  5-  evam  dakkhineyya
va ete puthu. Idha loketi manussaloketi yannamakappimsu puthudha loke.
     [122]   Pucchami   tam  bhagava  bruhi  me  tanti  pucchati  tisso
puccha    aditthajotana   puccha   ditthasamsandana   puccha   vimaticchedana
puccha.
     Katama   aditthajotana   puccha  .  pakatiya  lakkhanam  anatam  hoti
adittham   atulitam   atiritam   avibhavitam   avibhutam   tassa  nanaya  dassanaya
tulanaya    tiranaya    vibhavanatthaya   vibhutatthaya   panham   pucchati   ayam
aditthajotana puccha.
     {122.1}  Katama  ditthasamsandana  puccha. Pakatiya lakkhanam natam hoti
@Footnote: 1 Ma. yannayajaka. evamuparipi. 2 Ma. bahukanam ete yanna. 3-4 Ma. bahuka.
@5 Ma. kapanaddhikavanibbakayacaka.
Dittham    tulitam    tiritam    vibhavitam   vibhutam   annehi   panditehi   saddhim
samsandanatthaya panham pucchati ayam ditthasamsandana puccha.
     Katama  vimaticchedana  puccha  .  pakatiya  samsayam pakkhanno 1- hoti
vimatim  pakkhanno  2-  dvelhakajato  evam nu kho na nu kho kinnu kho kathamnu
khoti  so  vimaticchedanatthaya  panham  pucchati  ayam  vimaticchedana  puccha.
Ima tisso puccha.
     Aparapi tisso puccha manussapuccha amanussapuccha nimmitapuccha.
     {122.2}   Katama   manussapuccha   .   manussa   buddham  bhagavantam
upasankamitva   panham   3-  pucchanti  bhikkhu  pucchanti  bhikkhuniyo  pucchanti
upasaka   pucchanti   upasikayo   pucchanti  rajano  pucchanti  khattiya
pucchanti    brahmana   pucchanti   vessa   pucchanti   sudda   pucchanti
gahattha pucchanti pabbajita pucchanti ayam manussapuccha.
     {122.3}   Katama   amanussapuccha   .   amanussa  buddham  bhagavantam
upasankamitva    panham   pucchanti   naga   pucchanti   supanna   pucchanti
yakkha   pucchanti   asura   pucchanti   gandhabba   pucchanti  maharajano
pucchanti   inda   pucchanti   brahmano   pucchanti   devatayo  pucchanti
ayam amanussapuccha.
     {122.4}   Katama   nimmitapuccha  .  yam  bhagava  rupam  abhinimminati
manomayam   sabbangapaccangam   ahinindriyam   so   nimmito   buddham   bhagavantam
upasankamitva
@Footnote: 1-2 Ma. pakkhando. 3 Ma. ayam patho natthi.
Panham     pucchati     bhagava     visajjeti    ayam    nimmitapuccha   .
Ima tisso puccha.
     Aparapi     tisso     puccha     attatthapuccha     paratthapuccha
ubhayatthapuccha.
     {122.5}     Aparapi     tisso     puccha    ditthadhammikatthapuccha
samparayikatthapuccha paramatthapuccha.
     Aparapi    tisso    puccha   anavajjatthapuccha   nikkilesatthapuccha
vodanatthapuccha.
     Aparapi tisso puccha atitapuccha anagatapuccha paccuppannapuccha.
     Aparapi     tisso     puccha     ajjhattapuccha    bahiddhapuccha
ajjhattabahiddhapuccha.
     {122.6}    Aparapi   tisso   puccha   kusalapuccha   akusalapuccha
abyakatapuccha.
     Aparapi tisso puccha khandhapuccha dhatupuccha ayatanapuccha.
     Aparapi    tisso    puccha   satipatthanapuccha   sammappadhanapuccha
iddhipadapuccha.
     Aparapi tisso puccha indriyapuccha balapuccha bojjhangapuccha.
     Aparapi tisso puccha maggapuccha phalapuccha nibbanapuccha.
     {122.7}  Pucchami  tanti  pucchami  tam  yacami  tam  ajjhesami  tam
pasademi   tam  kathassu  meti  pucchami  tam  .  bhagavati  garavadhivacanametam
.pe.   sacchika   pannatti   yadidam  bhagavati  .  bruhi  me  tanti  bruhi
acikkhahi     desehi    pannapehi    patthapehi    vivarahi    vibhajahi
uttanikarohi  pakasehiti  pucchami  tam  bhagava  bruhi  me  tam . Tenaha
so brahmano
                anejam muladassavim (iccayasma punnako)
                atthi panhena agamam
                kimnissita isayo manuja
                khattiya brahmana devatanam
                yannamakappimsu puthudha loke
                pucchami tam bhagava bruhi me tanti.
     [123] Yekecime isayo manuja (punnakati bhagava)
                khattiya brahmana devatanam
                yannamakappimsu puthudha loke
                asimsamana 1- punnaka itthatam 2-
                jaram sita yannamakappayimsu.
     [124]   Yekecime  isayo  manujati  yekecimeti  sabbena  sabbam
sabbatha   sabbam   asesam   nissesam   pariyadayavacanametam  yekecimeti .
Isayoti    isinamaka    yekeci    isipabbajjam    pabbajita   ajivaka
@Footnote: 1 Ma. asisamana. evamuparipi. 2 Ma. itthattam. evamuparipi.
Niggantha   jatila   tapasa  .  manujati  manussa  vuccantiti  yekecime
isayo    manuja    .    punnakati   bhagava   tam   brahmanam   namena
alapati   .   bhagavati   garavadhivacanametam   .pe.   sacchika   pannatti
yadidam bhagavati punnakati bhagava.
     [125]   Khattiya   brahmana   devatananti   khattiyati  yekeci
khattiyajatika   .   brahmanati   yekeci   bhovadika  .  devatananti
ajivakasavakanam    ajivaka    devata    .pe.   disavatikanam   disa
devata   ye   yesam   dakkhineyya   te   tesam   devatati   khattiya
brahmana devatanam.
     [126]   Yannamakappimsu  puthudha  loketi  yanno  vuccati  deyyadhammo
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam annam
panam   vattham   yanam   malagandham   vilepanam   seyyavasatham  padipeyyam .
Yannamakappimsuti     yepi     yannam    esanti    gavesanti    pariyesanti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam        annam       panam
vattham   yanam   malagandham   vilepanam  seyyavasatham  padipeyyam  tepi  yannam
kappenti  .  puthuti  yanna  va  ete  puthu  yannayajaka  va ete puthu
dakkhineyya  va  ete  puthu  .  katham  yanna va ete puthu .pe. Evam
dakkhineyya  va  ete  puthu  .  idha  loketi manussaloketi yannamakappimsu
puthudha loke.
     [127]     Asimsamana     punnaka    itthatanti    asimsamanati
Rupapatilabham    asimsamana    saddapatilabham    asimsamana    gandhapatilabham
asimsamana    rasapatilabham   asimsamana   photthabbapatilabham   asimsamana
puttapatilabham    asimsamana    darapatilabham    asimsamana    dhanapatilabham
asimsamana    yasapatilabham    asimsamana   issariyapatilabham   asimsamana
khattiyamahasalakule   attabhavapatilabham   asimsamana  brahmanamahasalakule
attabhavapatilabham    asimsamana    gahapatimahasalakule    attabhavapatilabham
asimsamana      catummaharajikesu      devesu      attabhavapatilabham
asimsamana   tavatimsesu   devesu   yamesu  devesu  tusitesu  devesu
nimmanaratisu    devesu    paranimmitavasavattisu    devesu   brahmakayikesu
devesu    attabhavapatilabham    asimsamana    icchamana    sadiyamana
patthayamana pihayamana abhijappamanati asimsamana.
     {127.1}    Punnaka    itthatanti    ettha    attabhavabhinibbattim
asimsamana      ettha      khattiyamahasalakule     attabhavabhinibbattim
asimsamana     ettha     brahmanamahasalakule     attabhavabhinibbattim
asimsamana      ettha      gahapatimahasalakule     attabhavabhinibbattim
asimsamana   ettha   catummaharajikesu   devesu   attabhavabhinibbattim
asimsamana  ettha  tavatimsesu  devesu  ettha  yamesu  devesu ettha
tusitesu  devesu  ettha  nimmanaratisu  devesu  ettha  paranimmitavasavattisu
devesu  ettha  brahmakayikesu  devesu  attabhavabhinibbattim  asimsamana
icchamana    sadiyamana    patthayamana    pihayamana   abhijappamanati
Asimsamana punnaka itthatam.
     [128]   Jaram   sita   yannamakappayimsuti   jaram   sitati  jaranissita
byadhinissita      marananissita     sokaparidevadukkhadomanassupayasanissita
devate  1-  jatinissitaya  devate  jatinissita va devate jaranissitaya
devate  jaranissita  va  devate  byadhinissitaya  devate  byadhinissita
va    devate   marananissitaya   devate   marananissita   va   devate
sokaparidevadukkhadomanassupayasanissitaya     devate     sokaparidevadukkha-
domanassupayasanissita   va  devate  gatinissitaya  devate  gatinissita
va   devate   upapattinissitaya   devate  upapattinissita  va  devate
patisandhinissitaya   devate   patisandhinissita   va   devate  bhavanissitaya
devate  bhavanissita  va  devate  samsaranissitaya  devate  samsaranissita
va  devate  vattanissitaya  devate  vattanissita  va  asita  allina
upagata    ajjhosita    adhimuttati    jaram   sita   yannamakappayimsu  .
Tenaha bhagava
                yekecime isayo manuja (punnakati bhagava)
                khattiya brahmana devatanam
                yannamakappimsu puthudha loke
                asimsamana punnaka itthatam
                jaram sita yannamakappayimsuti.
     [129] Yekecime isayo manuja (iccayasma punnako)
@Footnote: 1 Ma. yadeva te jatinissita. tadeva te jaranissita. yadeva te jaranissita.
@tadeva te byadhinissita .... evamuparipi.
                Khattiya brahmana devatanam
                yannamakappimsu puthudha loke
                kaccissu 1- te bhagava yannapathe appamatta
                atarum 2- jatinca jaranca marisa
                pucchami tam bhagava bruhi me tam.
     [130]  Yekecime  isayo  manujati  yekecimeti  .pe.  kaccissu
te     bhagava     yannapathe    appamattati    kaccissuti    samsayapuccha
vimatipuccha  dvelhakapuccha  anekamsapuccha  evam  nukho  na  nu  kho  kinnu
kho   katham  nu  khoti  kaccissu  .  teti  yannayajaka  [3]-  .  bhagavati
garavadhivacanametam  .pe.  sacchika  pannatti  yadidam  bhagavati  kaccissu  te
bhagava   .   yannapathe   appamattati   yannoyeva  vuccati  yannapatho .
Yatha    ariyamaggo    ariyapatho    devamaggo   devapatho   brahmamaggo
brahmapatho evameva yannoyeva vuccati yannapatho.
     {130.1}   Appamattati   yannapathe   appamatta   lakkaccakarino
sataccakarino     atthitakarino     anolinavuttino     anikkhittacchanda
anikkhittadhura    taccarita   tabbahula   taggaruka   tanninna   tappona
tappabbhara  tadadhimutta  tadadhipateyyati  [4]-  yannapathe  appamatta.
Yepi   yannam   esanti   gavesanti   pariyesanti   civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkharam  annam  panam  vattham  yanam  malaganadham vilepanam
seyyavasatham  padipeyyam  sakkaccakarino .pe. Tadadhipateyya tepi yannapathe
@Footnote: 1 Ma. kaccisu. evamupari. 2 Ma. ataru. 3 Ma. vuccanti. 4 Ma. tepi.
Appamatta    .   yepi   yannam   abhisankharonti   civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkharam    annam   panam   vattham   yanam   malagandham
vilepanam   seyyavasatham   padipeyyam  sakkaccakarino  .pe.  tadadhipateyya
patepi    yannapathe    appamatta   .   yepi   yannam   denti   yajanti
pariccajanti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam
annam    panam    vattham    yanam    malagandham    vilepanam   seyyavasatham
padipeyyam    sakkaccakarino   .pe.   tadadhipateyya   tepi   yannapathe
appamattati kaccissu te bhagava yannapathe appamatta.
     [131]    Atarum    jatinca   jaranca   marisati   jatijaramaranam
atarimsu    uttarimsu    patarimsu    samatikkamimsu   vitivattimsu   .   marisati
piyavacanam    garuvacanam    sagaravasappatissadhivacanametam    marisati    atarum
jatinca jaranca marisa.



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 30 page 1-55. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=30&item=1&items=131              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=30&item=1&items=131&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=30&item=1&items=131              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=1&items=131              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=1              Contents of The Tipitaka Volume 30 https://84000.org/tipitaka/read/?index_30 https://84000.org/tipitaka/english/?index_30

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext itemLast item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]