ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
read First itemread Previous itemไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 12 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 4 : Sutta. Ma. Mū.

page261.

Alagaddupamasuttam [274] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena aritthassa nama bhikkhuno gandhavadhipubbassa 1- evarupam papakam ditthigatam uppannam hoti tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati . assosum kho sambahula bhikkhu aritthassa kira nama bhikkhuno gandhavadhipubbassa evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati. {274.1} Atha kho te bhikkhu yena arittho bhikkhu gandhavadhipubbo tenupasankamimsu upasankamitva arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etadavocum saccam kira te avuso arittha evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati . evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati . atha kho te bhikkhu arittham bhikkhum gandhavadhipubbam @Footnote: 1 Ma. Yu. gaddhabadhi.... ito param evam natabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page262.

Etasma papaka ditthigata vivecetukama samanuyunjanti samanuggahanti samanubhasanti ma hevam avuso arittha avaca ma bhagavantam abbhacikkhi na hi sadhu bhagavato abbhakkhanam na hi bhagava evam vadeyya anekapariyayena avuso arittha antarayika dhamma vutta bhagavata alanca pana te patisevato antarayaya appassada kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atthikankhalupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo mamsapesupama kama vutta bhagavata .... {274.2} Tinukkupama kama vutta bhagavata .... Angarakasupama kama vutta bhagavata ... . Supinakupama kama vutta bhagavata .... Yacitakupama kama vutta bhagavata ... . rukkhaphalupama kama vutta bhagavata ... . asisunupama kama vutta bhagavata .... Sattisulupama kama vutta bhagavata ... . sappasirupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyoti . evampi kho arittho bhikkhu gandhavadhipubbo tehi bhikkhuhi samanuyunjiyamano samanuggahiyamano samanubhasiyamano tadeva papakam ditthigatam thamasa paramassa 1- abhinivissa voharati evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati. [275] Yato kho te bhikkhu nasakkhimsu arittham bhikkhum @Footnote: 1 Po. Ma. paramasa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page263.

Gandhavadhipubbam etasma papaka ditthigata vivecetum atha kho te bhikkhu yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinna kho te bhikkhu bhagavantam etadavocum aritthassa nama bhante bhikkhuno gandhavadhipubbassa evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati assumha kho mayam bhante aritthassa kira nama bhikkhuno gandhavadhipubbassa evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati {275.1} atha kho mayam bhante yena arittho bhikkhu gandhavadhipubbo tenupasankamimha upasankamitva arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etadavocumha saccam kira te avuso arittha evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati evam vutte bhante arittho bhikkhu gandhavadhipubbo amhe etadavoca evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati atha kho mayam bhante arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etasma papaka ditthigata vivecetukama samanuyunjimha samanuggahimha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page264.

Samanubhasimha ma hevam avuso arittha avaca ma bhagavantam abbhacikkhi na hi sadhu bhagavato abbhakkhanam na hi bhagava evam vadeyya anekapariyayena avuso arittha antarayika dhamma vutta bhagavata alanca pana te patisevato antarayaya appassada kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atthikankhalupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo .pe. sappasirupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyoti {275.2} evampi kho bhante arittho bhikkhu gandhavadhipubbo amhehi samanuyunjiyamano samanuggahiyamano samanubhasiyamano tadeva papakam ditthigatam thamasa paramassa abhinivissa voharati evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati yato kho mayam bhante nasakkhimha arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etasma papaka ditthigata vivecetum atha mayam etamattham bhagavato arocemati. [276] Atha kho bhagava annataram bhikkhum amantesi ehi tvam bhikkhu mama vacanena arittham bhikkhum gandhavadhipubbam amantehi sattha tam avuso arittha amantetiti . evam bhanteti kho so bhikkhu bhagavato patissutva yena arittho bhikkhu gandhavadhipubbo tenupasankami upasankamitva arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etadavoca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page265.

Sattha tam avuso arittha amantetiti . evamavusoti kho arittho bhikkhu gandhavadhipubbo tassa bhikkhuno patissutva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinnam kho arittham bhikkhum gandhavadhipubbam bhagava etadavoca saccam kira te arittha evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati. {276.1} Evam bya kho aham bhante bhagavata dhammam desitam ajanami yatha yeme antarayika dhamma vutta bhagavata te patisevato nalam antarayayati . kassa kho nama tvam moghapurisa maya evam dhammam desitam ajanasi . nanu maya moghapurisa anekapariyayena antarayika dhamma vutta alanca pana te patisevato antarayaya appassada kama vutta maya bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atthikankhalupama kama vutta maya ... . mamsapesupama kama vutta maya .... Tinukkupama kama vutta maya .... Angarakasupama kama vutta maya .... Supinakupama kama vutta maya .... Yacitakupama kama vutta maya .... Rukkhaphalupama kama vutta maya .... Asisunupama kama vutta maya .... Sattisulupama kama vutta maya ... . sappasirupama kama vutta maya bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atha ca pana tvam moghapurisa attana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

Duggahitena amhe ceva abbhacikkhasi attananca khanasi bahunca apunnam pasavasi tanhi te moghapurisa bhavissati digharattam ahitaya dukkhayati . Atha kho bhagava bhikkhu amantesi tam kim mannatha bhikkhave apinayam 1- arittho bhikkhu gandhavadhipubbo usmikatopi imasmim dhammavinayeti . Kinhi 2- siya bhante no hetam bhanteti . evam vutte arittho bhikkhu gandhavadhipubbo tunhibhuto mankubhuto pattakkhandho adhomukho pajjhayanto appatibhano nisidi. [277] Atha kho bhagava arittham bhikkhum gandhavadhipubbam tunhibhutam mankubhutam pattakkhandham adhomukham pajjhayantam appatibhanam viditva arittham bhikkhum gandhavadhipubbam etadavoca pannayissasi kho tvam moghapurisa etena sakena papakena ditthigatena idhaham bhikkhu patipucchissamiti . atha kho bhagava bhikkhu amantesi tumhepi me bhikkhave evam dhammam desitam ajanatha yathayam arittho bhikkhu gandhavadhipubbo attana duggahite amhe ceva abbhacikkhati attananca khanati bahunca apunnam pasavatiti . no hetam bhante anekapariyayena hi no bhante antarayika dhamma vutta bhagavata alanca pana te patisevato antarayaya appassada kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atthikankhalupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo .pe. sappasirupama kama vutta bhagavata bahudukkha @Footnote: 1 Po. atha panayam. 2 Po. kinci siya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Bahupayasa adinavo ettha bhiyyoti . sadhu 1- kho me tumhe bhikkhave evam dhammam desitam ajanatha anekapariyayena hi vo bhikkhave antarayika dhamma vutta maya alanca pana te patisevato antarayaya appassada kama vutta maya bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atthikankhalupama kama vutta maya bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo .pe. Sappasirupama kama vutta maya bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo atha ca panayam arittho bhikkhu gandhavadhipubbo attana duggahitena amhe ceva abbhacikkhati attananca khanati bahunca apunnam pasavati tanhi tassa moghapurisassa bhavissati digharattam ahitaya dukkhaya . so vata bhikkhave annatreva kamehi annatra kamasannaya annatra kamavitakkehi kame patisevissatiti netam thanam vijjati. [278] Idha bhikkhave ekacce moghapurisa dhammam pariyapunanti suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam te tam dhammam pariyapunitva tesam dhammanam pannaya attham na upaparikkhanti tesam te dhamma pannaya attham anupaparikkhatam na nijjhanam khamanti te uparambhanisamsa ceva dhammam pariyapunanti itivadappamokkhanisamsa ca yassatthaya dhammam pariyapunanti tancassa @Footnote: 1 Si. Yu. sadhu bhikkhave. 2 Ma. sadhu sadhu bhikkhave.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

Attham nanubhonti tesam te dhamma duggahita digharattam ahitaya dukkhaya samvattanti tam kissa hetu duggahitatta bhikkhave dhammanam. {278.1} Seyyathapi bhikkhave puriso alagaddatthiko alagaddagavesi alagaddapariyesanam caramano so passeyya mahantam alagaddam tamenam bhoge va nangutthe va ganheyya tassa so alagaddo patinivattitva hatthe va bahaya va annatarasmim va angapaccange damseyya so tatonidanam maranam va niggaccheyya maranamattam va dukkham tam kissa hetu duggahitatta bhikkhave alagaddassa evameva kho bhikkhave idhekacce moghapurisa dhammam pariyapunanti suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam te tam dhammam pariyapunitva tesam dhammanam pannaya attham na upaparikkhanti tesam te dhamma pannaya attham anupaparikkhatam na nijjhanam khamanti te uparambhanisamsa ceva dhammam pariyapunanti itivadappamokkhanisamsa ca yassatthaya 1- dhammam pariyapunanti tancassa attham nanubhonti tesam te dhamma duggahita digharattam ahitaya dukkhaya samvattanti tam kissa hetu duggahitatta bhikkhave dhammanam. [279] Idha pana bhikkhave ekacce kulaputta dhammam pariyapunanti suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam te tam dhammam pariyapunitva tesam dhammanam pannaya attham upaparikkhanti tesam te dhamma pannaya attham upaparikkhatam @Footnote: 1 Ma. yassa catthaya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page269.

Nijjhanam khamanti te na ceva uparambhanisamsa dhammam pariyapunanti na itivadappamokkhanisamsa ca yassatthaya dhammam pariyapunanti tancassa attham anubhonti tesam te dhamma sugahita digharattam hitaya sukhaya samvattanti tam kissa hetu sugahitatta bhikkhave dhammanam. {279.1} Seyyathapi bhikkhave puriso alagaddatthiko alagaddagavesi alagaddapariyesanam caramano so passeyya mahantam alagaddam tamenam ajapadena dandena suniggahitam nigganheyya ajapadena dandena suniggahitam niggahetva givayam sugahitam ganheyya kincapi so bhikkhave alagaddo tassa purisassa hattham va baham va annataram va angapaccangam bhogehi palivedheyya atha kho so neva tatonidanam maranam va niggaccheyya maranamattam va dukkham tam kissa hetu sugahitatta bhikkhave alagaddassa evameva kho bhikkhave idhekacce kulaputta dhammam pariyapunanti suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam te tam dhammam pariyapunitva tesam dhammanam pannaya attham upaparikkhanti tesam te dhamma pannaya attham upaparikkhatam nijjhanam khamanti te na ceva uparambhanisamsa dhammam pariyapunanti na itivadappamokkhanisamsa ca yassatthaya dhammam pariyapunanti tancassa attham anubhonti tesam te dhamma sugahita digharattam hitaya sukhaya samvattanti tam kissa hetu sugahitatta bhikkhave dhammanam . tasmatiha bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page270.

Yassa me bhasitassa attham ajaneyyatha tatha nam dhareyyatha yassa ca pana me bhasitassa attham na ajaneyyatha aham vo tattheva patipucchitabbo ye va panassu viyatta bhikkhu kullupamam vo bhikkhave dhammam desissami nittharanatthaya no gahanatthaya tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [280] Bhagava etadavoca seyyathapi bhikkhave puriso addhanamaggapatipanno so passeyya mahantam udakannavam orimatiram sasankam sappatibhayam parimatiram khemam appatibhayam na cassa nava santarani uttarasetu va apara param gamanaya tassa evamassa ayam kho maha udakannavo orimatiram sasankam sappatibhayam parimatiram khemam appatibhayam natthi ca nava santarani uttarasetu va apara param gamanaya yannunaham tinakatthasakhapalasam sankaddhitva kullam bandhitva tam kullam nissaya hatthehi ca padehi ca vayamamano sotthina param uttareyyanti. {280.1} Atha kho so bhikkhave puriso tinakatthasakhapalasam sankaddhitva kullam bandhitva tam kullam nissaya hatthehi ca padehi ca vayamamano sotthina param uttareyya tassa [1]- uttinnassa 2- paragatassa evamassa bahukaro kho me ayam kullo imaham kullam nissaya hatthehi ca padehi ca vayamamano sotthina param uttinno yannunaham imam kullam sise 3- va aropetva @Footnote: 1 Ma. purisassa. 2 Yu. tinnassa. 3 Ma. thale va ussadetva udake va @opilapetva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

Khandhe va paccaropetva yenakamam pakkameyyanti . tam kim mannatha bhikkhave api nu so puriso evamkari tasmim kulle kiccakari assati . no hetam bhante . kathamkari ca so bhikkhave puriso tasmim kulle kiccakari assa . idha bhikkhave tassa purisassa [1]- paragatassa evamassa bahukaro kho me ayam kullo imaham kullam nissaya hatthehi ca padehi ca vayamamano sotthina param uttinno yannunaham imam kullam thale va ussapetva 2- udake va opilapetva yenakamam pakkameyyanti . evamkari kho so bhikkhave puriso tasmim kulle kiccakari assa . evameva kho bhikkhave kullupamo maya dhammo desito nittharanatthaya no gahanatthaya kullupamam vo bhikkhave dhammam desitam ajanantehi dhammapi vo pahatabba pageva adhamma. [281] Chayimani bhikkhave ditthitthanani . katamani cha . Idha bhikkhave assutava puthujjano ariyanam adassavi ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinito sappurisanam adassavi sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinito rupam etam mama esohamasmi eso me attati samanupassati vedanam etam mama esohamasmi eso me attati samanupassati sannam etam mama esohamasmi eso me attati samanupassati sankhare etam mama esohamasmi @Footnote: 1 Yu. tinnassa. Si. Yu. ussaretva. 2 Ma. usasadetva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Eso me attati samanupassati yampidam 1- dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritam manasa tampi etam mama esohamasmi eso me attati samanupassati yampidam 2- ditthitthanam so loko so atta so pecca bhavissami nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva thassamiti tampi etam mama esohamasmi eso me attati samanupassati. {281.1} Sutava ca kho bhikkhave ariyasavako ariyanam dassavi ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinito sappurisanam dassavi sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinito rupam netam mama nesohamasmi na meso attati samanupassati vedanam netam mama nesohamasmi na meso attati samanupassati sannam netam mama nesohamasmi na meso attati samanupassati sankhare netam mama nesohamasmi na meso attati samanupassati yampidam 3- dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritam manasa tampi netam mama nesohamasmi na meso attati samanupassati yampidam 3- ditthitthanam so loko so atta so pecca bhavissami nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva thassamiti tampi netam mama nesohamasmi na meso attati samanupassati so evam samanupassanto asati na paritassatiti. [282] Evam vutte annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca siya nu kho bhante bahiddha asati paritassanati . siya bhikkhuti @Footnote:1-2-3 Po. Ma. yampi tam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page273.

Bhagava avoca idha bhikkhu ekaccassa evam hoti ahu vata me tam vata me natthi siya vata me tam vataham na labhamiti so socati kilamati paridevati urattalim kandati sammoham apajjati evam kho bhikkhu bahiddha asati paritassana hotiti. {282.1} Siya pana bhante bahiddha asati aparitassanati . Siya bhikkhuti bhagava avoca idha bhikkhu ekaccassa na evam hoti ahu vata me tam vata me natthi siya vata me tam vataham na labhamiti so na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjati evam kho bhikkhu bahiddha asati aparitassana hotiti. {282.2} Siya nu kho bhante ajjhattam asati paritassanati . Siya bhikkhuti bhagava avoca idha bhikkhu ekaccassa evam ditthi hoti so loko so atta so pecca bhavissami nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva thassamiti so sunati tathagatassa va tathagatasavakassa va sabbesam ditthitthanadhitthana- pariyutthanabhinivesanusayanam samugghataya sabbasankharasamathaya sabbupadhipatinissaggaya tanhakkhayaya viragaya nirodhaya nibbanaya dhammam desentassa. {282.3} Tassevam hoti ucchijjissami namassu vinassissami namassu nassu nama bhavissamiti so socati kilamati paridevati urattalim kandati sammoham apajjati evam kho bhikkhu ajjhattam asati paritassana hotiti . siya 1- pana bhante ajjhattam asati aparitassanati. Siya @Footnote: 1 Po. siya nukho bhante.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Bhikkhuti bhagava avoca idha bhikkhave ekaccassa na evam ditthi hoti so loko so atta so pecca bhavissami nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva thassamiti so sunati tathagatassa va tathagatasavakassa va sabbesam ditthitthanadhitthana- pariyutthanabhinivesanusayanam samugghataya sabbasankharasamathaya sabbupadhipatinissaggaya tanhakkhayaya viragaya nirodhaya nibbanaya dhammam desentassa . tassa na evam hoti ucchijjissami namassu vinassissami namassu nassu nama bhavissamiti so na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjati evam kho bhikkhu ajjhattam asati aparitassana hoti. [283] Tam 1- bhikkhave pariggaham parigganheyyatha yvassa 2- pariggaho nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva tittheyya 3- passatha no tumhe bhikkhave tam pariggaham yvassa 2- pariggaho nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva tittheyyati . No hetam bhante . sadhu bhikkhave ahampi kho tam bhikkhave pariggaham na samanupassami yvassa 2- pariggaho nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva tittheyya. {283.1} Tam bhikkhave attavadupadanam upadiyetha yassa 4- attavadupadanam upadiyato na uppajjeyyum sokaparideva- dukkhadomanassupayasa passatha no tumhe bhikkhave tam @Footnote: 1 Po. tanca bhikkhave. 2 Po. yavassu pariggaho. 3 Po. tittheyyati. @4 Si. Yu. yam assa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Attavadupadanam yassa attavadupadanam upadiyato na uppajjeyyum sokaparidevadukkhadomanassupayasati . no hetam bhante . sadhu bhikkhave ahampi kho tam bhikkhave attavadupadanam na samanupassami yassa attavadupadanam upadiyato na uppajjeyyum sokaparidevadukkha- domanassupayasa. {283.2} Tam bhikkhave ditthinissayam nissayetha yassa ditthinissayam nissayato na uppajjeyyum sokaparidevadukkhadomanassupayasa passatha no tumhe bhikkhave tam ditthinissayam yassa ditthinissayam nissayato na uppajjeyyum sokaparidevadukkhadomanassupayasati . no hetam bhante . sadhu bhikkhave ahampi kho tam bhikkhave ditthinissayam na samanupassami yassa ditthinissayam nissayato na uppajjeyyum sokaparidevadukkhadomanassupayasa. [284] Attani va bhikkhave sati attaniyam meti assati . Evam bhante . attaniye va bhikkhave sati atta meti assati. Evam bhante . attani ca bhikkhave attaniye 1- ca saccato thetato anupalabbhiyamane yampidam 2- ditthitthanam so loko so atta so pecca bhavissami nicco dhuvo sassato aviparinamadhammo sassatisamam tatheva thassamiti nanayam bhikkhave kevalo paripuro baladhammoti . Kinhi no siya bhante kevalo hi 3- bhante 4- paripuro baladhammoti. Tam kim mannatha bhikkhave rupam niccam va aniccam vati . aniccam @Footnote: 1 Po. attaniyeva saccato thetato ca. 2 Po. Ma. yampitam. @3-4 Si. Yu. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

Bhante . yampananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bhante . Yampananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati . no hetam bhante . tam kim mannatha bhikkhave vedana .pe. sanna ... Sankhara ... Vinnanam niccam va aniccam vati . aniccam bhante . yampananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bhante . yampananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati. {284.1} No hetam bhante . tasmatiha bhikkhave yankinci rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . yakaci vedana .pe. yakaci sanna ... yekeci sankhara ... yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam. [285] Evam passam bhikkhave sutava ariyasavako rupasmimpi nibbindati vedanayapi nibbindati sannayapi nibbindati sankharesupi 1- nibbindati vinnanasmimpi nibbindati nibbindam 2- virajjati viraga @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. pancasu thanesu pisaddo na dissati. 2 Ma. nibbida.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Vimuccati vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti 1- . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho itipi sankinnaparikkho itipi abbhulhesiko itipi niraggalo itipi ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto itipi. {285.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti . idha bhikkhave bhikkhuno avijja pahina hoti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma evam kho bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti. {285.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu sankinnaparikkho hoti . idha bhikkhave bhikkhuno ponobbhaviko jatisankharo pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato anabhavangato ayatim anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu sankinnaparikkho hoti. {285.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu abbhulhesiko hoti . idha bhikkhave bhikkhuno tanha pahina hoti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma evam kho bhikkhave bhikkhu abbhulhesiko hoti . kathanca bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti . idha bhikkhave bhikkhuno pancorambhagiyani sannojanani pahinani honti ucchinnamulani talavatthukatani anabhavangatani ayatim anuppadadhammani evam kho bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti. {285.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hoti . idha bhikkhave bhikkhuno asmimano pahino hoti ucchinnamulo talavatthukato @Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Anabhavangato ayatim anuppadadhammo evam kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabharo visamyutto hoti. [286] Evam vimuttacittam kho bhikkhave bhikkhum sainda deva sabrahmaka sapajapatika anvesanta nadhigacchanti idam nissitam tathagatassa vinnananti tam kissa hetu ditthevaham bhikkhave dhamme tathagatam ananuvajjoti 1- vadami . Evamvadim kho mam bhikkhave evamakkhayim eke samanabrahmana asata tuccha musa abhutena abbhacikkhanti venayiko samano gotamo sato sattassa ucchedam vinasam vibhavam pannapetiti . yatha caham bhikkhave na yatha caham na vadami tatha mam te bhonto samanabrahmana asata tuccha musa abhutena abbhacikkhanti venayiko samano gotamo sato sattassa ucchedam vinasam vibhavam pannapetiti . pubbe caham bhikkhave etarahi ca dukkhanceva pannapemi dukkhassa ca nirodham. {286.1} Tatra ce bhikkhave pare tathagatam akkosanti paribhasanti rosenti vihesenti ghattenti 2- tatra bhikkhave tathagatassa na hoti aghato na appaccayo na cetaso anabhinandi 3- . Tatra ce bhikkhave pare tathagatam sakkaronti garukaronti manenti pujenti tatra bhikkhave tathagatassa na hoti anando na somanassam [4]- cetaso ubbilavitattam. Tatra ce bhikkhave @Footnote: 1 Ma. ananuvijjo. Yu. ananuvejjoti vadami. 2 Si. Ma. Yu. vihesenti ghattentiti @ime patha na dissanti. 3 Si. Ma. Yu. anabhiraddhi. 4 Ma. Yu. nasaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Pare tathagatam sakkaronti garukaronti manenti pujenti tatra bhikkhave tathagatassa evam hoti yam kho idam pubbe parinnatam tattha me evarupa kara kariyantiti. [287] Tasmatiha bhikkhave tumhe cepi pare akkoseyyum paribhaseyyum roseyyum viheseyyum ghatteyyum 1- tatra tumhehi na aghato na appaccayo na cetaso abhinandi 2- karaniya . tasmatiha bhikkhave tumhe cepi pare sakkareyyum garukareyyum maneyyum pujeyyum tatra tumhehi na anando na somanassam na cetaso ubbilavitattam karaniyam . tasmatiha bhikkhave tumhe cepi pare sakkareyyum garukareyyum maneyyum pujeyyum tatra tumhakam evamassa yam kho idam pubbe parinnatam tattha no 3- evarupa kara kariyantiti . tasmatiha bhikkhave yam na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati. {287.1} Kinca bhikkhave na tumhakam rupam bhikkhave na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati . Vedana bhikkhave na tumhakam tam pajahatha sa vo pahina digharattam hitaya sukhaya bhavissati . sanna bhikkhave na tumhakam tam pajahatha sa vo pahina digharattam hitaya sukhaya bhavissati . sankhara bhikkhave na tumhakam te pajahatha te vo pahina digharattam hitaya sukhaya bhavissanti . vinnanam bhikkhave na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati . tam kim mannatha bhikkhave @Footnote: 1 Ma. ghatteyyunti patho natthi. Yu. viheseyyum ghatteyyunti ime patha na @disasanti. 2 Si. Ma. Yu. anabhiraddhi. 3 Po. Ma. me.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

Yam imasmim jetavane tinakatthasakhapalasam tam jano hareyya va daheyya va yathapaccayam va kareyya api nu tumhakam evamassa amhe jano harati va dahati va yathapaccayam va karotiti . no hetam bhante tam kissa hetu na hi no etam bhante atta va attaniyam vati. {287.2} Evameva kho bhikkhave yam na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati . kinca bhikkhave na tumhakam rupam bhikkhave na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati . vedana bhikkhave .pe. sanna bhikkhave .pe. sankhara bhikkhave .pe. vinnanam bhikkhave na tumhakam tam pajahatha tam vo pahinam digharattam hitaya sukhaya bhavissati. [288] Evam svakkhato bhikkhave maya dhammo uttano vivato pakasito chinnapilotiko evam svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane vivate pakasite chinnapilotike ye te bhikkhu arahanto khinasava vusitavanto katakaraniya ohitabhara anuppattasadattha parikkhinabhavasannojana sammadannavimutta vattantesam natthi pannapanaya . evam svakkhato bhikkhave maya dhammo uttano vivato pakasito chinnapilotiko evam svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane vivate pakasite chinnapilotike yesam bhikkhunam pancorambhagiyani sannojanani pahinani sabbe te opapatika

--------------------------------------------------------------------------------------------- page281.

Tattha parinibbayino anavattidhamma tasma loka . evam svakkhato bhikkhave maya dhammo uttano vivato pakasito chinnapilotiko evam svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane vivate pakasite chinnapilotike yesam bhikkhunam tini sannojanani pahinani ragadosamohatanubhuta sabbe te sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti. {288.1} Evam svakkhato bhikkhave maya dhammo uttano vivato pakasito chinnapilotiko evam svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane vivate pakasite chinnapilotike yesam bhikkhunam tini sannojanani pahinani sabbe te sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana. {288.2} Evam svakkhato bhikkhave maya dhammo uttano vivato pakasito chinnapilotiko evam svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane vivate pakasite chinnapilotike ye te bhikkhu dhammanusarino saddhanusarino sabbe te sambodhiparayana. {288.3} Evam svakkhato bhikkhave maya dhammo uttano vivato pakasito chinnapilotiko evam svakkhate bhikkhave maya dhamme uttane vivate pakasite chinnapilotike yesam mayi saddhamattam pemamattam sabbe te saggaparayanati. Idamavocabhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Alagaddupamasuttam nitthitam dutiyam. --------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page282.

Vammikasuttam [289] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena ayasma kumarakassapo andhavane viharati . atha kho annatara devata abhikkantaya rattiya abhikkantavanna kevalakappam andhavanam obhasetva yenayasma kumarakassapo tenupasankami upasankamitva ekamantam atthasi . ekamantam thita kho sa devata ayasmantam kumarakassapam etadavoca bhikkhu bhikkhu ayam vammiko rattim dhumayati 1- diva pajjalati brahmano evamaha abhikkhana sumedha sattham adayati. {289.1} Abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa palingam 2- palinga bhanteti 3- . brahmano evamaha ukkhipa palingam abhikkhana sumedha sattham adayati . abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa uddhumayikam uddhumayika bhanteti . brahmano evamaha ukkhipa uddhumayikam abhikkhana sumedha sattham adayati . abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa dvidhapatham dvidhapatho bhanteti . Brahmano evamaha ukkhipa dvidhapatham abhikkhana sumedha sattham adayati. {289.2} Abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa pankavaram 4- pankavaro bhanteti . [5]- ukkhipa pankavaram abhikkhana sumedha sattham adayati . abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa kummam @Footnote: 1 Si. dhupayati. 2 Si. Yu. palangim. 3 Ma. Yu. bhadanteti. sabbattha idisameva. @4 Si. Ma. Yu. cangavaram. 5 brahmano evamahati ime patha nattha bhaveyyum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page283.

Kummo bhanteti . brahmano evamaha ukkhipa kummam abhikkhana sumedha sattham adayati . abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa asisunam asisuna bhanteti . brahmano evamaha ukkhipa asisunam abhikkhana sumedha sattham adayati . abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa mamsapesim mamsapesi bhanteti . brahmano evamaha ukkhipa mamsapesim abhikkhana sumedha sattham adayati. {289.3} Abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa nagam nago bhanteti . brahmano evamaha titthatu nago ma nagam ghattesi namo karohi nagassati . ime kho tvam bhikkhu pannarasam panhe bhagavantam upasankamitva puccheyyasi yatha te bhagava byakaroti tatha nam dhareyyasi . nahantam bhikkhu passami sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya yo imesam panhanam veyyakaranena cittam aradheyya annatra tathagatena va tathagatasavakena va ito va pana sutvati . Idamavoca sa devata idam vatva tattheva antaradhayi. [290] Atha kho ayasma kumarakassapo tassa rattiya accayena yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma kumarakassapo bhagavantam etadavoca imam bhante rattim annatara devata abhikkantaya rattiya abhikkantavanna kevalakappam andhavanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page284.

Obhasetva yenaham tenupasankami upasankamitva ekamantam atthasi . Ekamantam thita kho bhante sa devata mam etadavoca bhikkhu bhikkhu ayam vammiko rattim dhumayati diva pajjalati brahmano evamaha abhikkhana sumedha sattham adayati . abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa palingam palinga bhanteti . brahmano evamaha ukkhipa palingam abhikkhana sumedha sattham adayati . abhikkhananto sumedho sattham adaya addasa uddhumayikam uddhumayika bhanteti .pe. addasa nagam nago bhanteti . brahmano evamaha titthatu nago ma nagam ghattesi namo karohi nagassati. {290.1} Ime kho tvam bhikkhu pannarasa panhe bhagavantam upasankamitva puccheyyasi yatha te bhagava byakaroti tatha nam dhareyyasi . nahantam bhikkhu passami sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya yo imesam panhanam veyyakaranena cittam aradheyya annatra tathagatena va tathagatasavakena va ito va pana sutvati . idamavoca bhante sa devata idam vatva tattheva antaradhayi . ko nu kho bhante vammiko ka rattim dhumayana ka diva pajjalana ko brahmano ko sumedho kim sattham ka abhikkhana 1- ka palingi ka uddhumayika ko dvidhapatho kim pankavaram ko kummo ka @Footnote: 1 Yu. kim abhikkhanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page285.

Asisuna ka mamsapesi ko nagoti. [291] Vammikoti kho bhikkhu imassetam catummahabhutikassa kayassa adhivacanam matapettikasambhavassa odanakummasupacayassa aniccucchadanaparimaddanabhedanaviddhamsanadhammassa . ka rattim dhumayanati yam kho bhikkhu diva kammante arabbha rattim anuvitakketi anuvicareti ayam rattim dhumayana . ka diva pajjalanati yam kho bhikkhu rattim anuvitakketva anuvicaretva diva kammante payojeti kayena vacaya ayam diva pajjalana . brahmanoti kho bhikkhu tathagatassetam adhivacanam arahato sammasambuddhassa . sumedhoti kho bhikkhu sekhassetam bhikkhuno adhivacanam. Satthanti kho bhikkhu ariyayetam pannaya adhivacanam. {291.1} Abhikkhanati kho bhikkhu viriyarambhassetam adhivacanam. Palingiti kho bhikkhu avijjayetam adhivacanam . ukkhipa palingam pajaha avijjam abhikkhana sumedha sattham adayati ayametassa attho . uddhumayikati kho bhikkhu kodhupayasassetam adhivacanam . ukkhipa uddhumayikam pajaha kodhupayasam abhikkhana sumedha sattham adayati ayametassa attho . Dvidhapathoti kho bhikkhu vicikicchayetam adhivacanam . ukkhipa dvidhapatham pajaha vicikiccham abhikkhana sumedha sattham adayati ayametassa attho . Pankavaranti kho bhikkhu pancannetam nivarananam adhivacanam kamachandanivaranassa byapadanivaranassa thinamiddhanivaranassa uddhaccakukkuccanivaranassa vicikicchanivaranaya . ukkhipa pankavaram pajaha panca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page286.

Nivarane abhikkhana sumedha sattham adayati ayametassa attho . Kummoti kho bhikkhu pancannetam upadanakkhandhanam adhivacanam seyyathidam rupupadanakkhandhassa vedanupadanakkhandhassa sannupadanakkhandhassa sankharupadanakkhandhassa vinnanupadanakkhandhassa . ukkhipa kummam pajaha pancupadanakkhandhe abhikkhana sumedha sattham adayati ayametassa attho . asisunati kho bhikkhu pancannetam kamagunanam adhivacanam cakkhuvinneyyanam rupanam itthanam kantanam manapanam piyarupanam kamupasanhitanam rajaniyanam sotavinneyyanam saddanam ... Ghanavinneyyanam gandhanam ... jivhavinneyyanam rasanam ... Kayavinneyyanam photthabbanam itthanam kantanam manapanam piyarupanam kamupasanhitanam rajaniyanam. {291.2} Ukkhipa asisunam pajaha panca kamagune abhikkhana sumedha sattham adayati ayametassa attho . mamsapesiti kho bhikkhu nandiragassetam adhivacanam . ukkhipa mamsapesim pajaha nandiragam abhikkhana sumedha sattham adayati ayametassa attho . nagoti kho bhikkhu khinasavassetam bhikkhuno adhivacanam . titthatu nago ma nagam ghattesi namo karohi nagassati ayametassa atthoti. Idamavoca bhagava attamano ayasma kumarakassapo bhagavato bhasitam abhinanditi. Vammikasuttam nitthitam tatiyam. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

Rathavinitasuttam [292] Evamme sutam ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape . atha kho sambahula jatibhumika 1- bhikkhu jatibhumiyam vassam vuttha yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu. {292.1} Ekamantam nisinne kho te bhikkhu bhagava etadavoca ko nu kho bhikkhave jatibhumiyam jatibhumikanam bhikkhunam sabrahmacarinam evam sambhavito attana ca appiccho appicchakathanca bhikkhunam katta attana ca santuttho santutthikathanca bhikkhunam katta attana ca pavivitto vivekakathanca bhikkhunam katta attana ca asamsattho asamsaggakathanca bhikkhunam katta attana ca araddhaviriyo viriyarambhakathanca bhikkhunam katta attana ca silasampanno silasampadakathanca bhikkhunam katta attana ca samadhisampanno samadhisampadakathanca bhikkhunam katta attana ca pannasampanno pannasampadakathanca bhikkhunam katta attana ca vimuttisampanno vimuttisampadakathanca bhikkhunam katta attana ca vimuttinanadassanasampanno vimuttinanadassanasampadakathanca bhikkhunam katta ovadako vinnapako sandassako samadapako samuttejako sampahamsako sabrahmacarinanti . punno nama bhante ayasma @Footnote: 1 Si. Yu. jatibhumaka.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Mantaniputto jatibhumiyam jatibhumikanam bhikkhunam sabrahmacarinam evam sambhavito attana ca appiccho appicchakathanca bhikkhunam katta attana ca santuttho .pe. attana ca pavivitto ... attana ca asamsattho ... Attana ca araddhaviriyo ... Attana ca silasampanno ... Attana ca samadhisampanno ... attana ca pannasampanno ... Attana ca vimuttisampanno ... attana ca vimuttinanadassanasampanno vimuttinanadassanasampadakathanca bhikkhunam katta ovadako vinnapako sandassako samadapako samuttejako sampahamsako sabrahmacarinanti. [293] Tena kho pana samayena ayasma sariputto bhagavato avidure nisinno hoti . atha kho ayasmato sariputtassa etadahosi labha ayasmato punnassa mantaniputtassa suladdham ayasmato punnassa mantaniputtassa yassa vinnu sabrahmacari satthu sammukha anumassa anumassa vannam bhasanti tanca sattha abbhanumodati appevanama mayampi kadaci karahaci ayasmata punnena mantaniputtena saddhim samagamam gaccheyyama appevanama siya kocideva kathasallapoti. [294] Atha kho bhagava rajagahe yathabhirantam viharitva yena savatthi tena carikam pakkami anupubbena carikancaramano yena savatthi tadavasari . tatra sudam bhagava savatthiyam viharati jetavane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Anathapindikassa arame . assosi kho ayasma punno mantaniputto bhagava kira savatthim anuppatto savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arameti . atha kho ayasma punno mantaniputto senasanam samsametva pattacivaram adaya yena savatthi tena carikam pakkami anupubbena carikancaramano yena savatthi jetavanam anathapindikassa aramo yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi. {294.1} Ekamantam nisinnam kho ayasmantam punnam mantaniputtam bhagava dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi. Atha kho ayasma punno mantaniputto bhagavata dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito sampahamsito bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva yena andhavanam tenupasankami divaviharaya. [295] Atha kho annataro bhikkhu yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmantam sariputtam etadavoca yassa kho tvam avuso sariputta punnassa nama bhikkhuno mantaniputtassa abhinham kittayamano ahosi so bhagavata dhammiya kathaya sandassito samadapito samuttejito sampahamsito bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva yena andhavanam tena pakkanto divaviharayati .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Atha kho ayasma sariputto taramanarupo nisidanam adaya ayasmantam punnam mantaniputatam pitthito pitthito anubandhi sisanuloki . Atha kho ayasma punno mantaniputto andhavanam ajjhogahetva annatarasmim rukkhamule divaviharam nisidi ayasmapi kho sariputto andhavanam ajjhogahetva annatarasmim rukkhamule divaviharam nisidi. [296] Atha kho ayasma sariputto sayanhasamayam patisallana vutthito yenayasma punno mantaniputto tenupasankami upasankamitva ayasmata punnena mantaniputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho ayasma sariputto ayasmantam punnam mantaniputtam etadavoca bhagavati no avuso brahmacariyam vussatiti. {296.1} Evamavusoti . kinnu kho avuso silavisuddhattham bhagavatam brahmacariyam vussatiti . no hidam avuso . kim panavuso cittavisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti . no hidam avuso . kinnu kho avuso ditthivisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti . no hidam avuso . Kim panavuso kankhavitaranavisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti . No hidam avuso . kinnu kho avuso maggamaggananadassanavisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti . no hidam avuso . Kim panavuso patipadananadassanavisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti . no hidam avuso . kinnu kho avuso nanadassanavisuddhattham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Bhagavati brahmacariyam vussatiti . no hidam avuso . kinnu kho avuso silavisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kim panavuso cittavisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kinnu kho avuso ditthivisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kim panavuso kankhavitaranavisuddhattham ... kinnu kho avuso maggamaggananadassanavisuddhattham ... kim panavuso patipadananadassana- visuddhattham ... kinnu kho avuso nanadassanavisuddhattham bhagavati brahmacariyam vussatiti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kimattham carahavuso bhagavati brahmacariyam vussatiti . anupadaparinibbanattham kho avuso bhagavati brahmacariyam vussatiti. {296.2} Kinnu kho avuso silavisuddhi anupadaparinibbananti. No hidam avuso . kim panavuso cittavisuddhi anupadaparinibbananti. No hidam avuso . Kinnu kho avuso ditthivisuddhi anupadaparinibbananti. No hidam avuso. Kim panavuso kankhavitaranavisuddhi anupadaparinibbananti. No hidam avuso . kinnu kho avuso maggamaggananadassanavisuddhi anupadaparinibbananti . no hidam avuso . kim panavuso patipadananadassanavisuddhi anupadaparinibbananti . no hidam avuso . Kinnu kho avuso nanadassanavisuddhi anupadaparinibbananti . no

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Hidam avuso . kim panavuso annatra imehi dhammehi anupadaparinibbananti . no hidam avuso . kinnu kho avuso silavisuddhi anupadaparinibbananti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kim panavuso cittavisuddhi anupadaparinibbananti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kinnu kho avuso ditthivisuddhi anupadaparinibbananti .pe. kim panavuso kankhavitaranavisuddhi ... Kinnu kho avuso maggamaggananadassanavisuddhi ... kim panavuso patipadananadassanavisuddhi ... kinnu kho avuso nanadassanavisuddhi anupadaparinibbananti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi kim panavuso annatra imehi dhammehi anupadaparinibbananti iti puttho samano no hidam avusoti vadesi yathakatham panavuso imassa bhasitassa attho datthabboti. [297] Silavisuddhim ce avuso bhagava anupadaparinibbanam pannapessa saupadananneva samanam anupadaparinibbanam pannapessa . cittavisuddhim ce avuso bhagava anupadaparinibbanam pannapessa saupadananneva samanam anupadaparinibbanam pannapessa . ditthivisuddhim ce avuso bhagava anupadaparinibbanam pannapessa saupadananneva samanam anupadaparinibbanam pannapessa . kankhavitaranavisuddhim ce avuso bhagava anupadaparinibbanam pannapessa saupadananneva samanam anupadaparinibbanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Pannapessa . maggamaggananadassanavisuddhim ce avuso bhagava anupadaparinibbanam pannapessa saupadananneva samanam anupadaparinibbanam pannapessa . patipadananadassanavisuddhim ce avuso bhagava anupadaparinibbanam pannapessa saupadananneva samanam anupadaparinibbanam pannapessa . nanadassanavisuddhim ce avuso bhagava anupadaparinibbanam pannapessa saupadananneva samanam anupadaparinibbanam pannapessa . annatra ce avuso imehi dhammehi anupadaparinibbanam abhavissa puthujjano parinibbayeyya puthujjano hi avuso annatra imehi dhammehi . tenahavuso upamante karissami upamayapidhekacce vinnu purisa bhasitassa attham ajananti. [298] Seyyathapi avuso ranno pasenadissa kosalassa savatthiyam pativasantassa sakete kincideva accayikam karaniyam uppajjeyya tassa antara ca savatthim antara ca saketam satta rathavinitani upatthapeyyum atha kho avuso raja pasenadi kosalo savatthiya nikkhamitva antepuradvare pathamam rathavinitam abhiruheyya pathamena rathavinitena dutiyam rathavinitam papuneyya pathamam rathavinitam vissajjeyya dutiyam rathavinitam abhiruheyya dutiyena rathavinitena tatiyam rathavinitam papuneyya dutiyam rathavinitam vissajjeyya tatiyam rathavinitam abhiruheyya tatiyena rathavinitena catuttham rathavinitam papuneyya tatiyam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

Rathavinitam vissajjeyya catuttham rathavinitam abhiruheyya catutthena rathavinitena pancamam rathavinitam papuneyya catuttham rathavinitam vissajjeyya pancamam rathavinitam abhiruheyya pancamena rathavinitena chattham rathavinitam papuneyya pancamam rathavinitam vissajjeyya chattham rathavinitam abhiruheyya chatthena rathavinitena sattamam rathavinitam papuneyya chattham rathavinitam vissajjeyya sattamam rathavinitam abhiruheyya sattamena rathavinitena saketam anupapuneyya antepuradvaram tamenam antepuradvaragatam samanam mittamacca natisalohita evam puccheyyum imina tvam maharaja rathavinitena savatthiyam saketam anuppatto antepuradvaranti katham byakaramano nu kho avuso maharaja pasenadi kosalo samma byakaramano byakareyyati. {298.1} Evam byakaramano kho avuso raja pasenadi kosalo samma byakaramano byakareyya idha me savatthiyam pativasantassa sakete kincideva accayikam karaniyam uppajji tassa me antara ca savatthim antara ca saketam satta rathavinitani upatthapesum atha khvaham savatthiya nikkhamitva antepuradvare pathamam rathavinitam abhiruyhim pathamena rathavinitena dutiyam rathavinitam papunim pathamam rathavinitam nissajjim dutiyam rathavinitam abhiruyhim dutiyena rathavinitena tatiyam rathavinitam papunim dutiyam rathavinitam nissajjim tatiyam rathavinitam abhiruyhim tatiyena rathavinitena catuttham rathavinitam papunim tatiyam rathavinitam nissajjim catuttham rathavinitam abhiruyhim catutthena rathavinitena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Pancamam rathavinitam papunim catuttham rathavinitam nissajjim pancamam rathavinitam abhiruyhim pancamena rathavinitena chattham rathavinitam papunim pancamam rathavinitam nissajjim chattham rathavinitam abhiruyhim chatthena rathavinitena sattamam rathavinitam papunim chattham rathavinitam nissajjim sattamam rathavinitam abhiruyhim sattamena rathavinitena saketam anuppatto antepuradvaranti evam byakaramano kho avuso raja pasenadi kosalo samma byakaramano byakareyyati {298.2} evameva kho avuso silavisuddhi yavadeva cittavisuddhattha cittavisuddhi yavadeva ditthivisuddhattha ditthivisuddhi yavadeva kankhavitaranavisuddhattha kankhavitaranavisuddhi yavadeva maggamagga- nanadassanavisuddhattha maggamaggananadassanavisuddhi yavadeva patipadananadassanavisuddhattha patipadananadassanavisuddhi yavadeva nanadassanavisuddhattha nanadassanavisuddhi yavadeva anupadaparinibbanattha anupadaparinibbanattham kho avuso bhagavati brahmacariyam vussatiti. [299] Evam vutte ayasma sariputto ayasmantam punnam mantaniputtam etadavoca ko namo ayasma kathanca panayasmantam sabrahmacari janantiti . punnoti kho me avuso namam mantaniputtoti ca pana mam sabrahmacari janantiti . acchariyam avuso abbhutam avuso yathatam sutavata savakena sammadeva satthu sasanam ajanantena evamevam ayasmata punnena mantaniputtena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

Gambhira gambhira panna anumassa anumassa byakata labha sabrahmacarinam suladdham sabrahmacarinam ye ayasmantam punnam mantaniputtam labhanti dassanaya labhanti payirupasanaya velandukena 1- cepi sabrahmacari ayasmantam mantaniputtam muddhana pariharanta labheyyum dassanaya labheyyum payirupasanaya tesampi labha tesampi suladdham amhakampi labha amhakampi suladdham ye mayam ayasmantam punnam mantaniputtam labhama dassanaya labhama payirupasanayati. [300] Evam vutte ayasma punno mantaniputto ayasmantam sariputtam etadavoca ko namo ayasma kathanca panayasmantam sabrahmacari janantiti . upatissoti kho me avuso namam sariputtoti ca pana mam sabrahmacari janantiti . satthukappena vata kira bho savakena saddhim mantayamana na janimha ayasma sariputtoti sace hi mayam janeyyama ayasma sariputtoti ettakampi no nappatibhaseyya acchariyam avuso abbhutam avuso yathatam sutavata savakena sammadeva satthu sasanam ajanantena evamevam ayasmata sariputtena gambhira gambhira panna anumassa anumassa pucchita labha sabrahmacarinam suladdham sabrahmacarinam ye ayasmantam sariputtam labhanti dassanaya labhanti payirupasanaya velandukena cepi sabrahmacari ayasmantam sariputtam muddhana @Footnote: 1 Si. Yu. celandukena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page297.

Pariharanta labheyyum dassanaya labheyyum payirupasanaya tesampi labha tesampi suladdham amhakampi labha amhakampi suladdham ye mayam ayasmantam sariputtam labhama dassanaya labhama payirupasanayati. Itiha te ubhopi mahanaga annamannassa subhasitam samanumodimsuti. Rathavinitasuttam nitthitam catuttham. -----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page298.

Nivapasuttam [301] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . Bhagava etadavoca na bhikkhave nevapiko nivapam nivapati migajatanam imam me nivapam nivuttam migajata paribhunjanta dighayuka vannavanto ciram dighamaddhanam yapentuti . evanca kho bhikkhave nevapiko nivapam nivapati migajatanam imam me nivapam nivuttam migajata anupakhajja mucchita bhojanani bhunjissanti anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjissanti matta samana pamadam apajjissanti pamatta samana yathakamakaraniya bhavissanti imasmim nivapeti. [302] Tatra bhikkhave pathama migajata amum nivapam nivuttam nevapikassa anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tattha anupakhajja mucchita bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum nevapikassa amusmim nivape evanhi te bhikkhave pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava. [303] Tatra bhikkhave dutiya migajata evam samacintesum ye

--------------------------------------------------------------------------------------------- page299.

Kho te pathama migajata amum nivapam nivuttam nevapikassa anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum nevapikassa amusmim nivape evanhi te pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yannuna mayam sabbaso nivapabhojana pativirameyyama bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva vihareyyamati te sabbaso nivapabhojana pativiramimsu bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva viharimsu. {303.1} Tesam gimhanam pacchime mase tinodakasankhaye adhimattakasimanam patto kayo hoti tesam adhimattakasimanam pattakayanam balaviriyam parihayi balaviriye parihine tameva nivapam nivuttam nevapikassa paccagamimsu te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum nevapikassa amusmim nivape evanhi te bhikkhave dutiyapi migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava. [304] Tatra bhikkhave tatiya migajata evam samacintesum ye kho te pathama migajata amum nivapam nivuttam nevapikassa .pe. Evanhi te pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yepi te dutiya migajata evam samacintesum ye kho te pathama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page300.

Migajata amum nivapam nivuttam nevapikassa .pe. evanhi te pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yannuna mayam sabbaso nivapabhojana pativirameyyama bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva vihareyyamati te sabbaso nivapabhojana pativiramimsu bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva viharimsu tesam gimhanam pacchime mase tinodakasankhaye adhimattakasimanam patto kayo hoti tesam adhimattakasimanam pattakayanam balaviriyam parihayi balaviriye parihine tameva nivapam nivuttam nevapikassa paccagamimsu te tatra anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tatra anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum nevapikassa amusmim nivape evanhi te dutiyapi migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yannuna mayam amum nivapam nivuttam nevapikassa upanissaya asayam kappeyyama tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam nevapikassa ananupakhajja amucchita 1- bhojanani bhunjissama ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjissama amatta samana nappamadam apajjissama appamatta samana na yathakamakaraniya bhavissama nevapikassa amusmim nivapeti. {304.1} Te amum nivapam nivuttam nevapikassa upanissaya asayam kappayimsu tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam nevapikassa @Footnote: 1 Po. mucchita. ito param evam natabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page301.

Ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjimsu te tatra ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjimsu amatta samana nappamadam apajjimsu appamatta samana na yathakamakaraniya ahesum nevapikassa amusmim nivapeti 1- tatra bhikkhave nevapikassa ca nevapikaparisaya ca etadahosi apissu 2- namime tatiya migajata ketubhino iddhimantassu 3- namime tatiya migajata parajana imanca nama nivapam nivuttam paribhunjanti na ca nesam janama agatim va gatim va yannuna mayam imam nivapam nivuttam mahatihi dandavagurahi 4- samanta sappadesam anuparivareyyama appevanama tatiyanam migajatanam asayam passeyyama yattha te gaham gaccheyyunti. {304.2} Te amum nivapam nivuttam mahatihi dandavagurahi samanta sappadesam anuparivaresum . addasasum kho bhikkhave nevapiko ca nevapikaparisa ca tatiyanam migajatanam asayam yattha te gaham agamamsu . evanhi te bhikkhave tatiyapi migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava. [305] Tatra bhikkhave catuttha migajata evam samacintesum ye kho te pathama migajata .pe. evanhi te pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yepi te dutiya migajata evam samacintesum ye kho te pathama migajata .pe. evanhi te pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yannuna @Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. 2 Si. Yu. sathassu. Ma. sathassu. sabubatth idisameva. @3 Po. Ma. iddhimantassu. sabbattha idisameva. 4 Si. Ma. Yu. dandavakarahi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page302.

Mayam .pe. evanhi te dutiya migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yepi te tatiya migajata evam samacintesum ye kho te pathama migajata .pe. evanhi te pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yepi te dutiya migajata evam samacintesum ye kho te pathama migajata .pe. evanhi te pathama migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yannuna mayam .pe. evanhi te dutiya migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava yannuna mayam amum nivapam nivuttam nevapikassa upanissaya asayam kappeyyama {305.1} tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam nevapikassa ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjissama ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjissama amatta samana nappamadam apajjissama appamatta samana na yathakamakaraniya bhavissama nevapikassa amusmim nivapeti te amum nivapam nivuttam nevapikassa upanissaya asayam kappayimsu tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam nevapikassa ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjimsu te tattha ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjimsu amatta samana nappamadam apajjimsu appamatta samana na yathakamakaraniya ahesum nevapikassa amusmim nivape . Tatra nevapikassa ca nevapikaparisaya ca etadahosi apissu namime tatiya migajata ketubhino iddhimantassu namime

--------------------------------------------------------------------------------------------- page303.

Tatiya migajata parajana .pe. addasasum kho nevapiko ca nevapikaparisa ca tatiyanam migajatanam asayam yattha te gaham agamamsu evanhi te tatiyapi migajata na parimuccimsu nevapikassa iddhanu bhava yannuna mayampi yattha agati nevapikassa ca nevapikaparisaya ca tatrasayam kappeyyama tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam nevapikassa ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjissama amatta samana nappamadam apajjissama appamatta samana na yathakamakaraniya bhavissama nevapikassa amusmim nivapeti. {305.2} Te yattha agati nevapikassa ca nevapikaparisaya ca tatrasayam kappayimsu tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam nevapikassa ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjimsu te tattha ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjimsu amatta samana nappamadam apajjimsu appamatta samana na yathakamakaraniya ahesum nevapikassa amusmim nivape . tatra bhikkhave nevapikassa ca nevapikaparisaya ca etadahosi apissu namime catuttha migajata ketubhino iddhimantassu namime catuttha migajata parajana imanca nama nivapam nivuttam paribhunjanti na ca nesam janama agatim va gatim va yannuna mayam imam nivapam nivuttam mahatihi dandavagurahi samanta sappadesam anuparivareyyama appevanama catutthanam migajatanam asayam passeyyama yattha te gaham gaccheyyunti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page304.

Te amum nivapam nivuttam mahatihi dandavagurahi samanta sappadesam anuparivaresum . neva kho bhikkhave addasasum nevapiko ca nevapikaparisa ca catutthanam migajatanam asayam yattha te gaham gaccheyyum . Tatra bhikkhave nevapikassa ca nevapikaparisaya ca etadahosi sace kho mayam catutthe migajate ghattessama te ghattita anne ghattessanti evam imam nivapam nivuttam sabbaso migajata rincissanti 1- yannuna mayam catutthe migajate ajjhupekkheyyamati . ajjhupekkhimsu kho bhikkhave nevapiko ca nevapikaparisa ca catutthe migajate evanhi te bhikkhave catutthapi migajata parimuccimsu nevapikassa iddhanubhava. [306] Upama kho me ayam bhikkhave kata atthassa vinnapanaya. Ayancevettha attho . nivapoti kho bhikkhave pancannetam kamagunanam adhivacanam . nevapikoti kho bhikkhave marassetam papimato adhivacanam. Nevapikaparisati kho bhikkhave maraparisayetam adhivacanam . migajatati kho bhikkhave samanabrahmananametam adhivacanam. [307] Tatra bhikkhave pathama samanabrahmana amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca @Footnote: 1 Ma. parimuccissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page305.

Lokamise evanhi te bhikkhave pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava . seyyathapi te bhikkhave pathama migajata tathupame aham ime pathame samanabrahmane vadami. [308] Tatra bhikkhave dutiya samanabrahmana evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca lokamise evanhi te pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yannuna mayam sabbaso nivapabhojana lokamisa pativirameyyama bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva vihareyyamati {308.1} te sabbaso nivapabhojana lokamisa pativiramimsu te sabbaso nivapabhojana lokamisa pativirata bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva viharimsu te tattha sakabhakkhapi ahesum samakabhakkhapi ahesum nivarabhakkhapi ahesum daddulabhakkhapi ahesum hatabhakkhapi ahesum kanabhakkhapi ahesum acamabhakkhapi ahesum pinnakabhakkhapi ahesum tinabhakkhapi ahesum gomayabhakkhapi ahesum vanamulaphalahara yapesum pavattaphalabhoji tesam gimhanam pacchime mase tinodakasankhaye adhimattakasimanam patto kayo hoti tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page306.

Adhimattakasimanam pattakayanam balaviriyam parihayi balaviriye parihine cetovimutti parihayi cetovimuttiya parihinaya tameva nivapam nivuttam marassa paccagamimsu tani ca lokamisani te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca lokamise evanhi te bhikkhave dutiyapi samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava . seyyathapi te bhikkhave dutiya migajata tathupame aham ime dutiye samanabrahmane vadami. [309] Tatra bhikkhave tatiya samanabrahmana evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana .pe. evanhi te pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yepi te dutiya samanabrahmana evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana .pe. evanhi te pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yannuna mayam sabbaso nivapabhojana lokamisa pativirameyyama bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva vihareyyamati te sabbaso nivapabhojana lokamisa pativiramimsu bhayabhoga pativirata arannayatanani ajjhogahetva viharimsu {309.1} te tattha sakabhakkhapi ahesum .pe. pavattaphalabhoji tesam gimhanam pacchime mase tinodakasankhaye adhimattakasimanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page307.

Patto kayo hoti tesam adhimattakasimanam pattakayanam balaviriyam parihayi balaviriye parihine cetovimutti parihayi cetovimuttiya parihinaya tameva nivapam nivuttam marassa paccagamimsu tani lokamisani te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjimsu te tattha anupakhajja mucchita bhojanani bhunjamana madam apajjimsu matta samana pamadam apajjimsu pamatta samana yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca lokamise evanhi te dutiyapi samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yannuna mayam amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani upanissaya asayam kappeyyama tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjissama ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjissama amatta samana nappamadam apajjissama appamatta samana na yathakamakaraniya bhavissama marassa amusmim nivape amusmim ca lokamiseti te amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani upanissaya asayam kappayimsu . tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjimsu amatta samana nappamadam apajjimsu appamatta samana na yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page308.

Lokamise. {309.2} Apica kho evam ditthika ahesum sassato loko itipi asassato loko itipi antava loko itipi anantava loko itipi tam jivam tam sariram itipi annam jivam annam sariram itipi hoti tathagato parammarana itipi na hoti tathagato parammarana itipi hoti ca na ca hoti tathagato parammarana itipi neva hoti na na hoti tathagato parammarana itipi evanhi te bhikkhave tatiyapi samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava . seyyathapi te bhikkhave tatiya migajata tathupame aham ime tatiye samanabrahmane vadami. [310] Tatra bhikkhave catuttha samanabrahmana evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana .pe. evanhi te pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yepi te dutiya samanabrahmana evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana .pe. evanhi te pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yannuna mayam .pe. evanhi te dutiya samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yepi te tatiya samanabrahmana evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana .pe. Evanhi te pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yepi te dutiya samanabrahmana evam samacintesum ye kho te pathama samanabrahmana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page309.

.pe. Evanhi te pathama samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yannuna mayam .pe. evanhi te dutiyapi samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yannuna mayam amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani upanissaya asayam kappeyyama tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani .pe. ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjissama amatta samana nappamadam apajjissama appamatta samana na yathakamakaraniya bhavissama marassa amusmim nivape amusmim ca lokamiseti te amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani upanissaya asayam kappayimsu tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjimsu te tattha ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjimsu amatta samana nappamadam apajjimsu appamatta samana na yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca lokamise. {310.1} Apica kho evam ditthika ahesum sassato loko itipi .pe. neva hoti na na hoti tathagato parammarana itipi evanhi te tatiyapi samanabrahmana na parimuccimsu marassa iddhanubhava yannuna mayam yattha agati marassa ca maraparisaya ca tatrasayam kappeyyama tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam marassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page310.

Amuni ca lokamisani ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjissama ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjissama amatta samana nappamadam apajjissama appamatta samana na yathakamakaraniya bhavissama marassa amusmim nivape amusmim ca lokamiseti te yattha agati marassa ca maraparisaya ca tatrasayam kappayimsu tatrasayam kappetva amum nivapam nivuttam marassa amuni ca lokamisani ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjimsu te tattha ananupakhajja amucchita bhojanani bhunjamana na madam apajjimsu amatta samana nappamadam apajjimsu appamatta samana na yathakamakaraniya ahesum marassa amusmim nivape amusmim ca lokamise evanhi te bhikkhave catutthapi samanabrahmana parimuccimsu marassa iddhanubhava . seyyathapi te bhikkhave catuttha migajata tathupame aham ime catutthe samanabrahmane vadami. [311] Kathanca bhikkhave agati marassa ca maraparisaya ca . Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato. {311.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam .pe. tatiyam jhanam .pe. catuttham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page311.

Jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato. {311.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato. {311.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati .pe. sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati .pe. sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati .pe. {311.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati pannaya cassa disva asava parikkhina honti ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato tinno loko visattikanti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Nivapasuttam nitthitam pancamam. ------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page312.

Pasarasisuttam 1- [312] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya savatthim pindaya pavisi . Atha kho sambahula bhikkhu yena ayasma anando tenupasankamimsu upasankamitva ayasmantam anandam etadavocum cirassuta no avuso ananda bhagavata sammukha dhammi katha sadhu mayam avuso ananda labheyyama bhagavato sammukha dhammim katham savanayati . tenahayasmanto yena rammakassa brahmanassa assamo tenupasankamatha appevanama labheyyatha bhagavato sammukha dhammim katham savanayati . evamavusoti kho te bhikkhu ayasmato anandassa paccassosum. {312.1} Atha kho bhagava savatthiyam pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto ayasmantam anandam amantesi ayamananda yena pubbaramo migaramatu pasado tenupasankamissama divaviharayati. Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . Atha kho bhagava ayasmata anandena saddhim yena pubbaramo migaramatu pasado tenupasankami divaviharaya . atha kho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito ayasmantam anandam amantesi ayamananda @Footnote: 1 Yu. ariyapariyesanasuttanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page313.

Yena pubbakotthako tenupasankamissama gattani parisincitunti . Evam bhanteti kho ayasma anando bhagavato paccassosi . atha kho bhagava ayasmata anandena saddhim yena pubbakotthako tenupasankami gattani parisincitum pubbakotthake gattani parisincitva paccuttaritva ekacivaro atthasi gattani pubbapayamano. {312.2} Atha kho ayasma anando bhagavantam etadavoca ayam bhante rammakassa brahmanassa assamo avidure ramaniyo bhante rammakassa brahmanassa assamo pasadiko bhante rammakassa brahmanassa assamo sadhu bhante bhagava yena rammakassa brahmanassa assamo tenupasankamatu anukampam upadayati . adhivasesi bhagava tunhibhavena . atha kho bhagava yena rammakassa brahmanassa assamo tenupasankami . tena kho pana samayena sambahula bhikkhu rammakassa brahmanassa assame dhammiya kathaya sannisinna honti . atha kho bhagava bahidvarakotthake atthasi kathapariyosanam agamayamano. [313] Atha kho bhagava kathapariyosanam viditva ukkasitva aggalam akotesi . vivarimsu kho te bhikkhu bhagavato dvaram. Atha kho bhagava rammakassa brahmanassa assamam pavisitva pannatte asane nisidi . nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antara katha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page314.

Vippakatati . bhagavantameva kho no bhante arabbha dhammi katha vippakata atha bhagava anuppattoti . sadhu bhikkhave etam kho bhikkhave tumhakam patirupam kulaputtanam saddha agarasma anagariyam pabbajitanam yam tumhe dhammiya kathaya sannisideyyatha . Sannipatitanam vo bhikkhave dvayam karaniyam dhammi va katha ariyo va tunhibhavo . dvema bhikkhave pariyesana 1- anariya ca pariyesana ariya ca pariyesana. [314] Katama ca bhikkhave anariya pariyesana . idha bhikkhave ekacco attana jatidhammo samano jatidhammanneva pariyesati attana jaradhammo samano jaradhammanneva pariyesati attana byadhidhammo samano byadhidhammanneva pariyesati attana maranadhammo samano maranadhammanneva pariyesati attana sokadhammo samano sokadhammanneva pariyesati attana sankilesadhammo samano sankilesadhammanneva pariyesati. {314.1} Kinca bhikkhave jatidhammam vadetha . puttabhariyam bhikkhave jatidhammam dasidasam jatidhammam ajelakam jatidhammam kukkutasukaram jatidhammam hatthigavassavalavam jatidhammam jataruparajatam jatidhammam . Jatidhamma hete bhikkhave upadhayo etthayam gadhito mucchito ajjhapanno attana jatidhammo samano jatidhammanneva pariyesati. {314.2} Kinca bhikkhave jaradhammam vadetha . puttabhariyam bhikkhave jaradhammam dasidasam jaradhammam ajelakam jaradhammam @Footnote: 1 Ma. Yu. ariya ca pariyesana anariya ca pariyesana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page315.

Kukkutasukaram jaradhammam hatthigavassavalavam jaradhammam jataruparajatam jaradhammam . jaradhamma hete bhikkhave upadhayo etthayam gadhito mucchito ajjhapanno attana jaradhammo samano jaradhammanneva pariyesati. {314.3} Kinca bhikkhave byadhidhammam vadetha . puttabhariyam bhikkhave byadhidhammam dasidasam byadhidhammam ajelakam byadhidhammam kukkutasukaram byadhidhammam hatthigavassavalavam byadhidhammam jataruparajatam byadhidhammam . byadhidhamma hete bhikkhave upadhayo etthayam gadhito mucchito ajjhapanno attana byadhidhammo samano byadhidhammanneva pariyesati. {314.4} Kinca bhikkhave maranadhammam vadetha . puttabhariyam bhikkhave maranadhammam dasidasam maranadhammam aje lakam maranadhammam kukkutasukaram maranadhammam hatthigavassavalavam maranadhammam jataruparajatam maranadhammam . Maranadhamma hete bhikkhave upadhayo etthayam gadhito mucchito ajjhapanno attana maranadhammo samano maranadhammanneva pariyesati. {314.5} Kinca bhikkhave sokadhammam vadetha . puttabhariyam bhikkhave sokadhammam dasi dasam sokadhammam ajelakam sokadhammam kukkutasukaram sokadhammam hatthigavassavalavam sokadhammam jataruparajatam 1- sokadhammam . Sokadhamma hete bhikkhave upadhayo etthayam gadhito mucchito ajjhapanno attana sokadhammo samano sokadhammanneva pariyesati. {314.6} Kinca bhikkhave sankilesadhammam vadetha . puttabhariyam bhikkhave sankilesadhammam dasidasam sankilesadhammam ajelakam @Footnote: 1 Ma. Yu. jataruparajatam sokadhammanti ime patha na dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page316.

Sankilesadhammam kukkutasukaram sankilesadhammam hatthigavassavalavam sankilesadhammam jataruparajatam sankilesadhammam . sankilesadhamma hete bhikkhave upadhayo etthayam gadhito mucchito ajjhapanno attana sankilesadhammo samano sankilesadhammanneva pariyesati . ayam bhikkhave anariya pariyesana. [315] Katama ca bhikkhave ariya pariyesana . idha bhikkhave ekacco attana jatidhammo samano jatidhamme adinavam viditva ajatam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana jaradhammo samano jaradhamme adinavam viditva ajaram anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana byadhidhammo samano byadhidhamme adinavam viditva abyadhim anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana maranadhammo samano maranadhamme adinavam viditva amatam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana sokadhammo samano sokadhamme adinavam viditva asokam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati attana sankilesadhammo samano sankilesadhamme adinavam viditva asankilittham anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesati . Ayampi bhikkhave ariya pariyesana. [316] Ahampi sudam bhikkhave pubbeva sambodha anabhisambuddho bodhisattova samano attana jatidhammo samano jatidhammanneva pariyesami attana jaradhammo samano jaradhammanneva pariyesami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page317.

Attana byadhidhammo samano byadhidhammanneva pariyesami attana maranadhammo samano maranadhammanneva pariyesami attana sokadhammo samano sokadhammanneva pariyesami attana sankilesadhammo samano sankilesadhammanneva pariyesami tassa mayham bhikkhave etadahosi kinnu kho aham attana jatidhammo samano jatidhammanneva pariyesami attana jaradhammo samano ... byadhidhammo samano ... Maranadhammo samano ... sokadhammo samano ... attana sankilesadhammo samano sankilesadhammanneva pariyesami yannunaham attana jatidhammo samano jatidhamme adinavam viditva ajatam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyeseyyam attana jaradhammo samano jaradhamme adinavam viditva ajaram anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyeseyyam attana byadhidhammo samano byadhidhamme adinavam viditva abyadhim anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyeseyyam attana maranadhammo samano maranadhamme adinavam viditva amatam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyeseyyam attana sokadhammo samano sokadhamme adinavam viditva asokam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyeseyyam attana sankilesadhammo samano sankilesadhamme adinavam viditva asankilittham anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyeseyyanti. [317] So kho aham bhikkhave aparena samayena daharova samano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page318.

Susukalakeso bhadrena yobbanena samannagato pathamena vayasa akamakanam matapitunam assumukhanam rodantanam kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajim so evam pabbajito samano kimkusalagavesi anuttaram santivarapadam pariyesamano yena alaro kalamo tenupasankamim upasankamitva alaram kalamam etadavocam icchamaham avuso kalama imasmim dhammavinaye brahmacariyam caritunti. {317.1} Evam vutte bhikkhave alaro kalamo mam etadavoca viharatayasma tadiso ayam dhammo yattha vinnu puriso nacirasseva sakam acariyakam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyati . so kho aham bhikkhave nacirasseva khippameva tam dhammam pariyapunim so kho aham bhikkhave tavatakeneva otthapahatamattena lapitalapanamattena nanavadanca vadami theravadanca janami passamiti ca patijanami ahanceva anne ca . tassa mayham bhikkhave etadahosi na kho alaro kalamo imam dhammam kevalam saddhamattakena sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedeti addha alaro kalamo imam dhammam janam passam viharatiti. {317.2} Atha khvaham bhikkhave yena alaro kalamo tenupasankamim upasankamitva alaram kalamam etadavocam kittavata no avuso kalama imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti . evam vutte bhikkhave alaro kalamo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page319.

Akincannayatanam pavedesi . tassa mayham bhikkhave etadahosi na kho alarasseva kalamassa atthi saddha mayhampatthi saddha na kho alarasseva kalamassa atthi viriyam mayhampatthi viriyam na kho alarasseva kalamassa atthi sati mayhampatthi sati na kho alarasseva kalamassa atthi samadhi mayhampatthi samadhi na kho alarasseva kalamassa atthi panna mayhampatthi panna yannunaham yam dhammam alaro kalamo sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedeti . tassa dhammassa sacchikiriyaya padaheyyanti . So kho aham bhikkhave nacirasseva khippameva tam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasim. {317.3} Atha khvaham bhikkhave yena alaro kalamo tenupasankamim upasankamitva alaram kalamam etadavocam ettavata kho avuso kalama imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti . Ettavata kho aham avuso imam dhammam sayam abhinna sacchikitva upasampajja pavedemiti . ahampi kho avuso kalama ettavata imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti . labha no avuso suladdham no avuso ye mayam ayasmantam tadisam sabrahmacarim passama iti yaham dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedemi tam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi yam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi tamaham dhammam sayam @Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page320.

Abhinna sacchikatva upasampajja pavedemi iti yaham dhammam janami tam tvam dhammam janasi yam tvam dhammam janasi tamaham dhammam janami iti yadiso aham tadiso tvam yadiso tvam tadiso aham ehidani avuso ubho vasanta imam ganam pariharamati . Iti kho bhikkhave alaro kalamo acariyo me samano antevasim mam samanam attana samasamam thapeti ularaya ca mam pujaya pujesi . Tassa mayham bhikkhave etadahosi nayam dhammo nibbidaya na viragaya na nirodhaya na upasamaya na abhinnaya na sambodhaya na nibbanaya samvattati yavadeva akincannayatanupapattiyati . So kho aham bhikkhave tam dhammam analankaritva tamha dhamma nibbijja apakkamim. [318] So kho aham bhikkhave kimkusalagavesi anuttaram santivarapadam pariyesamano yena uddako ramaputto tenupasankamim upasankamitva uddakam ramaputtam etadavocam icchamaham avuso rama imasmim dhammavinaye brahmacariyam caritunti . evam vutte bhikkhave uddako ramaputto mam etadavoca viharatayasma tadiso ayam dhammo yattha vinnu puriso nacirasseva sakam acariyakam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyati . so kho aham bhikkhave nacirasseva khippameva tam dhammam pariyapunim . so kho aham bhikkhave tavatakeneva otthapahatamattakena lapitalapanamattakena nanavadanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page321.

Vadami theravadanca pajanami passamiti patijanami ahanceva anne ca . tassa mayham bhikkhave etadahosi na kho ramo imam dhammam kevalam saddhamattakena sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedesi . addha ramo imam dhammam janam passam vihasiti . atha khvaham bhikkhave yena uddako ramaputto tenupasankamim upasankamitva uddakam ramaputtam etadavocam kittavata no avuso rama imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti. Evam vutte bhikkhave uddako ramaputto nevasannanasannayatanam pavedesi . tassa mayham bhikkhave etadahosi na kho ramasseva ahosi saddha mayhampatthi saddha na kho ramasseva ahosi viriyam .pe. Sati ... Samadhi ... panna mayhampatthi panna yannunaham yam dhammam ramo sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyaya padaheyyanti. {318.1} So kho aham bhikkhave nacirasseva khippameva tam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasim . atha khvaham bhikkhave yena uddako ramaputto tenupasankamim upasankamitva uddakam ramaputtam etadavocam ettavata no avuso rama 1- imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti . ettavata kho aham 2- avuso imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedemiti 3-. Ahampi kho avuso ettavata @Footnote: 1 Ma. Yu. ramo 2 Ma. Yu. ayam patho natthi. 3 Ma. Yu. pavedesiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page322.

Imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti . Labha no avuso suladdham no avuso ye mayam ayasmantam tadisam sabrahmacarim passama iti yam dhammam ramo sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedeti tam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi 1- yam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi 2- tam dhammam ramo sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesi iti 3- yam dhammam ramo annasi 4- tvam dhammam janasi yam tvam dhammam janasi tam dhammam ramo annasi 5- iti yadiso ramo ahosi tadiso tvam yadiso tvam tadiso ramo ahosi ehidani avuso tuvam [6]- ganam pariharati. {318.2} Iti kho bhikkhave uddako ramaputto sabrahmacari me samano acariyatthane ca mam thapesi ularaya ca mam pujaya pujesi. Tassa mayham bhikkhave etadahosi nayam dhammo nibbidaya na viragaya na nirodhaya na upasamaya na abhinnaya na sambodhaya na nibbanaya samvattati yavadeva nevasannanasannayatanupapattiyati . so kho aham bhikkhave tam dhammam analankaritva tasma dhamma nibbijja apakkamim. [319] So kho aham bhikkhave kimkusalagavesi anuttaram santivarapadam pariyesamano magadhesu anupubbena carikancaramano yena uruvela senanigamo tadavasarim . tatthaddasam ramaniyam bhumibhagam pasadikanca vanasandam nadinca sandantim setakam supatittham ramaniyam samanta ca @Footnote: 1-2 Po. pavedesi. 3 Po. itisaddo natthi. 4-5 Po. Ma. abhinnasi. @6 Ma. Yu. imam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page323.

Gocaragamam . tassa mayham bhikkhave etadahosi ramaniyo vata bhumibhago pasadiko ca vanasando nadi ca sandati setaka supatittha ramaniya samanta ca gocaragamo alam vatidam kulaputtassa padhanatthikassa padhanayati . so kho aham bhikkhave tattheva nisidim alamidam padhanayati. [320] So kho aham bhikkhave attana jatidhammo samano jatidhamme adinavam viditva ajatam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesamano ajatam anuttaram yogakkhemam nibbanam ajjhagamam attana jaradhammo samano ... attana byadhidhammo samano ... attana maranadhammo samano ... attana sokadhammo samano ... attana sankilesadhammo samano sankilesadhamme adinavam viditva asankilittham anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesamano asankilittham anuttaram yogakkhemam nibbanam ajjhagamam nananca pana me dassanam udapadi akuppa me vimutti ayamantima jati natthidani punabbhavoti. [321] Tassa mayham bhikkhave etadahosi adhigato kho myayam dhammo gambhiro duddaso duranubodho santo panito atakkavacaro nipuno panditavedaniyo alayarama kho panayam paja alayarata alayasammudita alayaramaya kho 1- pajaya alayarataya alayasammuditaya duddasam idam thanam yadidam idappaccayatapaticcasamuppado idampi kho thanam duddasam yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo @Footnote: 1 Ma. Yu. kho pana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page324.

Tanhakkhayo virago nirodho nibbanam ahanceva kho pana dhammam deseyyam pare ca me na ajaneyyum so mamassa kilamatho sa mamassa vihesati . apissu mam bhikkhave ima anacchariya gatha patibhamsu pubbe assutapubba kicchena me adhigatam halandani pakasitum ragadosaparetehi nayam dhammo susambudho patisotagamim nipunam gambhiram duddasam anum ragaratta na dakkhanti tamokkhandhena avutati. Itiha me bhikkhave patisancikkhato appossukkataya cittam namati no dhammadesanayati. [322] Atha kho bhikkhave brahmuno sahampatissa mama cetasa cetoparivitakkamannaya etadahosi nassati vata bho loko vinassati vata bho loko yatra hi nama tathagatassa arahato sammasambuddhassa appossukkataya cittam namati no dhammadesanayati . atha kho bhikkhave brahma sahampati seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva 1- kho 2- brahmaloke antarahito mama purato paturahosi . atha kho bhikkhave brahma sahampati ekamsam uttarasangam karitva yenaham tenanjalimpanametva mam etadavoca desetu me bhante bhagava dhammam @Footnote: 1 Si. Yu. evamevam. 2 Ma. Yu. khoti saddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page325.

Desetu sugato dhammam santi satta apparajakkhajatika assavanata dhammassa parihayanti bhavissanti dhammassa annataroti . idamavoca bhikkhave brahma sahampati idam vatvana athaparam etadavoca paturahosi magadhesu pubbe dhammo asuddho samalehi cintito apapuretam amatassa dvaram sunantu dhammam vimalenanubuddham sele yatha pabbatamuddhanitthito yathapi passe janatam samantato tathupamam dhammamayam sumedha pasadamaruyha samantacakkhu sokavakinnam 1- janatamapetasoko avekkhassu jatijarabhibhutam utthehi vira vijitasangama satthavaha anana vicara loke desetu 2- bhagava dhammam annataro bhavissantiti. [323] Atha khvaham bhikkhave brahmuno ca ajjhesanam viditva sattesu ca karunnatam paticca buddhacakkhuna lokam volokesim . Addasam kho aham bhikkhave buddhacakkhuna lokam volokento satte @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. sokavatinnam. 2 Si. Ma. Yu. desassu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page326.

Apparajakkhe maharajakkhe tikkhindriye mudindriye svakare dvakare suvinnapaye duvinnapaye appekacce paralokavajjabhayadassavino 1- viharante 2- . seyyathapi nama uppaliniyam va paduminiyam va pundarikiniyam va appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani udakanuggatani antonimuggapositani appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani udakanuggatani samodakanthitani appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani udakam accuggamma titthanti 3- anuppalittani udakena evameva kho aham bhikkhave buddhacakkhuna lokam volokento addasam satte apparajakkhe maharajakkhe tikkhindriye mudindriye svakare dvakare suvinnapaye duvinnapaye appekacce paralokavajjabhayadassavino viharante. Atha khvaham bhikkhave brahmanam sahampatim gathaya ajjhabhasim 4- aparuta tesam amatassa dvara ye sotavanto pamuncantu saddham vihimsasanni pagunam na bhasim dhammam panitam manujesu brahmeti. Atha kho bhikkhave brahma sahampati katavakaso khomhi bhagavata dhammadesanayati mam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayi. @Footnote: 1 Ma. Yu. paralokavajjabhayadassavine. 2 Ma. ito param appekacce na @paralokavajjabhayadassavine viharanteti dissati. 3 Ma. thitani . 4 Ma. Yu. paccabhasim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page327.

[324] Tassa mayham bhikkhave etadahosi kassa nu kho aham pathamam dhammam deseyyam ko imam dhammam khippameva ajanissatiti . Tassa mayham bhikkhave etadahosi ayam kho alaro kalamo pandito viyatto medhavi digharattam apparajakkhajatiko yannunaham alarassa kalamassa pathamam dhammam deseyyam so imam dhammam khippameva ajanissatiti . atha kho mam bhikkhave devata upasankamitva etadavoca 1- sattahakalakato bhante alaro kalamoti . nananca pana me dassanam udapadi sattahakalakato alaro kalamoti . tassa mayham bhikkhave etadahosi mahajaniyo kho alaro kalamo sace hi so imam dhammam suneyya khippameva ajaneyyati. {324.1} Tassa mayham bhikkhave etadahosi kassa nu kho pathamam dhammam deseyyam ko imam dhammam khippameva ajanissatiti . Tassa mayham bhikkhave etadahosi ayam kho uddako ramaputto pandito viyatto medhavi digharattam apparajakkhajatiko yannunaham uddakassa ramaputtassa pathamam dhammam deseyyam so imam dhammam khippameva ajanissatiti. Atha kho mam bhikkhave devata upasankamitva etadavoca 2- abhidosakalakato bhante uddako ramaputtoti . nananca pana me dassanam udapadi abhidosakalakato uddako ramaputtoti . tassa mayham bhikkhave etadahosi mahajaniyo kho uddako ramaputto sace hi so imam dhammam suneyya khippameva ajaneyyati. @Footnote: 1-2 Yu. etadavocum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page328.

{324.2} Tassa mayham bhikkhave etadahosi kassa nu kho aham pathamam dhammam deseyyam ko imam dhammam khippameva ajanissatiti . Tassa mayham bhikkhave etadahosi bahukara kho me pancavaggiya bhikkhu ye mam padhanapahitattam upatthahimsu yannunaham pancavaggiyanam bhikkhunam pathamam dhammam deseyyanti . tassa mayham bhikkhave etadahosi kaham nu kho etarahi pancavaggiya bhikkhu viharantiti . addasam kho bhikkhave dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena pancavaggiye bhikkhu baranasiyam viharante isipatane migadaye . atha khvaham bhikkhave uruvelayam yathabhirantam viharitva yena baranasi tena carikam pakkamim. [325] Addasa kho mam bhikkhave upako ajivako antara ca gayam antara ca bodhim addhanamaggapatipannam disvana mam etadavoca vippasannani kho te avuso indriyani parisuddho chavivanno pariyodato kamsi tvam avuso uddissa pabbajito ko va te sattha kassa va tam dhammam rocesiti . Evam vutte aham bhikkhave upakam ajivakam gathaya 1- ajjhabhasim sabbabhibhu sabbaviduhamasmi sabbesu dhammesu anupalitto sabbanjaho tanhakkhaye vimutto sayam abhinnaya kamuddiseyyam @Footnote: 1 Ma. Yu. gathahi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page329.

Na me acariyo atthi sadiso me na vijjati sadevakasmi lokasmim natthi me patipuggalo ahanhi araha loke aham sattha anuttaro ekomhi sammasambuddho sitibhutosmi nibbuto dhammacakkam pavattetum gacchami kasinam puram andhabhutasmi lokasmim ahannim 1- amatadundubhinti. Yatha kho tvam avuso patijanasi arahasi anantajinoti. Madisa ve jina honti ye patta asavakkhayam jita me papaka dhamma tasmaham upaka jinoti. Evam vutte bhikkhave so upako huveyyavusoti 2- vatva sisam okampetva ummaggam gahetva pakkami. [326] Atha khvaham bhikkhave anupubbena carikancaramano yena baranasi yena isipatanam migadayo yena pancavaggiya bhikkhu tenupasankamim . addasamsu 3- kho mam bhikkhave pancavaggiya bhikkhu duratova agacchantam disvava annamannam santhapesum ayam kho avuso samano gotamo agacchati bahulliko padhanavibbhanto avatto bahullaya so neva abhivadetabbo na paccutthatabbo nassa pattacivaram patiggahetabbam apica kho asanam thapetabbam sace akankhissati nisidissatiti . yatha yatha kho aham bhikkhave upasankamim 4- @Footnote: 1 Ma. Yu. ahancham. 2. Ma. hupeyyapavusoti. Yu. huveyyapavusoti. @3 Yu. addasasum. 4 Yu. upasankamami.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page330.

Tatha tatha pancavaggiya bhikkhu nasakkhimsu sakaya katikaya santhatum appekacce mam paccuggantva pattacivaram patiggahesum appekacce asanam pannapesum appekacce padodakam upatthapesum apica kho mam namena ca avusovadena ca samudacaranti . [1]- aham bhikkhave pancavaggiye bhikkhu etadavocam ma bhikkhave tathagatam namena ca avusovadena ca samudacarittha 2- araham bhikkhave tathagato sammasambuddho odahatha bhikkhave sotam amatamadhigatam ahamanusasami aham dhammam desemi yathanusittham 3- patipajjamana nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharissathati. {326.1} Evam vutte bhikkhave pancavaggiya bhikkhu mam etadavocum tayapi kho tvam avuso gotama ariyaya taya patipadaya taya dukkarakarikaya najjhagama uttari manussadhamma alamariyananadassanavisesam kim pana tvam etarahi bahulliko padhanavibbhanto avatto bahullaya adhigamissasi uttari manussadhamma alamariyananadassanavisesanti . evam vutte aham bhikkhave pancavaggiye bhikkhu etadavocam na bhikkhave tathagato bahulliko na padhanavibbhanto na avatto bahullaya araham bhikkhave tathagato sammasambuddho odahatha bhikkhave sotam amatamadhigatam ahamanusasami aham dhammam desemi yathanusittham patipajjamana nacirasseva yassatthaya @Footnote: 1 Ma. Yu. evam vutteti dve patha dissanti. 2 Ma. samudacaratha. @3 Ma. Yu. ito param tathasaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page331.

Kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharissathati . dutiyampi kho bhikkhave pancavaggiya bhikkhu mam etadavocum tayapi kho tvam *- avuso gotama ariyaya taya patipadaya taya dukkarakarikaya najjhagama uttari manussadhamma alamariyananadassanavisesam kim pana tvam etarahi bahulliko padhanavibbhanto avatto bahullaya adhigamissasi uttari manussadhamma alamariyananadassanavisesanti . dutiyampi kho aham bhikkhave pancavaggiye bhikkhu etadavocam na bhikkhave tathagato bahulliko .pe. Upasampajja viharissathati. {326.2} Tatiyampi kho bhikkhave pancavaggiya bhikkhu mam etadavocum tayapi kho tvam avuso gotama ariyaya taya patipadaya taya dukkarakarikaya najjhagama uttari manussadhamma alamariyananadassanavisesam kim pana tvam etarahi bahulliko padhanavibbhanto avatto bahullaya adhigamissasi uttari manussadhamma alamariyananadassanavisesanti . evam vutte aham bhikkhave pancavaggiye bhikkhu etadavocam abhijanatha me no tumhe bhikkhave ito pubbe evarupam bhasitametanti . no hetam bhante. Na bhikkhave tathagato bahulliko na padhanavibbhanto na avatto bahullaya araham bhikkhave tathagato sammasambuddho odahatha bhikkhave sotam amatamadhigatam ahamanusasami aham dhammam desemi yathanusittham patipajjamana @Footnote:* mikar—kr khagoe tavam peDna tvam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page332.

Nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharissathati . asakkhim kho aham bhikkhave pancavaggiye bhikkhu sannapetum . dvepi sudam bhikkhave bhikkhu ovadami tayo bhikkhu pindaya caranti yam tayo bhikkhu pindaya caritva aharanti tena chabbagga 1- yapema . tayopi sudam bhikkhave bhikkhu ovadami dvepi bhikkhu pindaya caranti yam dvepi bhikkhu pindaya caritva aharanti tena chabbagga yapema. {326.3} Atha kho bhikkhave pancavaggiya bhikkhu maya evam ovadiyamana evam anusasiyamana attana jatidhamma samana jatidhamme adinavam viditva ajatam anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesamana ajatam anuttaram yogakkhemam nibbanam ajjhagamamsu attana jaradhamma samana jaradhamme adinavam viditva ajaram anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesamana ajaram anuttaram yogakkhemam nibbanam ajjhagamamsu attana byadhidhamma samana .pe. attana maranadhamma samana ... Attana sokadhamma samana ... attana sankilesadhamma samana sankilesadhamme adinavam viditva asankilittham anuttaram yogakkhemam nibbanam pariyesamana asankilittham anuttaram yogakkhemam nibbanam ajjhagamamsu . nananca pana nesam dassanam udapadi akuppa @Footnote: 1 Ma. chabbaggiya. Yu. chabbaggo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page333.

No vimutti ayamantima jati natthidani punabbhavoti. [327] Pancime bhikkhave kamaguna katame panca cakkhuvinneyya rupa ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya sotavinneyya sadda .pe. ghanavinneyya gandha ... Jivhavinneyya rasa ... kayavinneyya photthabba ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya ime kho bhikkhave panca kamaguna . yekeci bhikkhave samana va brahmana va ime panca kamagune gadhita mucchita ajjhapanna anadinavadassavino anissaranapanna paribhunjanti te evamassu veditabba anayamapanna byasanamapanna yathakamakaraniya papimato. [328] Seyyathapi bhikkhave arannako migo 2- bandho pasarasim adhisayeyya so evamassa veditabbo anayamapanno byasanamapanno yathakamakaraniyo luddassa agacchante ca ludde na yenakamam pakkamissatiti evameva kho bhikkhave yekeci samana va brahmana va ime panca kamagune gadhita mucchita ajjhapanna anadinavadassavino anissaranapanna paribhunjanti te evamassu veditabba anayamapanna byasanamapanna yathakamakaraniya papimato . yekeci bhikkhave samana va brahmana va ime panca kamagune agadhita amucchita anajjhapanna adinavadassavino nissaranapanna paribhunjanti te evamassu veditabba na anayamapanna na byasanamapanna @Footnote: 1 Ma. Yu. mago.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page334.

Na yathakamakaraniya papimato. {328.1} Seyyathapi bhikkhave arannako migo abandho 1- pasarasim adhisayeyya so evamassa veditabbo na anayamapanno na byasanamapanno na yathakamakaraniyo luddassa agacchante ca pana ludde yenakamam pakkamissatiti evameva kho bhikkhave yekeci samana va brahmana va ime panca kamagune agadhita amucchita anajjhapanna adinavadassavino nissaranapanna paribhunjanti te evamassu veditabba na anayamapanna na byasanamapanna na yathakamakaraniya papimato. {328.2} Seyyathapi bhikkhave arannako migo aranne pavane caramano visattho gacchati visattho titthati visattho nisidati visattho seyyam kappeti tam kissa hetu anapathagato bhikkhave luddassa evameva kho bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato. {328.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam ... tatiyam jhanam ... catuttham jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato . puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam @Footnote: 1 Ma. Yu. abaddho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page335.

Atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato . Puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati .pe. Puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati .pe. puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati .pe. puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati . pannayapassa disva asava parikkhina honti ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhum adassanam gato papimato . tinno loke visattikam so visattho gacchati visattho titthati visattho nisidati visattho seyyam kappeti tam kissa hetu anapathagato bhikkhave papimatoti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Pasarasisuttam nitthitam chattham. ------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page336.

Culahatthipadopamasuttam [329] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena janussoni brahmano sabbasetena valavabhirathena 1- savatthiya niyyati divadivassa . addasa kho janussoni brahmano pilotikam paribbajakam duratova agacchantam disvana pilotikam paribbajakam etadavoca handa kuto nu bhavam vacchayano agacchati divadivassati . Ito hi kho aham bho agacchami samanassa gotamassa santikati . Kim 2- bhavam gotamassa pannaveyyattiyam pandito mannatiti. {329.1} Ko caham bho 3- samanassa gotamassa pannaveyyattiyam janissami sopi nunassa tadisova yo samanassa gotamassa pannaveyyattiyam janeyyati . ularaya khalu bhavam vacchayano samanam gotamam pasamsaya pasamsatiti . ko caham bho samanam gotamam pasamsissami pasatthappasatthova so bhavam gotamo settho devamanussananti. Tam pana bhavam vacchayano atthavasam passamano samane gotame evam abhippasanno hotiti. [330] Ko caham bho samane gotame evam abhippasannomhi seyyathapi bho kusalo nagavaniko nagavanam paviseyya so passeyya @Footnote: 1 Si. Yu. valabhirathena. 2 Si. Yu. tam kim mannati bhavam vacchayanoti ime patha @dissanti. 3 Si. Yu. ko caham bho ko cati ime patha dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page337.

Nagavane mahantam hatthipadam dighato ca ayatam tiriyanca vitthatam . So nittham gaccheyya maha vata bho nagoti evameva kho aham yato addasam samane gotame cattari padani athaham nitthamagamam sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti 1- . katamani cattari . idhaham bho passami ekacce khattiyapandite nipune kataparappavade valavedhirupe te bhindanta manne caranti pannagatena ditthigatani te sunanti samano khalu bho gotamo amukam nama gamam va nigamam va osarissatiti. {330.1} Te panham abhisankharonti imam mayam panham samanam gotamam upasankamitva pucchissama evance no puttho evam byakarissati evamassa mayam vadam aropessama evancepi no puttho evam byakarissati evampissa mayam vadam aropessamati . Te sunanti samano khalu bho gotamo amukam nama gamam va nigamam va osatoti te yena samano gotamo tenupasankamanti . te samano gotamo dhammiya kathaya sandasseti samadapeti samuttejeti sampahamseti te samanena gotamena dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita na ceva samanam gotamam panham pucchanti kutassa vadam aropessanti annadatthum samanasseva gotamassa savaka sampajjanti . yadaham bho samane gotame imam @Footnote: 1 katthaci potthake supatipanno sanghotipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page338.

Pathamam padam addasam athaham nitthamagamam sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti . Puna caparaham bho passami idhekacce brahmanapandite .pe. Gahapatipandite .pe. samanapandite nipune kataparappavade valavedhirupe te bhindanta manne caranti pannagatena ditthigatani te sunanti samano khalu bho gotamo amukam nama gamam va nigamam va osarissatiti. {330.2} Te panham abhisankharonti imam mayam panham samanam gotamam upasankamitva pucchissama evance no puttho evam byakarissati evamassa mayam vadam aropessama evancepi no puttho evam byakarissati evampissa mayam vadam aropessamati . Te sunanti samano khalu bho gotamo amukam nama gamam va nigamam va osatoti te yena samano gotamo tenupasankamanti. {330.3} Te samano gotamo dhammiya kathaya sandasseti samadapeti samuttejeti sampahamseti te samanena gotamena dhammiya kathaya sandassita samadapita samuttejita sampahamsita na ceva samanam gotamam panham pucchanti kutassa vadam aropessanti annadatthum samanamyeva gotamam okasam yacanti agarasma anagariyam pabbajjaya . te samano gotamo pabbajeti te tattha pabbajita 1- samana 2- vupakattha appamatta atapino pahitatta @Footnote: 1 Si. Yu. pabbajita. 2 Si. Yu. eketi patho atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page339.

Viharanta nacirasseva yassatthaya kulaputta sammadeva agarasma anagariyam pabbajanti tadanuttaram brahmacariyapariyosanam dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti . te evamahamsu manam vata bho anassama manam vata bho anassama mayanhi pubbe assamanava samana samanamhati patijanimha abrahmanava samana brahmanamhati patijanimha anarahantava samana arahantamhati patijanimha idani khomha samana idani khomha brahmana idani khomha arahantoti . yadaham bho samane gotame imam catuttham padam addasam athaham nitthamagamam sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti . Yato kho aham bho samane gotame imani cattari padani addasam athaham nitthamagamam sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti. [331] Evam vutte janussoni brahmano sabbaseta valavabhiratha orohitva ekamsam uttarasangam karitva yena bhagava tenanjalimpanametva tikkhattum udanam udanesi namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa appevanama kadaci karahaci tena samanena gotamena saddhim samagaccheyyama appevanama siya kocideva kathasallapoti . atha kho janussoni brahmano yena bhagava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page340.

Tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho janussoni brahmano yavatako ahosi pilotikaya paribbajakena saddhim kathasallapo tam sabbam bhagavato arocesi . evam vutte bhagava janussonim brahmanam etadavoca na kho brahmana ettavata hatthipadopamo vittharena paripuro hoti apica brahmana yatha hatthipadopamo vittharena paripuro hoti tam sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . evam bhoti kho janussoni brahmano bhagavato paccassosi. [332] Bhagava etadavoca seyyathapi brahmana nagavaniko nagavanam paviseyya so passeyya nagavane mahantam hatthipadam dighato ca ayatam tiriyanca vitthatam yo hoti kusalo nagavaniko neva tava nittham gacchati maha vata bho nagoti . tam kissa hetu . Santi hi brahmana nagavane vamanika nama hatthiniyo mahapada tasampetam padam assati. {332.1} So tamanugacchati tamanugacchanto passati nagavane mahantam hatthipadam dighato ca ayatam tiriyanca vitthatam ucca ca nisevitam yo hoti kusalo nagavaniko neva tava nittham gacchati maha vata bho nagoti . tam kissa hetu . santi hi brahmana nagavane uccakalarika nama hatthiniyo mahapada tasampetam padam assati. {332.2} So tamanugacchati tamanugacchanto passati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page341.

Nagavane mahantam hatthipadam dighato ca ayatam tiriyanca vitthatam ucca ca nisevitam ucca ca dantehi aranjitani yo hoti kusalo nagavaniko neva tava nittham gacchati maha vata bho nagoti . tam kissa hetu . santi hi brahmana nagavane uccakaneruka nama hatthiniyo mahapada tasampetam padam assati. {332.3} So tamanugacchati tamanugacchanto passati nagavane mahantam hatthipadam dighato ca ayatam tiriyanca vitthatam ucca ca nisevitam ucca ca dantehi aranjitani ucca ca sakhabhangam tanca nagam passeti rukkhamulagatam va abbhokasagatam va gacchantam va thitam va nisinnam va nipannam va. So nittham gacchati ayameva so mahanagoti. {332.4} Evameva kho brahmana idha tathagato loke uppajjati araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava so imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam abhinna sacchikatva pavedeti so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti tam dhammam sunati gahapati va gahapatiputto va annatarasmim va kule paccha jato so tam dhammam sutva tathagate saddham patilabhati so tena saddhapatilabhena samannagato iti patisancikkhati sambadho gharavaso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page342.

Rajapatho abbhokaso pabbajja nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sankhalikhitam brahmacariyam caritum yannunaham kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajeyyanti . so aparena samayena appam va bhogakkhandham pahaya mahantam va bhogakkhandham pahaya appam va natiparivattam pahaya mahantam va natiparivattam pahaya kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati. [333] So evam pabbajito samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati . Adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti dinnadayi dinnapatikankhi athenena sucibhutena attana viharati . abrahmacariyam pahaya brahmacari hoti aracari virato methuna gamadhamma . Musavadam pahaya musavada pativirato hoti saccavadi saccasandho theto 1- paccayiko avisamvadako lokassa . pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato hoti ito sutva na amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva na imesam akkhata amusam bhedaya iti bhinnanam va sandhata sahitanam va anuppadata samaggaramo samaggarato samagganandi samaggakaranim vacam bhasita @Footnote: 1 Ma. theto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page343.

Hoti . pharusam vacam pahaya pharusaya vacaya pativirato hoti ya sa vaca nela kannasukha pemaniya hadayangama pori bahujanakanta bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita hoti . samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato hoti kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita kalena sapadesam pariyantavatim. {333.1} So vijagamabhutagamasamarambha pativirato hoti . Ekabhattiko hoti rattuparato virato vikalabhojana . Naccagitavaditavisukadassana pativirato hoti . malagandha- vilepanadharanamandanavibhusanatthana pativirato hoti . Uccasayanamahasayana pativirato hoti . jataruparajatapatiggahana pativirato hoti . amakadhannapatiggahana pativirato hoti . Amakamamsapatiggahana pativirato hoti . itthikumarikapatiggahana pativirato hoti . dasidasapatiggahana pativirato hoti . Ajelakapatiggahana pativirato hoti . kukkutasukarapatiggahana pativirato hoti . hatthigavassavalavapatiggahana pativirato hoti . Khettavatthupatiggahana pativirato hoti . duteyyapahinagamananuyoga pativirato hoti . kayavikkaya pativirato hoti . Tulakutakamsakutamanakuta pativirato hoti . ukkotanavancananikatisaviyoga pativirato hoti . chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara pativirato hoti. {333.2} So santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena yena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page344.

Yeneva pakkamati samadayeva pakkamati . seyyathapi nama pakkhi sakuno yena yeneva deti sapattabharova deti evameva bhikkhu santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena yena yeneva pakkamati samadayeva pakkamati . so imina ariyena silakkhandhena samannagato ajjhattam anavajjasukham patisamvedeti. {333.3} So cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati . Sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati . so imina ariyena indriyasamvarena samannagato ajjhattam abyasekasukham patisamvedeti. {333.4} So abhikkante patikkante sampajanakari hoti alokite vilokite sampajanakari hoti samminjite pasarite sampajanakari hoti sanghatipattacivaradharane sampajanakari hoti asite pite khayite sayite sampajanakari hoti uccarapassavakamme sampajanakari hoti gate thite nisinne sutte jagarite bhasite

--------------------------------------------------------------------------------------------- page345.

Tunhibhave sampajanakari hoti. [334] So imina ca ariyena silakkhandhena samannagato imina ca ariyena indriyasamvarena samannagato imina ca ariyena satisampajannena samannagato vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam . So pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati abhijjhaya cittam parisodheti . byapadapadosam pahaya abyapannacitto viharati sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodheti . Thinamiddham pahaya vigatathinamiddho viharati alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodheti . uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato viharati ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodheti . Vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti. [335] So ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati . Idam vuccati brahmana tathagatapadam itipi tathagatanisevitam itipi tathagataranjitam itipi . na tveva tava ariyasavako nittham gacchati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page346.

Sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti . puna caparam brahmana bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam .pe. tatiyam jhanam ... catuttham jhanam upasampajja viharati . idam vuccati brahmana tathagatapadam itipi tathagatanisevitam itipi tathagataranjitam itipi . na tveva tava ariyasavako nittham gacchati sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti. [336] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte pubbenivasanussatinanaya cittam abhininnameti . so anekavihitam pubbenivasam anussarati seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo .pe. iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarati . Idampi vuccati brahmana tathagatapadam itipi tathagatanisevitam itipi tathagataranjitam itipi . na tveva tava ariyasavako nittham gacchati sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti. [337] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte sattanam cutupapatananaya cittam abhininnameti . so dibbena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page347.

Cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena .pe. yathakammupage satte pajanati . idampi vuccati brahmana tathagatapadam itipi tathagatanisevitam itipi tathagataranjitam itipi . na tveva tava ariyasavako nittham gacchati sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti. [338] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnameti . so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati . ime asavati yathabhutam pajanati ayam asavasamudayoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhaganini patipadati yathabhutam pajanati. {338.1} Idampi vuccati brahmana tathagatapadam itipi tathagatanisevitam itipi tathagataranjitam itipi . na tveva tava ariyasavako nitthangato hoti . apica kho nittham gacchati sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti. Tassa evam janato evam passato kamasavapi cittam vimuccati bhavasavapi cittam vimuccati avijjasavapi cittam vimuccati vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page348.

Itthattayati pajanati . idampi vuccati brahmana tathagatapadam itipi tathagatanisevitam itipi tathagataranjitam itipi . ettavata kho brahmana ariyasavako nitthangato hoti sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno bhagavato savakasanghoti . ettavata kho brahmana hatthipadopamo vittharena paripuro hoti. [339] Evam vutte janussoni brahmano bhagavantam etadavoca abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama seyyathapi bho gotama nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telapajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evamevam bhota gotamena anekapariyayena dhammo pakasito esaham bhagavantam gotamam saranam gacchami dhammanca bhikkhusanghanca upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti. Culahatthipadopamasuttam nitthitam sattamam. ------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page349.

Mahahatthipadopamasuttam [340] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi avuso bhikkhavoti . avusoti kho te bhikkhu ayasmato sariputtassa paccassosum . ayasma sariputto etadavoca seyyathapi avuso yanikanici jangalanam pananam padajatani sabbani tani hatthipade samodhanam gacchanti hatthipadam tesam aggamakkhayati yadidam mahantattena evameva kho avuso yekeci kusala dhamma sabbe te catusu ariyasaccesu sangaham gacchanti katamesu catusu dukkhe ariyasacce dukkhasamudaye ariyasacce dukkhanirodhe ariyasacce dukkhanirodhagaminiya patipadaya ariyasacce. [341] Katamancavuso dukkham ariyasaccam jatipi dukkha jarapi dukkha maranampi dukkham sokaparidevadukkhadomanassupayasapi dukkha yampiccham na labhati tampi dukkham sankhittena paccupadanakkhandha dukkha . katame cavuso pancupadanakkhandha seyyathidam rupupadanakkhandho vedanupadanakkhandho sannupadanakkhandho sankharupadanakkhandho vinnanupadanakkhandho . katamo cavuso rupupadanakkhandho cattari ca mahabhutani catunnam ca mahabhutanam upadarupam . katame cavuso cattaro mahabhuta pathavidhatu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page350.

Apodhatu tejodhatu vayodhatu. [342] Katama cavuso pathavidhatu . pathavidhatu siya ajjhattika siya bahira . katama cavuso ajjhattika pathavidhatu . yam ajjhattam paccattam kakkhalam kharigatam upadinnam seyyathidam kesa loma nakha danta taco mamsam nharu atthi atthiminjam vakkam hadayam yakanam kilomakam pihakam papphasam antam antagunam udariyam karisam yam va panannampi kinci ajjhattam paccattam kakkhalam kharigatam upadinnam ayam vuccatavuso ajjhattika pathavidhatu . ya ceva kho pana ajjhattika pathavidhatu ya ca bahira pathavidhatu pathavidhaturevesa . tam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . evametam yathabhutam sammappannaya disva pathavidhatuya nibbindati pathavidhatuya cittam virajeti. {342.1} Hoti kho so avuso samayo yam bahira apodhatu pakuppati antarahita tasmim samaye bahira pathavidhatu hoti. Tassa hi nama avuso bahiraya pathavidhatuya tava mahallikaya aniccata pannayissati khayadhammata pannayissati vayadhammata pannayissati viparinamadhammata pannayissati . kim panimassa mattatthakassa kayassa tanhupadinnassa ahanti va mamanti va asmiti va atha khvassa no tevettha hoti. Tance avuso bhikkhum pare akkosanti paribhasanti rosenti vihesenti . So evam pajanati uppanna kho me ayam sotasamphassaja dukkha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page351.

Vedana sa ca kho paticca no appaticca kim paticca phassam paticca. Sopi kho phasso aniccoti passati vedana aniccati passati sanna aniccati passati sankhara aniccati passati vinnanam aniccanti passati tassa dhatarammanameva cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati. {342.2} Tance avuso bhikkhum pare anitthehi akantehi amanapehi samudacaranti panisamphassenapi leddusamphassenapi dandasamphassenapi satthasamphassenapi . so evam pajanati tathabhuto kho ayam kayo yathabhutasmim kaye panisamphassapi kamanti leddusamphassapi kamanti dandasamphassapi kamanti satthasamphassapi kamanti . vuttam kho panetam bhagavata kakacupame 1- ovade ubhatodandakena cepi bhikkhave kakacena cora ocaraka angamangani okkanteyyum tatrapi yo mano padoseyya na me so tena sasanakaroti . araddham kho pana me viriyam bhavissati asallinam upatthita sati appammuttha 2- passaddho kayo asaraddho samahitam cittam ekaggam kamamdani imasmim kaye panisamphassapi kamantu leddusamphassapi kamantu dandasamphassapi kamantu satthasamphassapi kamantu kariyati hidam buddhanam sasananti . tassa ce avuso bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita na santhati . so @Footnote: 1 Yu. kakacupamovade. 2 Yu. asammuttha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page352.

Tena samvijjati samvegam apajjati alabha vata me na vata me labha dulladdham vata me na vata me suladdham yassa me evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita na santhatiti . seyyathapi avuso sunisa sassuram disva samvijjati samvegam apajjati evameva kho avuso tassa ce bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita na santhati . so tena samvijjati samvegam apajjati alabha vata me na vata me labha dulladdham vata me na vata me suladdham yassa me evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita na santhatiti . tassa ce avuso bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita santhati . so tena attamano hoti. Ettavatapi kho avuso bhikkhuno bahukatam hoti. [343] Katama cavuso apodhatu . apodhatu siya ajjhattika siya bahira . katama cavuso ajjhattika apodhatu . Yam ajjhattam paccattam apo apogatam upadinnam seyyathidam pittam semham pubbo lohitam sedo medo assu vasa khelo singhanika lasika muttam yam va panannampi kinci ajjhattam paccattam apo apogatam upadinnam ayam vuccatavuso ajjhattika apodhatu .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page353.

Ya ceva kho pana ajjhattika apodhatu ya ca bahira apodhatu apodhaturevesa . tam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . evametam yathabhutam sammappannaya disva apodhatuya nibbindati apodhatuya cittam virajeti . hoti kho so avuso samayo yam bahira apodhatu pakuppati sa gamampi vahati nigamampi vahati nagarampi vahati janapadampi vahati janapadapadesampi vahati . hoti kho so avuso samayo yam mahasamudde yojanasatikanipi udakani oggacchanti dviyojanasatikanipi udakani oggacchanti tiyojanasatikanipi udakani oggacchanti catuyojanasatikanipi udakani oggacchanti pancayojanasatikanipi udakani oggacchanti chayojanasatikanipi udakani oggacchanti sattayojanasatikanipi udakani oggacchanti. {343.1} Hoti kho so avuso samayo yam mahasamudde sattatalampi udakam santhati chatalampi udakam santhati pancatalampi udakam santhati catutalampi udakam santhati titalampi udakam santhati dvitalampi udakam santhati talamattampi udakam santhati . hoti kho so avuso samayo yam mahasamudde sattaporisampi udakam santhati chaporisampi udakam santhati pancaporisampi udakam santhati catuporisampi udakam santhati tiporisampi udakam santhati dviporisampi udakam santhati porisamattampi udakam santhati . hoti kho so avuso samayo yam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page354.

Mahasamudde addhaporisampi udakam santhati katimattampi udakam santhati jannumattampi udakam santhati goppakamattampi udakam santhati . hoti kho so avuso samayo yam mahasamudde angulipabbatemanamattampi udakam na hoti . tassa hi nama avuso bahiraya apodhatuya tava mahallikaya aniccata pannayissati khayadhammata pannayissati vayadhammata pannayissati viparinamadhammata pannayissati . kim panimassa mattatthakassa kayassa tanhupadinnassa ahanti va mamanti va asmiti va atha khvassa no tevettha hoti . tassa ce avuso bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita santhati . so tena attamano hoti . ettavatapi kho so avuso bhikkhuno bahukatam hoti. [344] Katama cavuso tejodhatu . tejodhatu siya ajjhattika siya bahira . katama cavuso ajjhattika tejodhatu . Yam ajjhattam paccattam tejo tejogatam upadinnam seyyathidam yena ca santappati yena ca jirati yena ca paridayhati yena ca asitapitakhayitasayitam samma parinamam gacchati yam va panannampi kinci ajjhattam paccattam tejo tejogatam upadinnam ayam vuccatavuso ajjhattika tejodhatu . ya ceva kho pana ajjhattika tejodhatu ya ca bahira tejodhatu tejodhaturevesa. Tam netam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page355.

Mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . evametam yathabhutam sammappannaya disva tejodhatuya nibbindati tejodhatuya cittam virajeti . hoti kho so avuso samayo yam bahira tejodhatu pakuppati sa gamampi dahati nagarampi dahati nigamampi dahati janapadampi dahati janapadapadesampi dahati . sa haritantam va panthantam va selantam va udakantam va ramaniyam va bhumibhagam agamma anahara nibbayati. {344.1} Hoti kho so avuso samayo yam kukkutapattenapi nharudaddalenapi aggim gavesanti . tasma hi nama avuso bahiraya tejodhatuya tava mahallikaya aniccata pannayissati khayadhammata pannayissati vayadhammata pannayissati viparinamadhammata pannayissati . kim panimassa mattatthakassa kayassa tanhupadinnassa ahanti va mamanti va asmiti va atha khvassa no tevettha hoti. Tassa ce avuso bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita santhati . so tena attamano hoti. Ettavatapi kho so avuso bhikkhuno bahukatam hoti. [345] Katama cavuso vayodhatu . vayodhatu siya ajjhattika siya bahira . katama cavuso ajjhattika vayodhatu . yam ajjhattam paccattam vayo vayogatam upadinnam seyyathidam uddhangama vata adhogama vata kucchisaya vata kotthasaya vata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page356.

Angamanganusarino vata assaso passaso iti va yam va panannampi kinci ajjhattam paccattam vayo vayogatam upadinnam ayam vuccatavuso ajjhattika vayodhatu . ya ceva kho pana ajjhattika vayodhatu ya ca bahira vayodhatu vayodhaturevesa. Tam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya datthabbam . evametam yathabhutam sammappannaya disva vayodhatuya nibbindati vayodhatuya cittam virajeti. {345.1} Hoti kho so avuso samayo yam bahira vayodhatu pakuppati sa gamampi vahati nigamampi vahati nagarampi vahati janapadampi vahati janapadapadesampi vahati . hoti kho so avuso samayo yam gimhanam pacchime mase talapannenapi vidhupanenapi vatam pariyesanti ossavanepi tinani na injanti . tassa hi namavuso bahiraya vayodhatuya tava mahallikaya aniccata pannayissati khayadhammata pannayissati vayadhammata pannayissati viparinamadhammata pannayissati . kim panimassa mattatthakassa kayassa tanhupadinnassa ahanti va mamanti va asmiti va atha khvassa no tevettha hoti. Tance avuso bhikkhum pare akkosanti paribhasanti rosenti vihesenti . so evam pajanati uppanna kho me ayam sotasamphassaja dukkha vedana sa ca kho paticca no appaticca kim paticca phassam paticca . sopi kho phasso aniccoti passati vedana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page357.

Aniccati passati sanna aniccati passati sankhara aniccati passati vinnanam aniccanti passati tassa dhatarammanameva cittam pakkhandati pasidati santitthati vimuccati. {345.2} Tance avuso bhikkhum pare anitthehi akantehi amanapehi samudacaranti panisamphassenapi leddusamphassenapi dandasamphassenapi satthasamphassenapi . so evam pajanati tathabhuto kho ayam kayo yathabhutasmim kaye panisamphassapi kamanti leddusamphassapi kamanti dandasamphassapi kamanti satthasamphassapi kamanti . vuttam kho panetam bhagavata kakacupame ovade ubhatodandakena cepi bhikkhave kakacena cora ocaraka angamangani okkanteyyum tatrapi yo mano padoseyya na me so tena sasanakaroti. Araddham kho pana me viriyam bhavissati asallinam upatthita sati appammuttha passaddho kayo asaraddho samahitam cittam ekaggam kamamdani imasmim kaye panisamphassapi kamantu leddusamphassapi kamantu dandasamphassapi kamantu satthasamphassapi kamantu kariyati hidam buddhanam sasananti. {345.3} Tassa ce avuso bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita na santhati . so tena samvijjati samvegam apajjati alabha vata me na vata me labha dulladdham vata me na vata me suladdham yassa me evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page358.

Kusalanissita na santhatiti . seyyathapi avuso sunisa sassuram disva samvijjati samvegam apajjati evameva kho avuso tassa ce bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita na santhati . so tena samvijjati samvegam apajjati alabha vata me na vata me labha dulladdham vata me na vata me suladdham yassa me evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita na santhatiti . tassa ce avuso bhikkhuno evam buddham anussarato evam dhammam anussarato evam sangham anussarato upekkha kusalanissita santhati . so tena attamano hoti . ettavatapi kho avuso bhikkhuno bahukatam hoti. [346] Seyyathapi avuso katthanca paticca vallinca paticca mattikanca paticca tinanca paticca akaso parivarito agarantveva sankhyam gacchati evameva kho avuso atthinca paticca nharunca paticca mamsanca paticca cammanca paticca akaso parivarito rupantveva sankhyam gacchati . ajjhattikance avuso cakkhum aparibhinnam hoti bahira ca rupa na apatham agacchanti no ca tajjo samannaharo hoti neva tava tajjassa vinnanabhagassa patubhavo hoti . ajjhattikanca avuso cakkhum aparibhinnam hoti bahira ca rupa apatham agacchanti no ca tajjo samannaharo hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page359.

Neva tava tajjassa vinnanabhagassa patubhavo hoti . yato ca kho avuso ajjhattikanceva cakkhum aparibhinnam hoti bahira ca rupa apatham agacchanti tajjo ca samannaharo hoti . evam tajjassa vinnanabhagassa patubhavo hoti . yam tathabhutassa rupam tam rupupadanakkhandhe sangaham gacchati . ya tathabhutassa vedana sa vedanupadanakkhandhe sangaham gacchati . ya tathabhutassa sanna sa sannupadanakkhandhe sangaham gacchati . ye tathabhutassa sankhara te sankharupadanakkhandhe sangaham gacchanti . yam tathabhutassa vinnanam tam vinnanupadanakkhandhe sangaham gacchati. {346.1} So evam pajanati evam kirimesam pancannam upadanakkhandhanam sangaho sannipato samavayo hoti . vuttam kho panetam bhagavata yo paticcasamuppadam passati so dhammam passati yo dhammam passati so paticcasamuppadam passatiti . paticcasamuppanna kho panime yadidam pancupadanakkhandha yo imesu pancasu upadanakkhandhesu chando alayo anunayo ajjhosanam so dukkhasamudayo yo imesu pancasu upadanakkhandhesu chandaragavinayo chandaragappahanam so dukkhanirodhoti . Ettavatapi kho avuso bhikkhuno bahukatam hoti. {346.2} Ajjhattikance avuso sotam aparibhinnam hoti ... Ghanam aparibhinnam hoti ... Jivha aparibhinna hoti ... Kayo aparibhinno hoti ... Ajjhattiko ce avuso mano aparibhinno hoti bahira ca dhamma na apatham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page360.

Agacchanti no ca tajjo samannaharo hoti neva tava tajjassa vinnanabhagassa patubhavo hoti . ajjhattiko ce avuso mano aparibhinno hoti bahira ca dhamma apatham agacchanti no ca tajjo samannaharo hoti neva tava tajjassa vinnanabhagassa patubhavo hoti . yato ca kho avuso ajjhattiko ceva mano aparibhinno hoti bahira ca dhamma apatham agacchanti tajjo ca samannaharo hoti . evam tajjassa vinnanabhagassa patubhavo hoti . yam tathabhutassa rupam tam rupupadanakkhandhe sangaham gacchati . ya tathabhutassa vedana sa vedanupadanakkhandhe sangaham gacchati . ya tathabhutassa sanna sa sannupadanakkhandhe sangaham gacchati . ye tathabhutassa sankhara te sankharupadanakkhandhe sangaham gacchanti . yam tathabhutassa vinnanam tam vinnanupadanakkhandhe sangaham gacchati. {346.3} So evam pajanati evam kirimesam pancannam upadanakkhandhanam sangaho sannipato samavayo hoti . vuttam kho panetam bhagavata yo paticcasamuppadam passati so dhammam passati yo dhammam passati so paticcasamuppadam passatiti . paticcasamuppanna kho panime yadidam pancupadanakkhandha yo imesu pancasu upadanakkhandhesu chando alayo anunayo ajjhosanam so dukkhasamudayo yo imesu pancasu upadanakkhandhesu chandaragavinayo chandaragappahanam so dukkhanirodhoti. Ettavatapi kho avuso bhikkhuno bahukatam hotiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page361.

Idamavoca ayasma sariputto attamana te bhikkhu ayasmato sariputtassa bhasitam abhinandunti. Mahahatthipadopamasuttam nitthitam atthamam. ------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page362.

Mahasaropamasuttam [347] Evamme sutam ekam samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate . acirapakkante devadatte tatra kho bhagava devadattam arabbha bhikkhu amantesi idha bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi 1- dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena attamano hoti paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena attanukkamseti param vambheti ahamasmi labhi sakkarasilokava ime pananne bhikkhu appannata appesakkhati . so tena labhasakkarasilokena majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati. {347.1} Seyyathapi bhikkhave puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam atikkamma pappatikam sakhapalasam chetva adaya pakkameyya saranti mannamano. Tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso @Footnote: 1 katthaci potthake jaramaranena sokehi ... upayasehitipi dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page363.

Annasi saram na annasi pheggum na annasi tacam na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam atikkamma pappatikam sakhapalasam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti evameva kho bhikkhave idhekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati. {347.2} So evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena attamano hoti paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena attanukkamseti param vambheti ahamasmi labhi sakkarasilokava ime pananne bhikkhu appannata appesakkhati . so tena labhasakkarasilokena majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati . Ayam vuccati bhikkhave bhikkhu sakhapalasam aggahesi brahmacariyassa tena ca vosanam apadi. [348] Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page364.

Sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . so tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti paripunnasankappo . so taya silasampadaya attanukkamseti param vambheti ahamasmi silava kalyanadhammo ime pananne bhikkhu dussila papadhammati . so taya silasampadaya majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati. {348.1} Seyyathapi bhikkhave puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam pappatikam chetva adaya pakkameyya saranti mannamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso annasi saram na annasi pheggum na annasi tacam na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page365.

Atikkamma tacam pappatikam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti evameva kho bhikkhave idhekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti. {348.2} So tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . so tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti paripunnasankappo . so taya silasampadaya attanukkamseti param vambheti ahamasmi silava kalyanadhammo ime pananne bhikkhu dussila papadhammati . so taya silasampadaya majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati . Ayam vuccati bhikkhave bhikkhu pappatikam aggahesi brahmacariyassa tena ca vosanam apadi. [349] Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page366.

Sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . so tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti. {349.1} So taya silasampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano samadhisampadam aradheti . So taya samadhisampadaya attamano hoti paripunnasankappo . So taya samadhisampadaya attanukkamseti param vambheti ahamasmi samahito ekaggacitto ime pananne bhikkhu asamahita vibbhantacittati . so taya samadhisampadaya majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati . seyyathapi bhikkhave puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum tacam chetva adaya pakkameyya saranti mannamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso annasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page367.

Saram na annasi pheggum na annasi tacam na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum tacam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti evameva kho bhikkhave idhekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati. {349.2} So evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . so tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti . so taya silasampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano samadhisampadam aradheti . so taya samadhisampadaya attamano hoti paripunnasankappo. So taya samadhisampadaya attanukkamseti param vambheti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

Ahamasmi samahito ekaggacitto ime pananne bhikkhu asamahita vibbhantacittati . so taya samadhisampadaya majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu tacam aggahesi brahmacariyassa tena ca vosanam apadi. [350] Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti. {350.1} So tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . So taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo. So taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti. So taya silasampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano samadhisampadam aradheti . so taya samadhisampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so taya samadhisampadaya na attanukkamseti na param vambheti . so taya samadhisampadaya na majjati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano nanadassanam aradheti . so tena nanadassanena attamano hoti paripunnasankappo. So tena nanadassanena attanukkamseti param vambheti ahamasmi janam passam viharami ime pananne bhikkhu ajanam apassam viharantiti. So tena nanadassanena majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati. {350.2} Seyyathapi bhikkhave puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram pheggum chetva adaya pakkameyya saranti mannamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso annasi saram na annasi pheggum na annasi tacam na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram pheggum chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti evameva kho bhikkhave idhekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . So tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . So tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . So taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti . so taya silasampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano samadhisampadam aradheti. {350.3} So taya samadhisampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so taya samadhisampadaya na attanukkamseti na param vambheti . so taya samadhisampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano nanadassanam aradheti . So tena nanadassanena attamano hoti paripunnasankappo . so tena nanadassanena attanukkamseti param vambheti ahamasmi janam passam viharami ime pananne bhikkhu ajanam apassam viharantiti . so tena nanadassanena majjati pamajjati pamadam apajjati pamatto samano dukkham viharati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu pheggum aggahesi brahmacariyassa tena ca vosanam apadi. [351] Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

Sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . so tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti. {351.1} So taya silasampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano samadhisampadam aradheti . So taya samadhisampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo. So taya samadhisampadaya na attanukkamseti na param vambheti . so taya samadhisampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano nanadassanam aradheti . so tena nanadassanena attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . So tena nanadassanena na attanukkamseti na param vambheti . so tena nanadassanena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano samayavimokkham aradheti . thanam kho panetam bhikkhave vijjati yam so bhikkhu taya samayavimuttiya parihayethati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

{351.2} Seyyathapi bhikkhave puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato saram chetva adaya pakkameyya saranti janamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya annasi vatayam bhavam puriso saram annasi pheggum annasi tacam annasi pappatikam annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko sagavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato saranneva chetva adaya pakkanto saranti janamano yancassa sarena saratharaniyam tancassa attham anubhavissatiti evameva kho bhikkhave idhekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati. {351.3} So evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . so tena labhasakkarasilokena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti . so taya silasampadaya na majjati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page373.

Nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano samadhisampadam aradheti . so taya samadhisampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so taya samadhisampadaya na attanukkamseti na param vambheti . so taya samadhisampadaya na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano nanadassanam aradheti . so tena nanadassanena attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so tena nanadassanena na attanukkamseti na param vambheti . so tena nanadassanena na majjati nappamajjati nappamadam apajjati appamatto samano asamayavimokkham aradheti . atthanametam bhikkhave anavakaso yam so bhikkhu taya asamayavimuttiya parihayethati. [352] Iti kho bhikkhave nayidam brahmacariyam labhasakkarasilokanisamsam na silasampadanisamsam na samadhisampadanisamsam na nanadassananisamsam ya ca kho ayam bhikkhave akuppa cetovimutti etadatthamidam bhikkhave brahmacariyam etam saram etam pariyosananti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahasaropamasuttam nitthitam navamam. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page374.

Culasaropamasuttam [353] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . atha kho pingalakoccho brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinno kho pingalakoccho brahmano bhagavantam etadavoca yeme bho gotama samanabrahmana sanghino ganino ganacariya nata yasassino titthakara sadhusammata bahujanassa seyyathidam purano kassapo makkhali gosalo ajito kesakambalo pakudho kaccayano sanjayo velatthaputto nigantho nataputto sabbe te sakaya patinnaya abbhannimsu sabbeva na abbhannimsu udahu ekacce abbhannimsu ekacce na abbhannimsuti . alam brahmana titthatetam sabbe te sakaya patinnaya abbhannimsu sabbeva na abbhannimsu udahu ekacce abbhannimsu ekacce na abbhannimsuti dhammam te brahmana desessami tam sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . Evam bhoti kho pingalakoccho brahmano bhagavato paccassosi. [354] Bhagava etadavoca seyyathapi brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page375.

Tacam atikkamma pappatikam sakhapalasam chetva adaya pakkameyya saranti mannamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso annasi saram na annasi pheggum na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam atikkamma pappatikam sakhapalasam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti. {354.1} Seyyathapi va pana brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam pappatikam chetva adaya pakkameyya saranti mannamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso annasi saram na annasi pheggum na annasi tacam na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam pappatikam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti. {354.2} Seyyathapi va pana brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page376.

Titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum tacam chetva adaya pakkameyya saranti mannamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso annasi saram na annasi pheggum na annasi tacam na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum tacam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti. {354.3} Seyyathapi va pana brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram pheggum chetva adaya pakkameyya saranti mannamano . tamenam cakkhuma puriso disva evam vadeyya na vatayam bhavam puriso annasi saram na annasi pheggum na annasi tacam na annasi pappatikam na annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram pheggum chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti. {354.4} Seyyathapi va pana brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato saranneva chetva adaya pakkameyya saranti janamano . tamenam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page377.

Cakkhuma puriso disva evam vadeyya annasi vatayam bhavam puriso saram annasi pheggum annasi tacam annasi pappatikam annasi sakhapalasam tathahayam bhavam puriso saratthiko saragavesi sarapariyenam caramano mahato rukkhassa titthato saravato saranneva chetva adaya pakkanto saranti janamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham anubhavissatiti. [355] Evameva kho brahmana idhekacco kulaputto saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena attamano hoti paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena attanukkamseti param vambheti ahamasmi labhi sakkarasilokava ime pananne bhikkhu appannata appesakkhati . labhasakkarasilokena ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya na chandam janeti na vayamati olinavuttiko ca hoti sathiliko . Seyyathapi so brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam atikkamma pappatikam sakhapalasam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page378.

Chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti . tathupamaham brahmana imam puggalam vadami. [356] Idha pana brahmana ekacco puggalo saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . labhasakkarasilokena ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko. {356.1} So silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti paripunnasankappo . so taya silasampadaya attanukkamseti param vambheti ahamasmi silava kalyanadhammo ime pananne bhikkhu dussila papadhammati . silasampadaya ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya na chandam janeti na vayamati olinavuttiko ca hoti sathiliko . seyyathapi so brahmana puriso saratthiko

--------------------------------------------------------------------------------------------- page379.

Saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum atikkamma tacam pappatikam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti . tathupamaham brahmana imam puggalam vadami. [357] Idha pana brahmana ekacco .pe. antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . labhasakkarasilokena ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo. {357.1} So taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti. Silasampadaya ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so samadhisampadam aradheti . so taya samadhisampadaya attamano hoti paripunnasankappo . so taya samadhisampadaya attanukkamseti param vambheti ahamasmi samahito ekaggacitto ime pananne

--------------------------------------------------------------------------------------------- page380.

Bhikkhu asamahita vibbhantacittati . samadhisampadaya ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam na janeti na vayamati olinavuttiko ca hoti sathiliko . Seyyathapi so brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram atikkamma pheggum tacam chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti. Tathupamaham brahmana imam puggalam vadami. [358] Idha pana brahmana ekacco puggalo saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena .pe. Antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . labhasakkarasilokena ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so silasampadam aradheti . So taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo. So taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti . Silasampadaya ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page381.

Dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so samadhisampadam aradheti . so taya samadhisampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo. So taya samadhisampadaya na attanukkamseti na param vambheti . samadhisampadaya ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so nanadassanam aradheti . so tena nanadassanena attamano hoti paripunnasankappo. So tena nanadassanena attanukkamseti param vambheti ahamasmi janam passam viharami ime pananne bhikkhu ajanam apassam viharantiti . Nanadassanena ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya na chandam janeti na vayamati olinavuttiko ca hoti sathiliko . seyyathapi so brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato atikkammeva saram pheggum chetva adaya pakkanto saranti mannamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham nanubhavissatiti . tathupamaham brahmana imam puggalam vadami. [359] Idha pana brahmana ekacco puggalo saddha agarasma anagariyam pabbajito hoti otinnomhi jatiya jaraya maranena sokaparidevadukkhadomanassupayasehi dukkhotinno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page382.

Dukkhapareto appevanama imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriya pannayethati . so evam pabbajito samano labhasakkarasilokam abhinibbatteti . so tena labhasakkarasilokena na attamano hoti na paripunnasankappo . so tena labhasakkarasilokena na attanukkamseti na param vambheti . labhasakkarasilokena ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so silasampadam aradheti . so taya silasampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo. {359.1} So taya silasampadaya na attanukkamseti na param vambheti. Silasampadaya ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so samadhisampadam aradheti . so taya samadhisampadaya attamano hoti no ca kho paripunnasankappo. So taya samadhisampadaya na attanukkamseti na param vambheti . samadhisampadaya ca ye anne dhamma uttaritara ca panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . so nanadassanam aradheti . so tena nanadassanena attamano hoti no ca kho paripunnasankappo . so tena nanadassanena na attanukkamseti na param vambheti . nanadassanena ca ye anne dhamma uttaritara ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page383.

Panitatara ca tesam dhammanam sacchikiriyaya chandam janeti vayamati anolinavuttiko ca hoti asathiliko . katame ca brahmana dhamma nanadassanena uttaritara ca panitatara ca . idha brahmana bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati . ayampi kho brahmana dhammo nanadassanena uttaritaro ca panitataro ca . puna caparam brahmana bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam .pe. Tatiyam jhanam .pe. Catuttham jhanam upasampajja viharati. {359.2} Ayampi kho brahmana dhammo nanadassanena uttaritaro ca panitataro ca . puna caparam brahmana bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati . Ayampi kho brahmana dhammo nanadassanena uttaritaro ca panitataro ca . puna caparam brahmana bhikkhu sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati .pe. sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati .pe. sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharati . ayampi kho brahmana dhammo nanadassanena uttaritaro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page384.

Ca panitataro ca . puna caparam brahmana bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati . pannayapassa 1- disva asava parikkhina honti . ayampi kho brahmana dhammo nanadassanena uttaritaro ca panitataro ca . ime kho brahmana dhamma nanadassanena uttaritara ca panitatara ca . seyyathapi so brahmana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano mahato rukkhassa titthato saravato saranneva chetva adaya pakkanto saranti janamano yancassa sarena sarakaraniyam tancassa attham anubhavissatiti . Tathupamaham brahmana imam puggalam vadami. [360] Iti kho brahmana nayidam brahmacariyam labha sakkarasilokanisamsam na silasampadanisamsam na samadhisampadanisamsam na nanadassananisamsam ya ca kho ayam brahmana akuppa cetovimutti etadatthamidam brahmana brahmacariyam etam saram etam pariyosananti. Evam vutte pingalakoccho brahmano bhagavantam etadavoca abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama .pe. upasakam mam bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti. Culasaropamasuttam nitthitam dasamam. Opammavaggo tatiyo. @Footnote: 1 Ma. pannaya cassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page385.

Tassuddanam moliyatajjanaritthamano andhavanekatipunnanivapo rasikanerumahagajjamano saravaropunapingalakoccho. --------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page386.

Mahayamakavaggo culagosingasalasuttam [361] Evamme sutam ekam samayam bhagava nadike viharati ginjakavasathe . tena kho pana samayena ayasma ca anuruddho ayasma ca nandiyo ayasma ca kimilo 1- gosingasalavanadaye viharanti . atha kho bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito yena gosingasalavanadayo tenupasankami . addasa kho dayapalo bhagavantam duratova gacchantam disvana bhagavantam etadavoca ma samana etam dayam pavisi santettha tayo kulaputta attakamarupa viharanti ma tesam aphasumakasiti. {361.1} Assosi kho ayasma anuruddho dayapalassa bhagavata saddhim mantayamanassa sutvana dayapalam etadavoca ma avuso dayapala bhagavantam varesi sattha no bhagava anuppattoti . Atha kho ayasma anuruddho yenayasma ca nandiyo ayasma ca kimilo tenupasankami upasankamitva ayasmantanca nandiyam ayasmantanca kimilam etadavoca abhikkamathayasmanto abhikkamathayasmanto sattha no bhagava anuppattoti . @Footnote: 1 Yu. kimbiloti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page387.

Atha kho ayasma ca anuruddho ayasma ca nandiyo ayasma ca kimilo bhagavantam paccuggantva eko bhagavato pattacivaram patiggahesi eko asanam pannapesi eko padodakam upatthapesi . nisidi bhagava pannatte asane nisajja [1]- pade pakkhalesi . tepi kho ayasmanto bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu. [362] Ekamantam nisinnam kho ayasmantam anuruddham bhagava etadavoca kacci vo anuruddha khamaniyam kacci yapaniyam kacci pindakena 2- na kilamitthati . khamaniyam bhagava yapaniyam bhagava na ca mayam bhante pindakena kilamimhati 3- . kacci pana vo anuruddha samagga sammodamana avivadamana khirodakibhuta annamannam piyacakkhuhi sampassanta viharathati . taggha mayam bhante 4- samagga sammodamana avivadamana khirodakibhuta annamannam piyacakkhuhi sampassanta viharamati . yathakatham pana tumhe anuruddha samagga sammodamana avivadamana khirodakibhuta annamannam piyacakkhuhi sampassanta viharathati. [363] Idha mayham bhante evam hoti labha vata me suladdham vata me yoham evarupehi sabrahmacarihi saddhim viharamiti tassa mayham bhante imesu ayasmantesu mettam kayakammam paccupatthitam avi ceva raho ca mettam vacikammam ... mettam manokammam paccupatthitam avi ceva raho ca tassa mayham bhante evam hoti yannunaham sakam cittam @Footnote: 1 Ma. kho bhagava. 2 Po. pindapatena. 3 Ma. kilamamati. 4 Po. tayo @mayam bhante bhagava.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page388.

Nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena vatteyyanti so kho aham bhante sakam cittam nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena vattami nana hi kho no bhante kaya ekanca pana manne cittanti. {363.1} Ayasmapi kho nandiyo .pe. ayasmapi kho kimilo bhagavantam etadavoca idha mayhampi kho bhante evam hoti labha vata me suladdham vata me yoham evarupehi sabrahmacarihi saddhim viharamiti tassa mayham bhante imesu ayasmantesu mettam kayakammam paccupatthitam avi ceva raho ca mettam vacikammam ... mettam manokammam paccupatthitam avi ceva raho ca tassa mayham bhante evam hoti yannunaham sakam cittam nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena vatteyyanti so kho aham bhante sakam cittam nikkhipitva imesamyeva ayasmantanam cittassa vasena vattami nana hi kho no bhante kaya ekanca pana manne cittanti . evam kho mayam bhante samagga sammodamana avivadamana khirodakibhuta annamannam piyacakkhuhi sampassanta viharamati. [364] Sadhu sadhu anuruddha kacci pana vo anuruddha appamatta atapino pahitatta viharathati . taggha mayam bhante appamatta atapino pahitatta viharamati . yathakatham pana tumhe anuruddha appamatta atapino pahitatta viharathati . idha pana 1- bhante amhakam yo pathamam gamato pindaya patikkamati so @Footnote: 1 Po. Ma. panasaddo na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page389.

Asanani pannapeti paniyam paribhojaniyam upatthapeti 1- avakkarapatim upatthapeti yo paccha gamato pindaya patikkamati sace hoti bhuttavaseso sace akankhati bhunjati no ce akankhati appaharite va chaddeti appanake va udake opilapeti so asanani patisameti paniyam paribhojaniyam patisameti avakkarapatim patisameti bhattaggam sammajjati yo passati paniyaghatam va paribhojaniyaghatam va vaccaghatam va rittam tuccham so upatthapeti 1- sacassa hoti avisayham hatthavikarena dutiyam amantetva hatthavilanghikena upatthapema 2- na tveva mayam bhante tappaccaya vacam bhindama pancahikam kho pana mayam bhante sabbarattikam dhammiya kathaya sannisidama evam kho mayam bhante appamatta atapino pahitatta viharamati. [365] Sadhu sadhu anuruddha atthi pana vo anuruddha evam appamattanam atapinam pahitattanam viharatam uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti . kim hi no siya bhante idha mayam bhante yavadeva akankhama vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharama ayam kho no bhante amhakam appamattanam atapinam pahitattanam viharatam uttari manussadhamma alamariyanana- dassanaviseso adhigato phasuviharoti . sadhu sadhu anuruddha @Footnote: 1 Ma. upatthapeti. 2 Ma. upatthapema.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Etassa pana vo anuruddha viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya atthanno uttari manussadhamma alamariyanana- dassanaviseso adhigato phasuviharoti . kim hi no siya bhante idha mayam bhante yavadeva akankhama vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharama etassa bhante viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya ayamanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti. {365.1} Sadhu sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya atthanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti . Kim hi no siya bhante idha mayam bhante yavadeva akankhama pitiya ca viraga upekkhaka ca viharama sata ca sampajana sukhanca kayena patisamvedema yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharama etassa bhante viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya ayamanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti. {365.2} Sadhu sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya atthanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Kim hi no siya bhante idha mayam bhante yavadeva akankhama sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharama etassa bhante viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya ayamanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti. {365.3} Sadhu sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya atthanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti . Kim hi no siya bhante idha mayam bhante yavadeva akankhama sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharama etassa bhante viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya ayamanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti. {365.4} Sadhu sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya atthanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti . Kim hi no siya bhante idha mayam bhante yavadeva akankhama sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharama .pe. sabbaso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharama .pe. sabbaso akincannayatanam samatikkamma nevasannanasannayatanam upasampajja viharama etassa bhante viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya ayamanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti. {365.5} Sadhu sadhu anuruddha etassa pana vo anuruddha viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya atthanno uttari manussadhamma alamariyananadassanaviseso adhigato phasuviharoti . Kim hi no siya bhante idha mayam bhante yavadeva akankhama sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharama pannayapassa 1- disva asava parikkhina honti etassa bhante viharassa samatikkamaya etassa viharassa patippassaddhiya ayamanno uttari manussadhamma alamariyanana- dassanaviseso adhigato phasuviharoti . imasma ca mayam bhante phasuvihara annam phasuviharam uttaritaram va panitataram va na samanupassamati . sadhu sadhu anuruddha etasma anuruddha phasuvihara anno phasuviharo uttaritaro va panitataro va natthiti. [366] Atha kho bhagava ayasmantanca anuruddham ayasmantanca nandiyam ayasmantanca kimilam dhammiya kathaya sandassetva @Footnote: 1 Ma. pannaya ca no.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

Samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkami . Atha kho ayasma ca anuruddho ayasma ca nandiyo ayasma ca kimilo bhagavantam anusamyayitva 1- tato patinivattitva ayasma ca nandiyo ayasma ca kimilo ayasmantam anuruddham etadavocum kinnu kho mayam ayasmato anuruddhassa evamarocimha imasanca imasanca viharasamapattinam mayam labhinoti yam no ayasma anuruddho bhagavato sammukha yava asavanam khaya pakasetiti . Na kho me ayasmanto evamarocesum imasanca imasanca viharasamapattinam mayam labhinoti apica kho 2- ayasmantanam cetasa ceto paricca vidito imasanca imasanca viharasamapattinam ime ayasmanto labhinoti devatapi me etamattham arocesum imasanca imasanca viharasamapattinam ime ayasmanto labhinoti tam me 3- bhagavata panhabhiputthena byakatanti. [367] Atha kho digho parajano yakkho yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi . ekamantam thito kho digho parajano yakkho bhagavantam etadavoca labha [4]- bhante vajjinam suladdhalabha bhante vajjinam pajaya yattha tathagato viharati araham sammasambuddho ime ca tayo kulaputta ayasma ca anuruddho ayasma ca nandiyo ayasma ca kimiloti . dighassa parajanassa yakkhassa saddam sutva bhumma deva saddamanussavesum @Footnote: 1 Po. anusavetva. 2 Ma. api ca me. 3 Ma. tamenam. 4 Ma. vata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

Labha vata bho vajjinam suladdhalabha vata bho vajjinam pajaya yattha tathagato viharati araham sammasambuddho ime ca tayo kulaputta ayasma ca anuruddho ayasma ca nandiyo ayasma ca kimiloti . bhummanam devanam saddam sutva catummaharajika deva ... tavatimsa deva ... Yama deva ... Tusita deva ... Nimmanarati deva ... Paranimmitavasavatti deva ... Brahmakayika deva saddamanussavesum labha vata bho vajjinam suladdhalabha vata bho vajjinam pajaya yattha tathagato viharati araham sammasambuddho ime ca tayo kulaputta ayasma ca anuruddho ayasma ca nandiyo ayasma ca kimiloti. [368] Itiha tena khanena tena muhuttena yava brahmaloka sadda vidita ahesum evametam digha evametam digha yasmapi digha kula ete tayo kulaputta agarasma anagariyam pabbajita tancepi kulam ete tayo kulaputte pasannacittam anussareyya tassapassa 1- kulassa digharattam hitaya sukhaya yasmapi digha kulaparivatta ete tayo kulaputta agarasma anagariyam pabbajita so cepi kulaparivatto ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassapassa kulaparivattassa digharattam hitaya sukhaya yasmapi digha gama ete tayo kulaputta agarasma anagariyam pabbajita so cepi gamo ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassapassa @Footnote: 1 Ma. tassapassa. sabbattha evam natabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

Gamassa digharattam hitaya sukhaya yasmapi digha nigama ete tayo kulaputta agarasma anagariyam pabbajita so cepi nigamo ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassapassa nigamassa digharattam hitaya sukhaya yasmapi digha nagara ete tayo kulaputta agarasma anagariyam pabbajita tancepi nagaram ete tayo kulaputte pasannacittam anussareyya tassapassa nagarassa digharattam hitaya sukhaya yasmapi digha janapada ete tayo kulaputta agarasma anagariyam pabbajita so cepi janapado ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassapassa janapadassa digharattam hitaya sukhaya sabbe cepi digha khattiya ete tayo kulaputte pasannacitta anussareyyum sabbesampassa khattiyanam digharattam hitaya sukhaya sabbe cepi digha brahmana .pe. Sabbe cepi digha vessa ... Sabbe cepi digha sudda ete tayo kulaputte pasannacitta anussareyyum sabbesampassa suddanam digharattam hitaya sukhaya sadevako cepi digha loko samarako sabrahmako sassamanabrahmani paja sadevamanussa ete tayo kulaputte pasannacitta anussareyya sadevakassapassa lokassa samarakassa sabrahmakassa sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya digharattam hitaya sukhaya passa digha yavancete tayo kulaputta bahujanahitaya patipanna bahujanasukhaya lokanukampaya atthaya hitaya sukhaya devamanussananti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page396.

Idamavoca bhagava attamano digho parajano yakkho bhagavato bhasitam abhinanditi. Culagosingasalasuttam nitthitam pathamam. ------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page397.

Mahagosingasalasuttam [369] Evamme sutam ekam samayam bhagava gosingasalavanadaye viharati sambahulehi abhinnatehi abhinnatehi therehi savakehi saddhim ayasmata ca sariputtena ayasmata ca mahamoggallanena ayasmata ca mahakassapena ayasmata ca anuruddhena ayasmata ca revatena ayasmata ca anandena annehi ca abhinnatehi abhinnatehi therehi savakehi saddhim . atha kho ayasma mahamoggallano sayanhasamayam patisallana vutthito yenayasma mahakassapo tenupasankami upasankamitva ayasmantam mahakassapam etadavoca ayamavuso kassapa yenayasma sariputto tenupasankamissama dhammassavanayati . evamavusoti kho ayasma mahakassapo ayasmato mahamoggallanassa paccassosi. {369.1} Atha kho ayasma ca mahamoggallano ayasma ca mahakassapo ayasma ca anuruddho yenayasma sariputto tenupasankamimsu dhammassavanaya . addasa kho ayasma anando ayasmantanca mahamoggallanam ayasmantanca mahakassapam ayasmantanca anuruddham yenayasma sariputto tenupasankamante dhammassavanaya disvana yenayasma revato tenupasankami upasankamitva ayasmantam revatam etadavoca upasankamanta kho amu avuso revata sappurisa yenayasma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page398.

Sariputto tena dhammassavanaya ayamavuso revata yenayasma sariputto tenupasankamissama dhammassavanayati . evamavusoti kho ayasma revato ayasmato anandassa paccassosi . atha kho ayasma ca revato ayasma ca anando yenayasma sariputto tenupasankamimsu dhammassavanaya. [370] Addasa kho ayasma sariputto ayasmantanca revatam ayasmantanca anandam duratova agacchante disvana ayasmantam anandam etadavoca etu kho ayasma anando svagatam ayasmato anandassa bhagavato upatthakassa bhagavato santikavacarassa ramaniyam avuso ananda gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso ananda bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. {370.1} Idhavuso sariputta bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasanniccayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattha sabyanjana kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata 1- vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya supatividdha so catassannam parisanam dhammam deseti parimandalehi padabyanjanehi anuppabandhehi anusayasamugghataya evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. [371] Evam vutte ayasma sariputto ayasmantam revatam @Footnote: 1 Ma. dhata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

Etadavoca byakatam kho avuso revata ayasmata anandena yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam revatam pucchama ramaniyam avuso revata gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso revata bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . idhavuso sariputta bhikkhu patisallanaramo hoti patisallanarato ajjhattam cetosamathamanuyutto anirakatajjhano vipassanaya samannagato bruheta sunnagaranam evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. [372] Evam vutte ayasma sariputto ayasmantam anuruddham etadavoca byakatam kho avuso anuruddha ayasmata revatena yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam anuruddham pucchama ramaniyam avuso anuruddha gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso anuruddha bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . idhavuso sariputta bhikkhu dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketi seyyathapi avuso sariputta cakkhuma puriso uparipasadavaragato sahassam nemimandalanam volokeyya evameva kho avuso sariputta bhikkhu dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketi evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

[373] Evam vutte ayasma sariputto ayasmantam mahakassapam etadavoca byakatam kho avuso kassapa ayasmata anuruddhena yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam mahakassapam pucchama ramaniyam avuso kassapa gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso kassapa bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . idhavuso sariputta bhikkhu attana ca arannako 1- hoti arannakattassa 2- ca vannavadi attana ca pindapatiko hoti pindapatikattassa ca vannavadi attana ca pamsukuliko hoti pamsukulikattassa ca vannavadi attana ca tecivariko hoti tecivarikattassa ca vannavadi attana ca appiccho hoti appicchataya ca vannavadi attana ca santuttho hoti santutthiya ca vannavadi attana ca pavivitto hoti pavivekassa ca vannavadi attana ca asamsattho hoti asamsaggassa ca vannavadi attana ca araddhaviriyo hoti viriyarambhassa ca vannavadi attana ca silasampanno hoti silasampadaya ca vannavadi attana ca samadhisampanno hoti samadhisampadaya ca vannavadi attana ca pannasampanno hoti pannasampadaya ca vannavadi attana ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadaya ca vannavadi attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti vimuttinanadassanasampadaya ca vannavadi evarupena kho avuso @Footnote: 1 Po. Ma. aranniko. 2 Ma. arannikattassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. [374] Evam vutte ayasma sariputto ayasmantam mahamoggallanam etadavoca byakatam kho avuso moggallana ayasmata mahakassapena yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam mahamoggallanam pucchama ramaniyam avuso moggallana gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso moggallana bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . idhavuso sariputta dve bhikkhu abhidhammakatham kathenti te annamannam pucchanti annamannassa panham puttha visajjenti no ca samsadenti 1- dhammi 2- ca nesam katha pavattani 3- hoti evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. [375] Atha kho ayasma mahamoggallano ayasmantam sariputtam etadavoca byakatam kho avuso sariputta amhehi sabbeheva yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam sariputtam pucchama ramaniyam avuso sariputta gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . idhavuso moggallana bhikkhu cittam vasam vatteti no ca bhikkhu cittassa vasena vattati so yaya viharasamapattiya akankhati pubbanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya pubbanhasamayam viharati yaya @Footnote: 1 Ma. samsarenti. 2 Po. pasarenti dhammiya. 3 Ma. pavattini.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

Viharasamapattiya akankhati majjhantikasamayam viharitum taya viharasamapattiya majjhantikasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati sayanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya sayanhasamayam viharati seyyathapi avuso moggallana ranno va rajamahamattassa va nanarattanam dussanam dussakarandako puro assa so yannadeva dussayugam akankheyya pubbanhasamayam parupitum tamtadeva 1- dussayugam pubbanhasamayamparupeyya yannadevadussayugamakankheyyamajjhantikasamayam parupitum tamtadeva 1- dussayugam majjhantikasamayam parupeyya yannadeva dussayugam akankheyya sayanhasamayam parupitum tamtadeva 1- dussayugam sayanhasamayam parupeyya evameva kho avuso moggallana bhikkhu cittam vasam vatteti no ca bhikkhu cittassa vasena vattati so yaya viharasamapattiya akankhati pubbanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya pubbanhasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati majjhantikasamayam viharitum taya viharasamapattiya majjhantikasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati sayanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya sayanhasamayam viharati evarupena kho avuso moggallana bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. [376] Atha kho ayasma sariputto te ayasmante etadavoca byakatam kho avuso amhehi sabbeheva yathasakam patibhanam ayamavuso yena bhagava tenupasankamissama upasankamitva etamattham @Footnote: 1 Po. tadeva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

Bhagavato arocessama yatha no bhagava byakarissati tatha nam dharessamati . evam avusoti kho te ayasmanto ayasmato sariputtassa paccassosum . atha kho te ayasmanto yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinno kho ayasma sariputto bhagavantam etadavoca idha bhante ayasma ca revato ayasma ca anando yenaham tenupasankamimsu dhammassavanaya addasam kho aham bhante ayasmantanca revatam ayasmantanca anandam duratova agacchante disvana ayasmantam anandam etadavocam etu kho ayasma anando svagatam ayasmato anandassa bhagavato upatthakassa bhagavato santikavacarassa ramaniyam avuso ananda gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso ananda bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati {376.1} evam vutte bhante ayasma anando mam etadavoca idhavuso sariputta bhikkhu bahussuto hoti sutadharo .pe. Anusayasamugghataya evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . sadhu sadhu sariputta yathatam anandova samma byakaramano byakareyya anando hi sariputta bahussuto hoti sutadharo sutasanniccayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattha sabyanjana kevalaparipunnam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

Parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya supatividdha so catassannam parisanam dhammam deseti parimandalehi padabyanjanehi anuppabandhehi anusayasamugghatayati. [377] Evam vutte aham bhante ayasmantam revatam etadavocam byakatam kho avuso revata ayasmata anandena yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam revatam pucchama ramaniyam avuso revata gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso revata bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati evam vutte bhante ayasma revato mam etadavoca idhavuso sariputta bhikkhu patisallanaramo hoti patisallanarato ajjhattam cetosamathamanuyutto anirakatajjhano vipassanaya samannagato bruheta sunnagaranam evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . sadhu sadhu sariputta yathatam revatova samma byakaramano byakareyya revato hi sariputta patisallanaramo hoti 1- patisallanarato ajjhattam cetosamathamanuyutto anirakatajjhano vipassanaya samannagato bruheta sunnagarananti. [378] Evam vutte aham bhante ayasmantam anuruddham etadavocam byakatam kho avuso anuruddha ayasmata revatena .pe. kathamrupena @Footnote: 1 Ma. ayam patho sabbattha natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

Avuso anuruddha bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati evam vutte bhante ayasma anuruddho mam etadavoca idhavuso sariputta bhikkhu dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketi seyyathapi avuso cakkhuma puriso uparipasadavaragato sahassam nemimandalanam volokeyya evameva kho avuso sariputta bhikkhu dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketi evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . sadhu sadhu sariputta yathatam anuruddhova samma byakaramano byakareyya anuruddho hi sariputta dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena sahassam lokanam voloketiti. [379] Evam vutte aham bhante ayasmantam mahakassapam etadavocam byakatam kho avuso kassapa ayasmata anuruddhena yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam mahakassapam pucchama .pe. Kathamrupena [1]- avuso kassapa bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati evam vutte bhante ayasma mahakassapo mam etadavoca idhavuso sariputta bhikkhu attana ca arannako hoti arannakattassa ca vannavadi attana ca pindapatiko hoti .pe. Pamsukuliko hoti ... Tecivariko hoti ... appiccho hoti ... Santuttho hoti ... Pavivitto hoti ... asamsattho hoti ... araddhaviriyo hoti ... Silasampanno hoti ... samadhisampanno hoti ... pannasampanno hoti ... @Footnote: 1 Po. Ma. Yu. kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Vimuttisampanno hoti ... attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti vimuttinanadassanasampadaya ca vannavadi evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. {379.1} Sadhu sadhu sariputta yathatam kassapova samma byakaramano byakareyya kassapo hi sariputta attana ca arannako hoti arannakattassa ca vannavadi attana ca pindapatiko hoti pindapatikattassa ca vannavadi attana ca pamsukuliko hoti pamsukulikattassa ca vannavadi attana ca tecivariko hoti tecivarikattassa ca vannavadi attana ca appiccho hoti appicchataya ca vannavadi attana ca santuttho hoti santutthiya ca vannavadi attana ca pavivitto hoti pavivekassa ca vannavadi attana ca asamsattho hoti asamsaggassa ca vannavadi attana ca araddhaviriyo hoti viriyarambhassa ca vannavadi attana ca silasampanno hoti silasampadaya ca vannavadi attana ca samadhisampanno hoti samadhisampadaya ca vannavadi attana ca pannasampanno hoti pannasampadaya ca vannavadi attana ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadaya ca vannavadi attana ca vimuttinanadassanasampanno hoti vimuttinanadassanasampadaya ca vannavaditi. [380] Evam vutte aham bhante ayasmantam mahamoggallanam etadavocam byakatam kho avuso moggallana ayasmata ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Mahakassapena yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam mahamoggallanam pucchama .pe. kathamrupena avuso moggallana bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati evam vutte bhante ayasma mahamoggallano mam etadavoca idhavuso sariputta dve bhikkhu abhidhammakatham kathenti te annamannam panham pucchanti annamannassa panham puttha visajjenti no ca samsadenti dhammi ca nesam katha pavattani hoti evarupena kho avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . sadhu sadhu sariputta yathatam moggallanova samma byakaramano byakareyya moggallano hi sariputta dhammakathikoti. [381] Evam vutte ayasma mahamoggallano bhagavantam etadavoca atha khvaham bhante ayasmantam sariputtam etadavocam byakatam kho avuso sariputta amhehi sabbeheva yathasakam patibhanam tatthadani mayam ayasmantam sariputtam pucchama ramaniyam avuso sariputta gosingasalavanam dosina ratti sabbaphaliphulla sala dibba manne gandha sampavanti kathamrupena avuso sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati evam vutte bhante ayasma sariputto mam etadavoca idhavuso moggallana bhikkhu cittam vasam vatteti no ca bhikkhu cittassa vasena vattati so yaya viharasamapattiya akankhati pubbanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya pubbanhasamayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

Viharati yaya viharasamapattiya akankhati majjhantikasamayam viharitum taya viharasamapattiya majjhantikasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati sayanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya sayanhasamayam viharati seyyathapi avuso moggallana ranno va rajamahamattassa va nanarattanam dussanam dussakarandako puro assa so yannadeva dussayugam akankheyya pubbanhasamayam parupitum tamtadeva dussayugam pubbanhasamayam parupeyya yannadeva dussayugam akankheyya majjhantikasamayam parupitum tamtadeva dussayugam majjhantikasamayam parupeyya yannadeva dussayugam akankheyya sayanhasamayam parupitum tamtadeva dussayugam sayanhasamayam parupeyya {381.1} evameva kho avuso moggallana bhikkhu cittam vasam vatteti no ca bhikkhu cittassa vasena vattati so yaya viharasamapattiya akankhati pubbanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya pubbanhasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati majjhantikasamayam viharitum taya viharasamapattiya majjhantikasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati sayanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya sayanhasamayam viharati evarupena kho avuso moggallana bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati . sadhu sadhu moggallana yathatam sariputtova samma byakaramano byakareyya sariputto hi moggallana cittam vasam vatteti no ca sariputto cittassa vasena vattati so yaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page409.

Viharasamapattiya akankhati pubbanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya pubbanhasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati majjhantikasamayam viharitum taya viharasamapattiya majjhantikasamayam viharati yaya viharasamapattiya akankhati sayanhasamayam viharitum taya viharasamapattiya sayanhasamayam viharatiti. [382] Evam vutte ayasma sariputto bhagavantam etadavoca kassa nu kho bhante subhasitanti . sabbesam vo sariputta subhasitam pariyayena apica mama vacanam 1- sunatha yatharupena bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati idha sariputta bhikkhu pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva na tavaham imam pallankam bhindissami yava me na anupadaya asavehi cittam vimuccatiti 2- evarupena kho sariputta bhikkhuna gosingasalavanam sobheyyati. Idamavoca bhagava attamana te ayasmanto bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahagosingasalasuttam nitthitam dutiyam. -------------- @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. vimuccissatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page410.

Mahagopalasuttam [383] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [384] Bhagava etadavoca ekadasahi bhikkhave angehi samannagato gopalako abhabbo goganam pariharitum phatikatum katamehi ekadasahi idha bhikkhave gopalako na rupannu hoti na lakkhanakusalo hoti na asatikam sateta hoti na vanam paticchadeta hoti na dhumam katta hoti na tittham janati na pitam janati na vithim janati na gocarakusalo hoti anavasesadohi ca hoti ye te usabha gopitaro goparinayaka te na atirekapujaya pujeta hoti imehi kho bhikkhave ekadasahi angehi samannagato gopalako abhabbo goganam pariharitum phatikatum evameva kho bhikkhave ekadasahi dhammehi samannagato bhikkhu abhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum katamehi ekadasahi idha bhikkhave bhikkhu na rupannu hoti na lakkhanakusalo hoti na asatikam sateta hoti na vanam paticchadeta hoti na dhumam katta hoti na tittham janati na pitam janati na vithim janati na gocarakusalo hoti anavasesadohi ca hoti ye

--------------------------------------------------------------------------------------------- page411.

Te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka te na atirekapujaya pujeta hoti. [385] Kathanca bhikkhave bhikkhu na rupannu hoti . idha bhikkhave bhikkhu yankinci rupam sabbam rupam cattari mahabhutani catunnanca mahabhutanam upadayarupanti yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave bhikkhu na rupannu hoti. {385.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu na lakkhanakusalo hoti . idha bhikkhave bhikkhu kammalakkhano balo kammalakkhano panditoti yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave bhikkhu na lakkhanakusalo hoti. {385.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu na asatikam sateta hoti. Idha bhikkhave bhikkhu uppannam kamavitakkam adhivaseti na pajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavangameti uppannam byapadavitakkam .pe. Uppannam vihimsavitakkam .pe. uppannuppanne papake akusale dhamme adhivaseti na pajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhavangameti evam kho bhikkhave bhikkhu na asatikam sateta hoti. {385.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu na vanam paticchadeta hoti. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva nimittaggahi hoti anubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya na patipajjati na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page412.

Rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye na samvaram apajjati sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya nimittaggahi hoti anubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya na patipajjati na rakkhati manindriyam manindriye na samvaram apajjati evam kho bhikkhave bhikkhu na vanam paticchadeta hoti. {385.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu na dhumam katta hoti. Idha bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam na vittharena paresam deseta hoti evam kho bhikkhave bhikkhu na dhumam katta hoti. {385.5} Kathanca bhikkhave bhikkhu na tittham janati. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara te kalena kalam upasankamitva na paripucchati na paripanhati idam bhante katham imassa ko atthoti tassa te ayasmanto avivatanceva na vivaranti anuttanikatanca na uttanikaronti anekavihitesu ca kankhatthaniyesu dhammesu kankham na pativinodenti evam kho bhikkhave bhikkhu na tittham janati. {385.6} Kathanca bhikkhave bhikkhu na pitam janati. Idha bhikkhave bhikkhu tathagatappavedite dhammavinaye desiyamane na labhati dhammavedam na labhati atthavedam na labhati dhammupasanhitam pamujjam evam kho bhikkhave bhikkhu na pitam janati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page413.

{385.7} Kathanca bhikkhave bhikkhu na vithim janati. Idha bhikkhave bhikkhu ariyam atthangikam maggam yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave bhikkhu na vithim janati. {385.8} Kathanca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti. Idha bhikkhave bhikkhu cattaro satipatthane yathabhutam nappajanati evam kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti. {385.9} Kathanca bhikkhave bhikkhu anavasesadohi ca hoti . Idha bhikkhave bhikkhu saddha gahapatika abhihatthum pavarenti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi tattha bhikkhu mattam na janati patiggahanaya evam kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohi hoti. {385.10} Kathanca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka te na atirekapujaya pujeta hoti . idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka tesu na mettam kayakammam paccupatthapeti 1- avi ceva raho ca na mettam vacikammam ... na mettam manokammam paccupatthapeti avi ceva raho ca evam kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka te na atirekapujaya pujeta hoti imehi kho bhikkhave ekadasahi dhammehi samannagato bhikkhu abhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum. [386] Ekadasahi bhikkhave angehi samannagato gopalako bhabbo goganam pariharitum phatikatum katamehi ekadasahi idha @Footnote: 1 Ma. paccupatthapeti. evam sabbattha idisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page414.

Bhikkhave gopalako rupannu hoti lakkhanakusalo hoti asatikam sateta hoti vanam paticchadeta hoti dhumam katta hoti tittham janati pitam janati vithim janati gocarakusalo hoti savasesadohi ca hoti ye te usabha gopitaro goparinayaka te atirekapujaya pujeta hoti imehi kho bhikkhave ekadasahi angehi samannagato gopalako bhabbo goganam pariharitum phatikatum evameva kho bhikkhave ekadasahi dhammehi samannagato bhikkhu bhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum katamehi ekadasahi idha bhikkhave bhikkhu rupannu hoti lakkhanakusalo hoti asatikam sateta hoti vanam paticchadeta hoti dhumam katta hoti tittham janati pitam janati vithim janati gocarakusalo hoti savasesadohi ca hoti ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka te atirekapujaya pujeta hoti. [387] Kathanca bhikkhave bhikkhu rupannu hoti . idha bhikkhave bhikkhu yankinci rupam sabbam rupam cattari mahabhutani catunnanca mahabhutanam upadayarupanti yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu rupannu hoti. {387.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu lakkhanakusalo hoti . idha bhikkhave bhikkhu kammalakkhano balo kammalakkhano panditoti yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu lakkhanakusalo hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page415.

{387.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu asatikam sateta hoti . Idha bhikkhave bhikkhu uppannam kamavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavangameti uppannam byapadavitakkam ... uppannam vihimsavitakkam ... uppannuppanne papake akusale dhamme nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavangameti evam kho bhikkhave bhikkhu asatikam sateta hoti. {387.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu vanam paticchadeta hoti . Idha bhikkhave bhikkhu cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati evam kho bhikkhave bhikkhu vanam paticchadeta hoti . Kathanca bhikkhave bhikkhu dhumam katta hoti . idha bhikkhave bhikkhu yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam deseta hoti evam kho bhikkhave bhikkhu dhumam katta hoti. {387.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu tittham janati . idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara te kalena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page416.

Kalam upasankamitva paripucchati paripanhati idam bhante katham imassa ko atthoti tassa te ayasmanto avivatanceva vivaranti anuttanikatanca uttanikaronti anekavihitesu ca kankhatthaniyesu dhammesu kankham pativinodenti evam kho bhikkhave bhikkhu tittham janati. {387.5} Kathanca bhikkhave bhikkhu pitam janati . idha bhikkhave bhikkhu tathagatappavedite dhammavinaye desiyamane labhati atthavedam labhati dhammavedam labhati dhammupasanhitam pamujjam evam kho bhikkhave bhikkhu pitam janati. {387.6} Kathanca bhikkhave bhikkhu vithim janati . idha bhikkhave bhikkhu ariyam atthangikam maggam yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu vithim janati. {387.7} Kathanca bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti. Idha bhikkhave bhikkhu cattaro satipatthane yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti. {387.8} Kathanca bhikkhave bhikkhu savasesadohi ca hoti . Idha bhikkhave bhikkhu saddha gahapatika abhihatthum pavarenti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi tatra bhikkhu mattam janati patiggahanaya evam kho bhikkhave bhikkhu savasesadohi hoti. {387.9} Kathanca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka te atirekapujaya pujeta hoti . idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka tesu mettam kayakammam paccupatthapeti avi ceva raho ca mettam vacikammam paccupatthapeti avi ceva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page417.

Raho ca mettam manokammam paccupatthapeti avi ceva raho ca evam kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro sanghaparinayaka te atirekapujaya pujeta hoti imehi kho bhikkhave ekadasahi dhammehi samannagato bhikkhu bhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitunti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahagopalasuttam nitthitam tatiyam. ---------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page418.

Culagopalasuttam [388] Evamme sutam ekam samayam bhagava vajjisu viharati ukkavelayam gangaya nadiya tire . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [389] Bhagava etadavoca bhutapubbam bhikkhave magadhako gopalako duppannajatiko vassanam pacchime mase saradasamaye asamavekkhitva gangaya nadiya orimatiram asamavekkhitva parimatiram atittheneva gavo pataresi uttarantiram videhanam 1- . atha kho bhikkhave gavo majjhe gangaya nadiya sote amandalikam karitva tattheva anayabyasanam apajjimsu tam kissa hetu tatha hi so bhikkhave magadhako gopalako duppannajatiko vassanam pacchime mase saradasamaye asamavekkhitva gangaya nadiya orimatiram asamavekkhitva parimatiram atittheneva gavo pataresi uttarantiram videhanam evameva kho bhikkhave yekeci 2- samana va brahmana va akusala imassa lokassa akusala parassa lokassa akusala maradheyyassa akusala amaradheyyassa akusala maccudheyyassa akusala amaccudheyyassa tesam ye sotabbam saddahatabbam mannissanti tesam tam bhavissati digharattam ahitaya dukkhaya. [390] Bhutapubbam bhikkhave magadhako gopalako sappannajatiko @Footnote: 1 Po. Ma. suvidehanam. ito param idisameva. 2 Ma. ye hi keci.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page419.

Vassanam pacchime mase saradasamaye samavekkhitva gangaya nadiya orimatiram samavekkhitva parimatiram tittheneva gavo pataresi uttarantiram videhanam . so pathamam pataresi ye te usabha gopitaro goparinayaka te tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu . athapare pataresi balavagave dammagave te 1- tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu . athapare pataresi vacchatare vacchatariyo tepi tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu. {390.1} Athapare pataresi vacchake kisabalike tepi tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu . bhutapubbam bhikkhave vacchako tarunako tavadeva jatako matu goravakena vuyhamano sopi tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamasi tam kissa hetu panditatta tatha hi so bhikkhave magadhako gopalako sappannajatiko vassanam pacchime mase saradasamaye samavekkhitva gangaya nadiya orimatiram samavekkhitva parimatiram tittheneva gavo pataresi uttarantiram videhanam evameva kho bhikkhave yekeci 2- samana va brahmana va kusala imassa lokassa kusala parassa lokassa kusala maradheyyassa kusala amaradheyyassa kusala maccudheyyassa kusala amaccudheyyassa tesam ye sotabbam saddahatabbam mannissanti tesam tam bhavissati digharattam hitaya sukhaya. @Footnote: 1 Ma. tepi. 2 Ma. ye hi keci.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page420.

[391] Seyyathapi bhikkhave ye te usabha gopitaro goparinayaka tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu evameva kho bhikkhave ye te bhikkhu arahanto khinasava vusitavanto katakaraniya ohitabhara anuppattasadattha parikkhinabhavasannojana sammadannavimutta tepi 1- tiriyam marassa sotam chetva sotthina param gata. {391.1} Seyyathapi bhikkhave ye te balavagavo dammagavo tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu evameva kho bhikkhave ye te bhikkhu pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhaya opapatika tatthaparinibbayino anavattidhamma tasma loka tepi tiriyam marassa sotam chetva sotthina param gamissanti. {391.2} Seyyathapi bhikkhave vacchatara vacchatariyo tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu evameva kho bhikkhave ye te bhikkhu tinnam sannojananam parikkhaya ragadosamohanam tanutta sakadagamino sakideva imam lokam agantva dukkhassantam karissanti tepi tiriyam marassa sotam chetva sotthina param gamissanti. {391.3} Seyyathapi bhikkhave vacchaka kisabalika tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamamsu evameva kho bhikkhave ye te bhikkhu tinnam sannojananam parikkhaya sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana tepi tiriyam marassa sotam chetva sotthina param agamamsu 2- . Seyyathapi so bhikkhave vacchako tarunako tavadeva jatako matu @Footnote: 1 Ma. pisaddo natthi. 2 Ma. gamissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page421.

Goravakena vuyhamano tiriyam gangaya sotam chetva sotthina param agamasi evameva kho bhikkhave ye te bhikkhu dhammanusarino saddhanusarino tepi tiriyam marassa sotam chetva sotthina param gamissanti. {391.4} Aham kho pana bhikkhave kusalo imassa lokassa kusalo parassa lokassa kusalo maradheyyassa kusalo amaradheyyassa kusalo maccudheyyassa kusalo amaccudheyyassa . tassa mayham bhikkhave ye sotabbam saddahatabbam mannissanti tesam tam bhavissati digharattam hitaya sukhayati. Idamavoca bhagava idam vatvana sugato athaparam etadavoca sattha ayam loko paraloko janata suppakasito yanca marena sampattam appattam yanca maccuna sabbam lokam abhinnaya sambuddhena pajanata vivatam amatadvaram khemam nibbanapattiya channam papimato sotam viddhastam vinalikatam pamujjabahula 1- hotha khemam patthetha bhikkhavoti. Culagopalasuttam nitthitam catuttham. ------------ @Footnote: 1 Po. Ma. pamojja...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page422.

Culasaccakasuttam [392] Evamme sutam ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam . tena kho pana samayena saccako niganthaputto vesaliyam pativasati bhassappavadiko panditavado sadhusammato bahujanassa . so vesaliyam parisati evam vacam bhasati naham tam passami samanam va brahmanam va sanghim ganim ganacariyam apica arahantam sammasambuddham patijanamanam yo maya vadena vadam samaraddho na sankampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya yassa na kacchehi seda munceyyum thunancepaham acetanam vadena vadam samarabheyyam sapi maya vadena vadam samaraddha sankampeyya sampakampeyya sampavedheyya ko pana vado manussabhutassati. [393] Atha kho ayasma assaji pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya vesaliyam 1- pindaya pavisi . addasa kho saccako niganthaputto vesaliyam janghaviharam anucankamamano anuvicaramano ayasmantam assajim duratova gacchantam disvana yenayasma assaji tenupasankami upasankamitva ayasmata assajina saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam atthasi . Ekamantam thito kho saccako niganthaputto ayasmantam assajim etadavoca katham pana bho assaji samano gotamo savake vineti @Footnote: 1 Ma. vesalim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page423.

Kathambhaga ca pana samanassa gotamassa savakesu anusasani bahula pavattatiti . evam kho aggivessana bhagava savake vineti evambhaga ca pana bhagavato savakesu anusasani bahula pavattati rupam bhikkhave aniccam vedana anicca sanna anicca sankhara anicca vinnanam aniccam rupam bhikkhave anatta vedana anatta sanna anatta sankhara anatta vinnanam anatta sabbe sankhara anatta 1- sabbe dhamma anattati evam kho aggivessana bhagava savake vineti evambhaga ca pana bhagavato savakesu anusasani bahula pavattatiti . dussutam vata bho assaji assumha ye mayam evamvadim samanam gotamam assumha appevanama mayam kadaci karahaci tena bhota gotamena saddhim samagamam 2- gaccheyyama appevanama siya kocideva kathasallapo appevanama tasma papaka ditthigata viveceyyamati. [394] Tena kho pana samayena pancamattani licchavisatani santhagare 3- sannipatitani honti kenacideva karaniyena . atha kho saccako niganthaputto yena te licchavi tenupasankami upasankamitva te licchavi etadavoca abhikkamantu bhonto licchavi abhikkamantu bhonto licchavi ajja me samanena gotamena saddhim kathasallapo bhavissati sace me samano gotamo tatha patitthahissati yatha ca me natannatarena savakena assajina nama bhikkhuna patitthitam @Footnote: 1 Po. Ma. sabbattha aniccati dissati. 2 Ma. samagaccheyyama. 3 Ma. sandhagare.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page424.

Seyyathapi nama balava puriso dighalomikam elakam lomesu gahetva akaddheyya parikaddheyya evamevaham samanam gotamam vadena vadam akaddhissami parikaddhissami samparikaddhissami seyyathapi nama balava sondikakammakaro mahantam sondikakilanjam gambhire udakarahade pakkhipitva kanne gahetva akaddheyya parikaddheyya samparikaddheyya evamevaham samanam gotamam vadena vadam akaddhissami parikaddhissami samparikaddhissami seyyathapi nama balava puriso sondikadhutto thalam kanne gahetva odhuneyya niddhuneyya nippotheyya 1- evamevaham samanam gotamam vadena vadam odhunissami niddhunissami nippothissami 2- seyyathapi nama kunjaro satthihayano gambhiram pokkharanim ogahetva sanadhovikam nama kilitajatam kilati evamevaham samanam gotamam sanadhovikam manne kilitajatam kilissami abhikkamantu bhonto licchavi abhikkamantu bhonto licchavi ajja me samanena gotamena saddhim kathasallapo bhavissatiti. {394.1} Tatthekacce licchavi evamahamsu kim samano gotamo saccakassa niganthaputtassa vadam aropessati atha kho saccako niganthaputto samanassa gotamassa vadam aropessatiti . Ekacce licchavi evamahamsu kim so bhavamano saccako niganthaputto yo bhagavato vadam aropessati atha kho bhagava saccakassa niganthaputtassa vadam aropessatiti . atha kho @Footnote: 1 Po. Ma. nipphoteyya. Yu. nicchadeyya. 2 Po. nipphotissami. @Ma. nipphotessami. Yu. nicchadessamiti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page425.

Saccako niganthaputto pancamattehi licchavisatehi parivuto yena mahavanam kutagarasala tenupasankami. [395] Tena kho pana samayena sambahula bhikkhu abbhokase cankamanti . atha kho saccako niganthaputto yena te bhikkhu tenupasankami upasankamitva te bhikkhu etadavoca kahannukho bho etarahi so bhavam gotamo viharati dassanakama hi mayam tam bhavantam gotamanti . esa aggivessana bhagava mahavanam ajjhogahetva annatarasmim rukkhamule divaviharam nisinnoti . atha kho saccako niganthaputto mahatiya licchaviparisaya saddhim mahavanam ajjhogahetva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . tepi kho licchavi appekacce bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . Appekacce bhagavata saddhim sammodimsu sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidimsu . appekacce yena bhagava tenanjalimpanametva ekamantam nisidimsu . appekacce bhagavato santike namagottam savetva ekamantam nisidimsu . appekacce tunhibhuta ekamantam nisidimsu. [396] Ekamantam nisinno kho saccako niganthaputto bhagavantam etadavoca puccheyyaham bhavantam gotamam kincideva desam sace me bhavam gotamo okasam karoti panhassa veyyakaranayati . puccha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page426.

Aggivessana yadakankhasiti . katham pana bhavam gotamo savake vineti kathambhaga ca pana bhoto gotamassa savakesu anusasani bahula pavattatiti . evam kho aham aggivessana savake vinemi evambhaga ca pana me savakesu anusasani bahula pavattati rupam bhikkhave aniccam vedana anicca sanna anicca sankhara anicca vinnanam aniccam rupam bhikkhave anatta vedana anatta sanna anatta sankhara anatta vinnanam anatta sabbe sankhara anatta sabbe dhamma anattati evam kho aham aggivessana savake vinemi evambhaga ca pana me savakesu anusasani bahula pavattatiti. {396.1} Upama mam bho gotama patibhatiti . patibhatu tam aggivessanati bhagava avoca . seyyathapi bho gotama yekecime vijagamabhutagama vuddhim virulhim vepullam apajjanti sabbe te pathavim nissaya pathaviyam patitthaya evamete vijagamabhutagama vuddhim virulhim vepullam apajjanti seyyathapi va pana bho gotama yekecime balakaraniya kammanta kariyanti sabbe te pathavim nissaya pathaviyam patitthaya evamete balakaraniya kammanta kariyanti evameva kho bho gotama rupattayam purisapuggalo rupe patitthaya punnam va apunnam va pasavati vedanattayam purisapuggalo vedanaya patitthaya punnam va apunnam va pasavati sannattayam purisapuggalo sannaya patitthaya punnam va apunnam va pasavati sankharattayam purisapuggalo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page427.

Sankharesu patitthaya punnam va apunnam va pasavati vinnanattayam purisapuggalo vinnane patitthaya punnam va apunnam va pasavatiti . nanu tam 1- aggivessana evam vadesi rupam me atta vedana me atta sanna me atta sankhara me atta vinnanam me attati . aham hi bho gotama evam vadami rupam me atta vedana me atta sanna me atta sankhara me atta vinnanam me attati ayanca mahati janatati . kim hi te aggivessana mahati janata karissati ingha tvam aggivessana sakamyeva vadam nibbedhehiti . aham hi bho gotama evam vadami rupam me atta vedana me atta sanna me atta sankhara me atta vinnanam me attati. [397] Tenahi aggivessana tannevettha patipucchissami yatha te khameyya tatha nam 2- byakareyyasi tam kim mannasi aggivessana vatteyya ranno khattiyassa muddhavasittassa sakasmim vijite vaso ghatetayam va ghatetum japetayam va japetum pabbajetayam va pabbajetum seyyathapi ranno pasenadissa kosalassa seyyathapi va pana ranno magadhassa ajatasattussa vedehiputtassati . Vatteyya bho gotama ranno khattiyassa muddhavasittassa sakasmim vijite vaso ghatetayam va ghatetum japetayam va japetum pabbajetayam va pabbajetum seyyathapi ranno pasenadissa @Footnote: 1 Ma. tvam. 2 Ma. tam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page428.

Kosalassa seyyathapi va pana ranno magadhassa ajatasattussa vedehiputtassa imesampi hi bho gotama sanghanam gananam seyyathidam vajjinam mallanam vattati sakasmim vijite vaso ghatetayam va ghatetum japetayam va japetum pabbajetayam va pabbajetum kim pana ranno khattiyassa muddhavasittassa seyyathapi ranno pasenadissa kosalassa seyyathapi va pana ranno magadhassa ajatasattussa vedehiputtassa vatteyya bho gotama vattituncamarahatiti. {397.1} Tam kim mannasi aggivessana yam tvam evam vadesi rupam me attati vattati te tasmim rupe vaso evam me rupam hotu evam me rupam ma ahositi . evam vutte saccako niganthaputto tunhi ahosi . dutiyampi kho bhagava saccakam niganthaputtam etadavoca tam kim mannasi aggivessana yam tvam evam vadesi rupam me attati vattati te tasmim rupe vaso evam me rupam hotu evam me rupam ma ahositi . evam vutte dutiyampi kho saccako niganthaputto tunhi ahosi. {397.2} Atha kho bhagava saccakam niganthaputtam etadavoca byakarohidani aggivessana nadani te tunhibhavassa kalo yo 1- kho aggivessana tathagatena yavatatiyam sahadhammikam panham puttho na byakaroti etthevassa sattadha muddha phalissatiti 2- . Tena kho pana samayena vajirapani yakkho ayasam vajiram adaya adittam sampajjalitam samjotibhutam saccakassa niganthaputtassa uparivehaya 3- santhito hoti @Footnote: 1 Ma. yo koci. 2 Po. Ma. phalati. 3 Ma. uparivehasam thito hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page429.

Sacayam saccako niganthaputto bhagavata yavatatiyam sahadhammikam panham puttho na byakaroti 1- etthevassa sattadha muddham phalessamiti. Tam kho pana vajirapanim yakkham bhagava ceva passati saccako ca niganthaputto . atha kho saccako niganthaputto bhito samviggo lomahatthajato bhagavantamyeva tanam gavesi bhagavantamyeva lenam gavesi bhagavantamyeva saranam gavesi bhagavantam etadavoca pucchatu mam bhavam gotamo byakarissamiti. [398] Tam kim mannasi aggivessana yam tvam evam vadesi rupam me attati vattati te tasmim rupe vaso evam me rupam hotu evam me rupam ma ahositi. No hidam bho gotama. {398.1} Manasikarohi aggivessana manasikaritva kho aggivessana byakarohi na kho te sandhiyati purimena va pacchimam pacchimena va purimam tam kim mannasi aggivessana yam tvam evam vadesi vedana me attati vattati te taya 2- vedanaya vaso evam me vedana hotu evam me vedana ma ahositi. No hidam bho gotama. {398.2} Manasikarohi aggivessana manasikaritva kho aggivessana byakarohi na kho te sandhiyati purimena va pacchimam pacchimena va purimam tam kim mannasi aggivessana yam tvam evam vadesi sanna me attati vattati te taya 3- sannaya vaso evam me sanna hotu evam me sanna ma ahositi. No hidam bho gotama. @Footnote: 1 Ma. byakarissati. 2 Ma. tissam vedanayam. 3 Ma. tissam sannayam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page430.

{398.3} Manasikarohi aggivessana manasikaritva kho aggivessana byakarohi na kho te sandhiyati purimena va pacchimam pacchimena va purimam tam kim mannasi aggivessana yam tvam evam vadesi sankhara me attati vattati te tesu sankharesu vaso evam me sankhara hontu evam me sankhara ma ahesunti. No hidam bho gotama. {398.4} Manasikarohi aggivessana manasikaritva kho aggivessana byakarohi na kho te sandhiyati purimena va pacchimam pacchimena va purimam tam kim mannasi aggivessana yam tvam evam vadesi vinnanam me attati vattati te tasmim vinnane vaso evam me vinnanam hotu evam me vinnanam ma ahositi. No hidam bho gotama. {398.5} Manasikarohi aggivessana manasikaritva kho aggivessana byakarohi na kho te sandhiyati purimena va pacchimam pacchimena va purimam tam kim mannasi aggivessana rupam niccam va aniccam vati . aniccam bho gotama . yam pananiccam dukkham va tam sukham vati. Dukkham bho gotama. Yam pananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati. No hetam 1- bho gotama. {398.6} Tam kim mannasi aggivessana vedana ... Sanna ... Sankhara ... vinnanam niccam va aniccam vati . aniccam bho gotama . yam pananiccam dukkham va tam sukham vati . dukkham bho gotama . yam pananiccam dukkham viparinamadhammam kallam nu tam @Footnote: 1 Po. Ma. hidam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page431.

Samanupassitum etam mama esohamasmi eso me attati . No hetam bho gotama. {398.7} Tam kim mannasi aggivessana yo nu kho dukkham allino dukkham upagato dukkham ajjhosito dukkham etam mama esohamasmi eso me attati samanupassati api nu kho so samam va dukkham parijaneyya dukkham va parikkhepetva vihareyyati . kinhi siya bho gotama no hidam bho gotamati. {398.8} Tam kim mannasi aggivessana nanu tvam evam sante dukkham allino dukkham upagato dukkham ajjhosito dukkham etam mama esohamasmi eso me attati samanupassasiti . kinhi no siya bho gotama evametam bho gotamati. [399] Seyyathapi aggivessana puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam caramano tinham kudharim 1- adaya vanam paviseyya so tattha passeyya mahantam kadalikkhandham ujum navam akukkutajatam 2- tamenam mule chindeyya mule chetva agge chindeyya agge chetva pattavattim vinibbhujeyya so tattha pattavattim vinibbhujanto pheggumpi nadhigaccheyya kuto saram evameva kho tvam aggivessana maya sakasmim vade samanuyunjiyamano samanubhasiyamano samanuggahiyamano ritto tuccho aparaddho bhasita kho pana te esa aggivessana vesaliyam parisati vaca nahantam passami samanam va brahmanam va sanghim ganim ganacariyam apica arahantam sammasambuddham patijanamanam yo maya vadena vadam samaraddho na sankampeyya na sampakampeyya @Footnote: 1 Ma. kutharim. 2 Ma. akukkukajatam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page432.

Na sampavedheyya yassa na kacchehi seda munceyyum thunancepaham acetanam vadena vadam samarabheyyam sapi maya vadena vadam samaraddha sankampeyya sampakampeyya sampavedheyya ko pana vado manussabhutassati tuyham kho pana aggivessana appekaccani sedaphusitani nalatamuttani uttarasangam vinibbhinditva bhumiyam patitthitani mayham kho pana aggivessana natthi etarahi kayasmim sedoti . iti bhagava tasmim parisati suvannavannam kayam vivari . evam vutte saccako niganthaputto tunhibhuto mankubhuto pattakkhandho adhomukho pajjhayanto appatibhano nisidi. [400] Atha kho dummukho licchaviputto saccakam niganthaputtam tunhibhutam mankubhutam pattakkhandham adhomukham pajjhayantam appatibhanam viditva bhagavantam etadavoca upama mam bhagava patibhatiti . Patibhatu tam dummukhati bhagava avoca . seyyathapi bhante gamassa va nigamassa va avidure pokkharani tatrassa kakkatako atha kho bhante sambahula kumaraka va kumarika va tamha gama va nigama va nikkhamitva yena sa pokkharani tenupasankameyyum upasankamitva tam pokkharanim ogahetva tam kakkatakam udaka uddharitva thale patitthapeyyum yannadeva hi so bhante kakkatako alam abhininnameyya tamtadeva te kumaraka va kumarika va katthena va kathalena va sanchindeyyum sambhanjeyyum sampalibhanjeyyum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page433.

Evanhi so bhante kakkatako sabbehi alehi sanchinnehi sambhaggehi sampalibhaggehi abhabbo tam pokkharanim puna otaritum seyyathapi pubbe evameva kho bhante yani saccakassa niganthaputtassa visukayitani visevitani vipphanditani kanici 1- kanici tani bhagavata sanchinnani sambhaggani sampalibhaggani abhabbo cadani bhante saccako niganthaputto puna bhagavantam upasankamitum yadidam vadadhippayoti . Evam vutte saccako niganthaputto dummukham licchaviputtam etadavoca agamehi tvam dummukha agamehi tvam dummukha mukharosi tvam dummukha na mayam taya saddhim mantema idha mayam bhota gotamena saddhim mantema titthatesa bho gotama amhakanceva annesanca puthusamanabrahmananam vacavilapam vilapitam manneti. [401] Kittavata ca nu kho bhoto gotamassa savako sasanakaro hoti ovadapatikaro tinnavicikiccho vigatakathamkatho vesarajjappatto aparappaccayo satthu sasane viharatiti . idha aggivessana mama savako yankinci rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati . yakaci vedana .pe. yakaci sanna ... Yekeci sankhara ... yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam @Footnote: 1 Ma. tanipi sabbani bhagavata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page434.

Va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya passati . ettavata kho aggivessana mama savako sasanakaro hoti ovadapatikaro tinnavicikiccho vigatakathamkatho vesarajjappatto aparappaccayo satthu sasane viharatiti. [402] Kittavata pana bho gotama bhikkhu araham hoti khinasavo vusitava katakaraniyo ohitabharo anuppattasadattho parikkhinabhavasannojano sammadanna vimuttoti . idha aggivessana bhikkhu yankinci rupam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam rupam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya disva anupadavimutto hoti . yakaci vedana ... Yakaci sanna ... yekeci sankhara ... yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam ajjhattam va bahiddha va olarikam va sukhumam va hinam va panitam va yam dure santike va sabbam vinnanam netam mama nesohamasmi na meso attati evametam yathabhutam sammappannaya disva anupadavimutto hoti. {402.1} Ettavata kho aggivessana bhikkhu araham hoti khinasavo vusitava katakaraniyo ohitabharo anuppattasadattho parikkhinabhavasannojano sammadanna vimutto . evam vimutto 1- kho aggivessana bhikkhu tihanuttariyehi @Footnote: 1 Ma. vimuttacitato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page435.

Samannagato hoti dassananuttariyena patipadanuttariyena vimuttanuttariyena . evam vimuttacitto [1]- aggivessana bhikkhu tathagatanceva sakkaroti garukaroti maneti pujeti buddho so bhagava bodhaya dhammam deseti danto so bhagava damathaya dhammam deseti santo so bhagava samathaya dhammam deseti tinno so bhagava taranaya dhammam deseti parinibbuto so bhagava parinibbanaya dhammam desetiti. [403] Evam vutte saccako niganthaputto bhagavantam etadavoca mayameva bho gotama dhamsi mayam pagabbha ye mayam bhavantam gotamam vadena vadam asadetabbam amannimha siya hi bho gotama hatthim pabhinnam asajja purisassa sotthibhavo na tveva bhavantam gotamam asajja purisassa sotthibhavo siya hi bho gotama pajjalitam aggikkhandham asajja purisassa sotthibhavo na tveva bhavantam gotamam asajja siya purisassa sotthibhavo siya hi bho gotama asivisam ghoravisam asajja purisassa sotthibhavo na tveva bhavantam gotamam asajja siya purisassa sotthibhavo mayameva bho gotama dhamsi mayam pagabbha ye mayam bhavantam gotamam vadena vadam asadetabbam amannimha adhivasetu me bhavam gotamo svatanaya bhattam saddhim bhikkhusanghenati. Adhivasesi bhagava tunhibhavena. {403.1} Atha kho saccako niganthaputto bhagavato adhivasanam viditva te licchavi amantesi sunantu me bhonto licchavi samano gotamo nimantito svatanaya @Footnote: 1 Po. Ma. khosaddo dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page436.

Saddhim bhikkhusanghena yena 1- me abhihareyyatha yamassa patirupam manneyyathati . atha kho te licchavi tassa rattiya accayena saccakassa niganthaputtassa pancamattani thalipakasatani bhattabhiharam abhiharimsu . atha kho saccako niganthaputto sake arame panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapetva bhagavato kalam arocapesi kalo bho gotama nitthitam bhattanti. [404] Atha kho bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya yena saccakassa niganthaputtassa aramo tenupasankami upasankamitva pannatte asane nisidi saddhim bhikkhusanghena . atha kho saccako niganthaputto buddhappamukham bhikkhusangham panitena khadaniyena bhojaniyena sahattha santappesi sampavaresi . atha kho saccako niganthaputto bhagavantam bhuttavim onitapattapanim annataram nicasanam gahetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho saccako niganthaputto bhagavantam etadavoca yamidam bho gotama dane punnanca punnamahi ca tam dayakanam sukhayeva hotuti . yam kho aggivessana tadisam dakkhineyyam agamma avitaragam avitadosam avitamoham tam dayakanam bhavissati yam kho aggivessana madisam dakkhineyyam agamma vitaragam vitadosam vitamoham tam tuyham bhavissatiti. Culasaccakasuttam nitthitam pancamam. -------- @Footnote: 1 Ma. tena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page437.

Mahasaccakasuttam [405] Evamme sutam ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam . tena kho pana samayena bhagava pubbanhasamayam sunivattho hoti pattacivaramadaya vesaliyam pindaya pavisitukamo . Atha kho saccako niganthaputto janghaviharam anucankamamano anuvicaramano yena mahavanam kutagarasala tenupasankami . addasa kho ayasma anando saccakam niganthaputtam duratova agacchantam disvana bhagavantam etadavoca ayam bhante saccako niganthaputto agacchati bhassappavadiko panditavado sadhusammato bahujanassa eso kho bhante avannakamo buddhassa avannakamo dhammassa avannakamo sanghassa sadhu bhante bhagava muhuttam nisidatu anukampam upadayati . nisidi bhagava pannatte asane . atha kho saccako niganthaputto yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi. [406] Ekamantam nisinno kho saccako niganthaputto bhagavantam etadavoca santi bho gotama eke samanabrahmana kayabhavananuyogamanuyutta viharanti no cittabhavanam . phusanti hi bho gotama saririkam dukkhavedanam . bhutapubbam bho gotama saririkaya dukkhaya vedanaya phutthassa sato urukkhambhopi nama bhavissati hadayampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page438.

Nama phalissati unhampi lohitam mukhato uggamissati ummadampi papunissanti 1- cittakkhepam . tassa kho etam bho gotama kayanvayam cittam hoti kayassa vasena vattati tam kissa hetu abhavitatta cittassa . Santi pana bho gotama eke samanabrahmana cittabhavananuyogamanuyutta viharanti no kayabhavanam . phusanti hi bho gotama cittacetasikam dukkham vedanam . bhutapubbam bho gotama cetasikaya dukkhaya vedanaya phutthassa sato urukkhambhopi nama bhavissati hadayampi nama phalissati unhampi lohitam mukhato uggamissati ummadampi papunissanti 1- cittakkhepam . tassa kho eso bho gotama cittanvayo kayo hoti cittassa vasena vattati tam kissa hetu abhavitta kayassa . Tassa mayham bho gotama evam hoti addha bhoto gotamassa savaka cittabhavananuyogamanuyutta viharanti no kayabhavananti. [407] Kinti pana te aggivessana kayabhavana sutati . Seyyathidam nando vaccho kiso sankicco makkhali gosalo ete hi bho gotama acelaka muttacara hatthavalekhana na ehibhadantika na titthabhadantika 2- na abhihatam na uddissa katam na nimantanam sadiyanti te na kumbhimukha patigganhanti na kalopimukha patigganhanti na elakamantaram na dandamantaram na musalamantaram na dvinnam bhunjamananam na gabbhiniya na payamanaya na purisantaragataya na sankittisu na yattha sa upatthito hoti na yattha makkhika @Footnote: 1 Po. Ma. papunissati. 2 Ma. na titthabhaddantika.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page439.

Sandasandacarini na maccham na mamsam na suram na merayam na thusodakam pivanti te ekagarika va honti ekalopika dvagarika va honti dvalopika .pe. sattagarika va honti sattalopika ekissapi dattiya yapenti dvihipi dattihi yapenti .pe. sattahipi dattihi yapenti ekahikampi aharam aharenti dvihikampi aharam aharenti .pe. sattahikampi aharam aharenti iti evarupam addhamasikampi pariyayabhattabhojananuyogamanuyutta viharantiti. {407.1} Kim pana te aggivessana tavatakeneva yapentiti. No hidam bho gotama appekada bho gotama ularani ularani khadaniyani khadanti ularani ularani bhojanani bhunjanti ularani ularani sayaniyani sayanti ularani ularani panani pivanti te imam kayam balam gahenti nama bruhenti nama medenti namati . yam kho te aggivessana purimam pahaya paccha upacinanti evam imassa kayassa acayapacayo hoti. [408] Kinti pana te aggivessana cittabhavana sutati . Cittabhavanaya [1]- saccako niganthaputto bhagavata puttho samano na sampayasi . atha kho bhagava saccakam niganthaputtam etadavoca yapi kho te esa aggivessana purima kayabhavana bhavita sapi ariyassa vinaye no dhammika kayabhavana kayabhavanampi kho tvam aggivessana na annasi kuto pana tvam cittabhavanam @Footnote: 1 Ma. kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page440.

Janissasi apica aggivessana yatha abhavitakayo ca hoti abhavitacitto ca bhavitakayo ca hoti bhavitacitto ca tam sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . evam bhoti kho saccako niganthaputto bhagavato paccassosi. [409] Bhagava etadavoca kathanca aggivessana abhavitakayo ca hoti abhavitacitto ca . idha aggivessana assutavato puthujjanassa uppajjati sukha vedana so sukhaya vedanaya phuttho samano sukhasaragi ca hoti sukhasaragitam ca apajjati tassa sa sukha vedana nirujjhati sukhaya vedanaya nirodha uppajjati dukkha vedana so dukkhaya vedanaya phuttho samano socati kilamati paridevati urattalim kandati sammoham apajjati tassa kho esa aggivessana uppannapi sukha vedana cittam pariyadaya titthati abhavitatta kayassa uppannapi dukkha vedana cittam pariyadaya titthati abhavitatta cittassa yassakassaci aggivessana evam ubhatopakkham uppannapi sukha vedana cittam pariyadaya titthati abhavitatta kayassa uppannapi dukkha vedana cittam pariyadaya titthati abhavitatta cittassa evam kho aggivessana abhavitakayo ca hoti abhavitacitto ca. {409.1} Kathanca aggivessana bhavitakayo ca hoti bhavitacitto ca . idha aggivessana sutavato ariyasavakassa uppajjati sukha vedana so sukhaya vedanaya phuttho samano na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page441.

Sukhasaragi [1]- hoti na sukhasaragitam apajjati tassa sa sukha vedana nirujjhati sukhaya vedanaya nirodha uppajjati dakkha vedana so dukkhaya vedanaya phuttho samano na socati na kilamati na paridevati na urattalim kandati na sammoham apajjati tassa kho evam sa aggivessana uppannapi sukha vedana cittam na pariyadaya titthati bhavitatta kayassa uppannapi dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati bhavitatta cittassa yassakassaci aggivessana ubhatopakkham 2- uppannapi sukha vedana cittam na pariyadaya titthati bhavitatta kayassa uppannapi dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati bhavitatta cittassa evam kho aggivessana bhavitakayo ca hoti bhavitacitto cati . evam pasanno aham bhoto gotamassa bhavam hi gotamo bhavitakayo ca hoti bhavitacitto cati. [410] Addha kho te ayam aggivessana asajja upaniya vaca bhasita apica te aham byakarissami yato kho aham aggivessana kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajito tam vata me uppanna va sukha vedana cittam pariyadaya thassati uppanna va dukkha vedana cittam pariyadaya thassatiti netam thanam vijjatiti . naha nuna bhoto gotamassa uppajjati tatharupa sukha vedana yatharupa uppanna sukha vedana cittam pariyadaya tittheyya naha nuna bhoto gotamassa @Footnote: 1 Ma. ca. 2 Po. Ma. evam ubhatopakkham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page442.

Uppajjati tatharupa dukkha vedana yatharupa uppanna dukkha vedana cittam pariyadaya tittheyyati. [411] Kinhi no siya aggivessana idha aggivessana pubbeva sambodha anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi sambadho gharavaso rajapatho abbhokaso pabbajja nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sankhalikhitam brahmacariyam caritum yannunaham kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajeyyanti . so kho aham aggivessana aparena samayena daharova samano susukalakeso bhadrena yobbanena samannagato pathamena vayasa akamakanam matapitunam assumukhanam rodantanam kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajim. {411.1} So [1]- pabbajito samano kimkusalagavesi anuttaram santivarapadam pariyesamano yena alaro kalamo tenupasankamim upasankamitva alaram kalamam etadavocam icchamaham avuso kalama imasmim dhammavinaye brahmacariyam caritunti . evam vutte aggivessana alaro kalamo mam etadavoca viharatayasma tadiso ayam dhammo nattha vinnu puriso nacirasseva sakam acariyakam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyati . so kho aham aggivessana nacirasseva khippameva tam dhammam pariyapunim . so kho aham aggivessana tavatakeneva otthapahatamattena lapitalapanamattena @Footnote: 1 Ma. evam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page443.

Nanavadanca vadami theravadanca janami passamiti ca patijanami ahanceva anne ca . tassa mayham aggivessana etadahosi na kho alaro kalamo imam dhammam kevalam saddhamattakena sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedeti addha alaro kalamo imam dhammam janam passam viharatiti . atha khvaham aggivessana yena alaro kalamo tenupasankamim upasankamitva alaram kalamam etadavocam kittavata no avuso kalama imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja [1]- pavedesiti. {411.2} Evam vutte aggivessana alaro kalamo akincannayatanam pavedesi . tassa mayham aggivessana etadahosi na kho alarasseva kalamassa atthi saddha mayhampatthi saddha na kho alarasseva kalamassa atthi viriyam mayhampatthi viriyam na kho alarasseva kalamassa atthi sati mayahampatthi sati na kho alarasseva kalamassa atthi samadhi mayhampatthi samadhi na kho alarasseva kalamassa atthi panna mayhampatthi panna yannu naham yam dhammam alaro kalamo sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyaya padaheyyanti. {411.3} So kho aham aggivessana nacirasseva khippameva tam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasim . atha khvaham aggivessana yena alaro kalamo tenupasankamim upasankamitva alaram kalamam etadavocam ettavata no avuso @Footnote: 1 Ma. viharamiti. ito param evam natabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page444.

Kalama imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti . Ettavata kho aham avuso imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedemiti . ahampi kho avuso ettavata imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti . labha no avuso suladdham no avuso ye mayam ayasmantam tadisam sabrahmacarim passama iti yaham dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedemi tam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi yam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi tamaham dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedemi iti yaham dhammam janami tam tvam dhammam janasi yam tvam dhammam janasi tamaham dhammam janami iti yadiso aham tadiso tuvam yadiso tuvam tadiso aham ehidani avuso ubho vasanta imam ganam pariharamati. {411.4} Iti kho aggivessana alaro kalamo acariyo me samano antevasim mam samanam attano samasamam thapesi ularaya ca mam pujaya pujesi . tassa mayham aggivessana etadahosi nayam dhammo nibbidaya na viragaya na nirodhaya na upasamaya na abhinnaya na sambodhaya na nibbanaya samvattati yavadeva akincannayatanupapattiyati. So kho aham aggivessana tam dhammam analankaritva tasma dhamma nibbijja apakkamim. [412] So kho aham aggivessana kimkusalagavesi anuttaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page445.

Santivarapadam pariyesamano yena uddako ramaputto tenupasankamim upasankamitva uddakam ramaputtam etadavocam icchamaham avuso rama imasmim dhammavinaye brahmacariyam caritunti . evam vutte aggivessana uddako ramaputto mam etadavoca viharatayasma tadiso ayam dhammo yattha vinnu puriso nacirasseva sakam acariyakam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyati . so kho aham aggivessana nacirasseva khippameva tam dhammam pariyapunim . so kho aham aggivessana tavatakeneva otthapahatamattena lapitalapanamattena nanavadanca vadami theravadanca janami passamiti ca patijanami ahanceva anne ca . tassa mayham aggivessana etadahosi na kho ramo imam dhammam kevalam saddhamattakena sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedeti addha ramo imam dhammam janam passam viharatiti. {412.1} Atha khvaham aggivessana yena uddako ramaputto tenupasankamim upasankamitva uddakam ramaputtam etadavocam kittavata no avuso rama imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti . evam vutte aggivessana uddako ramaputto nevasannanasannayatanam pavedesi . tassa mayham aggivessana etadahosi na kho ramasseva ahosi saddha mayhampatthi saddha na kho ramasseva ahosi viriyam mayahampatthi viriyam na kho ramasseva ahosi sati mayhampatthi sati na kho ramasseva ahosi samadhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page446.

Mayhampatthi samadhi na kho ramasseva ahosi panna mayhampatthi panna yannunaham yam dhammam ramo sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyaya padaheyyanti . so kho aham aggivessana nacirasseva khippameva tam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihasim . atha khvaham aggivessana yena uddako ramaputto tenupasankamim upasankamitva uddakam ramaputtam etadavocam kittavata 1- no avuso rama imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesiti. {412.2} Ettavata kho aham avuso imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedemiti . ahampi kho avuso ettavata imam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharamiti . labha no avuso suladdham no avuso ye mayam ayasmantam tadisam sabrahmacarim passama iti yam dhammam ramo sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesi tam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi yam tvam dhammam sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharasi tam dhammam ramo sayam abhinna sacchikatva upasampajja pavedesi iti yam dhammam ramo annasi 2- tam tvam dhammam pajanasi yam dhammam janasi tam dhammam ramo annasi 3- iti yadiso ramo ahosi tadiso tuvam yadiso tuvam tadiso ramo ahosi ehidani avuso ubho vasanta imam ganam pariharamati . iti kho aggivessana @Footnote: 1 Ma. ettavata. 2-3 Po. Ma. abhinnasi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page447.

Uddako ramaputto sabrahmacari me samano acariyatthaneva mam thapesi ularaya ca mam pujaya pujesi . tassa mayham aggivessana etadahosi nayam dhammo nibbidaya na viragaya na nirodhaya na upasamaya na abhinnaya na sambodhaya na nibbanaya samvattati yavadeva nevasannanasannayatanupapattiyati . so kho aham aggivessana tam dhammam analankaritva tasma dhamma nibbijja apakkamim. [413] So kho aham aggivessana kimkusalagavesi anuttaram santivarapadam pariyesamano magadhesu anupubbena carikancaramano yena uruvela senanigamo tadavasarim . tatthaddasam ramaniyam bhumibhagam pasadikanca vanasandam nadinca sandantim 1- setakam supatittham ramaniyam samanta [2]- gocaragamam . tassa mayham aggivessana etadahosi ramaniyo vata bho bhumibhago pasadiko ca vanasando nadi ca sandati setaka supatittha ramaniya samanta [3]- gocaragamo . alamidam kulaputtassa padhanikassa padhanayati . so kho aham aggivessana tattheva nisidim alamidam padhanayati. [414] Apissu mam aggivessana tisso upama patibhamsu anacchariya pubbe assutapubba . seyyathapi aggivessana allam kattham sasneham udake nikkhittam . atha puriso agaccheyya uttararanim adaya aggim abhinibbattessami tejo 4- patukarissamiti . tam kim mannasi aggivessana api nu so puriso amum allam kattham sasneham udake @Footnote: 1 Ma. sandatim. 2-3 Po. Ma. ca . 4 Po. tejodhatum karissamiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page448.

Nikkhittam uttararanim adaya abhimatthento aggim abhinibbatteyya tejo 1- patukareyyati . no hidam bho gotama tam kissa hetu adunhi bho gotama allam kattham sasneham tanca pana udake nikkhittam yavadeva ca pana so puriso kilamathassa vighatassa bhagi assati evameva kho aggivessana ye hi keci samana va brahmana va kayena ceva [3]- kamehi avupakattha viharanti yo ca nesam kamesu kamachando kamasneho kamamuccha kamapipasa kamaparilaho so ca ajjhattam na supahino hoti na supatippassaddho. Opakkamika cepi te bhonto samanabrahmana dukkha tippa khara katuka vedana vediyanti abhabbava te nanaya dassanaya anuttaraya sambodhaya . no cepi te bhonto samanabrahmana opakkamika dukkha tippa khara katuka vedana vediyanti abhabbava te nanaya dassanaya anuttaraya sambodhaya . ayam kho mam aggivessana pathama upama patibhasi anacchariya pubbe assutapubba. [415] Aparapi kho mam aggivessana dutiya upama patibhasi anacchariya pubbe assutapubba . seyyathapi aggivessana allam kattham sasneham araka udaka thale nikkhittam . atha puriso agaccheyya uttararanim adaya aggim abhinibbattessami tejo patukarissamiti . tam kim mannasi aggivessana api nu kho puriso amum allam kattham sasneham araka udaka thale nikkhittam uttararanim @Footnote: 1 Po. tejodhatum kareyyati. 2 yevati padena bhavitabbam. 3 Ma. cittena ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page449.

Adaya abhimatthento 1- aggim abhinibbatteyya tejo patukareyyati. No hidam bho gotama tam kissa hetu adunhi bho gotama allam kattham sasneham kincapi araka udaka thale nikkhittam yavadeva ca pana so puriso kilamathassa vighatassa bhagi assati . evameva kho aggivessana ye hi keci samana va brahmana va kayena ceva 2- [3]- kamehi vupakattha viharanti yo ca nesam kamesu kamachando kamasneho kamamuccha kamapipasa kamaparilaho so ca ajjhattam na supahino hoti na supatippassaddho . opakkamika cepi te bhonto samanabrahmana dukkha tippa khara katuka vedana vediyanti abhabbava te nanaya dassanaya anuttaraya sambodhaya . no cepi te bhonto samanabrahmana opakkamika dukkha tippa khara katuka vedana vediyanti abhabbava te nanaya dassanaya anuttaraya sambodhaya . ayam kho mam aggivessana dutiya upama patibhasi anacchariya pubbe assutapubba. [416] Aparapi kho mam aggivessana tatiya upama patibhasi anacchariya pubbe assutapubba . seyyathapi aggivessana sukkham kattham kolapam udaka thale nikkhittam . atha puriso agaccheyya uttararanim adaya aggim abhinibbattessami tejo patukarissamiti . Tam kim mannasi aggivessana api nu kho so puriso amum sukkham kattham kolapam araka udaka thale nikkhittam uttararanim @Footnote: 1 Ma. abhimanthento. 2 yevatipadena bhavitabbam. 3 Ma. cittena ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page450.

Adaya abhimatthento aggim abhinibbatteyya tejo patukareyyati . Evam bho gotama tam kissa hetu adunhi bho gotama sukkham kattham kolapam tanca pana araka udaka thale nikkhittanti. Evameva kho aggivessana ye hi keci samana va brahmana va kayena ceva 1- [2]- kamehi vupakattha viharanti yo ca nesam kamesu kamachando kamasneho kamamuccha kamapipasa kamaparilaho so ca ajjhattam supahino hoti supatippassaddho . opakkamika cepi te bhonto samanabrahmana dukkha tippa khara katuka vedana vediyanti bhabbava te nanaya dassanaya anuttaraya sambodhaya . no cepi te bhonto samanabrahmana opakkamika dukkha tippa khara katuka vedana vediyanti bhabbava te nanaya dassanaya anuttaraya sambodhaya . ayam kho mam aggivessana tatiya upama patibhasi anacchariya pubbe assutapubba . ima kho mam aggivessana tisso upamayo patibhamsu anacchariya pubbe assutapubba. [417] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham dantebhi dantamadhaya jivhaya talum ahacca cetasa cittam abhinigganheyyam abhinippileyyam abhisantapeyyanti . so kho aham aggivessana dantebhi dantamadhaya jivhaya talum ahacca cetasa cittam abhinigganhami abhinippilemi abhisantapemi tassa mayham aggivessana dantebhi dantamadhaya jivhaya talum ahacca cetasa cittam abhinigganhato @Footnote: 1 yevatipadena bhavitabbam. 2 Ma. cittena ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page451.

Abhinippilayato abhisantapayato kacchehi seda muccanti . seyyathapi aggivessana balava puriso dubbalataram purisam sise va gahetva khandhe va gahetva abhinigganheyya abhinippileyya abhisantapeyya evameva kho me aggivessana dantebhi dantamadhaya jivhaya talum ahacca cetasa cittam abhinigganhato abhinippilayato abhisantapayato kacchehi seda muccanti . araddham kho pana me aggivessana viriyam hoti asallinam upatthita sati appammuttha saraddho ca pana me kayo hoti appatippassaddho teneva dukkhappadhanena padhanabhitunnassa sato . evarupapi kho me aggivessana uppanna dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati. [418] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham appanakamyeva jhanam jhayeyyanti . so kho aham aggivessana mukhato ca nasato ca assasapassase uparundhim . tassa mayham aggivessana mukhato ca nasato ca assasapassasesu uparuddhesu kannasotehi vatanam nikkhantanam adhimatto saddo hoti . Seyyathapi nama kammaragaggariya dhamamanaya adhimatto saddo hoti evameva kho me aggivessana mukhato ca nasato ca assasapassasesu uparuddhesu kannasotehi vatanam nikkhantanam adhimatto saddo hoti . araddham kho pana me aggivessana viriyam hoti asallinam upatthita sati appammuttha saraddho ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page452.

Pana me kayo hoti appatippassaddho teneva dukkhappadhanena padhanabhitunnassa sato . evarupapi kho aggivessana uppanna dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati. [419] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham appanakamyeva jhanam jhayeyyanti . so kho aham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassase uparundhim . Tassa mayham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassasesu uparuddhesu adhimatta vata muddhanam ohananti . Seyyathapi aggivessana balava puriso tinhena sikharena muddhanam 1- abhimattheyya evameva kho me aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassasesu uparuddhesu adhimatta vata muddhanam 1- ohananti . araddham kho pana me aggivessana viriyam hoti asallinam upatthita sati appammuttha saraddho ca pana me kayo hoti appatippassaddho teneva dukkhappadhanena padhanabhitunnassa sato . Evarupapi kho me aggivessana uppanna dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati. [420] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham appanakamyeva jhanam jhayeyyanti . so kho aham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassase uparundhim . Tassa mayham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca @Footnote: 1 Ma. muddhani.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page453.

Assasapassasesu uparuddhesu adhimatta sise sisavedana honti . Seyyathapi aggivessana balava puriso galhena varattakkhandhena sise sisavetthanam dadeyya evameva kho me aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassasesu uparuddhesu adhimatta sise sisavedana honti . araddham kho pana me aggivessana viriyam hoti asallinam upatthita sati appammuttha saraddho ca pana me kayo hoti appatippassaddho teneva dukkhappadhanena padhanabhitunnassa sato . evarupapi kho me aggivessana uppanna dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati. [421] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham appanakamyeva jhanam jhayeyyanti . so kho aham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassase uparundhim . Tassa mayham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassasesu uparuddhesu adhimatta vata kucchim parikantanti . Seyyathapi aggivessana dakkho goghatako va goghatakantevasi va tinhena govikantanena kucchim parikanteyya evameva kho me aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassasesu uparuddhesu adhimatta vata kucchim parikantanti . araddham kho pana me aggivessana viriyam hoti asallinam upatthita sati appammuttha saraddho ca pana me kayo hoti appatippassaddho teneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page454.

Dukkhappadhanena padhanabhitunnassa sato . evarupapi kho me aggivessana uppanna dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati. [422] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham appanakamyeva jhanam jhayeyyanti . so kho aham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassase uparundhim . Tassa mayham aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassasesu uparuddhesu adhimatto kayasmim daho hoti . Seyyathapi aggivessana dve balavanto purisa dubbalataram purisam nanabahasu gahetva angarakasuya santapeyyum samparitapeyyum evameva [1]- kho aggivessana mukhato ca nasato ca kannato ca assasapassasesu uparuddhesu adhimatto kayasmim daho hoti. {422.1} Araddham kho pana me aggivessana viriyam hoti asallinam upatthita sati appammuttha saraddho ca pana me kayo hoti appatippassaddho teneva dukkhappadhanena padhanabhitunnassa sato . Evarupapi kho me aggivessana uppanna dukkha vedana cittam na pariyadaya titthati . apissu mam aggivessana devata disva evamahamsu kalakato samano gotamoti . ekacca devata evamahamsu na kalakato samano gotamo apica kalam karotiti . ekacca devata evamahamsu na kalakato samano gotamo napi kalam karoti araham samano gotamo viharo tveva so arahato evarupo hotiti. @Footnote: 1 Ma. me.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page455.

[423] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham sabbaso aharupacchedaya patipajjeyyanti . atha kho mam aggivessana devata upasankamitva etadavocum ma kho tvam marisa sabbaso aharupacchedaya patipajji sace kho tvam marisa sabbaso aharupacchedaya patipajjissasi tassa te mayam dibbam ojam lomakupehi ajjhoharissama taya tvam yapessasiti . tassa mayham aggivessana etadahosi ahanceva kho pana sabbaso jaddhukam 1- patijaneyyam ima ca me devata dibbam ojam lomakupehi ajjhohareyyum taya caham yapeyyam tam mama assa musati . so kho aham aggivessana ta devata paccacikkhami alanti vadami. [424] Tassa mayham aggivessana etadahosi yannunaham thokam thokam aharam ahareyyam pasatam pasatam yadi va muggayusam yadi va kulatthayusam yadi va kalayayusam yadi va harenukayusanti . So kho aham aggivessana thokam thokam aharam aharesim pasatam pasatam yadi va muggayusam yadi va kulatthayusam yadi va kalayayusam yadi va harenukayusam . tassa mayham aggivessana thokam thokam aharam aharayato pasatam pasatam yadi va muggayusam yadi va kulatthayusam yadi va kalayayusam yadi va harenukayusam adhimattakasimanam patto me kayo hoti . seyyathapi nama asitikapabbani va kalapabbani va @Footnote: 1 Ma. ajajjitam. Yu. ajaddhukam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page456.

Evamevassu me angapaccangani bhavanti tayevappaharataya . Seyyathapi nama otthapadam evamevassu me anisadam hoti tayevappaharataya . seyyathapi nama vattanavalli evamevassu me pitthikantako unnatavanato hoti tayevappaharataya . seyyathapi nama jarasalaya gopanasiyo oluggavilugga bhavanti evamevassu me phasuliyo oluggavilugga bhavanti tayevappaharataya. {424.1} Seyyathapi nama gambhire udapane udakataraka gambhiragata okkhayika dissanti evamevassu me akkhikupe 1- akkhitaraka gambhiragata okkhayika dissanti tayevappaharataya . seyyathapi nama tittikalabu amakacchinno vatatapena samphusito hoti sammilato evamevassu me sise sisacchavi samphusita hoti sammilata tayevappaharataya . so kho aham aggivessana udaracchavim parimasissamiti pitthikantakamyeva parigganhami pitthikantakam parimasissamiti udaracchavimyeva parigganhami yavassu me aggivessana udaracchavi pitthikantakam allina hoti tayevappaharataya. {424.2} So kho aham aggivessana vaccam va muttam va karissamiti tattheva avakujjo papatami tayevappaharataya. So kho aham aggivessana imameva kayam assasento panina gattani anumajjami tassa mayham aggivessana panina gattani anomajjato putimulani lomani kayasma papatanti tayevappaharataya . apissu mam aggivessana @Footnote: 1 Ma. akkhikupesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page457.

Manussa disva evamahamsu kalo samano gotamoti . ekacce manussa evamahamsu na kalo samano gotamo samo samano gotamoti . ekacce manussa evamahamsu na kalo samano gotamo napi samo manguracchavi samano gotamoti . yavassu me aggivessana tava parisuddho chavivanno pariyodato upahato hoti tayevappaharataya. [425] Tassa mayham aggivessana etadahosi ye kho keci atitamaddhanam samana va brahmana va opakkamika dukkha tippa khara katuka vedana vediyimsu etavaparamam nayito bhiyyo . Yekeci 1- anagatamaddhanam samana va brahmana va opakkamika dukkha tippa khara katuka vedana vediyissanti etavaparamam nayito bhiyyo . yekeci 2- etarahi samana va brahmana va opakkamika dukkha tippa khara katuka vedana vediyanti etavaparamam nayito bhiyyo . na kho panaham imaya katukaya dukkarakiriyaya adhigacchami uttari manussadhamma alamariyananadassanavisesam . siya nu kho anno maggo bodhayati . tassa mayham aggivessana etadahosi abhijanami kho panaham pitu sakkassa kammante sitaya jambuchayaya nisinno vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharita siya nu kho eso maggo bodhayati . tassa mayham aggivessana @Footnote: 1-2 Ma. yepi hi keci.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page458.

Satanusarivinnanam ahosi eseva maggo bodhayati . tassa mayham aggivessana etadahosi kinnu kho aham tassa sukhassa bhayami yantam sukham annatreva kamehi annatra akusalehi dhammehiti . Tassa mayham aggivessana etadahosi na kho aham tassa sukhassa bhayami yantam annatreva kamehi annatra akusalehi dhammehiti. [426] Tassa mayham aggivessana etadahosi na kho tam sukaram sukham adhigantum [1]- adhimattakasimanam pattakayena yannunaham olarikam aharam ahareyyam odanam kummasanti . so kho aham aggivessana olarikam aharam aharemi 2- odanam kummasam . tena kho pana samayena aggivessana panca bhikkhu paccupatthita honti yanno 3- samano gotamo dhammam adhigamissati tanno arocessatiti . yato kho aham aggivessana olarikam aharam aharesim odanam kummasam atha me te panca bhikkhu nibbijja pakkamimsu bahulliko samano gotamo padhanavibbhanto avatto bahullayati. [427] So kho aham aggivessana olarikam aharam aharetva balam gahetva vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja vihasim . evarupapi kho me aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati . vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam ... tatiyam @Footnote: 1 Ma. evam. 2 Ma. aharesim. 3 Ma. yam kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page459.

Jhanam ... catuttham jhanam upasampajja vihasim . evarupapi kho me aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati. So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte pubbenivasanussatinanaya cittam abhininnamesim . so anekavihitam pubbenivasam anussarami seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo .pe. iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarami . ayam kho me aggivessana rattiya pathame yame pathama vijja adhigata avijja vihata vijja uppanna tamo vihato aloko uppanno yathatam appamattassa atapino pahitattassa viharato . evarupapi kho me aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati. [428] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte sattanam cutupapatananaya cittam abhininnamesim . so dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passami cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate yathakammupage satte pajanami .pe. ayam kho me aggivessana rattiya majjhime yame dutiya vijja adhigata avijja vihata vijja uppanna tamo vihato aloko uppanno yathatam appamattassa atapino pahitattassa viharato . evarupapi kho me

--------------------------------------------------------------------------------------------- page460.

Aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati. [429] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnamesim . so idam dukkhanti yathabhutam abbhannasim ayam dukkhasamudayoti yathabhutam abbhannasim ayam dukkhanirodhoti yathabhutam abbhannasim ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam abbhannasim ime asavati yathabhutam abbhannasim ayam asavasamudayoti yathabhutam abbhannasim ayam asavanirodhoti yathabhutam abbhannasim ayam asavanirodhagamini patipadati yathabhutam abbhannasim . tassa me evam janato evam passato kamasavapi cittam vimuccittha bhavasavapi cittam vimuccittha avijjasavapi cittam vimuccittha .pe. naparam itthattayati abbhannasim . ayam kho me aggivessana rattiya pacchime yame tatiya vijja adhigata avijja vihata vijja uppanna tamo vihato aloko uppanno yathatam appamattassa atapino pahitattassa viharato . evarupapi kho me aggivessana uppanna sukha vedana cittam na pariyadaya titthati. [430] Abhijanami kho panaham aggivessana anekasataya parisaya dhammam deseta . apissu mam ekameko evam mannati mamevarabbha samano gotamo dhammam desetiti . na kho panetam aggivessana evam datthabbam yavadeva vinnapanatthaya tathagato sammadeva tesam 1- @Footnote: 1 Ma. paresam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page461.

Dhammam desetiti . so kho aham aggivessana tassayeva gathaya pariyosane tasmimyeva purimasmim samadhinimitte ajjhattameva cittam santhapemi sannisidami samadahami ekodim karomi yena sudam niccakappam viharamiti . okappaniyametam bhoto gotamassa yathatam arahato sammasambuddhassa abhijanati kho pana bhavam gotamo diva supitati . abhijanamaham aggivessana gimhanam pacchime mase pacchabhattam pindapatapatikkanto catugunam sanghatim pannapetva dakkhinena passena sato sampajano niddam okkamitati . etam kho bho gotama eke samanabrahmana sammohaviharasmim vadantiti . Na kho aggivessana ettavata sammulho va hoti asammulho va apica aggivessana yatha sammulho va hoti asammulho va tam sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti . evam bhoti kho saccako niganthaputto bhagavato paccassosi. [431] Bhagava etadavoca kathanca aggivessana sammulho hoti yassakassaci aggivessana ye asava sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya appahina tamaham sammulhoti vadami asavanam hi aggivessana appahana sammulho hoti . Yassa kassaci aggivessana ye asava sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya pahina tamaham asammulhoti vadami asavanam hi aggivessana pahana asammulho hoti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page462.

Tathagatassa kho aggivessana ye asava sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma . seyyathapi nama aggivessana talo matthakacchinno abhabbo puna virulhiya evameva kho aggivessana tathagatassa ye asava sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhammati. [432] Evam vutte saccako niganthaputto bhagavantam etadavoca acchariyam bho gotama abbhutam bho gotama yavancidam bhoto gotamassa evam asajja asajja vuccamanassa upanitehi vacanapathehi samudacariyamanassa chavivanno ceva pariyodayati mukhavanno ca vippasidati yathatam arahato sammasambuddhassa abhijanamaham bho gotama puranam kassapam vadena vadam samarabhita sopi maya vadena vadam samaraddho annenannam paticari bahiddha katham apanamesi kopanca dosanca appaccayanca patvakasi bhoto pana gotamassa evam asajja asajja vuccamanassa upanitehi vacanapathehi samudacariyamanassa chavivanno ceva pariyodayati mukhavanno ca vippasidati yathatam arahato sammasambuddhassa abhijanamaham bho gotama makkhalim gosalam ... ajitam kesakambalam ... Pakudham kaccayanam ... Sanjayam velatthaputtam ... nigantham nataputtam vadena vadam samarabhita sopi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page463.

Maya vadena vadam samaraddho annenannam paticari bahiddha katham apanamesi kopanca dosanca appaccayanca patvakasi bhoto pana gotamassa evam asajja asajja vuccamanassa upanitehi vacanapathehi samudacariyamanassa chavivanno ceva pariyodayati mukhavanno ca vippasidati yathatam arahato sammasambuddhassa handa cadani mayam bho gotama gacchama bahukicca [1]- bahukaraniyati . Yassadani tvam aggivessana kalam mannasiti. Atha kho saccako niganthaputto bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana pakkamiti. Mahasaccakasuttam nitthitam chattham. --------- @Footnote: 1 Ma. mayam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page464.

Culatanhasankhayasuttam [433] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame migaramatu pasade . atha kho sakko devanamindo yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi . ekamantam thito kho sakko devanamindo bhagavantam etadavoca kittavata nu kho bhante bhikkhu sankhittena tanhasankhayavimutto hoti accantanittho accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti. [434] Idha devanaminda bhikkhuno sutam hoti sabbe dhamma nalam abhinivesayati evance tam devanaminda bhikkhuno sutam hoti sabbe dhamma nalam abhinivesayati so sabbam dhammam abhijanati sabbam dhammam abhinnaya sabbam dhammam parijanati sabbam dhammam parinnaya yankinci vedanam vedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va so tasu vedanasu aniccanupassi viharati viraganupassi viharati nirodhanupassi viharati patinissagganupassi viharati so tasu vedanasu aniccanupassi viharanto viraganupassi viharanto nirodhanupassi viharanto patinissagganupassi viharanto na kinci loke upadiyati anupadiyam na paritassati aparitassam paccattanneva parinibbayati khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page465.

Itthattayati pajanati ettavata kho devanaminda bhikkhu sankhittena tanhasankhayavimutto hoti accantanittho accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti . Atha kho sakko devanamindo bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayi. [435] Tena kho pana samayena ayasma mahamoggallano bhagavato avidure nisinno hoti . Atha kho ayasmato mahamoggallanassa etadahosi kinnu kho so yakkho bhagavato bhasitam abhisamecca anumodati udahu no yannunaham tam yakkham janeyyam yadi va so yakkho bhagavato bhasitam abhisamecca anumodati yadi va noti . Atha kho ayasma mahamoggallano seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva pubbarame migaramatu pasade antarahito devesu tavatimsesu paturahosi. {435.1} Tena kho pana samayena sakko devanamindo ekapundarike uyyane dibbehi pancahi turiyasatehi samappito samangibhuto paricareti. Addasa kho sakko devanamindo ayasmantam mahamoggallanam duratova agacchantam disvana tani dibbani panca turiyasatani patipanametva yenayasma mahamoggallano tenupasankami upasankamitva ayasmantam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page466.

Mahamoggallanam etadavoca ehi kho marisa moggallana svagatam marisa moggallana cirassam kho marisa moggallana imam pariyayamakasi yadidam idhagamanaya nisida marisa moggallana idamasanam pannattanti . nisidi kho ayasma mahamoggallano pannatte asane . sakkopi kho devanamindo annataram nicam asanam gahetva ekamantam nisidi. [436] Ekamantam nisinnam kho sakkam devanamindam ayasma mahamoggallano etadavoca yathakatham pana [1]- te kosiya bhagava sankhittena tanhasankhayavimuttim abhasi sadhu mayampi etissa kathaya bhagino assama savanayati . mayam kho marisa moggallana bahukicca bahukaraniya appevanama sakena karaniyena apica devanamyeva tavatimsanam karaniyena apica marisa moggallana sussutamyeva hoti sugahitam sumanasikatam supadharitam yanno kho khippameva antaradhayati bhutapubbam marisa moggallana devasurasangamo samupabyulho 2- ahosi tasmim kho pana marisa moggallana sangame deva jinimsu asura parajinimsu so kho aham marisa moggallana devasurasangamam 3- abhivijinitva vijitasangamo tato patinivattitva vejayantam nama pasadam mapesim vejayantassa kho pana marisa moggallana pasadassa ekasatam niyyuham ekamekasmim niyyuhe satta satta kutagarasatani ekamekasmim kutagare satta satta @Footnote: 1 Ma. kho. 2 Ma. samupabyulho. 3 Ma. tam sangamam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page467.

Accharayo ekamekissa accharaya satta satta paricarikayo iccheyyasi no tvam marisa moggallana vejayantassa pasadassa ramaneyyakam datthunti . adhivasesi kho ayasma mahamoggallano tunhibhavena. [437] Atha kho sakko ca devanamindo vessavanno ca maharaja ayasmantam mahamoggallanam purakkhatva yena vejayanto pasado tenupasankamimsu . addasasum kho sakkassa devanamindassa paricarikayo ayasmantam mahamoggallanam duratova agacchantam disvana ottappamana hiriyamana sakam sakam ovarakam pavisimsu . Seyyathapi nama sunisa sassuram disva ottappati hiriyati evameva sakkassa devanamindassa paricarikayo ayasmantam mahamoggallanam disva ottappamana hiriyamana sakam sakam ovarakam pavisimsu. {437.1} Atha kho sakko ca devanamindo vessavanno ca maharaja ayasmantam mahamoggallanam vejayante pasade anucankamapenti anucarapenti idampi marisa moggallana passa vejayantassa pasadassa ramaneyyakam idampi marisa moggallana passa vejayantassa pasadassa ramaneyyakanti . sobhatidam ayasmato kosiyassa yathatam pubbe katapunnassa manussapi kincideva ramaneyyakam disva evamahamsu sobhati vata bho yatha devanam tavatimsananti tayidam ayasmato kosiyassa sobhati yathatam pubbe katapunnassati . atha kho ayasmato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page468.

Mahamoggallanassa etadahosi atibalham kho ayam yakkho pamatto viharati yannunaham imam yakkham samvejeyyanti . atha kho ayasma mahamoggallano tatharupam iddhabhisankharam abhisankhareti 1- yatha vejayantam pasadam padangutthakena sankampesi sampakampesi sampavedhesi . atha kho sakko ca devanamindo vessavanno ca maharaja deva ca tavatimsa acchariyabbhutacittajata ahesum acchariyam vata bho abbhutam vata bho samanassa mahiddhikata mahanubhavata yatra hi nama dibbabhavanam padangutthakena sankampessati sampakampessati sampavedhessatiti. [438] Atha kho ayasma mahamoggallano sakkam devanamindam samviggam lomahatthajatam viditva sakkam devanamindam etadavoca yathakatham pana kosiya bhagava sankhittena tanhasankhayavimuttim abhasi sadhu mayampi etissa kathaya bhagino assama savanayati . idhaham marisa moggallana yena bhagava tenupasankamim upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasim ekamantam thito kho aham marisa moggallana bhagavantam etadavocam kittavata nu kho bhante bhikkhu sankhittena tanhasankhayavimutto hoti accantanittho accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti {438.1} evam vutte marisa moggallana bhagava mam etadavoca idha devanaminda bhikkhuno sutam hoti sabbe dhamma @Footnote: 1 Ma. abhisankhasi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page469.

Nalam abhinivesayati evance tam devanaminda bhikkhuno sutam hoti sabbe dhamma nalam abhinivesayati so sabbam dhammam abhijanati sabbam dhammam abhinnaya sabbam dhammam parijanati sabbam dhammam parinnaya yankinci vedanam vedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va so tasu vedanasu aniccanupassi viharati viraganupassi viharati nirodhanupassi viharati patinissagganupassi viharati so tasu vedanasu aniccanupassi viharanto viraganupassi viharanto nirodhanupassi viharanto patinissagganupassi viharanto na kinci loke upadiyati anupadiyam na paritassati aparitassam paccattanneva parinibbayati khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati ettavata kho devanaminda bhikkhu sankhittena tanhasankhayavimutto hoti accantanittho accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti evam kho me marisa moggallana bhagava sankhittena tanhasankhayavimuttim abhasiti. {438.2} Atha kho ayasma mahamoggallano sakkassa devanamindassa bhasitam abhinanditva anumoditva seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva devesu tavatimsesu antarahito pubbarame migaramatu pasade paturahosi . atha kho sakkassa devanamindassa paricarikayo acirapakkante ayasmante mahamoggallane sakkam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page470.

Devanamindam etadavocum eso nu kho te marisa so bhagava satthati . na kho me marisa so bhagava sattha sabrahmacari me eso ayasma mahamogallanoti . labha [1]- te marisa suladdham te marisa yassa te sabrahmacari evam mahiddhiko evam mahanubhavo aho nuna te so bhagava satthati. [439] Atha kho ayasma mahamoggallano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . Ekamantam nisinno kho ayasma mahamoggallano bhagavantam etadavoca abhijanati no bhante bhagava ahunanneva annatarassa mahesakkhassa yakkhassa sankhittena tanhasankhayavimuttim bhasitati. {439.1} Abhijanamaham moggallana idha sakko devanamindo yenaham tenupasankami upasankamitva mam abhivadetva ekamantam atthasi ekamantam thito kho moggallana sakko devanamindo mam etadavoca kittavata nu kho bhante bhikkhu sankhittena tanhasankhayavimutto hoti accantanittho accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti {439.2} evam vutte aham moggallana sakkam devanamindam etadavocam idha devanaminda bhikkhuno sutam hoti sabbe dhamma nalam abhinivesayati evance tam devanaminda bhikkhuno sutam hoti sabbe dhamma nalam abhinivesayati so sabbam dhammam abhijanati sabbam dhammam abhinnaya sabbam dhammam @Footnote: 1 Po. vata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page471.

Parijanati sabbam dhammam parinnaya yankinci vedanam vedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va so tasu vedanasu aniccanupassi viharati viraganupassi viharati nirodhanupassi viharati patinissagganupassi viharati so tasu vedanasu aniccanupassi viharanto viraganupassi viharanto nirodhanupassi viharanto patinissagganupassi viharanto na kinci loke upadiyati anupadiyam na paritassati aparitassam paccattanneva parinibbayati khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati ettavata kho devanaminda bhikkhu sankhittena tanhasankhayavimutto hoti accantanittho accantayogakkhemi accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti evam kho aham moggallana abhijanami sakkassa devanamindassa sankhittena tanhasankhayavimuttim bhasitati. {439.3} Idamavoca bhagava attamano ayasma mahamoggallano bhagavato bhasitam abhinanditi. Culatanhasankhayasuttam nitthitam sattamam. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page472.

Mahatanhasankhayasuttam [440] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena satissa nama bhikkhuno kevattaputtassa evarupam papakam ditthigatam uppannam hoti tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti . assosum kho sambahula bhikkhu satissa nama bhikkhuno kevattaputtassa evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti. {440.1} Atha kho te bhikkhu yena sati bhikkhu kevattaputto tenupasankamimsu upasankamitva satim bhikkhum kevattaputtam etadavocum saccam kira te avuso sati evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti . evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti . Atha kho te bhikkhu satim bhikkhum kevattaputtam etasma papaka ditthigata vivecetukama samanuyunjanti samanuggahanti samanubhasanti ma evamavuso sati avaca ma bhagavantam abbhacikkhi na hi sadhu bhagavato abbhakkhanam na hi bhagava evam vadeyya anekapariyayena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page473.

Avuso sati paticcasamuppannam vinnanam vuttam bhagavata annatra paccaya natthi vinnanassa sambhavoti . evampi kho sati bhikkhu kevattaputto tehi bhikkhuhi samanuyunjiyamano samanuggahiyamano samanubhasiyamano tadeva papakam ditthigatam thamasa paramassa 1- abhinivissa voharati evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti. [441] Yato kho te bhikkhu nasakkhimsu satim bhikkhum kevattaputtam etasma papaka ditthigata vivecetum atha te bhikkhu yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinna kho te bhikkhu bhagavantam etadavocum satissa nama bhante bhikkhuno kevattaputtassa evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti [2]- atha kho mayam bhante yena sati bhikkhu kevattaputto tenupasankamimha upasankamitva satim bhikkhum kevattaputtam etadavocumha saccam kira te avuso sati evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti evam vutte bhante sati bhikkhu kevattaputto amhe etadavoca evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam @Footnote: 1 Po. Ma. sabbattha paramasa. 2 Ma. assumha kho mayam bhante satissa kira nama @bhikkhuno kevattaputtassa evarupam papakam ... samsarati anannanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page474.

Ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti atha kho mayam bhante satim bhikkhu kevattaputtam etasma papaka ditthigata vivecetukama samanuyunjimha samanuggahimha samanubhasimha ma evam avuso sati avaca ma bhagavantam abbhacikkhi na hi sadhu bhagavato abbhakkhanam na hi bhagava evam vadeyya anekapariyayena avuso sati paticcasamuppannam vinnanam vuttam bhagavata annatra paccaya natthi vinnanassa sambhavoti evampi kho bhante sati bhikkhu kevattaputto amhehi samanuyunjiyamano samanuggahiyamano samanubhasiyamano tadeva papakam ditthigatam thamasa paramassa abhinivissa voharati evam bya kho aham avuso bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti yato kho mayam bhante nasakkhimha satim bhikkhum kevattaputtam etasma papaka ditthigata vivecetum atha mayam etamattham bhagavato arocemati. [442] Atha kho bhagava annataram bhikkhum amantesi ehi tvam bhikkhu mama vacanena satim bhikkhum kevattaputtam amantehi sattha tam avuso sati amantetiti . evam bhanteti kho so bhikkhu bhagavato patissutva yena sati bhikkhu kevattaputto tenupasankami upasankamitva satim bhikkhum kevattaputtam etadavoca sattha tam avuso sati amantetiti . evamavusoti kho sati bhikkhu kevattaputto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page475.

Tassa bhikkhuno patissutva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinnam kho satim bhikkhum kevattaputtam bhagava etadavoca saccam kira te sati evarupam papakam ditthigatam uppannam tathaham bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti . evam bya kho aham bhante bhagavata dhammam desitam ajanami yatha tadevidam vinnanam sandhavati samsarati anannanti. {442.1} Katamantam sati vinnananti . yvayam bhante vado vedeyyo tatra tatra kalyanapapakanam kammanam vipakam patisamvedetiti. Kassa nu kho nama tvam moghapurisa maya evam dhammam desitam ajanasi nanu maya moghapurisa anekapariyayena paticcasamuppannam vinnanam vuttam annatra paccaya natthi vinnanassa sambhavoti atha ca pana tvam moghapurisa attana duggahitena amhe ceva abbhacikkhasi attananca khanasi bahunca apunnam pasavasi tanhi te moghapurisa bhavissati digharatam ahitaya dukkhayati. [443] Atha kho bhagava bhikkhu amantesi tam kim mannatha bhikkhave apinayam sati bhikkhu kevattaputto usmikatopi imasmim dhammavinayeti . kinhi siya bhante no hetam bhanteti . Evam vutte sati bhikkhu kevattaputto tunhibhuto mankubhuto pattakkhandho adhomukho pajjhayanto appatibhano nisidi . atha kho bhagava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page476.

Satim bhikkhum kevattaputtam tunhibhutam mankubhutam pattakkhandham adhomukham pajjhayantam appatibhanam viditva satim bhikkhum kevattaputtam etadavoca pannayissasi kho tvam moghapurisa etena sakena papakena ditthigatena idhaham bhikkhu patipucchissamiti . atha kho bhagava bhikkhu amantesi tumhepi me bhikkhave evam dhammam desitam ajanatha yathayam sati bhikkhu kevattaputto attana duggahitena amhe ceva abbhacikkhati attananca khanati bahunca apunnam pasavatiti. {443.1} No hetam bhante anekapariyayena hi no bhante paticcasamuppannam vinnanam vuttam bhagavata annatra paccaya natthi vinnanassa sambhavoti . sadhu bhikkhave sadhu kho me tumhe bhikkhave evam dhammam desitam ajanatha anekapariyayena hi bhikkhave paticcasamuppannam [1]- vuttam maya annatra paccaya natthi vinnanassa sambhavoti atha ca panayam sati bhikkhu kevattaputto attana duggahitena amhe ceva abbhacikkhati attananca khanati bahunca apunnam pasavati tanhi tassa moghapurisassa bhavissati digharattam ahitaya dukkhaya. [444] Yannadeva bhikkhave paccayam paticca uppajjati vinnanam tena teneva [2]- sankhyam gacchati cakkhunca paticca rupe ca uppajjati vinnanam cakkhuvinnanantveva sankhyam gacchati sotanca paticca sadde ca uppajjati vinnanam sotavinnanantveva sankhyam gacchati ghananca paticca gandhe ca uppajjati vinnanam ghanavinnanantveva @Footnote: 1 Ma. vinnanam. 2 Ma. vinnanam tveva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page477.

Sankhyam gacchati jivhanca paticca rase ca uppajjati vinnanam jivhavinnanantveva sankhyam gacchati kayanca paticca photthabbe ca uppajjati vinnanam kayavinnanantveva sankhyam gacchati mananca paticca dhamme ca uppajjati vinnanam manovinnanantveva sankhyam gacchati . seyyathapi bhikkhave yannadeva [1]- paticca aggi jalati tena teneva sankhyam gacchati katthanca paticca aggi jalati katthaggitveva sankhyam gacchati sakalikanca paticca aggi jalati sakalikaggitveva sankhyam gacchati tinanca paticca aggi jalati tinaggitveva sankhyam gacchati gomayanca paticca aggi jalati gomayaggitveva sankhyam gacchati thusanca paticca aggi jalati thusaggitveva sankhyam gacchati sankaranca paticca aggi jalati sankaraggitveva sankhyam gacchati {444.1} evameva kho bhikkhave yannadeva paccayam paticca uppajjati vinnanam tena teneva sankhyam gacchati cakkhunca paticca rupe ca uppajjati vinnanam cakkhuvinnanantveva sankhyam gacchati sotanca paticca sadde ca uppajjati vinnanam sotavinnanantveva sankhyam gacchati ghananca paticca gandhe ca uppajjati vinnanam ghanavinnanantveva sankhyam gacchati jivhanca paticca rase ca uppajjati vinnanam jivhavinnanantveva sankhyam gacchati kayanca paticca photthabbe ca uppajjati vinnanam kayavinnanantveva sankhyam gacchati mananca paticca dhamme ca uppajjati vinnanam manovinnanantveva sankhyam gacchati. @Footnote: 1 Ma. paccayam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page478.

[445] Bhutamidam bhikkhave passathati . evam bhante . Tadaharasambhavanti bhikkhave passathati . evam bhante. Tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti bhikkhave passathati . evam bhante . Bhutamidam nossuti bhikkhave kankhato uppajjati vicikicchati . evam bhante . tadaharasambhavam nossuti bhikkhave kankhato uppajjati vicikicchati . evam bhante . tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammam nossuti bhikkhave kankhato uppajjati vicikicchati . evam bhante . Bhutamidanti bhikkhave yathabhutam sammappannaya passato ya vicikiccha sa pahiyatiti . evam bhante . tadaharasambhavanti bhikkhave yathabhutam sammappannaya passato ya vicikiccha sa pahiyatiti. {445.1} Evam bhante . Tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti bhikkhave yathabhutam sammappannaya passato ya vicikiccha sa pahiyatiti. Evam bhante . bhutamidanti bhikkhave itipi vo ettha nibbicikicchati. Evam bhante . tadaharasambhavanti bhikkhave itipi vo ettha nibbicikicchati . evam bhante . tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti bhikkhave itipi vo ettha nibbicikicchati . evam bhante . bhutamidanti bhikkhave yathabhutam sammappannaya suditthanti . Evam bhante . tadaharasambhavanti bhikkhave yathabhutam sammappannaya suditthanti . evam bhante . tadaharanirodha yam bhutam tam nirodhadhammanti bhikkhave yathabhutam sammappannaya suditthanti . evam bhante .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page479.

Imance tumhe bhikkhave ditthim evam parisuddham evam pariyodatam alliyetha kelayetha dhaneyyatha 1- mamayetha api nu tumhe bhikkhave kullupamam dhammam desitam ajaneyyatha nittharanatthaya no gahanatthayati. No hetam bhante . imance tumhe bhikkhave ditthim evam parisuddham evam pariyodatam na alliyetha na kelayetha na dhaneyyatha na mamayetha api nu me tumhe bhikkhave kullupamam dhammam desitam ajaneyyatha nittharanatthaya no gahanatthayati. Evam bhante. [446] Cattarome bhikkhave ahara bhutanam va sattanam thitiya sambhavesinam va sattanam anuggahaya . katame cattaro . Kavalinkaro aharo olariko va sukhumo va phasso dutiyo manosancetana tatiya vinnanam catuttham . ime ca bhikkhave cattaro ahara kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava ime cattaro ahara tanhanidana tanhasamudaya tanhajatika tanhapabhava . tanha cayam bhikkhave kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava . tanha vedananidana vedanasamudaya vedanajatika vedanapabhava . vedana cayam bhikkhave kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava . vedana phassanidana phassasamudaya phassajatika phassapabhava . phasso cayam bhikkhave kimnidano kimsamudayo kimjatiko kimpabhavo . phasso salayatananidano salayatanasamudayo salayatanajatiko salayatanapabhavo . salayatanancidam bhikkhave kimnidanam @Footnote: 1 Ma. dhanayetha. sabbattha idisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page480.

Kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam . salayatanam namarupanidanam namarupasamudayam namarupajatikam namarupapabhavam . namarupancidam bhikkhave kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam . namarupam vinnananidanam vinnanasamudayam vinnanajatikam vinnanapabhavam . vinnanancidam bhikkhave kimnidanam kimsamudayam kimjatikam kimpabhavam . vinnanam sankharanidanam sankharasamudayam sankharajatikam sankharapabhavam . sankhara cime bhikkhave kimnidana kimsamudaya kimjatika kimpabhava . sankhara avijjanidana avijjasamudaya avijjajatika avijjapabhava . iti kho bhikkhave avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [447] Jatipaccaya jaramarananti iti kho panetam vuttam jatipaccaya nu kho bhikkhave jaramaranam no va katham va ettha hotiti . jatipaccaya bhante jaramaranam evam no ettha hoti jatipaccaya jaramarananti . bhavapaccaya jatiti iti kho panetam vuttam bhavapaccaya nu kho bhikkhave jati no va katham va ettha hotiti . bhavapaccaya bhante jati evam no ettha hoti bhavapaccaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page481.

Jatiti. {447.1} Upadanapaccaya bhavoti iti kho panetam vuttam upadanapaccaya nu kho bhikkhave bhavo no va katham va ettha hotiti. Upadanapaccaya bhante bhavo evam no ettha hoti upadanapacacya bhavoti . tanhapaccaya upadananti iti kho panetam vuttam tanhapaccaya nu kho bhikkhave upadanam no va katham va ettha hotiti . tanhapaccaya bhante upadanam evam no ettha hoti tanhapaccaya upadananti . vedanapaccaya tanhati iti kho panetam vuttam vedanapaccaya nu kho bhikkhave tanha no va katham va ettha hotiti. {447.2} Vedanapaccaya bhante tanha evam no ettha hoti vedanapaccaya tanhati . phassapaccaya vedanati iti kho panetam vuttam phassapaccaya nu kho bhikkhave vedana no va katham va ettha hotiti . phassapaccaya bhante vedana evam no ettha hoti phassapaccaya vedanati . Salayatanapaccaya phassoti iti kho panetam vuttam salayatanapaccaya nu kho bhikkhave phasso no va katham va ettha hotiti. Salayatanapaccaya bhante phasso evam no ettha hoti salayatanapaccaya phassoti . Namarupapaccaya salayatananti iti kho panetam vuttam namarupapaccaya nu kho bhikkhave salayatanam no va katham va ettha hotiti . Namarupapaccaya bhante salayatanam evam no ettha hoti namarupapaccaya salayatananti . vinnanapaccaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page482.

Namarupanti iti kho panetam vuttam vinnanapaccaya nu kho bhikkhave namarupam no va katham va ettha hotiti . vinnanapaccaya bhante namarupam evam no ettha hoti vinnanapaccaya namarupanti. {447.3} Sankharapaccaya vinnananti iti kho panetam vuttam sankharapaccaya nu kho bhikkhave vinnanam no va katham va ettha hotiti . sankharapaccaya bhante vinnanam evam no ettha hoti sankharapaccaya vinnananti . avijjapaccaya sankharati iti kho panetam vuttam avijjapaccaya nu kho bhikkhave sankhara no va katham va ettha hotiti . avijjapaccaya bhante sankhara evam no ettha hoti avijjapaccaya sankharati. [448] Sadhu bhikkhave iti kho bhikkhave tumhepi evam vadetha ahampi evam vadami imasmim sati idam hoti imassuppada idam uppajjati yadidam avijjapaccaya sankhara sankharapaccaya vinnanam vinnanapaccaya namarupam namarupapaccaya salayatanam salayatanapaccaya phasso phassapaccaya vedana vedanapaccaya tanha tanhapaccaya upadanam upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . Avijjaya tveva asesaviraganirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho vinnananirodha namarupanirodho namarupanirodha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page483.

Salayatananirodho salayatananirodha phassanirodho phassanirodha vedananirodho vedananirodha tanhanirodho tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [449] Jatinirodha jaramarananirodhoti iti kho panetam vuttam jatinirodha nu kho bhikkhave jaramarananirodho no va katham va ettha hotiti . jatinirodha bhante jaramarananirodho evam no ettha hoti jatinirodha jaramarananirodhoti . bhavanirodha jatinirodhoti iti kho panetam vuttam bhavanirodha nu kho bhikkhave jatinirodho no va katham va ettha hotiti . bhavanirodha bhante jatinirodho evam no ettha hoti bhavanirodha jatinirodhoti . Upadananirodha bhavanirodhoti iti kho panetam vuttam upadananirodha nu kho bhikkhave bhavanirodho no va katham va ettha hotiti . Upadananirodha bhavanirodho evam no ettha hoti upadananirodha bhavanirodhoti . tanhanirodha upadananirodhoti iti kho panetam vuttam tanhanirodha nu kho bhikkhave upadananirodho no va katham va ettha hotiti. {449.1} Tanhanirodha bhante upadananirodho evam no ettha hoti tanhanirodha upadananirodhoti . vedananirodha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page484.

Tanhanirodhoti iti kho panetam vuttam vedananirodha nu kho bhikkhave tanhanirodho no va katham va ettha hotiti. Vedananirodha bhante tanhanirodho evam no ettha hoti vedananirodha tanhanirodhoti. Phassanirodha vedananirodhoti iti kho panetam vuttam phassanirodha nu kho bhikkhave vedananirodho no va katham va ettha hotiti. Phassanirodha bhante vedananirodho evam no ettha hoti phassanirodha vedananirodhoti. Salayatananirodha phassanirodhoti iti kho panetam vuttam salayatananirodha nu kho bhikkhave phassanirodho no va katham va ettha hotiti. Salayatananirodha bhante phassanirodho evam no ettha hoti salayatananirodha phassanirodhoti. {449.2} Namarupanirodha salayatananirodhoti iti kho panetam vuttam namarupanirodha nu kho bhikkhave salayatananirodho no va katham va ettha hotiti . namarupanirodha bhante salayatananirodho evam no ettha hoti namarupanirodha salayatananirodhoti . vinnananirodha namarupanirodhoti iti kho panetam vuttam vinnananirodha nu kho bhikkhave namarupanirodho no va katham va ettha hotiti. Vinnananirodha bhante namarupanirodho evam no ettha hoti vinnananirodha namarupanirodhoti . sankharanirodha vinnananirodhoti {449.3} iti kho panetam vuttam sankharanirodha nu kho bhikkhave vinnananirodho no va katham va ettha hotiti . sankharanirodha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page485.

Bhante vinnananirodho evam no ettha hoti vinnananirodha namarupanirodhoti . sankharanirodha namarupanirodhoti iti kho panetam vuttam sankharanirodha nu kho bhikkhave vinnananirodho no va katham va ettha hotiti . sankharanirodha bhante vinnananirodho evam no ettha hoti sankharanirodha vinnananirodhoti . Avijjanirodha sankharanirodhoti iti kho panetam vuttam avijjanirodha nu kho bhikkhave sankharanirodho no va katham va ettha hotiti . avijjanirodha bhante sankharanirodho evam no ettha hoti avijjanirodha sankharanirodhoti. [450] Sadhu bhikkhave iti kho bhikkhave tumhepi evam vadetha ahampi evam vadami imasmim asati idam na hoti imassa nirodha idam nirujjhati yadidam avijjanirodha sankharanirodho sankharanirodha vinnananirodho vinnananirodha namarupanirodho namarupanirodha salayatananirodho salayatananirodha phassanirodho phassanirodha vedananirodho vedananirodha tanhanirodho tanhanirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. [451] Api nu tumhe bhikkhave evam jananta evam passanta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page486.

Pubbantam va patidhaveyyatha ahesumha nu kho mayam atitamaddhanam na nu kho ahesumha atitamaddhanam kim nu kho ahesumha atitamaddhanam katham nu kho ahesumha atitamaddhanam kim hutva kim ahesumha nu kho mayam atitamaddhananti . no hetam bhante . Api nu tumhe bhikkhave evam jananta evam passanta aparantam va patidhaveyyatha bhavissama nu kho mayam anagatamaddhanam na nu kho bhavissama anagatamaddhanam kim nu kho bhavissama anagatamaddhanam katham nu kho bhavissama anagatamaddhanam kim hutva kim bhavissama nu kho mayam anagatamaddhananti. {451.1} No hetam bhante. Api nu tumhe bhikkhave evam jananta evam passanta etarahi va paccuppannaddhanam arabbha ajjhattam kathamkathi assatha aham nu khosmi no nu khosmi kinnu khosmi katham nu khosmi ayam nu kho satto kuto agato so kuhingami bhavissatiti. No hetam bhante . api nu tumhe bhikkhave evam jananta evam passanta evam vadeyyatha sattha no garu satthu garaveneva 1- mayam evam vadeyyamati 2- . no hetam bhante . api nu tumhe bhikkhave evam jananta evam passanta evam vadeyyatha samano evamaha samana ca na ca mayam evam vademati . no hetam bhante . Api nu tumhe bhikkhave evam jananta evam passanta annam @Footnote: 1 Ma. garavena ca. 2 Ma. vademati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page487.

Sattharam uddiseyyathati . no hetam bhante . Api nu tumhe bhikkhave evam jananta evam passanta yani tani puthusamanabrahmananam vattakotuhalamangalani tani sarato paccagaccheyyathati . No hetam bhante . nanu bhikkhave yadeva tumhakam samam natam samam dittham samam viditam tadeva tumhe vadeyyathati 1- . evam bhante. Sadhu bhikkhave upanita kho me tumhe bhikkhave imina sanditthikena dhammena akalikena ehipassikena opanayikena paccattam veditabbena vinnuhi sanditthiko ayam bhikkhave dhammo akaliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vinnuhiti iti yantam vuttam idametam paticca vuttam. [452] Tinnam kho pana bhikkhave sannipata gabbhassavakkanti hoti . idha matapitaro ca sannipatita honti mata ca na utuni hoti gandhabbo ca na paccupatthito hoti neva tava gabbhassavakkanti hoti. Idha matapitaro ca sannipatita honti mata ca utuni hoti gandhabbo ca na paccupatthito hoti neva tava gabbhassavakkanti hoti. Yato ca kho bhikkhave matapitaro ca sannipatita honti mata ca utuni hoti gandhabbo ca paccupatthito hoti evam tinnam sannipata gabbhassavakkanti hoti . tamenam bhikkhave mata nava va dasa va mase gabbham kucchina pariharati mahata samsayena garubharam tamenam bhikkhave mata navannam @Footnote: 1 Ma. vadethati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page488.

Va dasannam va masanam accayena vijayati mahata samsayena garubharam tamenam jatam samanam sakena lohitena posesi. [453] Lohitanhetam bhikkhave ariyassa vinaye yadidam matu thannam . sa kho so bhikkhave kumaro vuddhimanvaya indriyanam paripakamanvaya yani tani kumarakanam kilapanakani tehi kilati seyyathidam vankam ghatikam mokkhacikam cingulikam 1- pattalhakam rathakam dhanukam. Sa kho so bhikkhave kumaro vuddhimanvaya indriyanam paripakamanvaya pancahi kamagunehi samappito samangibhuto paricareti cakkhuvinneyyehi rupehi itthehi kantehi manapehi piyarupehi kamupasanhitehi rajaniyehi pemaniyehi sotavinneyyehi saddehi ... Ghanavinneyyehi gandhehi ... jivhavinneyyehi rasehi ... Kayavinneyyehi photthabbehi itthehi kantehi manapehi piyarupehi kamupasanhitehi rajaniyehi pemaniyehi. {453.1} So cakkhuna rupam disva piyarupe rupe sarajjati appiyarupe rupe byapajjati anupatthitakayasati ca viharati parittacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti . so evam anurodhavirodham samapanno yankinci vedanam vedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va . so tam vedanam abhinandati abhivadati ajjhosaya titthati . tassa tam vedanam abhinandato abhivadato ajjhosaya titthato uppajjati @Footnote: 1 Po. pingulikam. Ma. cingulakam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page489.

Nandi ya vedanasu nandi tadupadanam tassa upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparideva- dukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti . sotena saddam sutva ... Ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya piyarupe dhamme sarajjati appiyarupe dhamme byapajjati anupatthitakayasati ca viharati parittacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti. {453.2} So evam anurodhavirodham samapanno yankinci vedanam vedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va . So tam vedanam abhinandati abhivadati ajjhosaya titthati . tassa tam vedanam abhinandato abhivadato ajjhosaya titthato uppajjati nandi ya vedanasu nandi tadupadanam tassa upadanapaccaya bhavo bhavapaccaya jati jatipaccaya jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa sambhavanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. [454] Idha bhikkhave tathagato loke uppajjati araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava so imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page490.

Abhinna sacchikatva pavedeti so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti . tam dhammam sunati gahapati va gahapatiputto va annatarasmim va kule paccha jato . so tam dhammam sutva tathagate saddham patilabhati . so tena saddhapatilabhena samannagato iti patisancikkhati sambadho gharavaso rajapatho abbhokaso pabbajja nayidam sukaram agaram ajjhavasata ekantaparipunnam ekantaparisuddham sankhalikhitam brahmacariyam caritum yannunaham kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajeyyanti . so aparena samayena appam va bhogakkhandham pahaya mahantam va bhogakkhandham pahaya appam va natiparivattam pahaya mahantam va natiparivattam pahaya kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajati. [455] So evam pabbajito samano bhikkhunam sikkhasajivasamapanno panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati. {455.1} Adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti dinnadayi dinnapatikankhi athenena sucibhutena attana viharati. {455.2} Abrahmacariyam pahaya brahmacari hoti aracari virato methuna gamadhamma . Musavadam pahaya musavada pativirato hoti saccavadi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page491.

Saccasandho theto paccayiko avisamvadako lokassa. {455.3} Pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato hoti ito sutva na amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva na imesam akkhata amusam bhedaya iti bhinnanam va sandhata sahitanam va anuppadata samaggaramo samaggarato samagganandi samaggakaranim vacam bhasita hoti. {455.4} Pharusam vacam pahaya pharusaya vacaya pativirato hoti ya sa vaca nela kannasukha pemaniya hadayangama pori bahujanakanta bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita hoti. {455.5} Samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato hoti kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita hoti kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam. {455.6} [1]- Vijagamabhutagamasamarambha pativirato hoti. Ekabhattiko hoti rattuparato virato vikalabhojana . naccagitavaditavisukadassana pativirato hoti . malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana pativirato hoti . uccasayanamahasayana pativirato hoti . Jataruparajatapatiggahana pativirato hoti . amakadhannapatiggahana pativirato hoti . amakamamsapatiggahana pativirato hoti . Itthikumarikapatiggahana pativirato hoti . dasidasapatiggahana pativirato hoti . khettavatthupatiggahana pativirato hoti . Ajelakapatiggahana pativirato hoti . kukkutasukarapatiggahana pativirato hoti . hatthigavassavalavapatiggahana @Footnote: 1 Po. Ma. so.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page492.

Pativirato hoti . duteyyapahinagamananuyoga pativirato hoti . Kayavikkaya pativirato hoti . tulakutakamsakutamanakuta pativirato hoti . ukkotanavancananikatisaviyoga pativirato hoti . Chedanavadhabandhanaviparamosaalopasahasakara pativirato hoti. {455.7} So santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena [1]- yena yeneva pakkamati samadayeva pakkamati . seyyathapi nama pakkhi sakuno yena yeneva deti sapattabharova deti evameva bhikkhu santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena pindapatena [2]- yena yeneva pakkamati samadayeva pakkamati . so imina ariyena silakkhandhena samannagato ajjhattam anavajjasukham patisamvedeti. {455.8} So cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati . Sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... Manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjati . so imina ariyena indriyasamvarena samannagato ajjhattam @Footnote: 1-2 Ma. so.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page493.

Abyasekasukham patisamvedeti . so abhikkante patikkante sampajanakari hoti alokite vilokite sampajanakari hoti samminjite pasarite sampajanakari hoti sanghatipatta civaradharane sampajanakari hoti asite pite khayite sayite sampajanakari hoti uccarapassavakamme sampajanakari hoti gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakari hoti. [456] So imina ca ariyena silakkhandhena samannagato imina ca ariyena indriyasamvarena samannagato imina ca ariyena satisampajannena samannagato vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam . so pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati abhijjhaya cittam parisodheti . byapadapadosam pahaya abyapannacitto viharati sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodheti . thinamiddham pahaya vigatathinamiddho viharati alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodheti . uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato viharati ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodheti . vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page494.

[457] So ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati . Puna caparam bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati .pe. tatiyam jhanam ... catuttham jhanam upasampajja viharati. [458] So cakkhuna rupam disva piyarupe rupe na sarajjati appiyarupe rupe na byapajjati upatthitakayasati ca viharati appamanacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam pajanati yatthassa te papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti . so evam anurodhavirodhavippahino yankinci vedanam vedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va . so tam vedanam nabhinandati nabhivadati na ajjhosaya titthati . tassa tam vedanam anabhinandato anabhivadato na ajjhosaya titthato ya vedanasu nandi sa nirujjhati. Tassa nandinirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti . Sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya @Footnote: 1 Ma. sabbattha nanadi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page495.

Piyarupe dhamme na sarajjati appiyarupe dhamme na byapajjati upatthitakayasati ca viharati appamanacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam pajanati yatthassa te papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti . so evam anurodhavirodhavippahino yankinci vedanam vedeti sukham va dukkham va adukkhamasukham va . so tam vedanam nabhinandati nabhivadati na ajjhosaya titthati . tassa tam vedanam anabhinandato anabhivadato na ajjhosaya titthato ya vedanasu nandi sa nirujjhati . tassa nandinirodha upadananirodho upadananirodha bhavanirodho bhavanirodha jatinirodho jatinirodha jaramaranam sokaparidevadukkhadomanassupayasa nirujjhanti evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti . imam kho me tumhe bhikkhave sankhittena tanhasankhayavimuttim dharetha satim pana bhikkhum kevattaputtam mahatanhajalatanhasanghatapatimukkanti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahatanhasankhayasuttam nitthitam atthamam. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page496.

Mahaassapurasuttam [459] Evamme sutam ekam samayam bhagava angesu viharati assapuram nama anganam nigamo . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca samana samanati vo bhikkhave jano sanjanati tumhe ca pana ke tumheti puttha samana samanamhati patijanatha tesam vo bhikkhave evamsamannanam satam evampatinnanam satam ye dhamma samanakarana ca brahmanakarana ca te dhamme samadaya vattissama evanno ayam amhakam samanna ca sacca bhavissati patinna ca bhuta yesanca mayam civarapindapatasenasanagilanapaccaya- bhesajjaparikkhare 1- paribhunjama tesante kara amhesu mahapphala bhavissanti mahanisamsa amhakancevayam pabbajja avanjha bhavissati saphala saudrayati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti. [460] Katame ca bhikkhave dhamma samanakarana ca brahmanakarana ca . hirottappena samannagata bhavissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti . siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata alamettavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi [2]- kanci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca 3- tutthim apajjeyyatha arocayami vo @Footnote: 1 Ma. civara ... parikkharam. 2 Po. Ma. no. 3 Ma. sabbattha casaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page497.

Bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati 1- uttarim karaniye. [461] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . parisuddho no kayasamacaro bhavissati uttano vivato na ca chiddava samvuto ca taya ca pana parisuddhakayasamacarataya nevattanukkamsissama na param vambhissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro alamettavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca tutthim apajjeyyatha arocayami vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [462] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . parisuddho no vacisamacaro bhavissati uttano vivato na ca chiddava samvuto ca taya ca pana parisuddhavacisamacarataya nevattanukkamsissama na param vambhissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro parisuddho vacisamacaro alamettavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca tutthim apajjeyyatha arocayami @Footnote: 1 Po. sabbattha ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page498.

Vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [463] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . parisuddho no manosamacaro bhavissati uttano vivato na ca chiddava samvuto ca taya ca pana parisuddhamanosamacarataya nevattanukkamsissama na param vambhissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro parisuddho vacisamacaro parisuddho manosamacaro alametatavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca tutthim apajjeyyatha arocayami vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [464] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . parisuddho no ajivo bhavissati uttano vivato na ca chiddava samvuto ca taya ca pana parisuddhajivataya nevattanukkamsissama na param vambhissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro parisuddho vacisamacaro parisuddho manosamacaro parisuddho ajivo alamettavata katamettavata anuppatto no

--------------------------------------------------------------------------------------------- page499.

Samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca tutthim apajjeyyatha arocayami vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [465] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . indriyesu guttadvara bhavissama cakkhuna rupam disva na nimittaggahi nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjissama rakkhissama cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjissama . Sotena saddam sutva ... ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... kayena photthabbam phusitva ... manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjissama rakkhissama manindriyam manindriye samvaram apajjissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . Siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro parisuddho vacisamacaro parisuddho manosamacaro parisuddho ajivo indriyesumha guttadvara alamettavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page500.

Ca tutthim apajjeyyatha arocayami vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [466] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . bhojane mattannu bhavissama patisankha yoniso aharam aharissama neva davaya na madaya na mandanaya na vibhusanaya yavadeva imassa kayassa thitiya yapanaya vihimsuparatiya brahmacariyanuggahaya iti purananca vedanam patihankhama navanca vedanam na uppadessama yatra ca no bhavissati anavajjata ca phasuviharo cati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro parisuddho vacisamacaro parisuddho manosamacaro parisuddho ajivo indriyesumha guttadvara bhojane mattannuno alamettavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca tutthim apajjeyyatha arocayami vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [467] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . jagariyamanuyutta bhavissama divasam cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodhessama rattiya pathamam yamam cankamena nisajjaya avaraniyehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page501.

Dhammehi cittam parisodhessama rattiya majjhimam yamam dakkhinena passena sihaseyyam kappessama padena 1- padam accadhaya sata sampajana utthanasannam manasikaritva rattiya pacchimam yamam paccutthaya cankamena nisajjaya avaraniyehi dhammehi cittam parisodhessamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . siya kho pana bhikkhave tumhakam evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro parisuddho vacisamacaro parisuddho manosamacaro parisuddho ajivo indriyesumha guttadvara bhojane mattannuno jagariyam anuyutta alamettavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca tutthim apajjeyyatha arocayami vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [468] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . satisampajannena samannagata bhavissama abhikkante patikkante sampajanakari alokite vilokite sampajanakari samminjite pasarite sampajanakari sanghatipattacivaradharane sampajanakari asite pite khayite sayite sampajanakari uccarapassavakamme sampajanakari gate thite nisinne sutte jagarite bhasite tunhibhave sampajanakariti evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam . siya kho pana bhikkhave tumhakam @Footnote: 1 Ma. pade.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page502.

Evamassa hirottappenamha samannagata parisuddho no kayasamacaro parisuddho vacisamacaro parisuddho manosamacaro parisuddho ajivo indriyesumha guttadvara bhojane mattannuno jagariyam anuyutta satisampajannena samannagata alamettavata katamettavata anuppatto no samannattho natthi no kinci uttarim karaniyanti tavatakeneva ca tutthim apajjeyyatha arocayami vo bhikkhave pativedayami vo bhikkhave ma vo samannatthikanam satam samannattho parihayi sati uttarim karaniye. [469] Kinca bhikkhave uttarim karaniyam . idha bhikkhave bhikkhu vivittam senasanam bhajati arannam rukkhamulam pabbatam kandaram giriguham susanam vanapattham abbhokasam palalapunjam. So pacchabhattam pindapatapatikkanto nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva . so abhijjham loke pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati abhijjhaya cittam parisodheti . byapadapadosam pahaya abyapannacitto viharati sabbapanabhutahitanukampi byapadapadosa cittam parisodheti . thinamiddham pahaya vigatathinamiddho viharati alokasanni sato sampajano thinamiddha cittam parisodheti . uddhaccakukkuccam pahaya anuddhato viharati ajjhattam vupasantacitto uddhaccakukkucca cittam parisodheti . vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati akathamkathi kusalesu dhammesu vicikicchaya cittam parisodheti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page503.

[470] Seyyathapi bhikkhave puriso inam adaya kammante payojeyya tassa te kammanta sampajjeyyum 1- . so yani ca poranani inamulani tani ca byantikareyya siya cassa uttarim avasittham darabharanaya 2- . tassa evamassa aham kho pubbe inam adaya kammante payojesim tassa me te kammanta sampajjimsu soham yani ca poranani tani ca byantiakasim atthi ca pana me uttarim avasittham darabharanayati . so tatonidanam labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam. {470.1} Seyyathapi bhikkhave puriso abadhiko assa dukkhito balhagilano bhattancassa na chadeyya na cassa kaye balamatta . So aparena samayena tamha abadha mucceyya bhattancassa chadeyya siya cassa kaye balamatta . Tassa evamassa aham kho pubbe abadhiko ahosim dukkhito balhagilano bhattanca me na chadesi na ca me asi kaye balamatta somhi etarahi tamha abadha mutto bhattanca me chadesi atthi ca me kaye balamattati . so tatonidanam labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam. {470.2} Seyyathapi bhikkhave puriso bandhanagare bandho 3- assa . so aparena samayena tamha bandhana mucceyya sotthina abhayena na cassa kinci bhoganam vayo . tassa evamassa aham kho pubbe bandhanagare bandho ahosim somhi @Footnote: 1 Si. Yu. samijjheyyum. 2 Po. Ma. darabharanaya. 3 Ma. baddho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page504.

Etarahi tamha bandhana mutto sotthina abhayena natthi ca me kinci bhoganam vayoti . so tatonidanam labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam. {470.3} Seyyathapi bhikkhave puriso daso assa anattadhino paradhino na yenakamangamo . so aparena samayena tamha dasabya mucceyya attadhino aparadhino bhujisso yenakamangamo . tassa evamassa aham kho pubbe daso ahosim anattadhino paradhino na yenakamangamo somhi etarahi tamha dasabya mutto attadhino aparadhino bhujisso yenakamangamoti . So tatonidanam labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam. {470.4} Seyyathapi bhikkhave puriso sadhano sabhogo kantaraddhanamaggam patipajjeyya . so aparena samayena tamha kantara nitthareyya sotthina abhayena na cassa kinci bhoganam vayo . tassa evamassa aham kho pubbe sadhano sabhogo kantaraddhanamaggam patipajjim somhi etarahi tamha kantara nitthinno sotthina abhayena natthi ca me kinci bhoganam vayoti . so tatonidanam labhetha pamujjam adhigaccheyya somanassam . evam kho bhikkhave bhikkhu yatha inam yatha rogam yatha bandhanagaram yatha dasabyam yatha kantaraddhanamaggam ime panca nivarane appahine attani samanupassati. {470.5} Seyyathapi bhikkhave yatha ananannam yatha arogyam yatha bandhana mokkham yatha bhujissam yatha khemantabhumi 1- evameva kho bhikkhu ime panca @Footnote: 1 Ma. khemantabhumim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page505.

Nivarane pahine attani samanuppassati. [471] So ime panca nivarane pahaya cetaso upakkilese pannaya dubbalikarane vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati . So imameva kayam vivekajena pitisukhena abhisanneti 1- parisanneti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa vivekajena pitisukhena apphutam hoti . seyyathapi bhikkhave dakkho nhapako va nhapakantevasi va kamsathale nhaniyacunnani akiritva udakena paripphosakam paripphosakam sanneyya sayam nhaniyapindi sinehanuggata sinehapareta 2- santarabahira phuttha sinehena na ca paggharani evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam vivekajena pitisukhena abhisanneti parisanneti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa vivekajena pitisukhena apphutam hoti. [472] Puna caparam bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati . so imameva kayam samadhijena pitisukhena abhisanneti parisanneti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa samadhijena pitisukhena apphutam hoti . seyyathapi bhikkhave udakarahado gambhiro ubbhidodako @Footnote: 1 Yu. abhisandeti parisandetiti dissanti 2 Ma. snehanuggata snehapareta.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page506.

Tassa nevassa puratthimaya disaya udakassa ayamukham na pacchimaya disaya udakassa ayamukham na uttaraya disaya udakassa ayamukham na dakkhinaya disaya udakassa ayamukham devo pana kalena kalam sammadharam anupaveccheyya atha kho tamha ca udakarahada sita varidhara ubbhijjitva tameva udakarahadam sitena varina abhisanneyya 1- parisanneyya paripureyya paripphareyya nassa kinci sabbavato udakarahadassa sitena varina apphutam assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam samadhijena pitisukhena abhisanneti parisanneti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa samadhijena pitisukhena apphutam hoti. [473] Puna caparam bhikkhave bhikkhu pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati . so imameva kayam nippitikena sukhena abhisanneti parisanneti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa nippitikena sukhena apphutam hoti . seyyathapi bhikkhave uppaliniyam va paduminiyam va pundarikiniyam va appekaccani uppalani va padumani va pundarikani va udake jatani udake samvaddhani udakanuggatani antonimuggapositani yava ca agga yava ca @Footnote: 1 Yu. abhisandeyya parisandeyyati dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page507.

Mula sitena varina abhisannani parisannani paripurani paripphutani nassa kinci sabbavatam uppalanam va padumanam va pundarikanam va sitena varina apphutam assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam nippitikena sukhena abhisanneti parisanneti paripureti parippharati nassa kinci sabbavato kayassa nippitikena sukhena apphutam hoti. [474] Puna caparam bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati . so imameva kayam parisuddhena cetasa pariyodatena pharitva nisinno hoti nassa kinci sabbavato kayassa parisuddhena cetasa pariyodatena apphutam hoti . seyyathapi bhikkhave puriso odatena vatthena sisam parupitva nisinno assa nassa kinci sabbavato kayassa odatena vatthena apphutam assa evameva kho bhikkhave bhikkhu imameva kayam parisuddhena cetasa pariyodatena pharitva nisinno hoti nassa kinci sabbavato kayassa parisuddhena cetasa pariyodatena apphutam hoti. [475] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte pubbenivasanussatinanaya cittam abhininnameti . so anekavihitam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page508.

Pubbenivasam anussarati seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo .pe. Iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarati . Seyyathapi bhikkhave puriso sakamha gama annam gamam gaccheyya tamhapi gama annam gamam gaccheyya tamhapi gama sakamyeva gamam paccagaccheyya tassa evamassa aham kho sakamha gama amum gamam aganchim tatra evam atthasim evam nisidim evam abhasim evam tunhi ahosim tamhapi gama amum gamam aganchim tatrapi evam atthasim evam nisidim evam abhasim evam tunhi ahosim somhi tamha gama sakamyeva gamam paccagatoti evameva kho bhikkhave bhikkhu anekavihitam pubbenivasam anussarati seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo .pe. iti sakaram sauddesam anekavihitam pubbenivasam anussarati. [476] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte sattanam cutupapatananaya cittam abhininnameti . so dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passati cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate .pe. Yathakammupage satte pajanati . seyyathapi bhikkhave dve agara sadvara tattha cakkhuma puriso majjhe thito passeyya manusse geham pavisantepi nikkhamantepi anucankamantepi anusancarantepi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page509.

Anuvicarantepi evameva kho bhikkhave bhikkhu dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena satte passati cavamane upapajjamane hine panite suvanne dubbanne sugate duggate .pe. yathakammupage satte pajanati. [477] So evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane vigatupakkilese mudubhute kammaniye thite anenjappatte asavanam khayananaya cittam abhininnameti . so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati ime asavati yathabhutam pajanati ayam asavasamudayoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhoti yathabhutam pajanati ayam asavanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati. {477.1} Tassa evam janato evam passato kamasavapi cittam vimuccati bhavasavapi cittam vimuccati avijjasavapi cittam vimuccati vimuttasmim vimuttamiti nanam hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanati . seyyathapi bhikkhave pabbatasankhepe udakarahado accho vippasanno anavilo tattha cakkhuma puriso tire thito passeyya sippikasambukampi 1- sakkharakathalampi macchagumbampi titthantampi carantampi . tassa evamassa ayam kho udakarahado accho vippasanno anavilo tatrime sippikasambukapi sakkharakathalapi macchagumbapi @Footnote: 1 Ma. sippisambukampi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page510.

Titthantipi carantipiti evameva kho bhikkhave bhikkhu idam dukkhanti yathabhutam pajanati .pe. Naparam itthattayati pajanati. [478] Ayam vuccati bhikkhave bhikkhu samano itipi brahmano itipi nhatako itipi vedagu itipi sottiyo itipi ariyo itipi araha itipi . kathanca bhikkhave bhikkhu samano hoti . samitassa honti papaka akusala dhamma sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu samano hoti. {478.1} Kathanca bhikkhave bhikkhu brahmano hoti . Bahitassa honti papaka akusala dhamma sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu brahmano hoti. {478.2} Kathanca bhikkhave bhikkhu nhatako hoti . nhatassa honti papaka akusala dhamma sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu nhatako hoti. {478.3} Kathanca bhikkhave bhikkhu vedagu hoti. Viditassa honti papaka akusala dhamma sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu vedagu hoti. {478.4} Kathanca bhikkhave bhikkhu sottiyo hoti . nissutassa honti papaka akusala dhamma sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu sottiyo hoti. {478.5} Kathanca bhikkhave bhikkhu ariyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page511.

Hoti . arakassa honti papaka akusala dhamma sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu ariyo hoti. {478.6} Kathanca bhikkhave bhikkhu araha 1- hoti. Arakassa honti papaka akusala dhamma sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya evam kho bhikkhave bhikkhu araha 2- hotiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahaassapurasuttam nitthitam navamam. ---------- @Footnote: 1-2 Ma. araham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page512.

Culaassapurasuttam [479] Evamme sutam ekam samayam bhagava angesu viharati assapuram nama anganam nigamo . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti . bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum . bhagava etadavoca samana samanati vo bhikkhave jano sanjanati tumhe ca pana ke tumheti puttha samana samanamhati patijanatha tesam vo bhikkhave evamsamannanam satam evampatinnanam satam ya samanasamicipatipada tam patipadam patipajjissama evanno ayam amhakam samanna ca sacca bhavissati patinna ca bhuta yesanca mayam patta civarapindapatasenasana- gilanapaccayabhesajjaparikkhare 1- paribhunjama tesam te kara amhesu mahapphala bhavissanti mahanisamsa amhakancevayam pabbajja avanjha bhavissati saphala saudrayati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam. [480] Kathanca bhikkhave bhikkhu [2]- samicipatipadam patipanno hoti. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno abhijjhalussa abhijjha appahina hoti byapannacittassa byapado appahino hoti kodhanassa kodho appahino hoti upanahissa upanaho appahino hoti makkhissa makkho appahino hoti palasissa palaso appahino hoti issukissa issa appahina hoti maccharissa macchariyam appahinam @Footnote: 1 Ma. civarapindapata ... parikkharam. 2 Po. na. Ma. na samanasamicippatipadam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page513.

Hoti sathassa satheyyam appahinam hoti mayavissa maya appahina hoti papicchassa papika iccha appahina hoti micchaditthissa micchaditthi appahina hoti . imesam kho aham bhikkhave samanamalanam samanadosanam samanakasavanam 1- apayikanam thananam duggativedaniyanam appahana [2]- samanasamicipatipadam patipannoti na vadami . Seyyathapi bhikkhave matajannama avudhajatam ubhatodharam pitanissitam tadassa sanghatiya samparutam sampalivedhitam tathupamaham bhikkhave imassa bhikkhuno pabbajjam vadami. [481] Naham bhikkhave sanghatikassa sanghatidharanamattena samannam vadami . naham bhikkhave acelakassa acelakamattena samannam vadami. Naham bhikkhave rajojallikassa rajojallikamattena samannam vadami . Naham bhikkhave udakorohakassa udakorohamattena 3- samannam vadami. Naham bhikkhave rukkhamulikassa rukkhamulikamattena samannam vadami . naham bhikkhave abbhokasikassa abbhokasikamattena samannam vadami. {481.1} Naham bhikkhave ubbhatthakassa ubbhatthakamattena samannam vadami . naham bhikkhave pariyayabhattikassa pariyayabhattikamattena samannam vadami . naham bhikkhave mantajjhayikassa mantajjhayikamattena samannam vadami . naham bhikkhave jatilakassa jatadharanamattena samannam vadami . sanghatikassa ce bhikkhave sanghatidharanamattena @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. samanakasatanam. 2 Ma. na. 3 Po. Ma. udakorohanamattena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page514.

Abhijjhalussa puggalassa abhijjha pahiyetha byapannacittassa byapado pahiyetha kodhanassa kodho pahiyetha upanahissa upanaho pahiyetha makkhissa makkho pahiyetha palasissa palaso pahiyetha issukissa issa pahiyetha maccharissa macchariyam pahiyetha sathassa satheyyam pahiyetha mayavissa maya pahiyetha papicchassa papika iccha pahiyetha micchaditthissa micchaditthi pahiyetha tamenam mittamacca natisalohita jatameva nam sanghatikam kareyyum sanghatikattameva samadapeyyum ehi tvam bhadramukha sanghatiko hohi sanghatikassa te sato sanghatidharanamattena abhijjhalussa abhijjha pahiyissati byapannacittassa byapado pahiyissati {481.2} kodhanassa kodho pahiyissati upanahissa upanaho pahiyissati makkhissa makkho pahiyissati palasissa palaso pahiyissati issukissa issa pahiyissati maccharissa macchariyam pahiyissati sathassa satheyyam pahiyissati mayavissa maya pahiyissati papicchassa papika iccha pahiyissati micchaditthissa micchaditthi pahiyissatiti . yasma ca kho aham bhikkhave sanghatikampi idhekaccam passami abhijjhalum bayapannacittam kodhanam upanahim makkhim palasim issukim maccharim satham mayavim papiccham micchaditthim 1- tasma na sanghatikassa sanghatidharanamattena samannam vadami . acelakassa ce bhikkhave .pe. Rajojallikassa ce bhikkhave ... Udakorohakassa ce bhikkhave ... Rukkhamulikassa @Footnote: 1 Ma. micachaditathikam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page515.

Ce bhikkhave ... abbhokasikassa ce bhikkhave ... ubbhatthakassa ce bhikkhave ... pariyayabhattikassa ce bhikkhave ... mantajjhayikassa ce bhikkhave ... jatilakassa ce bhikkhave jatadharanamattena abhijjhalussa abhijjha pahiyetha byapannacittassa byapado pahiyetha kodhanassa kodho pahiyetha upanahissa upanaho pahiyetha makkhissa makkho pahiyetha palasissa palaso pahiyetha issukissa issa pahiyetha maccharissa macchariyam pahiyetha sathassa satheyyam pahiyetha {481.3} mayavissa maya pahiyetha papicchassa papika iccha pahiyetha micchaditthissa micchaditthi pahiyetha tamenam mittamacca natisalohita jatameva nam jatilakam kareyyum jatilakattameva samadapeyyum ehi tvam bhadramukha jatilako hohi jatilakassa te sato jatadharanamattena abhijjhalussa abhijjha pahiyissati byapannacittassa byapado pahiyissati kodhanassa kodho pahiyissati upanahissa upanaho pahiyissati makkhissa makkho pahiyissati palasissa palaso pahiyissati issukissa issa pahiyissati maccharissa macchariyam pahiyissati sathassa satheyyam pahiyissati mayavissa maya pahiyissati papicchassa papika iccha pahiyissati micchaditthissa micchaditthi pahiyissatiti . yasma ca kho aham bhikkhave jatilakampi idhekaccam passami abhijjhalum byapannacittam kodhanam upanahim makkhim palasim issukim maccharim satham mayavim papiccham micchaditthim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page516.

Tasma na jatilakassa jatadharanamattena samannam vadami. [482] Kathanca bhikkhave bhikkhu samanasamicipatipadam patipanno hoti . yassakassaci bhikkhave bhikkhuno abhijjhalussa abhijjha pahina hoti byapannacittassa byapado pahino hoti kodhanassa kodho pahino hoti upanahissa upanaho pahino hoti makkhissa makkho pahino hoti palasissa palaso pahino hoti issukissa issa pahina hoti maccharissa macchariyam pahinam hoti sathassa satheyyam pahinam hoti mayavissa maya pahina hoti papicchassa papika iccha pahina hoti micchaditthissa micchaditthi pahina hoti . imesam kho [1]- bhikkhave samanamalanam samanadosanam samanakasavanam apayikanam thananam duggativedaniyanam pahana samanasamicipatipadam patipannoti vadami. {482.1} So sabbehi imehi papakehi akusalehi dhammehi visuddhamattanam samanupassati vimuttamattanam samanupassati 2- . Tassa sabbehi imehi papakehi akusalehi dhammehi visuddhamattanam samanupassato vimuttamattanam samanupassato pamujjam jayati pamuditassa piti jayati pitimanassa kayo passambhati passaddhakayo sukham vedeti sukhino cittam samadhiyati . so mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena @Footnote: 1 Ma. aham. 2 Ma. ime patha natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page517.

Appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati . karunasahagatena cetasa ... muditasahagatena cetasa ... upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati . seyyathapi bhikkhave pokkharani acchodaka satodaka sitodaka setaka 1- supatittha ramaniya . puratthimaya cepi disaya puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito. {482.2} So tam pokkharanim agamma vineyya udakapipasam vineyya ghammaparilaham . pacchimaya cepi disaya puriso agaccheyya ... Uttaraya cepi disaya puriso agaccheyya ... dukkhinaya cepi disaya puriso agaccheyya ... yatokuto cepi [2]- puriso agaccheyya ghammabhitatto ghammapareto kilanto tasito pipasito. So tam pokkharanim agamma vineyya udakapipasam vineyya ghammaparilaham evameva kho bhikkhave khattiyakula cepi agarasma anagariyam pabbajito hoti . so ca tathagatappaveditam dhammavinayam agamma evam mettam karunam muditam upekkham bhavetva labhati ajjhattam vupasamam [3]- samanasamicipatipadam patipannoti vadami . Brahmanakula cepi ... vessakula cepi ... suddakula cepi ... Yasmakasma cepi kula agarasma anagariyam pabbajito @Footnote: 1 Po. setodaka 2 Ma. nam. 3 Ma. ajjhattam vupasama.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page518.

Hoti. {482.3} So ca tathagatappaveditam dhammavinayam agamma evam mettam karunam muditam upekkham bhavetva labhati ajjhattam vupasamam [1]- samanasamicipatipadam patipannoti vadami . khattiyakula cepi agarasma anagariyam pabbajito hoti . so ca asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati asavanam khaya samano hotiti vadami . Brahmanakula cepi ... vessakula cepi ... suddakula cepi ... Yasmakasma cepi kula agarasma anagariyam pabbajito hoti . So ca asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharati asavanam khaya samano hotiti vadamiti. {482.4} Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Culaassapurasuttam nitthitam dasamam. Mahayamakavaggo catuttho. Tassuddanam ginjakasalavanam 2- parihatum pannavato puna saccanisevo mukhavannapasidattadi tasito kevattassa purajatilenati. ------------ @Footnote: 1 Ma. ajjhattam vupasama. 2 Ma. ginjakasalavanam pariharitum pannavato puna saccakanisedho @mukhavannapasidhanatapindo kevattaassapurajatilena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page519.

Culayamakavaggo ------ saleyyakasuttam [483] Evamme sutam ekam samayam bhagava kosalesu carikancaramano mahata bhikkhusanghena saddhim yena salam 1- nama kosalanam brahmanagamo tadavasari . assosum kho saleyyaka brahmanagahapatika samano khalu bho gotamo sakyaputto sakyakula pabbajito kosalesu carikancaramano mahata bhikkhusanghena saddhim salam anuppatto . tam kho pana bhavantam gotamam evam kalyano kittisaddo abbhuggato itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava so imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam abhinna sacchikatva pavedeti so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti sadhu kho pana tatharupanam arahatam dassanam hotiti. {483.1} Atha kho saleyyaka brahmanagahapatika yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva appekacce bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu appekacce bhagavata saddhim sammodimsu sammodaniyam @Footnote: 1 Ma. sala nama.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page520.

Katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidimsu appekacce yena bhagava tenanjalimpanametva ekamantam nisidimsu appekacce bhagavato santike namagottam savetva ekamantam nisidimsu appekacce tunhibhuta ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinna kho saleyyaka brahmanagahapatika bhagavantam etadavocum ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce satta kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti ko pana bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjantiti. {483.2} Adhammacariyavisamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti dhammacariyasamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjantiti. {483.3} Na kho mayam imassa bhoto gotamassa sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham ajanama sadhu no bhavam gotamo tatha dhammam desetu yatha mayam imassa bhoto gotamassa sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham ajaneyyamati . tenahi gahapatayo sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhoti kho saleyyaka brahmanagahapatika bhagavato paccassosum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page521.

[484] Bhagava etadavoca tividham kho gahapatayo kayena adhammacariyavisamacariya hoti catubbidham vacaya adhammacariyavisamacariya hoti tividham manasa adhammacariyavisamacariya hoti. {484.1} Kathanca gahapatayo tividham kayena adhammacariya visamacariya hoti . idha gahapatayo ekacco panatipati hoti luddo lohitapani hatapahate nivittho alajji 1- adayapanno sabbapanabhutesu 2- . Adinnadayi kho pana hoti yantam parassa paravittupakaranam gamagatam va arannagatam va tam adinnam theyyasankhatam adata hoti . kamesu micchacari kho pana hoti ya ta maturakkhita piturakkhita matapiturakkhita bhaturakkhita bhaginirakkhita natirakkhita [3]- sassamika saparidanda antamaso malagulaparikkhittapi tatharupasu carittam apajjita hoti . Evam kho gahapatayo tividham kayena adhammacariya visamacariya hoti. {484.2} Kathanca gahapatayo catubbidham vacaya adhammacariya visamacariya hoti . idha gahapatayo ekacco musavadi hoti sabhaggato va parisaggato 4- va natimajjhaggato va pugamajjhaggato va rajakulamajjhaggato va abhinito sakkhim puttho ehambho purisa yam janasi tam vadehiti . so ajanam va aha janamiti janam va aha na janamiti apassam va aha passamiti passam va aha na passamiti. Iti attahetu va parahetu va amisakincikkhahetu va sampajanamusa bhasita hoti . pisunavaco kho pana hoti ito sutva amutra @Footnote: 1 Po. Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. panabhutesu. 3 Po. Ma. gottarakkhita @dhammarakkhita. 4 Ma. sabhagato va parisagato va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page522.

Akkhata imesam bhedaya amutra va sutva imesam akkhata amusam bhedaya iti samagganam va bhedeta 1- bhinnanam va anuppadata vaggaramo vaggarato vagganandi vaggakaranim vacam bhasita hoti . Pharusavaco kho pana hoti ya sa vaca andaka 2- kakkasa parakatuka parabhisajjani kodhasamanta asamadhisamvattanika tatharupim vacam bhasita hoti . samphappalapi kho pana hoti akalavadi abhutavadi anatthavadi adhammavadi avinayavadi anidhanavatim vacam bhasita hoti akalena anapadesam apariyantavatim anatthasanhitam . evam kho gahapatayo catubbidham vacaya adhammacariyavisamacariya hoti. {484.3} Kathanca gahapatayo tividham manasa adhammacariyavisamacariya hoti . idha gahapatayo ekacco abhijjhalu hoti yantam parassa paravittupakaranam tam abhijjhita 3- hoti aho vata yam parassa tam mama assati . Byapannacitto kho pana hoti padutthamanasankappo ime satta hannantu va vajjhantu va ucchijjantu va [4]- ma va ahesunti. Micchaditthiko kho pana hoti viparitadassano natthi dinnam natthi yittham natthi hutam natthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako natthi ayam loko natthi paro loko natthi mata natthi pita natthi satta opapatika natthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti . evam kho gahapatayo tividham manasa @Footnote: 1 Po. Ma. bhetta. 2 Ma. kantaka. 3 Ma. abhijjhata. 4 Po. Ma. @vinassant va .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page523.

Adhammacariya visamacariya hoti . evam adhammacariya visamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti. [485] Tividham kho gahapatayo kayena dhammacariya samacariya hoti. Catubbidham vacaya dhammacariyasamacariya hoti . tividham manasa dhammacariyasamacariya hoti. {485.1} Kathanca gahapatayo tividham kayena dhammacariyasamacariya hoti . idha gahapatayo ekacco panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho lajji dayapanno sabbapanabhutahitanukampi viharati . adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti yantam parassa paravittupakaranam gamagatam va arannagatam va na tam adinnam theyyasankhatam adata hoti . kamesu micchacaram pahaya kamesu micchacara pativirato hoti ya ta maturakkhita piturakkhita matapiturakkhita bhaturakkhita bhaginirakkhita natirakkhita [1]- sassamika saparidanda antamaso malagulaparikkhittapi tatharupasu na carittam apajjita hoti. Evam kho gahapatayo tividham kayena dhammacariyasamacariya hoti. {485.2} Kathanca gahapatayo catubbidham vacaya dhammacariya samacariya hoti . idha gahapatayo ekacco musavadam pahaya musavada pativirato hoti sabhaggato va parisaggato va natimajjhaggato va pugamajjhaggato va rajakulamajjhaggato va abhinito sakkhim puttho ehambho purisa yam janasi tam vadehiti @Footnote: 1 Ma. gottarakkhita dhammarakkhita.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page524.

So ajanam va aha na janamiti janam va aha janamiti apassam va aha na passamiti passam va aha passamiti . Iti attahetu va parahetu va amisakincikkhahetu va na sampajanamusa bhasita hoti . pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato hoti ito sutva na amutra akkhata imesam bhedaya amutra va sutva na imesam akkhata amusam bhedaya iti bhinnanam va sandhata sahitanam va anuppadata samaggaramo samaggarato samagganandi samaggakaranim vacam bhasita hoti . pharusam vacam pahaya pharusaya vacaya pativirato hoti ya sa vaca nela kannasukha pemaniya hadayangama pori bahujanakanta bahujanamanapa tatharupim vacam bhasita hoti . samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato hoti kalavadi bhutavadi atthavadi dhammavadi vinayavadi nidhanavatim vacam bhasita hoti kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam . Evam kho gahapatayo catubbidham vacaya dhammacariya samacariya hoti. {485.3} Kathanca gahapatayo tividham manasa dhammacariya samacariya hoti . idha gahapatayo ekacco anabhijjhalu hoti yantam parassa paravittupakaranam tam nabhijjhita hoti aho vata yam parassa tam mama assati. Abyapannacitto kho pana hoti appadutthamanasankappo ime satta avera abyapajjha anigha sukhi attanam pariharantuti . Sammaditthiko kho pana hoti aviparitadassano atthi dinnam atthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page525.

Yittham atthi hutam atthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako atthi ayam loko atthi paro loko atthi mata atthi pita atthi satta opapatika atthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti . evam kho gahapatayo tividham manasa dhammacariyasamacariya hoti . evam dhammacariyasamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti. [486] Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana khattiyamahasalanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana khattiyamahasalanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {486.1} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana brahmanamahasalanam .pe. Gahapatimahasalanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana gahapatimahasalanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {486.2} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana catummaharajikanam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page526.

Panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana catummaharajikanam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {486.3} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana tavatimsanam devanam sahabyatam .pe. yamanam devanam ... Tusitanam devanam ... Nimmanaratinam devanam ... paranimmitavasavattinam devanam ... brahmakayikanam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana brahmakayikanam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {486.4} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana abhanam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana abhanam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari . akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana parittabhanam devanam .pe. Appamanabhanam devanam ... abhassaranam devanam ... parittasubhanam devanam ... appamanasubhanam devanam ... subhakinhakanam devanam ... Vehapphalanam devanam ... avihanam devanam ... Atappanam devanam ... Sudassanam devanam ... Sudassinam devanam ... Akanitthakanam 1- devanam ... Akasanancayatanupaganam devanam ... vinnanancayatanupaganam @Footnote: 1 Po. Ma. akanitthanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page527.

Devanam ... akincannayatanupaganam devanam ... nevasanna- nasannayatanupaganam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana nevasannanasannayatanupaganam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {486.5} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyanti thanam kho panetam vijjati yam so asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacariti. [487] Evam vutte saseyyaka brahmanagahapatika bhagavantam etadavocum abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama seyyathapi bho gotama nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telapajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evameva bhota gotamena anekapariyayena dhammo pakasito ete mayam bhavantam gotamam saranam gacchama dhammanca bhikkhusanghanca upasake no bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupete 1- saranangateti. Saleyyakasuttam nitthitam pathamam. -------- @Footnote: 1 Ma. sabbattha panupetam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page528.

Veranjakasuttam [488] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tena kho pana samayena veranjaka brahmanagahapatika savatthiyam pativasanti kenacideva karaniyena . assosum kho veranjaka brahmanagahapatika samano khalu bho gotamo sakyaputto sakyakula pabbajito savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tam kho pana bhavantam gotamam evam kalyano kittisaddo abbhuggato itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagava so imam lokam sadevakam samarakam sabrahmakam sassamanabrahmanim pajam sadevamanussam sayam abhinna sacchikatva pavedeti so dhammam deseti adikalyanam majjhekalyanam pariyosanakalyanam sattham sabyanjanam kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam pakaseti sadhu kho pana tatharupanam arahatam dassanam hotiti. {488.1} Atha kho veranjaka brahmanagahapatika yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva appekacce bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu appekacce bhagavata saddhim sammodimsu sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidimsu appekacce yena bhagava tenanjalimpanametva ekamantam nisidimsu appekacce bhagavato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page529.

Santike namagottam savetva ekamantam nisidimsu appekacce tunhibhuta ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinna kho veranjaka brahmanagahapatika bhagavantam etadavocum ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce satta kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti ko pana bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjantiti. {488.2} Adhammacariya visamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti dhammacariyasamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjantiti. {488.3} Na kho mayam imassa bhoto gotamassa sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham ajanama sadhu kho pana bhavam gotamo tatha dhammam desetu yatha mayam imassa bhoto gotamassa sankhittena bhasitassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham ajaneyyamati . tenahi gahapatayo sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhoti kho veranjaka brahmanagahapatika bhagavato paccassosum. [489] Bhagava etadavoca tividham kho gahapatayo kayena adhammacari visamacari hoti catubbidham vacaya adhammacari visamacari hoti tividham manasa adhammacari visamacari hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page530.

{489.1} Kathanca gahapatayo tividham kayena adhammacari visamacari hoti. Idha gahapatayo ekacco panatipati hoti luddo lohitapani hatapahate nivittho alajji adayapanno sabbapanabhutesu . adinnadayi kho pana hoti yantam parassa paravittupakaranam tam adinnam theyyasankhatam adata hoti . kamesu micchacari kho pana hoti ya ta maturakkhita .pe. Tatharupasu carittam apajjita hoti . Evam kho gahapatayo tividham kayena adhammacari visamacari hoti. {489.2} Kathanca gahapatayo catubbidham vacaya adhammacari visamacari hoti . idha gahapatayo ekacco musavadi hoti .pe. Sampajanamusa bhasita hoti . pisunavaco kho pana hoti ito sutva amutra akkhata .pe. vaggakaranim vacam bhasita hoti . Pharusavaco kho pana hoti ya sa vaca andaka kakkasa .pe. Tatharupim vacam bhasita hoti . samphappalapi kho pana hoti akalavadi abhutavadi .pe. apariyantavatim anatthasanhitam . Evam kho gahapatayo catubbidham vacaya adhammacari visamacari hoti. {489.3} Kathanca gahapatayo tividham manasa adhammacari visamacari hoti . idha gahapatayo ekacco abhijjhalu hoti .pe. tam mama assati . byapannacitto kho pana hoti padutthamanasankappo ime satta hannantu va .pe. ma va ahesunti . micchaditthiko kho pana hoti viparitadassano natthi dinnam natthi yittham natthi hutam .pe. sacchikatva pavedentiti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page531.

Evam kho gahapatayo tividham manasa adhammacari visamacari hoti . Evam adhammacariyavisamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti. [490] Tividham kho pana gahapatayo kayena dhammacari samacari hoti catubbidham vacaya dhammacari samacari hoti tividham manasa dhammacari samacari hoti. {490.1} Kathanca gahapatayo tividham kayena dhammacari samacari hoti . idha gahapatayo ekacco panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti nihitadando nihitasattho .pe. sabbapanabhutahitanukampi viharati . adinnadanam pahaya adinnadana pativirato hoti yantam parassa paravittupakaranam na tam adinnam theyyasankhatam adata hoti . Kamesu micchacaram pahaya .pe. tatharupasu na carittam apajjita hoti. Evam kho gahapatayo tividham kayena dhammacari samacari hoti. {490.2} Kathanca gahapatayo catubbidham vacaya dhammacari samacari hoti . idha gahapatayo ekacco musavadam pahaya musavada pativirato hoti sabhaggato va .pe. na sampajanamusa bhasita hoti . pisunam vacam pahaya pisunaya vacaya pativirato .pe. Samaggakaranim vacam bhasita hoti . pharusam vacam pahaya .pe. tatharupim 1- vacam bhasita hoti. Samphappalapam pahaya .pe. kalena sapadesam pariyantavatim atthasanhitam. @Footnote: 1 Po. Ma. tatharupam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page532.

Evam kho gahapatayo catubbidham vacaya dhammacari samacari hoti. {490.3} Kathanca gahapatayo tividham manasa dhammacari samacari hoti . idha gahapatayo ekacco anabhijjhalu hoti yantam parassa paravittupakaranam tam nabhijjhita hoti aho vata yam parassa tam mama assati. Abyapannacitto kho pana hoti appadutthamanasankappo ime satta avera abyapajjha anigha sukhi attanam pariharantuti . sammaditthiko kho pana hoti aviparitadassano atthi dannam atthi yittham .pe. sayam abhinna sacchikatva pavedentiti . evam kho gahapatayo tividham manasa dhammacari samacari hoti. {490.4} Evam dhammacariyasamacariyahetu kho gahapatayo evamidhekacce satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti. [491] Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana khattiyamahasalanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana khattiyamahasalanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {491.1} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana brahmanamahasalanam .pe. Gahapatimahasalanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana gahapatimahasalanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page533.

{491.2} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana catummaharajikanam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana catummaharajikanam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {491.3} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana tavatimsanam devanam .pe. Yamanam devanam ... tusitanam devanam ... nimmanaratinam devanam ... paranimmitavasavattinam devanam ... brahmakayikanam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana brahmakayikanam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {491.4} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana abhanam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana abhanam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {491.5} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham kayassa bheda parammarana parittabhanam devanam .pe. Appamanabhanam devanam ... abhassaranam devanam ... parittasubhanam devanam ... appamanasubhanam devanam ... subhakinhakanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page534.

Devanam ... vehapphalanam devanam ... Avihanam devanam ... Atappanam devanam ... sudassanam devanam ... Sudassinam devanam ... Akanitthakanam devanam ... akasanancayatanupaganam devanam ... Vinnanancayatanupaganam devanam ... akincannayatanupaganam devanam ... nevasannanasannayatanupaganam devanam sahabyatam upapajjeyyanti thanam kho panetam vijjati yam so kayassa bheda parammarana nevasannanasannayatanupaganam devanam sahabyatam upapajjeyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacari. {491.6} Akankheyya ce gahapatayo dhammacari samacari aho vataham asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyanti thanam kho panetam vijjati yam so asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyya tam kissa hetu tatha hi so dhammacari samacariti. [492] Evam vutte veranjaka brahmanagahapatika bhagavantam etadavocum abhikkantam bho gotama abhikkantam bho gotama seyyathapi bho gotama nikkujjitam va ukkujjeyya paticchannam va vivareyya mulhassa va maggam acikkheyya andhakare va telapajjotam dhareyya cakkhumanto rupani dakkhantiti evameva bhota gotamena anekapariyayena dhammo pakasito ete mayam bhavantam gotamam saranam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page535.

Gacchama dhammanca bhikkhusanghanca upasake no bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupete saranangateti. Veranjakasuttam nitthitam dutiyam. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page536.

Mahavedallasuttam [493] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . atha kho ayasma mahakotthiko sayanhasamayam patisallana vutthito yenayasma sariputto tenupasankami upasankamitva ayasmata sariputtena saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi. [494] Ekamantam nisinno kho ayasma mahakotthiko ayasmantam sariputtam etadavoca duppanno duppannoti avuso vuccati kittavata nu kho avuso duppannoti vuccatiti . Nappajanati nappajanatiti kho avuso tasma duppannoti vuccati kinca nappajanati idam dukkhanti nappajanati ayam dukkhasamudayoti nappajanati ayam dukkhanirodhoti nappajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati nappajanati nappajanati nappajanatiti kho avuso tasma duppannoti vuccatiti. {494.1} Sadhavusoti kho ayasma mahakotthiko ayasmato sariputtassa bhasitam abhinanditva anumoditva ayasmantam sariputtam uttarim panham apucchi pannava pannavati avuso vuccati kittavata nu kho avuso pannavati vuccatiti . pajanati pajanatiti kho avuso tasma pannavati vuccati kinca pajanati idam dukkhanti pajanati ayam dukkhasamudayoti pajanati ayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page537.

Dukkhanirodhoti pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati pajanati pajanati pajanatiti kho avuso tasma pannavati vuccatiti . Vinnanam vinnananti avuso vuccati kittavata nu kho avuso vinnananti vuccatiti . vijanati vijanatiti kho avuso tasma vinnananti vuccati kinca vijanati sukhantipi vijanati dukkhantipi vijanati adukkhamasukhantipi vijanati vijanati vijanatiti kho avuso tasma vinnananti vuccatiti. {494.2} Ya cavuso panna yanca vinnanam ime dhamma samsattha udahu visamsattha labbha ca panimesam dhammanam vinibbhujitva vinibbhujitva nanakaranam pannapetunti. {494.3} Ya cavuso panna yanca vinnanam ime dhamma samsattha no visamsattha na ca labbha imesam dhammanam vinibbhujitva vinibbhujitva nanakaranam pannapetum yanca avuso pajanati tam vijanati yam vijanati tam pajanati tasma ime dhamma samsattha no visamsattha na ca labbha imesam dhammanam vinibbhujitva vinibbhujitva nanakaranam pannapetunti. {494.4} Ya cavuso panna yanca vinnanam imesam dhammanam samsatthanam no visamsatthanam kim nanakarananti . ya cavuso panna yanca vinnanam imesam dhammanam samsatthanam no visamsatthanam panna bhavetabba vinnanam parinneyyam idam nesam nanakarananti. [495] Vedana vedanati avuso vuccati kittavata nu kho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page538.

Avuso vedanati vuccatiti . vedeti vedetiti kho avuso tasma vedanati vuccati kinca vedeti sukhampi vedeti dukkhampi vedeti adukkhamasukhampi vedeti vedeti vedetiti kho avuso tasma vedanati vuccatiti . sanna sannati avuso vuccati kittavata nu kho avuso sannati vuccatiti . sanjanati sanjanatiti kho avuso tasma sannati vuccati kinca sanjanati nilakampi sanjanati pitakampi sanjanati lohitakampi sanjanati odatampi sanjanati sanjanati sanjanatiti kho avuso tasma sannati vuccatiti. {495.1} Ya cavuso vedana ya ca sanna yanca vinnanam ime dhamma samsattha udahu visamsattha labbha ca panimesam dhammanam vinibbhujitva vinibbhujitva nanakaranam pannapetunti . Ya cavuso vedana ya ca sanna yanca vinnanam ime dhamma samsattha no visamsattha na ca labbha imesam dhammanam vinibbhujitva vinibbhujitva nanakaranam pannapetum yam cavuso vedeti tam sanjanati yam vijanati tam vijanati tasma ime dhamma samsattha no visamsattha na ca labbha imesam dhammanam vinibbhujitva vinibbhujitva nanakaranam pannapetunti. [496] Nissatthena havuso pancahi indriyehi parisuddhena manovinnanena kim neyyanti . nissatthena ca avuso pancahi indriyehi parisuddhena manovinnanena ananto akasoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page539.

Akasanancayatanam neyyam anantam vinnananti vinnanancayatanam neyyam natthi kinciti akincannayatanam neyyanti . neyyam panavuso dhammam kena janatiti 1- . neyyam kho avuso dhammam pannacakkhuna janatiti 2- . panna panavuso kimatthiyati . panna kho avuso abhinnattha parinnattha pahanatthati. [497] Kati panavuso paccaya sammaditthiya uppadayati . Dve kho avuso paccaya sammaditthiya uppadaya parato ca ghoso yoniso ca manasikaro ime kho avuso dve paccaya sammaditthiya uppadayati . katihi panavuso angehi anuggahita sammaditthi cetovimuttiphala ca hoti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca hoti pannavimuttiphalanisamsa cati. {497.1} Pancahi kho avuso angehi anuggahita sammaditthi cetovimuttiphala ca hoti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca hoti pannavimuttiphalanisamsa ca idhavuso sammaditthi silanuggahita ca hoti sutanuggahita ca hoti sakacchanuggahita ca hoti samathanuggahita ca hoti vipassananuggahita ca hoti imehi kho avuso pancahangehi anuggahita sammaditthi cetovimuttiphala ca hoti cetovimuttiphalanisamsa ca pannavimuttiphala ca hoti pannavimuttiphalanisamsa cati. [498] Kati panavuso bhavati . tayome avuso bhava @Footnote: 1-2 Ma. pajanatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page540.

Kamabhavo rupabhavo arupabhavo cati . katham panavuso ayatim punabbhavabhinibbatti hotiti . avijjanivarananam kho avuso sattanam tanhasannojananam tatratatrabhinandana evam ayatim punabbhavabhinibbatti hotiti . katham panavuso ayatim punabbhavabhinibbatti na hotiti . avijjaviraga kho avuso vijjuppada tanhanirodha evam ayatim punabbhavabhinibbatti na hotiti. [499] Katamam panavuso pathamam jhananti . idhavuso bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati idam vuccatavuso pathamam jhananti . pathamam panavuso jhanam katangikanti . pathamam kho avuso jhanam pancangikam idhavuso pathamam jhanam pancangikam samapannassa bhikkhuno vitakko ca vattati vicaro ca piti ca sukhanca cittekaggata ca pathamam kho avuso jhanam evam pancangikanti . Pathamam panavuso jhanam katangavippahinam katangasamannagatanti . pathamam kho avuso jhanam pancangavippahinam pancangasamannagatam idhavuso pathamam jhanam samapannassa bhikkhuno kamachando pahino hoti byapado pahino hoti thinamiddham pahinam hoti uddhacca kukkuccam pahinam hoti vicikiccha pahina hoti vitakko ca vattati vicaro ca piti ca sukham ca cittekaggata ca pathamam kho avuso jhanam evam pancangavippahinam pancangasamannagatanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page541.

[500] Pancimani avuso indriyani nanavisayani nanagocarani na annamannassa gocaravisayam paccanubhonti seyyathidam cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam imesam kho avuso pancannam indriyanam nanavisayanam nanagocaranam na annamannassa gocaravisayam paccanubhontanam kim patisaranam ko ca nesam gocaravisayam paccanubhotiti . pancimani avuso indriyani nanavisayani nanagocarani na annamannassa gocaravisayam paccanubhonti seyyathidam cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam imesam kho avuso pancannam indriyanam nanavisayanam nanagocaranam na annamannassa gocaravisayam paccanubhontanam mano patisaranam mano ca nesam gocaravisayam paccanubhotiti. [501] Pancimani avuso indriyani seyyathidam cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam imani kho avuso pancindriyani kim paticca titthantiti . pancimani avuso indriyani seyyathidam cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam imani kho avuso pancindriyani ayum paticca titthantiti . ayu panavuso kim paticca titthatiti . ayu usmam paticca titthatiti . Usma panavuso kim paticca titthatiti . usma ayum paticca titthatiti . idaneva kho mayam ayasmato sariputtassa bhasitam evam ajanama ayu usmam paticca titthatiti idaneva kho mayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page542.

Ayasmato sariputtassa bhasitam evam ajanama usma ayum paticca titthatiti . yathakatham panavuso imassa bhasitassa attho datthabboti . tenahavuso upamante karissami upamayapidhekacce vinnu [1]- bhasitassa attham ajananti seyyathapi avuso telappadipassa jhayato accim paticca abha pannayati abham paticca acci pannayati evameva kho ayu usmam paticca titthati usma ayum paticca titthatiti . teva nu kho avuso ayusankhara te vedaniya dhamma udahu anne ayusankhara anne vedaniya dhammati . na kho avuso teva ayusankhara te vedaniya dhamma te avuso ayusankhara abhavissamsu te vedaniya dhamma nayidam sannavedayitanirodham samapannassa bhikkhuno vutthanam pannayetha yasma ca kho anne ayusankhara anne vedaniya dhamma tasma sannavedayitanirodham samapannassa bhikkhuno vutthanam pannayatiti. [502] Yada nu kho avuso imam kayam kati dhamma jahanti athayam kayo ujjhito avakkhitto seti yatha kattham acetananti . Yada kho avuso imam kayam tayo dhamma jahanti ayu usma ca vinnanam athayam kayo ujjhito avakkhitto seti yatha kattham acetananti . yo 2- cayam avuso mato kalakato yo cayam bhikkhu sannavedayitanirodhasamapanno imesam kim nanakarananti . Yo cayam avuso mato kalakato tassa kayasankhara niruddha @Footnote: 1 Ma. purisa. 2 Ma. yvayam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page543.

Patippassaddha vacisankhara niruddha patippassaddha cittasankhara niruddha patippassaddha ayu parikkhina usma vupasanta indriyani paribhinnani yo cayam bhikkhu sannavedayitanirodham samapanno tassapi kayasankhara niruddha patippassaddha vacisankhara niruddha patippassaddha cittasankhara niruddha patippassaddha ayu apparikkhina usma avupasanta indriyani vippasannani yo cayam avuso mato kalakato yo cayam bhikkhu sannavedayitanirodham samapanno idam nesam nanakarananti. [503] Kati panavuso paccaya adukkhamasukhaya cetovimuttiya samapattiyati . cattaro kho avuso paccaya adukkhamasukhaya cetovimuttiya samapattiya idhavuso bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati ime kho avuso cattaro paccaya adukkhamasukhaya cetovimuttiya samapattiyati . kati panavuso paccaya animittaya cetovimuttiya samapattiyati . dve kho avuso paccaya animittaya cetovimuttiya samapattiya sabbanimittananca amanasikaro animittaya ca dhatuya manasikaro ime kho avuso dve paccaya animittaya cetovimuttiya samapattiyati . kati panavuso paccaya animittaya cetovimuttiya thitiyati . tayo kho avuso paccaya animittaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page544.

Cetovimuttiya thitiya sabbanimittananca amanasikaro animittaya ca dhatuya manasikaro pubbe ca abhisankharo ime kho avuso tayo paccaya animittaya cetovimuttiya thitiyati . kati panavuso paccaya animittaya cetovimuttiya vutthanayati . dve kho avuso paccaya animittaya cetovimuttiya vutthanaya sabbanimittananca manasikaro animittaya ca dhatuya amanasikaro ime kho avuso dve paccaya animittaya cetovimuttiya vutthanayati. [504] Ya cayam avuso appamana cetovimutti ya ca akincanna cetovimutti ya ca sunnata cetovimutti ya ca animitta cetovimutti ime dhamma nanattha ceva nanabyanjana ca udahu ekattha byanjanameva nananti . ya cayam avuso appamana cetovimutti ya ca akincanna cetovimutti ya ca sunnata cetovimutti ya ca animitta cetovimutti atthi kho avuso pariyayo yam pariyayam agamma ime dhamma nanattha ceva nanabyanjana ca atthi ca avuso pariyayo yam pariyayam agamma ime dhamma ekattha byanjanameva nanam . katamo cavuso pariyayo yam pariyayam agamma ime dhamma nanattha ceva nanabyanjana ca idhavuso bhikkhu mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page545.

Cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati karunasahagatena ... muditasahagatena ... Upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati ayam vuccatavuso appamana cetovimutti . katama cavuso akincanna cetovimutti idhavuso bhikkhu sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati ayam vuccatavuso akincanna cetovimutti. {504.1} Katama cavuso sunnata cetovimutti idha avuso bhikkhu arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va iti patisancikkhati sunnamidam attena va attaniyena vati ayam vuccatavuso sunnata cetovimutti . katama cavuso animitta cetovimutti idhavuso bhikkhu sabbanimittanam amanasikara animittam cetosamadhim upasampajja viharati ayam vuccatavuso animitta cetovimutti . ayam kho avuso pariyayo yam pariyayam agamma ime dhamma nanattha ceva nanabyanjana ca . katamo cavuso pariyayo yam pariyayam agamma ime dhamma ekattha byanjanameva nanam rago kho avuso pamanakarano doso pamanakarano moho pamanakarano te khinasavassa bhikkhuno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page546.

Pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma . yavata kho avuso appamana cetovimuttiyo akuppa tasam cetovimutti aggamakkhayati sa kho panakuppa cetovimutti sunna ragena sunna dosena sunna mohena . Rago kho avuso kincano doso kincano moho kincano te khinasavassa bhikkhuno pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma . yavata kho avuso akincanna cetovimuttiyo akuppa tasam cetovimutti aggamakkhayati sa kho panakuppa cetovimutti sunna ragena sunna dosena sunna mohena. {504.2} Rago kho avuso nimittakarano doso nimittakarano moho nimittakarano te khinasavassa bhikkhuno pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma . yavata kho avuso nimitta cetovimuttiyo akuppa tasam cetovimutti aggamakkhayati sa kho panakuppa cetovimuttati sunna ragena sunna dosena sunna mohena . ayam kho avuso pariyayo yam pariyayam agamma ime dhamma ekattha byanjanameva nananti. Idamavocayasma sariputto attamano ayasma mahakotthiko ayasmato sariputtassa bhasitam abhinanditi. Mahavedallasuttam nitthitam tatiyam. --------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page547.

Culavedallasuttam [505] Evamme sutam ekam samayam bhagava rajagahe viharati veluvane kalandakanivape . atha kho visakho upasako yena dhammadinna bhikkhuni tenupasankami upasankamitva dhammadinnam bhikkhunim abhivadetva ekamantam nisidi. [506] Ekamantam nisinno kho visakho upasako dhammadinnam bhikkhunim etadavoca sakkayo sakkayoti ayye vuccati katamo nu kho ayye sakkayo vutto bhagavatati . panca kho ime avuso visakha upadanakkhandha sakkayo vutto bhagavata seyyathidam rupupadanakkhandho vedanupadanakkhandho sannupadanakkhandho sankharupadanakkhandho vinnanupadanakkhandho ime kho avuso visakha pancupadanakkhandha sakkayo vutto bhagavatati. {506.1} Sadhayyeti kho visakho upasako dhammadinnaya bhikkhuniya bhasitam abhinanditva anumoditva dhammadinnam bhikkhunim uttarim panham apucchi sakkayasamudayo sakkayasamudayoti ayye vuccati katamo nu kho ayye sakkayasamudayo vutto bhagavatati . yayam avuso visakha tanha ponobbhavika nandiragasahagata tatratatrabhinandini seyyathidam kamatanha bhavatanha vibhavatanha ayam kho avuso visakha sakkayasamudayo vutto bhagavatati. {506.2} Sakkayanirodho sakkayanirodhoti ayye vuccati katamo nu kho ayye sakkayanirodho vutto bhagavatati .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page548.

Yo kho avuso visakha tassayeva tanhaya asesaviraganirodho cago patinissaggo mutti analayo ayam kho avuso visakha sakkayanirodho vutto bhagavatati . sakkayanirodhagamini patipada sakkayavirodhagamini patipadati ayye vuccati katama nu kho ayye sakkayanirodhagamini patipada vutta bhagavatati. {506.3} Ayameva kho avuso visakha ariyo atthangiko maggo sakkayanirodhagamini patipada vutta bhagavata seyyathidam sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati sammasamadhiti. {506.4} Tanneva nu kho ayye upadanam te pancupadanakkhandha udahu annatra pancahupadanakkhandhehi upadananti . na kho avuso visakha tannevupadanam te pancupadanakkhandha napi 1- annatra pancahupadanakkhandhehi upadanam yo kho avuso visakha pancasu upadanakkhandhesu chandarago tam tattha upadananti. [507] Katham panayye sakkayaditthi hotiti . idhavuso visakha assutava puthujjano ariyanam adassavi ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinito sappurisanam adassavi sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinito rupam attato samanupassati rupavantam va attanam attani va rupam rupasmim va attanam vedanam ... Sannam ... Sankhare ... vinnanam attato samanupassati vinnanavantam va attanam attani va vinnanam vinnanasmim va attanam evam @Footnote: 1 Ma. napi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page549.

Kho avuso visakha sakkayaditthi hotiti . katham panayye sakkayaditthi na hotiti . idhavuso visakha sutava ariyasavako ariyanam dassavi ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinito sappurisanam dassavi sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinito na rupam attato samanupassati na rupavantam va attanam na attani va rupam na rupasmim va attanam na vedanam ... na sannam ... na sankhare ... na vinnanam attato samanupassati na vinnanavantam va attanam na attani va vinnanam na vinnanasmim va attanam evam kho avuso visakha sakkayaditthi na hotiti. [508] Katamo panayye ariyo atthangiko maggoti . ayameva kho avuso visakha ariyo atthangiko maggo seyyathidam sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati sammasamadhiti . ariyo panayye atthangiko maggo sankhato udahu asankhatoti . ariyo kho avuso visakha atthangiko maggo sankhatoti . ariyena nu kho ayye atthangikena maggena tayo khandha sangahita udahu tihi khandhehi ariyo atthangiko maggo sangahitoti . na kho avuso visakha ariyena atthangikena maggena tayo khandha sangahita tihi ca kho avuso visakha khandhehi ariyo atthangiko maggo sangahito ya cavuso visakha sammavaca yo ca sammakammanto yo ca sammaajivo ime

--------------------------------------------------------------------------------------------- page550.

Dhamma silakkhandhena sangahita yo ca sammavayamo ya ca sammasati yo ca sammasamadhi ime dhamma samadhikkhandhena sangahita ya ca sammaditthi yo ca sammasankappo ime dhamma pannakkhandhena sangahitati . katamo panayye samadhi katame dhamma samadhinimitta katame dhamma samadhiparikkhara katama samadhibhavanati . ya kho avuso visakha cittassekaggata ayam samadhi cattaro satipatthana samadhinimitta cattaro sammappadhana samadhiparikkhara ya tesanneva dhammanam asevana bhavana bahulikammam ayam tattha samadhibhavanati. [509] Kati panayye sankharati . tayome avuso visakha sankhara kayasankharo vacisankharo cittasankharoti . katamo panayye kayasankharo katamo vacisankharo katamo cittasankharoti . Assasapassasa kho avuso visakha kayasankharo vitakkavicara vacisankharo sanna ca vedana ca cittasankharoti . kasma panayye assasapassasa kayasankharo kasma vitakkavicara vacisankharo kasma sanna ca vedana ca cittasankharoti . Assasapassasa kho avuso visakha kayika ete dhamma kayapatibaddha tasma assasapassasa kayasankharo pubbe kho avuso visakha vitakketva vicaretva vacam bhindati tasma vitakkavicara vacisankharo sanna ca vedana ca cetasika ete

--------------------------------------------------------------------------------------------- page551.

Dhamma cittapatibaddha tasma sanna ca vedana ca cittasankharoti. [510] Katham 1- panayye sannavedayitanirodhasamapatti hotiti . Na kho avuso visakha sannavedayitanirodham samapajjantassa bhikkhuno evam hoti aham sannavedayitanirodham samapajjissanti va aham sannavedayitanirodham samapajjamiti va aham sannavedayitanirodham samapannoti va atha khvassa pubbeva tatha cittam bhavitam hoti yantam tathattaya upanetiti . sannavedayitanirodham samapajjantassa panayye bhikkhuno katame dhamma pathamam nirujjhanti yadi va kayasankharo yadi va vacisankharo yadi va cittasankharoti. {510.1} Sannavedayitanirodham samapajjantassa kho avuso visakha bhikkhuno pathamam nirujjhati vacisankharo tato kayasankharo tato cittasankharoti . katham panayye sannavedayitanirodhasamapattiya vutthanam hotiti . na kho avuso visakha sannavedayitanirodhasamapattiya vutthahantassa bhikkhuno evam hoti aham sannavedayitanirodhasamapattiya vutthahissanti va aham sannavedayitanirodhasamapattiya vutthahamiti va aham sannavedayitanirodhasamapattiya vutthitoti va atha khvassa pubbeva tatha cittam bhavitam hoti yantam tathattaya upanetiti . Sannavedayitanirodhasamapattiya vutthahantassa panayye bhikkhuno katame dhamma pathamam uppajjanti yadi va kayasankharo yadi va vacisankharo @Footnote: 1 Yu. kathanca panayyeti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page552.

Yadi va cittasankharoti . sannavedayitanirodhasamapattiya vutthahantassa kho avuso visakha bhikkhuno pathamam uppajjati cittasankharo tato kayasankharo tato vacisankharoti . Sannavedayitanirodhasamapattiya vutthitam panayye bhikkhum kati phassa phusantiti. Sannavedayitanirodhasamapattiya vutthitam kho avuso visakha bhikkhum tayo phassa phusanti sunnato phasso animitto phasso appanihito phassoti . sannavedayitanirodhasamapattiya vutthitassa panayye bhikkhuno kimninnam cittam hoti kimponam kimpabbharanti . Sannavedayitanirodhasamapattiya vutthitassa kho avuso visakha bhikkhuno vivekaninnam cittam hoti vivekaponam vivekapabbharanti. [511] Kati panayye vedanati . tisso kho ima avuso visakha vedana sukha vedana dukkha vedana adukkhamasukha vedanati. Katama panayye sukha vedana katama dukkha vedana katama adukkhamasukha vedanati . yam kho avuso visakha kayikam va cetasikam va sukham satam vedayitam ayam sukha vedana yam kho avuso visakha kayikam va cetasikam va dukkham asatam vedayitam ayam dukkha vedana yam kho avuso visakha kayikam va cetasikam va neva satam nasatam vedayitam ayam adukkhamasukha vedanati . Sukha panayye vedana kimsukha kimdukkhati . sukha kho avuso visakha vedana thitisukha viparinamadukkha dukkha vedana thitidukkha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page553.

Viparinamasukha adukkhamasukha vedana sannanasukha annanadukkhati . Sukhaya panayye vedanaya kim anusayo anuseti dukkhaya vedanaya kim anusayo anuseti adukkhamasukhaya vedanaya kim anusayo anusetiti . sukhaya kho avuso visakha vedanaya raganusayo anuseti dukkhaya vedanaya patighanusayo anuseti adukkhamasukhaya vedanaya avijjanusayo anusetiti . sabbaya nu kho ayye sukhaya vedanaya raganusayo anuseti sabbaya dukkhaya vedanaya patighanusayo anuseti sabbaya adukkhamasukhaya vedanaya avijjanusayo anusetiti. {511.1} Na kho avuso visakha sabbaya sukhaya vedanaya raganusayo anuseti na sabbaya dukkhaya vedanaya patighanusayo anuseti na sabbaya adukkhamasukhaya vedanaya avijjanusayo anusetiti . sukhaya panayye vedanaya kim pahatabbam dukkhaya vedanaya kim pahatabbam adukkhamasukhaya vedanaya kim pahatabbanti . Sukhaya kho avuso visakha vedanaya raganusayo pahatabbo dukkhaya vedanaya patighanusayo pahatabbo adukkhamasukhaya vedanaya avijjanusayo pahatabboti . sabbaya nu kho ayye sukhaya vedanaya raganusayo pahatabbo sabbaya dukkhaya vedanaya patighanusayo pahatabbo sabbaya adukkhamasukhaya vedanaya avijjanusayo pahatabboti . na kho avuso visakha sabbaya sukhaya vedanaya raganusayo pahatabbo na sabbaya dukkhaya vedanaya patighanusayo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page554.

Pahatabbo na sabbaya adukkhamasukhaya vedanaya avijjanusayo pahatabbo idhavuso visakha bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati ragantena pajahati na tattha raganusayo anuseti idhavuso visakha bhikkhu iti patisancikkhati kudassu namaham tadayatanam upasampajja viharissami yadariya etarahi ayatanam upasampajja viharantiti iti anuttaresu vimokkhesu piham upatthapayato uppajjati pihapaccaya 1- domanassam patighantena pajahati na tattha patighanusayo anuseti idhavuso visakha bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati avijjantena pajahati na tattha avijjanusayo anusetiti. [512] Sukhaya panayye vedanaya kim patibhagoti . sukhaya kho avuso visakha vedanaya rago patibhagoti . dukkhaya panayye vedanaya kim patibhagoti . dukkhaya kho avuso visakha vedanaya patigho patibhagoti . adukkhamasukhaya panayye vedanaya kim patibhagoti . adukkhamasukhaya kho avuso visakha vedanaya avijja patibhagoti . avijjaya panayye kim patibhagoti . avijjaya kho avuso visakha vijja patibhagoti . vijjaya panayye kim patibhagoti. Vijjaya kho avuso visakha vimutti patibhagoti . vimuttiya @Footnote: 1 Ma. pihapaccaya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page555.

Panayye kim patibhagoti . vimuttiya kho visakha nibbanam patibhagoti. Nibbanassa panayye kim patibhagoti . accasaravuso visakha panham nasakkhi panhanam pariyantam gahetum nibbanogadham hi avuso visakha brahmacariyam nibbanaparayanam nibbanapariyosanam akankhamano ce tvam avuso visakha bhagavantam upasankamitva etamattham puccheyyasi yatha ca te bhagava byakaroti tatha nam dhareyyasiti. [513] Atha kho visakho upasako dhammadinnaya bhikkhuniya bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana dhammadinnam bhikkhunim abhivadetva padakkhinam katva yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho visakho upasako yavatako ahosi dhammadinnaya bhikkhuniya saddhim kathasallapo tam sabbam bhagavato arocesi . Evam vutte bhagava visakham upasakam etadavoca pandita visakha dhammadinna bhikkhuni mahapanna visakha dhammadinna bhikkhuni mancepi tvam visakha etamattham patipuccheyyasi 1- ahampi tam evameva byakareyyam yatha tam dhammadinnaya bhikkhuniya byakatam esovetassa attho evametam dharehiti. Idamavoca bhagava attamano visakho upasako bhagavato bhasitam abhinanditi. Culavedallasuttam nitthitam catuttham. --------- @Footnote: 1 Ma. puccheyyasi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page556.

Culadhammasamadanasuttam [514] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [515] Bhagava etadavoca cattarimani bhikkhave dhammasamadanani katamani cattari atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam. [516] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam . santi bhikkhave eke samanabrahmana evamvadino evamditthino natthi kamesu dosoti te kamesu patabyatam apajjanti. Te kho molibandhahi 1- paribbajikahi paricarenti te evamahamsu kimsu nama te bhonto samanabrahmana kamesu anagatabhayam sampassamana kamanam pahanamahamsu kamanam parinnam pannapenti 2- sukho imissa paribbajikaya tarunaya mudukaya lomasaya bahaya samphassoti te kamesu patabyatam apajjanti . Te kamesu patabyatam apajjitva kayassa bheda parammarana @Footnote: 1 Ma. molibaddhahi. 2 Po. Ma. pannapenti. sabbattha idisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page557.

Apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti . te tattha dukkha tippa 1- [2]- katuka vedana vediyanti te evamahamsu idam kho te bhonto samanabrahmana kamesu anagatabhayam sampassamana kamanam pahanamahamsu kamanam parinnam pannapenti ime hi mayam kamahetu kamanidanam dukkha tippa katuka vedana vediyamati . Seyyathapi bhikkhave gimhanam pacchime mase maluvasipatika phaleyya. {516.1} Atha kho tam bhikkhave maluvavijam annatarasmim salamule nipateyya . atha kho bhikkhave ya tasmim sale adhivattha devata sa bhita ubbigga santasam apajjeyya . atha kho bhikkhave tasmim sale adhivatthaya devataya mittamacca natisalohita aramadevata vanadevata rukkhadevata osadhitinavanappatisu adhivattha devata sangamma samagamma evam samassaseyyum ma bhavam bhayi ma bhavam bhayi appevanametam maluvavijam moro va gileyya migo va khadeyya davadaho va daheyya vanakammika va uddhareyyum upacika va utthaheyyum avijam va panassati . atha kho tam bhikkhave maluvavijam neva moro gileyya na migo khadeyya na davadaho daheyya na vanakammika uddhareyyum na upacika utthaheyyum vijanca panassa . tam pavussakena meghena abhivuttham sammadeva viruheyya . sassa maluvalata taruna muduka lomasa vilambini . sa tam salam upaniseveyya . atha kho bhikkhave tasmim sale adhivatthaya devataya evamassa kimsu nama @Footnote: 1 Ma. tibba. sabbattha idisameva. 2 Po. Ma. khara. sabbattha idisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page558.

Te bhonto mittamacca natisalohita aramadevata vanadevata rukkhadevata osadhitinavanappatisu adhivattha devata maluvavije anagatabhayam sampassamana sangamma samagamma evam samassasesum ma bhavam bhayi ma bhavam bhayi appevanametam maluvavijam moro va gileyya migo va khadeyya davadaho va daheyya vanakammika va uddhareyyum upacika va utthaheyyum avijam va panassati sukho imissa maluvalataya tarunaya mudukaya lomasaya vilambiniya samphassoti . sa tam salam anuparivareyya 1- . sa tam salam anuparivaretva [2]- upari vitabhim karitva [3]- oghanam janetva ye tassa salassa mahanta mahanta khandha te padaleyya. {516.2} Atha kho bhikkhave tasmim sale adhivatthaya devataya evamassa idam kho te bhonto mittamacca natisalohita aramadevata vanadevata rukkhadevata osadhitinavanappatisu adhivattha devata maluvavije anagatabhayam sampassamana sangamma samagamma evam samassasesum ma bhavam bhayi ma bhavam bhayi appevanametam maluvavijam moro va gileyya migo va khadeyya davadaho va daheyya vanakammika va uddhareyyum upacika va utthaheyyum avijam va panassati svaham maluvavijahetu dukkha tippa katuka vedana vediyamiti. {516.3} Evameva kho bhikkhave santi eke samanabrahmana evamvadino evamditthino natthi kamesu @Footnote: 1 Si. Ma. Yu. anuparihareyya. 2. Po. Ma. upari vitabhim kareyya. @3 Po. Ma. oghanam janeyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page559.

Dosoti te kamesu patabyatam apajjanti . te kho molibandhahi paribbajikahi paricarenti . te evamahamsu kimsu nama te bhonto samanabrahmana kamesu anagatabhayam sampassamana kamanam pahanamahamsu kamanam parinnam pannapenti sukho imissa paribbajikaya tarunaya mudukaya lomasaya bahaya samphassoti te kamesu patabyatam apajjanti . te kamesu patabyatam apajjitva kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti . te tattha dukkha tippa katuka vedana vediyanti te tattha evamahamsu idam kho te bhonto samanabrahmana kamesu anagatabhayam sampassamana kamanam pahanamahamsu kamanam parinnam pannapenti ime hi mayam kamahetu kamanidanam dukkha tippa katuka vedana vediyamati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam. [517] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam . idha bhikkhave ekacco acelako hoti muttacaro hatthavalekhano na ehibhadantiko na titthabhadantiko na abhihatam na uddissa katam na nimantanam sadiyati . so na kumbhimukha patigganhati na kalopimukha patigganhati na elakamantaram na musalantaram na dandamantaram na dvinnam bhunjamananam na gabbhiniya na payamanaya na purisantaragataya na sankittisu na yattha sa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page560.

Upatthito hoti na yattha makkhika sandasandacarini na maccham na mamsam na suram na merayam na thusodakam pivati . so ekagariko va hoti ekalopiko dvagariko va hoti dvalopiko .pe. Sattagariko va hoti sattalopiko ekissapi dattiya yapeti dvihipi dattihi yapeti .pe. sattahipi dattihi yapeti ekahikampi aharam ahareti dvihikampi aharam ahareti .pe. Sattahikampi aharam ahareti iti evarupam addhamasikampi pariyayabhattabhojananuyogamanuyutto viharati . so sakabhakkho va hoti samakabhakkho va hoti nivarabhakkho va hoti daddulabhakkho va hoti hatabhakkho va hoti kanabhakkho va hoti acamabhakkho va hoti pinnakabhakkho va hoti tinabhakkho va hoti gomayabhakkho va hoti vanamulaphalaharo yapeti pavattaphalabhoji. {517.1} So sananipi dhareti masananipi dhareti chavadussanipi dhareti pamsukulanipi dhareti tiritanipi dhareti ajjinanipi dhareti ajjinakkhipampi dhareti kusacirampi dhareti [1]- phalakacirampi dhareti kesakambalampi dhareti [2]- ulukapakkhampi dhareti kesamassulocakopi hoti kesamassulocananuyogamanuyutto ubbhatthakopi hoti asanapatikkhittopi ukkutikopi hoti ukkutikappadhanamanuyutto kantakapassayikopi hoti kantakapassaye seyyam kappeti sayatatiyakampi udakorohananuyogamanuyutto viharati iti evarupam anekavihitam kayassa atapanaparitapananuyogamanuyutto @Footnote: 1 Po. Ma. vakacirampi dhareti. 2. Po. Ma. valakambalampi dhareti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page561.

Viharati . so kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam. [518] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam . idha bhikkhave ekacco pakatiya tibbaragajatiko hoti so abhikkhanam ragajam dukkham domanassam patisamvedeti . pakatiya tibbadosajatiko hoti so abhikkhanam dosajam dukkham domanassam patisamvedeti . pakatiya tibbamohajatiko hoti so abhikkhanam mohajam dukkham domanassam patisamvedeti . so sahapi dukkhena sahapi domanassena phuttho samano assumukhopi rodamano paripunnam parisuddham brahmacariyam carati . so kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam. [519] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam . idha bhikkhave ekacco pakatiya na tibbaragajatiko hoti so abhikkhanam na ragajam dukkham domanassam patisamvedeti . Pakatiya na tibbadosajatiko hoti so abhikkhanam na dosajam dukkham domanassam patisamvedeti . pakatiya na tibbamohajatiko hoti so abhikkhanam na mohajam dukkham domanassam patisamvedeti . So vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page562.

Vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati . vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam ... tatiyam jhanam ... catuttham jhanam upasampajja viharati . so kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam . imani kho bhikkhave cattari dhammasamadananiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Culadhammasamadanasuttam nitthitam pancamam. ----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page563.

Mahadhammasamadanasuttam [520] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [521] Bhagava etadavoca yebhuyyena bhikkhave satta evamkama evamchanda evamadhippaya aho vata anittha akanta amanapa [1]- parihayeyyum ittha kanta manapa [1]- abhivaddheyyunti tesam bhikkhave sattanam evamkamanam evamchandanam evamadhippayanam anittha akanta amanapa dhamma abhivaddhanti ittha kanta manapa dhamma parihayanti tatra tumhe bhikkhave tam kissa hetu 2- paccethati . bhagavammulaka no bhante dhamma bhagavamnettika bhagavampatisarana sadhu vata bhante bhagavantamyeva patibhatu etassa bhasitassa attho bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti . tenahi bhikkhave sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [522] Bhagava etadavoca idha bhikkhave assutava puthujjano ariyanam adassavi ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinito sappurisanam adassavi sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinito sevitabbe dhamme na janati asevitabbe dhamme na janati @Footnote: 1 Po. Ma. dhamma. 2. Si. Yu. kim hetum.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page564.

Bhajitabbe dhamme na janati abhajitabbe dhamme na janati . So sevitabbe dhamme ajananto asevitabbe dhamme ajananto bhajitabbe dhamme ajananto abhajitabbe dhamme ajananto asevitabbe dhamme sevati sevitabbe dhamme na sevati abhajitabbe dhamme bhajati bhajitabbe dhamme na bhajati . tassa asevitabbe dhamme sevato sevitabbe dhamme asevato abhajitabbe dhamme bhajato bhajitabbe dhamme abhajato anittha akanta amanapa dhamma abhivaddhanti ittha kanta manapa dhamma parihayanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasuno. {522.1} Sutava ca kho bhikkhave ariyasavako ariyanam dassavi ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinito sappurisanam dassavi sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinito sevitabbe dhamme janati asevitabbe dhamme janati bhajitabbe dhamme janati abhajitabbe dhamme janati . So sevitabbe dhamme jananto asevitabbe dhamme jananto bhajitabbe dhamme jananto abhajitabbe dhamme jananto asevitabbe dhamme na sevati sevitabbe dhamme sevati abhajitabbe dhamme na bhajati bhajitabbe dhamme bhajati . tassa asevitabbe dhamme asevato sevitabbe dhamme sevato abhajitabbe dhamme abhajato bhajitabbe dhamme bhajato anittha akanta amanapa dhamma parihayanti ittha kanta manapa dhamma abhivaddhanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page565.

Tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam viddasunoti. [523] Cattarimani bhikkhave dhammasamadanani katamani cattari atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam atthi bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam. [524] Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam tam aviddha 1- avijjagato yathabhutam nappajanati idam kho dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakanti . tam aviddha avijjagato yathabhutam nappajananto tam sevati tam na parivajjeti . tassa tam sevato tam apparivajjayato anittha akanta amanapa dhamma abhivaddhanti ittha kanta manapa dhamma parihayanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti. {524.1} Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam tam aviddha avijjagato yathabhutam nappajanati idam kho dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakanti . tam aviddha avijjagato yathabhutam nappajananto tam sevati tam na parivajjeti . tassa tam sevato @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha avidavati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page566.

Tam apparivajjayato anittha akanta amanapa dhamma abhivaddhanti ittha kanta manapa dhamma parihayanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti. {524.2} Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam tam aviddha avijjagato yathabhutam nappajanati idam kho dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakanti . tam aviddha avijjagato yathabhutam nappajananto tam sevati tam na parivajjeti. Tassa tam sevato tam apparivajjayato anittha akanta amanapa dhamma abhivaddhanti ittha kanta manapa dhamma parihayanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti. {524.3} Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam tam aviddha avijjagato yathabhutam nappajanati idam kho dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakanti . tam aviddha avijjagato yathabhutam nappajananto tam sevati tam na parivajjeti. Tassa tam sevato tam apparivajjayato anittha akanta amanapa dhamma abhivaddhanti ittha kanta manapa dhamma parihayanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam aviddasunoti. [525] Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam tam viddha 1- vijjagato yathabhutam pajanati @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha vidavati dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page567.

Idam kho dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakanti . Tam viddha vijjagato yathabhutam pajananto tam na sevati tam parivajjeti. Tassa tam asevato tam parivajjayato anittha akanta amanapa dhamma parihayanti ittha kanta manapa dhamma abhivaddhanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam viddasunoti . Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam tam viddha vijjagato yathabhutam pajanati idam kho dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakanti . tam viddha vijjagato yathabhutam pajananto tam na sevati tam parivajjeti. {525.1} Tassa tam asevato tam parivajjayato anittha akanta amanapa dhamma parihayanti ittha kanta manapa dhamma abhivaddhanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam viddasunoti . tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam tam viddha vijjagato yathabhutam pajanati idam kho dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakanti . tam viddha vijjagato yathabhutam pajananto tam na sevati tam parivajjeti . Tassa tam asevato tam parivajjayato anittha akanta amanapa dhamma parihayanti ittha kanta manapa dhamma abhivaddhanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hoti yathatam viddasunoti . Tatra bhikkhave yamidam dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page568.

Sukhavipakam tam viddha vijjagato yathabhutam pajanati idam kho dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakanti . tam viddha vijjagato yathabhutam pajananto tam na sevati tam parivajjeti. Tassa tam asevato tam parivajjayato anittha akanta amanapa dhamma parihayanti ittha kanta manapa dhamma abhivaddhanti tam kissa hetu evam hetam bhikkhave hotiyathatam viddasunoti. [526] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam . idha bhikkhave ekacco sahapi dukkhena sahapi domanassena panatipati hoti panatipatapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena adinnadayi hoti adinnadanapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti. Sahapi dukkhena sahapi domanassena kamesu micchacari hoti kamesu micchacarapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti. {526.1} Sahapi dukkhena sahapi domanassena musavadi hoti musavadapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti. Sahapi dukkhena sahapi domanassena pisunavaco hoti pisunavacapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena pharusavaco hoti pharusavacapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena samphappalapi hoti samphappalapapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page569.

Abhijjhalu hoti abhijjhapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . Sahapi dukkhena sahapi domanassena byapannacitto hoti byapadapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena micchaditthi hoti micchaditthipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . so kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam. [527] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam . idha bhikkhave ekacco sahapi sukhena sahapi somanassena panatipati hoti panatipatapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti. Sahapi sukhena sahapi somanassena adinnadayi hoti adinnadanapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena kamesu micchacari hoti kamesu micchacarapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena musavadi hoti musavadapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . Sahapi sukhena sahapi somanassena pisunavaco hoti pisunavacapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena pharusavaco hoti pharusavacapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena samphappalapi hoti samphappalapapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page570.

Sahapi sukhena sahapi somanassena abhijjhalu hoti abhijjhapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena byapannacitto hoti byapadapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena micchaditthi hoti micchaditthipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . So kayassa bheda parammana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam. [528] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam . idha bhikkhave ekacco sahapi dukkhena sahapi domanassena panatipata pativirato hoti panatipata veramanipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena adinnadana pativirato hoti adinnadana veramanipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena kamesu micchacara pativirato hoti kamesu micchacara veramanipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . Sahapi dukkhena sahapi domanassena musavada pativirato hoti musavada veramanipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . Sahapi dukkhena sahapi domanassena pisunaya vacaya pativirato hoti pisunaya vacaya veramanipaccaya ca dukkham domanassam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page571.

Patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena pharusaya vacaya pativirato hoti pharusaya vacaya veramanipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena samphappalapa pativirato hoti samphappalapa veramanipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena anabhijjhalu hoti anabhijjhapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena abyapannacitto hoti abyapadapaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . sahapi dukkhena sahapi domanassena sammaditthi hoti sammaditthipaccaya ca dukkham domanassam patisamvedeti . so kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam. [529] Katamanca bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam . idha bhikkhave ekacco sahapi sukhena sahapi somanassena panatipata pativirato hoti panatipata veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena adinnadana pativirato hoti adinnadana veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena kamesu micchacara pativirato hoti kamesu micchacara veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page572.

Sukhena sahapi somanassena musavada pativirato hoti musavada veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena pisunaya vacaya pativirato hoti pisunaya vacaya veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena pharusaya vacaya pativirato hoti pharusaya vacaya veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena samphappalapa pativirato hoti samphappalapa veramanipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti. {529.1} Sahapi sukhena sahapi somanassena anabhijjhalu hoti anabhijjhapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena abyapannacitto hoti abyapadapaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . sahapi sukhena sahapi somanassena sammaditthi hoti sammaditthipaccaya ca sukham somanassam patisamvedeti . So kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjati . idam vuccati bhikkhave dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam. Imani kho bhikkhave cattari dhammasamadanani. [530] Seyyathapi bhikkhave tittikalabu visena samsattho . Atha puriso agaccheyya jivitukamo amaritukamo sukhakamo dukkhapatikkulo . tamenam evam vadeyyum ambho purisa ayam tittikalabu visena samsattho sace akankhasi piva tassa tam pivato ceva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page573.

Na chadessati vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana maranam va niggacchasi maranamattam va dukkhanti . so tam appatisankhaya piveyya nappatinissajjeyya tassa tam pivato ceva na chadeyya vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana maranam va niggaccheyya maranamattam va dukkham tathupamaham bhikkhave imam dhammasamadanam vadami yadidam dhammasamadanam paccuppannadukkhanceva ayatinca dukkhavipakam. [531] Seyyathapi bhikkhave apaniyakamso vannasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena samsattho . atha puriso agaccheyya jivitukamo amaritukamo sukhakamo dukkhapatikkulo . Tamenam evam vadeyyum ambho purisa apaniyakamso vannasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena samsattho sace akankhasi piva tassa tam pivato hi kho chadessati vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana maranam va niggacchasi maranamattam va dukkhanti . so tam appatisankhaya piveyya nappatinissajjeyya tassa tam pivato hi kho chadeyya vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana maranam va niggaccheyya maranamattam va dukkham tathupamaham bhikkhave imam dhammasamadanam vadami yadidam dhammasamadanam paccuppannasukham ayatim dukkhavipakam. [532] Seyyathapi bhikkhave putimuttam nanabhesajjehi samsattham .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page574.

Atha puriso agaccheyya pandurogi . tamenam evam vadeyyum ambho purisa idam putimuttam nanabhesajjehi samsattham sace akankhasi piva tassa tam 1- pivato hi kho nacchadessati vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana sukhi bhavissatiti 2- . so tam patisankhaya piveyya nappatinissajjeyya tassa tam pivato ceva nacchadeyya vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana sukhi assa tathupamaham bhikkhave imam dhammasamadanam vadami yadidam dhammasamadanam paccuppannadukkham ayatim sukhavipakam. [533] Seyyathapi bhikkhave dadhi ca madhu ca sappi ca phanitanca ekajjham samsattham . atha puriso agaccheyya lohitapakkhandiko . Tamenam evam vadeyyum ambho purisa idam dadhi ca madhu ca sappi ca phanitanca ekajjham samsattham sace akankhasi piva tassa te pivato ceva chadessati vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana sukhi bhavissatiti 3- . so tam patisankhaya piveyya nappatinissajjeyya tassa tam pivato ceva chadeyya vannenapi gandhenapi rasenapi pivitva ca pana sukhi assa tathupamaham bhikkhave imam dhammasamadanam vadami yadidam dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam. [534] Seyyathapi bhikkhave vassanam pacchime mase saradasamaye viddhe vigatavalahake deve adicco nabham abbhussakkamano sabbam akasagatam tamagatam abhivihacca bhasati ca tapati ca virocati 4- ca @Footnote: 1 Ma. te. 2-3 Po. Ma. bhavissasiti. 4 Po. Ma. bhasate ca tapate ca virocate ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page575.

Evameva kho bhikkhave yadidam dhammasamadanam paccuppannasukhanceva ayatinca sukhavipakam tadanne puthusamanabrahmanaparappavade abhivihacca bhasati ca tapati ca virocati 1- cati idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Mahadhammasamadanasuttam nitthitam chattham. -------- @Footnote: 1 po Ma. bhasate ca tapate ca virocate cati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page576.

Vimamsakasuttam [535] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [536] Bhagava etadavoca vimamsakena bhikkhave bhikkhuna parassa cetopariyayam ajanantena tathagate samannesana katabba sammasambuddho va no va iti vinnanayati . bhagavammulaka no bhante dhamma bhagavamnettika bhagavampatisarana sadhu vata bhante bhagavantamyeva patibhatu etassa bhasitassa attho bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti . tenahi bhikkhave sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum. [537] Bhagava etadavoca vimamsakena bhikkhave bhikkhuna parassa cetopariyayam ajanantena dvisu dhammesu tathagato samannesitabbo cakkhusotavinneyyesu dhammesu ye sankilittha cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti va te tathagatassa no vati. Tamenam samannesamano evam janati ye sankilittha cakkhusotavinneyya dhamma na te tathagatassa samvijjantiti. {537.1} Yato nam samannesamano evam janati ye sankilittha cakkhusotavinneyya dhamma na te tathagatassa samvijjantiti tato nam uttarim samannesati ye vitimissa cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti va te tathagatassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page577.

No vati . tamenam samannesamano evam janati ye vitimissa cakkhusotavinneyya dhamma na te tathagatassa samvijjantiti. {537.2} Yato nam samannesamano evam janati ye vitimissa cakkhusotavinneyya dhamma na te tathagatassa samvijjantiti tato nam uttarim samannesati ye vodata cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti va te tathagatassa no vati . tamenam samannesamano evam janati ye vodata cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti te tathagatassati. {537.3} Yato nam samannesamano evam janati ye vodata cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti te tathagatassati tato nam uttarim samannesati digharattam samapanno ayamayasma imam kusalam dhammam udahu ittarasamapannoti . tamenam samannesamano evam janati digharattam samapanno ayamayasma imam kusalam dhammam nayamayasma ittarasamapannoti. {537.4} Yato nam samannesamano evam janati digharattam samapanno ayamayasma imam kusalam dhammam nayamayasma ittarasamapannoti tato nam uttarim samannesati natajjhapanno 1- ayamayasma bhikkhu yasappatto 2- samvijjantassa idhekacce adinavati . na tava bhikkhave bhikkhuno idhekacce adinava samvijjanti yava na natajjhapanno hoti yasappatto . yato ca kho bhikkhave bhikkhu natajjhapanno hoti @Footnote: 1 Ma. Yu. yattajjhapannoti dissati. 2 Yu. yasampattoti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page578.

Yasappatto athassa idhekacce adinava samvijjanti . tamenam samannesamano evam janati natajjhapanno ayamayasma bhikkhu yasappatto nassa idhekacce adinava samvijjantiti. {537.5} Yato nam samannesamano evam janati natajjhapanno ayamayasma bhikkhu yasappatto nassa idhekacce adinava samvijjantiti tato nam uttarim samannesati abhayuparato ayamayasma nayamayasma bhayuparato vitaragatta kame na sevati khaya ragassati. {537.6} Tamenam samannesamano evam janati abhayuparato ayamayasma nayamayasma bhayuparato vitaragatta kame na sevati khaya ragassati . tance bhikkhave bhikkhum pare evam puccheyyum ke panayasmato akara ke anvaya yenayasma evam vadeti abhayuparato ayamayasma nayamayasma bhayuparato vitaragatta kame na sevati khaya ragassati . samma byakaramano bhikkhave bhikkhu evam byakareyya tatha hi pana ayamayasma sanghe va viharanto eko va viharanto ye ca tattha sugata ye ca tattha duggata ye ca tattha ganamanusasanti ye ca idhekacce amisesu sandissanti ye ca idhekacce amisena anupalitta nayamayasma tam tena avajanati . sammukha kho pana metam bhagavato sutam sammukha patiggahitam abhayuparatohamasmi nahamasmi bhayuparato vitaragatta kame na sevami khaya ragassati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page579.

[538] Tatra bhikkhave tathagato uttarim patipucchitabbo ye sankilittha cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti va te tathagatassa no vati . byakaramano bhikkhave tathagato evam byakareyya ye sankilittha cakkhusotavinneyya dhamma na te tathagatassa samvijjantiti . ye vitimissa cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti va tathagatassa no vati . byakaramano bhikkhave tathagato evam byakareyya ye vitimissa cakkhusotavinneyya dhamma na te tathagatassa samvijjantiti . ye vodata cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti va te tathagatassa no vati. {538.1} Byakaramano bhikkhave tathagato evam byakareyya ye vodata cakkhusotavinneyya dhamma samvijjanti te tathagatassa etapathohamasmi 1- etagocaro no ca tena tammayoti. Evamvadim kho bhikkhave sattharam arahati savako upasankamitum dhammassavanaya tassa sattha dhammam deseti uttaruttarim panitapanitam kanha sukkasappatibhagam yatha yatha kho bhikkhave bhikkhuno sattha dhammam deseti uttaruttarim panitapanitam kanha sukkasappatibhagam tatha tatha so tasmim dhamme abhinnaya idhekaccam dhammam dhammesu nitthangacchati satthari pasidati sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno sanghoti . tance bhikkhave bhikkhum punevam 2- puccheyyum ke panayasmato akara ke anvaya yenayasma evam vadeti 3- sammasambuddho @Footnote: 1 Po. Ma. etampathohamasmi etamgocaro. 2 Ma. pare evam. 3 Ma. vadesi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page580.

Bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno sanghoti . Sammabyakaramano bhikkhave bhikkhu evam byakareyya idhaham avuso yena bhagava tenupasankamim dhammassavanaya tassa me bhagava dhammam deseti uttaruttarim panitapanitam kanha sukkasappatibhagam yatha yatha me avuso bhagava dhammam deseti uttaruttarim panitapanitam kanha sukkasappatibhagam tatha tathaham tasmim dhamme abhinnaya idhekaccam dhammam dhammesu nitthangamam satthari pasidim sammasambuddho bhagava svakkhato bhagavata dhammo supatipanno sanghoti. [539] Yassakassaci bhikkhave imehi akarehi imehi padehi imehi byanjanehi tathagate saddha nivittha hoti mulajata patitthajata 1- ayam vuccati bhikkhave akaravati saddha dassanamulika dalha asamhariya samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim . evam kho bhikkhave tathagate dhammasamannesana hoti evanca pana tathagato dhammato susamannittho hotiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Vimamsakasuttam nitthitam sattamam. ----------- @Footnote:Ma. patitthita.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page581.

Kosambiyasuttam [540] Evamme sutam ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame . tena kho pana samayena kosambiyam bhikkhu bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharanti te na ceva annamannam sannapenti na ca sannattim upenti na ca annamannam nijjhapenti na ca nijjhattim upenti . atha kho annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca idha bhante kosambiyam bhikkhu bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharanti te na ceva annamannam sannapenti na ca sannattim upenti na ca annamannam nijjhapenti na ca nijjhattim upentiti. {540.1} Atha kho bhagava annataram bhikkhum amantesi ehi tvam bhikkhu mama vacanena te bhikkhu amantehi sattha vo ayasmante amantetiti . evam bhanteti kho so bhikkhu bhagavato patissutva yena te bhikkhu tenupasankami upasankamitva te bhikkhu etadavoca sattha ayasmante amantetiti . evamavusoti kho te bhikkhu tassa bhikkhuno patissutva yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page582.

[541] Ekamantam nisinne kho te bhikkhu bhagava etadavoca saccam kira tumhe bhikkhave bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharatha te na ceva annamannam sannapetha na ca sannattim upetha na ca annamannam nijjhapetha na ca nijjhattim upethati . evam bhanteti 1-. Tam kim mannatha bhikkhave yasmim tumhe samaye bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharatha api nu tumhakam tasmim samaye mettam kayakammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi 2- ceva raho ca mettam vacikammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca mettam manokammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho cati. No hetam bhante. {541.1} Iti kira bhikkhave yasmim tumhe samaye bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharatha neva tumhakam tasmim samaye mettam kayakammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca na mettam vacikammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca na mettam manokammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca atha kincarahi tumhe moghapurisa kimjananta kimpassanta bhandanajata kalahajata vivadapanna annamannam mukhasattihi vitudanta viharatha te na ceva annamannam sannapetha na ca sannattim upetha na ca annamannam nijjhapetha na ca nijjhattim @Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. avi. sabbattha idisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page583.

Upetha tanhi tumhakam moghapurisa bhavissati digharattam ahitaya dukkhayati. [542] Atha kho bhagava bhikkhu amantesi chayime bhikkhave dhamma saraniya 1- piyakarana garukarana sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattanti . katame cha . idha bhikkhave bhikkhuno mettam kayakammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo 2- piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {542.1} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno mettam vacikammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {542.2} Puna caparam bhikkhave bhikkhuno mettam manokammam paccupatthitam hoti sabrahmacarisu avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {542.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu ye te labha dhammika dhammaladdha antamaso pattapariyapannamattampi tatharupehi labhehi appativibhattabhogi hoti silavantehi sabrahmacarihi sadharanabhogi ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {542.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yani tani silani akkhandani acchiddani asabalani akammasani bhujissani @Footnote: 1-2 Ma. saraniya-saraniyo. sabbattha evam natabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page584.

Vinnupasatthani aparamatthani samadhisamvattanikani tatharupesu silesu silasamannagato viharati sabrahmacarihi avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {542.5} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yayam ditthi ariya niyyanika niyyati takkarassa samma dukkhakkhayaya tatharupaya ditthiya ditthisamannagato viharati sabrahmacarihi avi ceva raho ca ayampi dhammo saraniyo piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati. {542.6} Ime kho bhikkhave cha saraniya dhamma piyakarana garukarana sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattanti . Imesam kho bhikkhave channam saraniyanam dhammanam etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam yayam ditthi ariya niyyanika niyyati takkarassa samma dukkhakkhayaya . seyyathapi bhikkhave kutagarassa etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam kutam evameva kho bhikkhave imesam channam saraniyanam dhammanam etam aggam etam sangahikam etam sanghataniyam yadidam yayam ditthi ariya niyyanika niyyati takkarassa samma dukkhakkhayaya. [543] Kathanca bhikkhave yayam ditthi ariya niyyanika niyyati takkarassa samma dukkhakkhayaya . idha bhikkhave bhikkhu arannagato va rukkhamulagato va sunnagaragato va iti patisancikkhati atthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page585.

Nu kho me tam pariyutthanam ajjhattam appahinam yenaham pariyutthanena pariyutthitacitto yathabhutam nappajaneyyam nappasseyyanti . sace bhikkhave bhikkhu kamaragapariyutthito hoti pariyutthitacittova hoti sace bhikkhave bhikkhu byapadapariyutthito hoti pariyutthitacittova hoti sace bhikkhave bhikkhu thina middhapariyutthito hoti pariyutthitacittova hoti sace bhikkhave bhikkhu uddhaccakukkuccapariyutthito hoti pariyutthitacittova hoti sace bhikkhave bhikkhu vicikicchapariyutthito hoti pariyutthitacittova hoti sace bhikkhave bhikkhu idhalokacintaya pasuto hoti pariyutthitacittova hoti sace bhikkhave bhikkhu paralokacintaya pasuto hoti pariyutthitacittova hoti sace bhikkhave bhikkhu bhandanajato kalahajato vivadapanno annamannam mukhasattihi vitudanto viharati pariyutthitacittova hoti so evam pajanati natthi kho me tam pariyutthanam ajjhattam appahinam yenaham pariyutthanena pariyutthitacitto yathabhutam nappajaneyyam nappasseyyam supanihitam me manasam saccanam bodhayati . idamassa pathamam nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi. [544] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati imam nu kho aham ditthim asevanto bhavento bahulikaronto labhami paccattam samatham labhami paccattam nibbuttinti . so evam pajanati imam kho aham ditthim asevanto bhavento bahulikaronto labhami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page586.

Paccattam samatham labhami paccattam nibbuttinti . idamassa dutiyam nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi. [545] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati yatharupayaham ditthiya samannagato atthi nu kho iti bahiddha anno samano va brahmano va tatharupaya ditthiya samannagatoti. So evam pajanati yatharupayaham ditthiya samannagato natthi ito bahiddha anno samano va brahmano va tatharupaya ditthiya samannagatoti . idamassa tatiyam nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi. [546] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati yatharupaya dhammataya ditthisampanno puggalo samannagato ahampi tatharupaya dhammataya samannagatoti . kathamrupaya ca bhikkhave dhammataya ditthisampanno puggalo samannagato dhammata esa bhikkhave ditthisampannassa puggalassa kincapi tatharupim apattim apajjati yatharupaya apattiya vutthanam pannayati atha kho nam khippameva satthari va vinnusu va sabrahmacarisu deseti vivarati uttanikaroti desetva vivaritva uttanikatva ayatim samvaram apajjati . Seyyathapi bhikkhave daharo kumaro mando uttanaseyyako hatthena va padena va angaram akkamitva khippameva patisamharati evameva kho bhikkhave dhammata esa ditthisampannassa puggalassa kincapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page587.

Tatharupim apattim apajjati yatharupaya apattiya vutthanam pannayati atha kho nam khippameva satthari va vinnusu va sabrahmacarisu deseti vivarati uttanikaroti desetva vivaritva uttanikatva ayatim samvaram apajjati . so evam pajanati yatharupaya dhammataya ditthisampanno puggalo samannagato ahampi tatharupaya dhammataya samannagatoti . idamassa catuttham nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi. [547] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati yatharupaya dhammataya ditthisampanno puggalo samannagato ahampi tatharupaya dhammataya samannagatoti . kathamrupaya ca bhikkhave dhammataya ditthisampanno puggalo samannagato dhammata esa bhikkhave ditthisampannassa puggalassa kincapi yani tani sabrahmacarinam uccavacani kimkaraniyani tattha ussukam apanno hoti atha khvassa tibba pekkha hoti adhisilasikkhaya adhicittasikkhaya adhipannasikkhaya. {547.1} Seyyathapi bhikkhave gavi tarunavaccha thabbhanca 1- aluppati vacchakanca apacinati evameva kho bhikkhave dhammata esa ditthisampannassa puggalassa kincapi yani tani sabrahmacarinam uccavacani kimkaraniyani tattha ussukam apanno hoti atha khvassa tibba pekkha hoti adhisilasikkhaya adhicittasikkhaya adhipannasikkhaya . So evam pajanati yatharupaya dhammataya ditthisampanno @Footnote: 1 Ma. thambhanca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page588.

Puggalo samannagato ahampi tatharupaya dhammataya samannagatoti . Idamassa pancamam nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi. [548] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati yatharupaya balataya ditthisampanno puggalo samannagato ahampi tatharupaya balataya samannagatoti . kathamrupaya ca bhikkhave balataya ditthisampanno puggalo samannagato balata esa bhikkhave ditthisampannassa puggalassa yam tathagatappavedite dhammavinaye desiyamane atthikatva 1- manasikatva sabbacetaso 2- samannaharitva ohitasoto dhammam sunati . so evam pajanati yatharupaya balataya ditthisampanno puggalo samannagato ahampi tatharupaya balataya samannagatoti . idamassa chattham nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi. [549] Puna caparam bhikkhave ariyasavako iti patisancikkhati yatharupaya balataya ditthisampanno puggalo samannagato ahampi tatharupaya balataya samannagatoti . kathamrupaya ca bhikkhave balataya ditthisampanno puggalo samannagato balata esa bhikkhave ditthisampannassa puggalassa yam tathagatappavedite dhammavinaye desiyamane labhati atthavedam labhati dhammavedam labhati dhammupasanhitam pamujjam . so evam pajanati yatharupaya balataya ditthisampanno @Footnote: 1 Ma. atthimkatva. 2 Ma. sabbacetasa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page589.

Puggalo samannagato ahampi tatharupaya balataya samannagatoti . Idamassa sattamam nanam adhigatam hoti ariyam lokuttaram asadharanam puthujjanehi. [550] Evam sattangasamannagatassa kho bhikkhave ariyasavakassa dhammata susamannittha hoti sotapattiphalasacchikiriyaya . evam sattangasamannagato kho bhikkhave ariyasavako sotapattiphalasamannagato hotiti. Idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Kosambiyasuttam nitthitam atthamam. ---------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page590.

Brahmanimantanikasuttam [551] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosum. [552] Bhagava etadavoca ekamidaham bhikkhave samayam ukkatthayam viharami subhagavane salarajamule . tena kho pana bhikkhave samayena bakassa brahmuno evarupam papakam ditthigatam uppannam hoti idam niccam idam dhuvam idam sassatam idam kevalam idam acavanadhammam idam hi na jayati na jiyati na miyati na cavati na upapajjati ito ca panannam uttarim nissaranam natthiti . atha khvaham bhikkhave bakassa brahmuno cetasa ceto parivitakkamannaya seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva ukkatthayam subhagavane salarajamule antarahito tasmim brahmaloke paturahosi. {552.1} Addasa kho mam bhikkhave bako brahma duratova agacchantam disvana mam etadavoca ehi kho marisa svagatam marisa cirassam kho marisa imam pariyayamakasi yadidam adhagamanaya idam hi marisa niccam idam dhuvam idam sassatam idam kevalam idam acavanadhammam idam hi na jayati na jiyati na miyati na cavati na upapajjati ito ca panannam uttarim nissaranam natthiti . evam vutte aham bhikkhave bakam brahmanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page591.

Etadavocam avijjagato vata bho bako brahma avijjagato vata bho bako brahma yatra hi nama aniccamyeva samanam niccanti vakkhati adhuvamyeva samanam dhuvanti vakkhati assassatamyeva samanam sassatanti vakkhati akevalamyeva samanam kevalanti vakkhati cavanadhammamyeva samanam acavanadhammanti vakkhati yattha ca pana jayati ca 1- jiyati ca miyati ca cavati ca upapajjati ca tam tatha 2- vakkhati idam hi na jayati na jiyati na miyati na cavati na upapajjatiti santanca panannam uttarim nissaranam natthannam uttarim nissarananti vakkhatiti. [553] Atha kho bhikkhave maro papima annataram brahmaparisajjam anvavisitva mam etadavoca bhikkhu bhikkhu metamasado metamasado eso hi bhikkhu brahma mahabrahma abhibhu anabhibhuto annadatthu daso vasavatti issaro katta nimmita 3- settho sajjita 4- vasi pita bhuta bhabyanam . ahesum kho [5]- bhikkhu taya pubbe samanabrahmana lokasmim pathavigarahaka pathavijigucchaka apagarahaka apajigucchaka tejagarahaka tejajigucchaka vayagarahaka vayajigucchaka bhutagarahaka bhutajigucchaka devagarahaka devajigucchaka pajapatigarahaka pajapatijigucchaka brahmagarahaka brahmajigucchaka te kayassa bheda panupaccheda hine kaye patitthita. {553.1} Ahesum kho pana bhikkhu taya pubbe samanabrahmana lokasmim pathavipasamsaka pathavabhinandino apapasamsaka apabhinandino tejapasamsaka tejabhinandino vayapasamsaka @Footnote: 1 Ma. ime casamuccayasadda natthi. 2 Po. Ma. tanca vakkhati. 3 Ma. Yu. nimmata. @4 Ma. sajita. Yu. sanjita. 5 Ma. ye.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page592.

Vayabhinandino bhutapasamsaka bhutabhinandino devapasamsaka devabhinandino pajapatipasamsaka pajapatabhinandino brahmapasamsaka brahmabhinandino te kayassa bheda panupaccheda panite kaye patitthita . kintaham 1- bhikkhu evam vadami ingha tvam marisa yadeva te brahma aha tadeva tvam karohi ma tvam brahmuno vacanam upativattittho sace kho tvam bhikkhu brahmuno vacanam upativattissasi . seyyathapi nama puriso sirim agacchantim dandena patippanameyya seyyathapi va pana bhikkhu puriso narakappapate papatanto hatthehi ca padehi ca pathavim virajeyya evam sampadamidam bhikkhu tuyham bhavissati. {553.2} Ingha tvam marisa yadeva te brahma aha tadeva tvam karohi ma tvam brahmuno vacanam upativattittho nanu tvam bhikkhu passasi brahmaparisam 2- sannisinnanti 3- . iti kho mam bhikkhave maro papima brahmaparisam upanesi . evam vutte aham bhikkhave maram papimantam etadavocam janami kho taham papima ma tvam mannittho na mam janatiti maro tvamasi papima yo ceva papima brahma ya ca brahmaparisa ye ca brahmaparisajja sabbeva tava hatthagata sabbe 4- tava vasangata tuyham hi papima evam hoti esopi me assa hatthagato esopi me assa vasangatoti aham kho pana papima neva tava hatthagato neva tava vasangatoti. @Footnote: 1 Ma. Yu. tam taham. 2 Yu. brahmanim parisam. 3 Ma. sannipatitanti. @4 Ma. Yu. sabbeva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page593.

[554] Evam vutte bhikkhave bako brahma mam etadavoca aham hi marisa niccamyeva samanam niccanti vadami dhuvamyeva samanam dhuvanti vadami sassatamyeva samanam sassatanti vadami kevalamyeva samanam kevalanti vadami acavanadhammamyeva samanam acavanadhammanti vadami . yattha ca pana na jayati na jiyati na miyati na cavati na upapajjati tadevaham vadami idam hi na jayati na jiyati na miyati na cavati na upapajjati asantanca panannam uttarim nissaranam natthannam uttarim nissarananti vadami . ahesum kho bhikkhu taya pubbe samanabrahmana lokasmim yavatakam tuyham kasinam ayum tavatakam te 1- tapokammameva ahosi. {554.1} Te kho evam janeyyum santam 2- va annam uttarim nissaranam atthannam uttarim nissarananti asantam va annam uttarim nissaranam natthannam uttarim nissarananti . kintaham 3- bhikkhu evam vadami na cevannam uttarim nissaranam dakkhissasi yavadeva ca pana kilamathassa vighatassa bhagi bhavissasi . sace kho tvam bhikkhu pathavim ajjhosissasi opasayiko me bhavissasi vatthusayiko yathakamakaraniyo bahiteyyo . sace pana 4- apam tejam vayam bhute deve pajapatim brahmam ajjhosissasi opasayiko me bhavissasi vatthusayiko yathakamakaraniyo bahiteyyoti. {554.2} Ahampi kho etam 5- brahme janami. Sace pathavim ajjhosissami opasayiko te bhavissami vatthusayiko @Footnote: 1 Ma. Yu. tesam. 2 Ma. santanca panannam. 3 Ma. Yu. tam taham. @4 Ma. Yu. panasaddo natthi. 5 Ma. evam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page594.

Yathakamakaraniyo bahiteyyo . sace pana apam tejam vayam bhute deve pajapatim brahmam ajjhosissami opasayiko te bhavissami vatthusayiko yathakamakaraniyo bahiteyyo 1- . apica te aham brahme gatinca pajanami jutinca pajanami evam mahiddhiko bako brahma evam mahanubhavo bako brahma evam mahesakkho bako brahmati. {554.3} Yathakatham pana me tvam marisa gatinca pajanasi jutinca pajanasi evam mahiddhiko bako brahma evam mahanubhavo bako brahma evam mahesakkho bako brahmati. Yavata candimasuriya pariharanti disa bhanti virocana tava sahassadha loko ettha te vattati 2- vaso paroparanca janasi atho raga viraginam itthabhavannathabhavam sattanam agatim gatinti. Evam kho te aham brahme gatinca pajanami jutinca pajanami evam mahiddhiko bako brahma evam mahanubhavo bako brahma evam mahesakkho bako brahmati. {554.4} Atthi kho brahme anne tayo kaya tattha 3- tvam na janasi na passasi tyaham janami passami . atthi kho brahme abhassara nama kayo . yato tvam cuto idhupapanno tassa te aticiranivasena sa sati muttha tena tam tvam na janasi na passasi tamaham janami passami . evampi kho aham brahme neva te samasamo abhinnaya kuto niceyyam @Footnote: 1 Ma. bahiteyyoti. 2 Ma. vattate. 3 Po. Ma. tam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page595.

Atha kho ahameva taya bhiyyo . atthi kho brahme subhakinha nama kayo vehapphala nama kayo [1]- tam tvam na janasi na passasi tamaham janami passami . evampi kho aham brahme neva te samasamo abhinnaya kuto niceyyam atha kho ahameva taya bhiyyo . Pathavi kho aham brahme pathavito abhinnaya yavata pathaviya pathavittena 2- ananubhutam tadabhinnaya pathavi 3- nahosim pathaviya nahosim pathavito nahosim pathavi meti nahosim pathavim nabhivadim. {554.5} Evampi kho aham brahme neva te samasamo abhinnaya kuto niceyyam atha kho ahameva taya bhiyyo . Apam kho aham brahme .pe. tejam kho aham brahme ... Vayam kho aham brahme ... Bhute kho aham brahme ... deve kho aham brahme ... pajapatim kho aham brahme ... brahmam kho aham brahme ... abhassare kho aham brahme ... subhakinhe kho aham brahme ... vehapphale kho aham brahme ... abhibhum kho aham brahme ... sabbam kho aham brahme sabbato abhinnaya yavata sabbassa sabbattena ananubhutam tadabhinnaya sabbam nahosim sabbasmim nahosim sabbato nahosim sabbam meti nahosim sabbam nabhivadim . evam 4- kho aham brahme neva te samasamo abhinnaya kuto niceyyam atha kho ahameva taya bhiyyoti . sace kho te marisa sabbassa sabbattena ananubhutam tadabhinnaya ma heva te rittakameva ahosi tucchakameva @Footnote: 1 Ma. abhibhu nama kayo ... 2 Ma. Yu. pathavattena. 3 Ma. pathavim napahosim @4 Ma. Yu. evam pi kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page596.

Ahosi 1- . vinnanam anidassanam anantam sabbatopabham pathaviya pathavittena ananubhutam apassa apattena ananubhutam tejassa tejattena ananubhutam vayassa vayattena ananubhutam bhutanam bhutattena ananubhutam devanam devattena ananubhutam pajapatissa pajapatittena ananubhutam brahmuno 2- brahmattena ananubhutam abhassaranam abhassarattena ananubhutam subhakinhanam subhakinhattena ananubhutam vehapphalanam vehapphalattena ananubhutam abhibhussa abhibhuttena ananubhutam sabbassa sabbattena ananubhutam . handa carahi te marisa antaradhayamiti . handa carahi me tvam brahme antaradhayassu sace visahasiti. {554.6} Atha kho bhikkhave bako brahma antaradhayissami samanassa gotamassa antaradhayissami samanassa gotamassati nevassu me sakkoti antaradhayitum . evam vutte aham bhikkhave bakam brahmanam etadavocam handa carahi te brahme antaradhayamiti . Handa carahi me tvam marisa antaradhayassu sace visahasiti . atha khvaham bhikkhave tatharupam iddhabhisankharam abhisankharesim 3- ettavata brahma ca brahmaparisa ca brahmaparisajja ca saddanca me suyyanti 4- na ca mam dakkhantiti 5-. Antarahito imam gatham abhasim bhavevaham bhayam disva bhavanca vibhavesinam bhavam nabhivadim kinci nandinca na upadiyanti. @Footnote: 1 Ma. ahositi. 2 Po. Ma. brahmanam. 3 Si. Ma. Yu. abhisankhasim. 4 Si. Ma. Yu. @sossanti. 5 Yu. dakkhinti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page597.

[555] Atha kho bhikkhave brahma ca brahmaparisa ca brahmaparisajja ca acchariyabbhutacittajata ahesum acchariyam vata bho abbhutam vata bho samanassa gotamassa mahiddhikata mahanubhavata na ca vata no ito pubbe dittho va suto va anno samano va brahmano va evam mahiddhiko evam mahanubhavo yatha cayam samano gotamo [1]- sakyakula pabbajito bhavaramaya vata bho pajaya bhavarataya bhavasammuditaya samulam bhavam udabbahiti. [556] Atha kho bhikkhave maro papima annataram brahmaparisajjam anvavisitva mam etadavoca sace kho tvam marisa evam pajanasi sace tvam evamanubuddho ma savake upanesi ma pabbajite ma savakanam dhammam desesi ma pabbajitanam ma savakesu gedhimakasi ma pabbajitesu . ahesum kho bhikkhu taya pubbe samanabrahmana lokasmim arahanto sammasambuddha patijanamana te savake upanesum pabbajite savakanam dhammam desesum pabbajitanam savakesu gedhimakamsu pabbajitesu savake upanetva pabbajite savakanam dhammam desetva pabbajitanam savakesu gedhikatacitta pabbajitesu kayassa bheda panupaccheda hine kaye patitthita. {556.1} Ahesum kho 2- pana bhikkhu taya pubbe samanabrahmana lokasmim arahanto sammasambuddha patijanamana te na savake upanesum na pabbajite na savakanam dhammam desesum na pabbajitanam na @Footnote: 1 Ma. Yu. sakyaputto. 2 Ma. ye.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page598.

Savakesu gedhimakamsu na pabbajite te na savake upanetva na pabbajite na savakanam dhammam desetva na pabbajitanam na savakesu gedhikatacitta na pabbajitesu kayassa bheda panupaccheda panite kaye patitthita . tantaham bhikkhu evam vadami ingha tvam marisa appossukko ditthadhammasukhaviharam anuyutto viharassu anakkhatam kusalam hi marisa ma param ovadahiti . evam vutte aham bhikkhave maram papimam 1- etadavocam janami kho taham papima ma tvam mannittho na mam janatiti maro tvamasi papima na mam tvam papima hitanukampi evam vadesi ahitanukampi mam tvam papima evam vedesi . tuyham hi papima evam hoti yesam samano gotamo dhammam desessati te me visayam upativattissantiti. {556.2} Asammasambuddha ca pana te papima samanabrahmana samana sammasambuddhamhati patijanimsu aham kho pana papima sammasambuddhova samano sammasambuddhomhiti patijanami . Desentopi hi papima tathagato savakanam dhammam tadisova adesentopi hi papima tathagato savakanam dhammam tadisova upanentopi hi papima tathagato savake tadisova anupanentopi hi papima tathagato savake tadisova tam kissa hetu tathagatassa papima ye asava sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya [2]- pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata @Footnote: 1 Ma. Yu. papimantam. 2 Ma. Yu. te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page599.

Ayatim anuppadadhamma seyyathapi papima talo matthakacchinno abhabbo puna virulhiya evameva kho papima tathagatassa ye asava sankilesika ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya [1]- pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhammati. Iti hidam marassa ca analapanataya brahmuno ca abhinimantanataya tasma imassa veyyakaranassa brahmanimantanikantveva adhivacananti. Brahmanimantanikasuttam nitthitam navamam. ------------- @Footnote: 1 Ma. Yu. te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page600.

Maratajjaniyasuttam [557] Evamme sutam ekam 1- samayam bhagava bhaggesu viharati sumsumaragire bhesakalavane migadaye . tena kho pana samayena ayasma mahamoggallano abbhokase cankami . tena kho pana samayena maro papima ayasmato mahamoggallanassa kucchigato hoti kotthamanupavittho . atha kho ayasmato mahamoggallanassa etadahosi kinnu kho me kucchi garugarutaro 2- viya masacitam manneti . atha kho ayasma mahamoggallano cankama orohitva viharam pavisitva pannattasane nisidi . nisajja kho ayasma mahamoggallano maram papimantam 3- paccattam yoniso manasakasi. [558] Addasa kho ayasma mahamoggallano maram papimantam kucchigatam kotthamanupavittham disvana maram papimantam etadavoca nikkhama papima nikkhama papima ma tathagatam vihesesi ma tathagatasavakam ma te ahosi digharattam ahitaya dukkhayati . Atha kho marassa papimato etadahosi ajanameva [4]- mam ayam samano apassam evamaha nikkhama papima nikkhama papima ma tathagatam vihesesi ma tathagatasavakam ma te ahosi digharattam ahitaya dukkhayati yopissa so sattha sopi mam neva khippam janeyya kuto ca pana mam savako janissatiti . atha kho ayasma @Footnote: 1 Ma. Yu. ekam samayam ayasma mahamoggallano bhaggesu viharati ... migadaye. @2 Ma. garugaro viya. 3 Ma. Yu. dve patha natthi. 4. Ma. Yu. kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page601.

Mahamoggallano maram papimantam etadavoca evampi kho taham papima janami ma tvam mannittho na mam janatiti maro tvamasi papima tuyham hi papima evam hoti ajanameva [1]- mam ayam samano apassam evamaha nikkhama papima nikkhama papima ma tathagatam vihesesi ma tathagatasavakam ma te ahosi digharattam ahitaya dukkhayati yopissa so sattha sopi mam neva khippam janeyya kuto ca pana mam ayam savako janissatiti . atha kho marassa papimato etadahosi janameva kho mam ayam samano passam evamaha nikkhama papima nikkhama papima ma tathagatam vihesesi ma tathagatasavakam ma te ahosi digharattam ahitaya dukkhayati . atha kho maro papima ayasmato mahamoggallanassa mukhato uggantva paccaggale atthasi. [559] Addasa kho ayasma mahamoggallano maram papimantam paccaggale thitam disvana maram papimantam etadavoca etthapi kho taham papima passami ma tvam mannittho na mam passatiti eso tvam papima paccaggale thito . bhutapubbaham papima dusi nama maro ahosim tassa me kali nama bhagini tassa bhaginiya tvam putto so me tvam bhagineyyo ahositi . Tena kho pana [2]- samayena kakusandho bhagava araham sammasambuddho loke uppanno hoti . kakusandhassa kho pana papima bhagavato @Footnote: 1 Ma. Yu. kho. 2 Ma. Yu. papima.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page602.

Arahato sammasambuddhassa vidhurasanjivam nama mahasavakayugam 1- ahosi aggam bhaddayugam . yavata kho pana papima kakusandhassa bhagavato arahato sammasambuddhassa savaka nassudha 2- koci ayasmata vidhurena samasamo hoti yadidam dhammadesanaya . imina kho etam 3- papima pariyayena ayasmato vidhurassa vidhuro vidhurotveva 4- samanna udapadi . ayasma pana papima sanjivo arannagatopi rukkhamulagatopi sunnagaragatopi appakasireneva sannavedayitanirodham samapajjati . Bhutapubbam papima ayasma sanjivo annatarasmim rukkhamule sannavedayitanirodham samapanno nisinno hoti. {559.1} Addasasum kho papima gopalaka pasupalaka kasaka pathavino ayasmantam sanjivam annatarasmim rukkhamule sannavedayitanirodham samapannam nisinnam disvana tesam etadahosi acchariyam vata bho abbhutam vata bho ayam samano nisinnako 5- kalakato handa nam dahamati. Atha kho te papima gopalaka pasupalaka kasaka pathavino tinanca katthanca gomayanca sankaddhitva ayasmato sanjivassa kaye upacinitva aggim datva pakkamimsu . atha kho papima ayasma sanjivo tassa rattiya accayena taya samapattiya vutthahitva civarani papphotetva pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya gamam pindaya pavisi . addasasum kho te papima gopalaka pasupalaka kasaka pathavino ayasmantam sanjivam pindaya carantam disvana @Footnote: 1 Ma. Yu. savakayugam. 2 Ma. tesu na ca. 3 Ma. evam. 4 Ma. vidhurassa @vidhuro teva. 5 Ma. Yu. nisinnakova.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page603.

Nesam etadahosi acchariyam vata bho abbhutam vata bho ayam samano nisinnako 1- kalakato svayam patisanni 2- thitoti. Imina kho evam papima pariyayena ayasmato sanjivassa sanjivo sanjivotveva samanna udapadi. [560] Atha kho papima dusissa marassa etadahosi imesam kho aham bhikkhunam silavantanam kalyanadhammanam neva janami agatim va gatim va yannunaham brahmanagahapatike anvaviseyyam etha tumhe bhikkhu silavante kalyanadhamme akkosatha paribhasatha rosetha vihesetha appevanama tumhehi akkosiyamananam paribhasiyamananam rosiyamananam vihesiyamananam siya cittassa annathattam yatha nam dusi maro labhetha otaranti . atha kho [4]- papima dusi maro brahmanagahapatike anvavisi etha tumhe bhikkhu silavante kalyanadhamme akkosatha paribhasatha rosetha vihesetha appevanama tumhehi akkosiyamananam paribhasiyamananam rosiyamananam vihesiyamananam siya cittassa annathattam yatha nam dusi maro labhetha otaranti. {560.1} Atha kho te papima brahmanagahapatika anvavisittha dusina marena bhikkhu silavante kalyanadhamme akkosanti paribhasanti rosenti vihesenti ime pana mundaka samanaka ibbha kanha 5- bandhupadapacca jhayinosma jhayinosmati pattakkhandha adhomukha madhurakajata jhayanti pajjhayanti nijjhayanti apajjhayanti . seyyathapi nama @Footnote: 1 Ma. Yu. nisinnakova. 2 Ma. Yu. patisanjivito 3 Ma. sanjivassa sanjivoteva. @4 Ma. te. 5 Ma. kinha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page604.

Uluko rukkhasakhayam musikam maggayamano jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati evamevime mundaka samanaka ibbha kanha bandhupadapacca jhayinosma jhayinosmati pattakkhandha adhomukha madhurakajata jhayanti pajjhayanti nijjhayanti apajjhayanti . Seyyathapi nama kottho 1- naditire macche maggayamano jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati evamevime mundaka samanaka ibbha kanha bandhupadapacca jhayinosma jhayinosmati pattakkhandha adhomukha madhurakajata jhayanti pajjhayanti nijjhayanti apajjhayanti. {560.2} Seyyathapi nama vilaro sandhisamalasankatire musikam maggayamano jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati evamevime mundaka samanaka ibbha kanha bandhupadapacca jhayinosma jhayinosmati pattakkhandha adhomukha madhurakajata jhayanti pajjhayanti nijjhayanti apajjhayanti. {560.3} Seyyathapi nama gadrabho vahacchinno sandhisamalasankatire jhayati pajjhayati nijjhayati apajjhayati evamevime mundaka samanaka ibbha kanha bandhupadapacca jhayinosma jhayinosmati pattakkhandha adhomukha madhurakajata jhayanti pajjhayanti nijjhayanti apajjhayantiti . ye kho pana papima tena samayena manussa kalam karonti yebhuyyena kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti. [561] Atha kho papima kakusandho bhagava araham sammasambuddho @Footnote: 1 Ma. Yu. kotthu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page605.

Bhikkhu amantesi anvavisittha kho bhikkhave brahmanagahapatika dusina marena etha tumhe bhikkhu silavante kalyanadhamme akkosatha paribhasatha vihesetha appevanama tumhehi akkosiyamananam paribhasiyamananam rosiyamananam vihesiyamananam siya cittassa annathattam yatha nam dusi maro labhetha otaranti etha tumhe bhikkhave mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharatha tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharatha. {561.1} Karunasahagatena cetasa ... Muditasahagatena cetasa ... Upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharatha tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharathati. {561.2} Atha kho te papima bhikkhu kakusandhena bhagavata arahata sammasambuddhena evam ovadiyamana evam anusasiyamana arannagatapi rukkhamulagatapi sunnagaragatapi mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharimsu tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page606.

Viharimsu . karunasahagatena cetasa ... muditasahagatena cetasa ... Upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharimsu tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharimsu. [562] Atha kho papima dusissa marassa etadahosi evampi kho aham karonto imesam bhikkhunam silavantanam kalyanadhammanam neva janami agatim va gatim va yannunaham brahmanagahapatike anvaviseyyam etha tumhe bhikkhu silavante kalyanadhamme sakkarotha garukarotha manetha pujetha appevanama tumhehi sakkariyamananam garukariyamananam maniyamananam pujiyamananam siya cittassa annathattam yatha nam dusi maro labhetha otaranti. {562.1} Atha kho te papima dusi maro brahmanagahapatike anvavisi etha tumhe bhikkhu silavante kalyanadhamme sakkarotha garukarotha manetha pujetha appevanama tumhehi sakkariyamananam garukariyamananam maniyamananam pujiyamananam siya cittassa annathattam yatha nam dusi maro labhetha otaranti . atha kho te papima brahmanagahapatika anvavisittha dusina marena bhikkhu silavante kalyanadhamme sakkaronti garukaronti manenti pujenti . ye kho pana papima tena samayena manussa kalam karonti yebhuyyena kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page607.

[563] Atha kho papima kakusandho bhagava araham sammasambuddho bhikkhu amantesi anvavisittha kho bhikkhave brahmanagahapatika dusina marena etha tumhe bhikkhu silavante kalyanadhamme sakkarotha garukarotha manetha pujetha appevanama tumhehi sakkariyamananam garukariyamananam maniyamananam pujiyamananam siya cittassa annathattam yatha nam dusi maro labhetha otaranti . Etha tumhe bhikkhave asubhanupassi kaye viharatha ahare patikkulasannino sabbaloke anabhiratasannino 1- sabbasankharesu aniccanupassinoti . Atha kho te papima bhikkhu kakusandhena bhagavata arahata sammasambuddhena evam ovadiyamana evam anusasiyamana arannagatapi rukkhamulagatapi sunnagaragatapi asubhanupassi kaye viharimsu ahare patikkulasannino sabbaloke anabhiratasannino 2- sabbasankharesu aniccanupassino. [564] Atha kho papima kakusandho bhagava araham sammasambuddho pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya ayasmata vidhurena pacchasamanena gamam pindaya pavisi . atha kho papima dusi maro annataram kumarakam anvavisitva sakkharam gahetva ayasmato vidhurassa sise paharamadasi sisam vobhindi . atha kho papima ayasma vidhuro bhinnena sisena lohitena galantena kakusandhamyeva bhagavantam arahantam sammasambuddham pitthito pitthito anubandhi . atha @Footnote: 1-2 Ma. anabhiratisannino.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page608.

Kho papima kakusandho bhagava araham sammasambuddho nagapalokitam apalokesi na vayam dusi maro mattamannasiti . sahapalokanaya ca pana papima dusi maro tamha ca thana cavi mahanirayanca upapajji. [565] Tassa kho pana papima mahanirayassa tayo namadheyya honti chaphassayataniko itipi sankusamahato itipi paccattavedaniyo itipi . atha kho mam papima nirayapala upasankamitva etadavocum yada kho te marisa sankuna sanku hadaye samagaccheyya atha nam tvam janeyyasi vassasahassam me niraye paccamanassati . so kho aham papima bahuni vassani bahuni vassasatani bahuni vassasahassani tasmim mahaniraye apaccim dasasahassani tasseva mahanirayassa ussade apaccim vutthanavedanam 1- vediyamano . tassa mayham papima evarupo kayo hoti seyyathapi manussassa evarupam sisam hoti seyyathapi macchassa. [566] Kidiso nirayo asi yattha dusi apaccatha vidhuram savakamasajja kakusandhanca brahmanam satam asi ayosanku sabbe paccattavedana idiso nirayo asi yattha dusi apaccatha vidhuram savakamasajja kakusandhanca brahmanam yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako @Footnote: 1 Ma. Yu. vutthanimam nama vedanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page609.

Tadisam bhikkhumasajja kanhadukkham nigacchasi majjhe sarassa titthanti vimana kappatthayino veluriyavanna rucira accimanto pabhassara acchara tattha naccanti puthu nanattavanniyo yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanhadukkham nigacchasi yo ve buddhena cudito 1- bhikkhusanghassa pekkhato migaramatu pasadam padangutthena kampayi yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanhadukkham nigacchasi yo vejayantapasadam padangutthena kampayi iddhibalena patthaddho samvejesi ca devata yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanhadukkham nigacchasi yo vejayantapasade sakkam so paripucchati api avuso 2- janasi tanhakkhayavimuttiyo tassa sakko viyakasi panham puttho yathakatham yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanhadukkham nigacchasi yo brahmanam 3- paripucchati sudhammayam abhitosabham @Footnote: 1 Ma. codito. 2 Ma. api vasava .... 3 Ma. brahmam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page610.

Ajjapi te avuso ditthi ya te ditthi pure ahu passasi vitivattantam brahmaloke pabhassaram tassa brahma viyakasi anupubbam yathakatham na me marisa sa ditthi ya me ditthi pure ahu passami vitivattantam brahmaloke pabhassaram soham ajja katham vajjam aham niccomhi sassato yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanhadukkham nigacchasi yo mahaneruno 1- kutam vimokkhena aphassayi vanam pubbavidehanam ye ca bhumisaya nara yo etamabhijanati bhikkhu buddhassa savako tadisam bhikkhumasajja kanhadukkham nigacchasi na ve aggi cetayati aham balam dahamiti balo ca jalitam aggim asajjana 2- sa dayhati evameva tuvam mara asajjana tathagatam sayam dahissasi attanam balo aggimva samphusam apunnam pasavi maro asajjana tathagatam kinnu mannasi papima na me papam vipaccati karoto ciyati papam cirarattaya kandati 3- mara nibbinda buddhamha asammakasi bhikkhusu @Footnote: 1 Ma. mahameruno. 2 Po. Ma. asajja nam. 3 Po. Ma. Yu. antaka.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page611.

Iti maram atajjesi 1- bhikkhu bhesakalavane tato so dummano yakkho tatthevantaradhayathati. Maratajjaniyasuttam nitthitam dasamam. Culayamakavaggo pancamo. Tassudanam saleyyaveranjavedalla 2- culamahadhammasamadanam vimamsaka ca brahma dusi ca maro pancamo varavaggo mulapannasakam nitthitam. -------- @Footnote: 1 Si. Yu. aghattesi. 2 Ma. saleyyaveranjaduve ca tutthi @ culamahadhammasamadananca @ vimamsaka kosambi ca @ brahmano dusi ca maro dasamo ca vaggo @ saleyyavaggo nitthito pancamo @ idam vagganamuddanam @ mulapariyayo ceva sihanado ca uttamo @ kakaco ceva gosingo saleyyo ca ime panca @ mulapannasakam samattam.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 12 page 261-611. http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=12&item=274&items=293&pagebreak=1&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=12&item=274&items=293&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=12&item=274&items=293&pagebreak=1&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=12&item=274&items=293&pagebreak=1&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=274              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=8&A=214              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=214              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

read First itemread Previous itemไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :