ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
read First itemread Previous itemไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso

page367.

Terasamo mahaviyuhasuttaniddeso [600] Yekecime ditthiparibbasana idameva saccanti pavadayanti 1- sabbeva te nindamanvanayanti atho pasamsampi labhanti tattha. [601] Yekecime ditthiparibbasanati yekeciti sabbena sabbam sabbatha sabbam asesam nissesam pariyadayavacanametam yekeciti . Ditthiparibbasanati santeke samanabrahmana ditthigatika te dvasatthiya ditthigatanam annatarannataram ditthigatam gahetva uggahetva ganhitva paramasitva abhinivisitva sakaya sakaya ditthiya vasanti samvasanti avasanti parivasanti . yatha agarika va gharesu vasanti sapattika va apattisu vasanti sakilesa va kilesesu vasanti evameva santeke samanabrahmana ditthigatika te dvasatthiya ditthigatanam annatarannataram ditthigatam gahetva uggahetva ganhitva paramasitva abhinivisitva sakaya sakaya ditthiya vasanti samvasanti avasanti parivasantiti yekecime ditthiparibbasana. [602] Idameva saccanti pavadayantiti sassato loko idameva saccam moghamannanti vadanti kathenti bhananti dipayanti voharanti asassato loko .pe. neva hoti na na hoti tathagato parammarana idameva saccam moghamannanti vadanti kathenti bhananti @Footnote: 1 Ma. ca vadayanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

Dipayanti voharantiti idameva saccanti pavadayanti. [603] Sabbeva te nindamanvanayantiti sabbeva te samanabrahmana nindameva anventi garahameva anventi akittimeva anventi sabbe ninditayeva honti garahitayeva honti akittitayeva hontiti sabbeva te nindamanvanayanti. [604] Atho pasamsampi labhanti tatthati tattha sakaya ditthiya sakaya khantiya sakaya ruciya sakaya laddhiya pasamsam thomanam kittim vannaharikam labhanti patilabhanti [1]- adhigacchanti 2- vindantiti atho pasamsampi labhanti tattha. Tenaha so nimmito yekecime ditthiparibbasana idameva saccanti pavadayanti sabbeva te nindamanvanayanti atho pasamsampi labhanti tatthati. [605] Appam hi etam na alam samaya duve vivadassa phalani brumi etampi disva na vivadayetha 3- khemabhipassam avivadabhummam 4-. [606] Appam hi etam na alam samayati appam hi etanti appakam etam omakam etam thokam etam lamakam etam jatukkam etam parittakam etanti appam hi etam . na alam samayati nalam @Footnote: 1 Po. Ma. upagacchanti. 2 Ma. ayam patho na dissati. 3 Yu. vivadiyetha. @4 Ma. avivadabhummim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Ragassa samaya dosassa samaya mohassa samaya kodhassa upanahassa makkhassa palasassa issaya macchariyassa mayaya satheyyassa thambhassa sarambhassa manassa atimanassa madassa pamadassa sabbakilesanam sabbaduccaritanam sabbadarathanam sabbaparilahanam sabbasantapanam sabbakusalabhisankharanam samaya upasamaya vupasamaya nibbanaya patinissaggaya patippassaddhiyati appam hi etam na alam samaya. [607] Duve vivadassa phalani brumiti ditthikalahassa ditthibhandanassa ditthiviggahassa ditthivivadassa ditthimedhagassa dve phalani honti jayaparajayo hoti labhalabho hoti yasayaso hoti nindapasamso hoti sukhadukkham hoti somanassadomanassam hoti itthanittham hoti anunayapatigham hoti ugghatinigghati hoti anurodhavirodho hoti . Athava tam kammam nirayasamvattanikam tiracchanayonikasamvattanikam pittivisayikasamvattanikanti brumi acikkhami desemi pannapemi patthapemi vivarami vibhajami uttanikaromi pakasemiti duve vivadassa phalani brumi. [608] Etampi disva na vivadayethati etampi disvati etam adinavam disva passitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva ditthikalahesu ditthibhandanesu ditthiviggahesu ditthivivadesu ditthimedhagesuti etampi disva . na vivadayethati na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Kalaham kareyya na bhandanam kareyya na viggaham kareyya na vivadam kareyya na medhagam kareyya kalahabhandanaviggahavivadamedhagam pajaheyya vinodeyya byantikareyya anabhavangameyya kalahabhandanaviggaha- vivadamedhaga arato assa virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa vihareyyati etampi disva na vivadayetha. [609] Khemabhipassam avivadabhummanti avivadabhummam vuccati amatanibbanam yo so sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam . etam avivadabhummam khemato tanato lenato saranato abhayato accutato amatato nibbanato passanto dakkhanto olokento nijjhayanto upaparikkhantoti khemabhipassam avivadabhummam. Tenaha bhagava appam hi etam na alam samaya duve vivadassa phalani brumi etampi disva na vivadayetha khemabhipassam avivadabhummanti. [610] Yakacima sammatiyo 1- puthujja sabbava eta na upeti viddha anupayo so upayam kimeyya ditthe sute khantimakubbamano. @Footnote: 1 Ma. sammutiyo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

[611] Yakacima sammatiyo puthujjati yakaciti sabbena sabbam sabbatha sabbam asesam nissesam pariyadayavacanametam yakaciti . Sammatiyoti sammatiyo vuccanti dvasatthi ditthigatani . puthujjati puthujjanehi janita va ta sammatiyoti puthujja . puthunanajanehi janita va ta sammatiyoti puthujjati yakacima sammatiyo puthujja. [612] Sabbava eta na upeti viddhati viddha vijjagato nani vibhavi medhavi sabbava eta ditthisammatiyo neti na upeti na upagacchati na ganhati na paramasati nabhinivisatiti sabbava eta na upeti viddha. [613] Anupayo so upayam kimeyyati upayoti dve upaya tanhupayo ca ditthupayo ca .pe. ayam tanhupayo .pe. ayam ditthupayo . tassa tanhupayo pahino ditthupayo patinissattho tanhupayassa pahinatta ditthupayassa patinissatthatta anupayo puggalo kim rupam upeyya upagaccheyya ganheyya paramaseyya abhiniviseyya atta meti . kim vedanam kim sannam kim sankhare kim vinnanam kim gatim kim upapattim kim patisandhim kim bhavam kim samsaram kim vattam upeyya upagaccheyya ganheyya paramaseyya abhiniviseyyati anupayo so upayam kimeyya. [614] Ditthe sute khantimakubbamanoti ditthe va ditthasuddhiya va sute va sutasuddhiya va mute va mutasuddhiya va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

Khantim akubbamano chandam akubbamano pemam akubbamano ragam akubbamano ajanayamano asanjanayamano anibbattayamano nabhinibbattayamanoti ditthe sute khantimakubbamano . Tenaha bhagava yakacima sammatiyo puthujja sabbava eta na upeti viddha anupayo so upayam kimeyya ditthe sute khantimakubbamanoti. [615] Siluttama sannamenahu suddhim vattam samadaya upatthitase idheva sikkhema athassa suddhim bhavupanita kusalavadana. [616] Siluttama sannamenahu suddhinti santeke samanabrahmana siluttamavada te silamattena sannamamattena samvaramattena avitikkamamattena suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim 1- ahu vadanti kathenti bhananti dipayanti voharanti . Samanamundikaputto evamaha catuhi kho aham thapati dhammehi samannagatam purisapuggalam pannapemi sampannakusalam paramakusalam uttamappattippattam samanam ayojjham katamehi catuhi idha thapati 2- na kayena papakammam karoti na papikam vacam bhasati na papakam sankappam sankappati na papakam ajivam ajivati imehi kho aham @Footnote: 1 Ma. parivimuttim. 2 Po. Ma. gahapati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page373.

Thapati catuhi dhammehi samannagatam purisapuggalam pannapemi sampannakusalam paramakusalam uttamappattippattam samanam ayojjham . Evameva santeke samanabrahmana siluttamavada te silamattena sannamamattena samvaramattena avitikkamamattena suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim ahu vadanti kathenti bhananti dipayanti voharantiti siluttama sannamenahu suddhim. [617] Vattam samadaya upatthitaseti vattanti hatthivattam va assavattam va govattam va ajavattam va kukkuravattam va kakavattam va vasudevavattam va [1]- punnabhaddavattam va manibhaddavattam va aggivattam va nagavattam va supannavattam va yakkhavattam va asuravattam va gandhabbavattam va maharajavattam va candavattam va suriyavattam va indavattam va brahmavattam va devavattam va disavattam 2- va adaya samadaya adayitva 3- ganhitva paramasitva abhinivisitva upatthita paccupatthita allina upagata ajjhosita adhimuttati vattam samadaya upatthitase. [618] Idheva sikkhema athassa suddhinti idhati sakaya ditthiya sakaya khantiya sakaya ruciya sakaya laddhiya sikkhema acarema samacarema samadaya vattemati idheva sikkhema . athassa suddhinti athavassa suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttinti idheva sikkhema athassa suddhim. @Footnote: 1 Ma. baladevavatam. 2 Ma. Yu. disavattam. 3 Po. Ma. adiyitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page374.

[619] Bhavupanita kusalavadanati bhavupanitati bhavupanita bhavupagata bhavajjhosita bhavadhimuttati bhavupanita . kusalavadanati kusalavada panditavada dhiravada nanavada hetuvada lakkhanavada karanavada thanavada sakaya laddhiyati bhavupanita kusalavadana. Tenaha bhagava siluttama sannamenahu suddhim vattam samadaya upatthitase idheva sikkhema athassa suddhim bhavupanita kusalavadanati. [620] Sace cuto silavatato 1- hoti sa vedhati 2- kamma viradhayitva sa jappati 3- patthayati ca suddhim satthavahino pavasam gharamha. [621] Sace cuto silavatato hotiti dvihi karanehi silabbatato cavati paravicchindanaya va cavati anabhisambhunanto va cavati. {621.1} Katham paravicchindanaya cavati . paro vicchindati so sattha na sabbannu dhammo na svakkhato gano na supatipanno ditthi na bhaddika patipada na supannatta maggo na niyyaniko natthettha suddhi va visuddhi va parisuddhi va mutti va vimutti va @Footnote: 1 Po. Ma. silavatato. 2 pavedhatitipi patho. 3 pajappatitipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page375.

Parimutti va na tattha sujjhanti va visujjhanti va parisujjhanti va muccanti va vimuccanti va parimuccanti va hina nihina omaka lamaka jatukka parittati evam paro vicchindati. Evam vicchindiyamano satthara cavati dhammakkhana cavati gana cavati ditthiya cavati patipadaya cavati maggato cavati evam paravicchindanaya cavati. {621.2} Katham anabhisambhunanto cavati . silam anabhisambhunanto silato cavati vattam anabhisambhunanto vattato cavati silabbatam anabhisambhunanto silabbatato cavati evam anabhisambhunanto cavatiti sace cuto silavatato hoti. [622] Sa vedhati kamma viradhayitvati sa vedhatiti silam va vattam va silabbatam va viraddham maya aparaddham maya khalitam maya galitam maya annaya aparaddho ahanti vedhati pavedhati sampavedhatiti sa vedhati . kamma viradhayitvati punnabhisankharam va apunnabhisankharam va anenjabhisankharam va viraddham maya aparaddham maya khalitam maya galitam maya annaya aparaddho ahanti vedhati pavedhati sampavedhatiti sa vedhati kamma viradhayitva. [623] Sa jappati patthayati ca suddhinti sa jappatiti silam va jappati vattam va jappati silabbatam va jappati pajappati abhijappatiti sa jappati . patthayati ca suddhinti silasuddhim va pattheti vattasuddhim va pattheti silabbatasuddhim va pattheti piheti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page376.

Abhijappatiti sa jappati patthayati ca suddhim. [624] Satthavahino pavasam gharamhati yatha puriso gharato nikkhanto satthena saha vasanto sattha ohino tam va sattham anubandhati sakam va gharam paccagacchati evameva so ditthigatiko tam va sattharam ganhati annam va sattharam ganhati tam va dhammakkhanam ganhati annam va dhammakkhanam ganhati tam va ganam ganhati annam va ganam ganhati tam va ditthim ganhati annam va ditthim ganhati tam va patipadam ganhati annam va patipadam ganhati tam va maggam ganhati annam va maggam ganhati paramasati abhinivisatiti satthavahino pavasam gharamha . Tenaha bhagava sace cuto silavatato hoti sa vedhati kamma viradhayitva sa jappati patthayati ca suddhim satthavahino pavasam gharamhati. [625] Silabbatam vapi pahaya sabbam kammanca savajjanavajjametam suddhim asuddhinti apatthayano virato care santimanuggahaya. [626] Silabbatam vapi pahaya sabbanti sabba silasuddhiyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page377.

Pahaya pajahitva vinoditva byantikaritva anabhavangamitva sabba vattasuddhiyo pahaya pajahitva vinoditva byantikaritva anabhavangamitva sabba silabbatasuddhiyo pahaya pajahitva vinoditva byantikaritva anabhavangamitvati silabbatam vapi pahaya sabbam. [627] Kammanca savajjanavajjametanti savajjakammam vuccati kanham kanhavipakam . anavajjakammam vuccati sukkam sukkavipakam . Savajjanca kammam anavajjanca kammam pahaya pajahitva vinoditva byantikaritva anabhavangamitvati kammanca savajjanavajjametam. [628] Suddhim asuddhinti apatthayanoti asuddhim patthenti akusale dhamme patthenti suddhim patthenti panca kamagune patthenti asuddhim patthenti akusale dhamme patthenti panca kamagune patthenti suddhim patthenti dvasatthiditthigatani patthenti asuddhim patthenti akusale dhamme patthenti panca kamagune patthenti dvasatthiditthigatani patthenti suddhim patthenti tedhatuke kusale dhamme patthenti asuddhim patthenti akusale dhamme patthenti panca kamagune patthenti dvasatthiditthigatani patthenti tedhatuke kusale dhamme patthenti suddhim patthenti kalyanaputhujjana 1- niyamavakkantim patthenti sekkha aggadhammam arahattam patthenti . Arahattappatte araha neva akusale dhamme pattheti napi panca kamagune pattheti napi dvasatthiditthigatani pattheti napi tedhatuke @Footnote: 1 Po. Ma. puthujjanakalyanaka.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page378.

Kusale dhamme pattheti napi niyamavakkantim pattheti napi aggadhammam arahattam pattheti . patthanam samatikkanto araha vuddhiparihanim vitivatto . so vutthavaso cinnacarano .pe. natthi tassa punabbhavoti suddhim asuddhinti apatthayano. [629] Virato care santimanuggahayati viratoti suddhiasuddhiya arato virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti virato. Careti careyya vicareyya iriyeyya vatteyya paleyya yapeyya yapeyyati virato care. Santimanuggahayati santiyo vuccanti dvasatthi ditthigatani ditthisantiyo agganhanto aparamasanto anabhinivisantoti virato care santimanuggahaya . tenaha bhagava silabbatam vapi pahaya sabbam kammanca savajjanavajjametam suddhim asuddhinti apatthayano virato care santimanuggahayati. [630] Tamupanissaya 1- jigucchitam va atha vapi ditthamva sutam mutam va uddhamsara suddhimanutthunanti avitatanhase bhavabhavesu. @Footnote: 1 Yu. tapupanissaya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page379.

[631] Tamupanissaya jigucchitam vati santeke samanabrahmana tapojigucchavada tapojigucchasara tapojiguccham nissita sannissita allina upagata ajjhosita adhimuttati tamupanissaya jigucchitam va. [632] Athavapi ditthamva sutam mutam vati dittham va ditthasuddhim va sutam va sutasuddhim va mutam va mutasuddhim va nissaya upanissaya ganhitva paramasitva abhinivisitvati athavapi ditthamva sutam mutam va. [633] Uddhamsara suddhimanutthunantiti santeke samanabrahmana uddhamsaravada . katame [1]- samanabrahmana uddhamsaravada . Ye te samanabrahmana accantasuddhika samsarasuddhika akiriyaditthika sassatavada ime te samanabrahmana uddhamsaravada . te samsarena 2- suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim anutthunanti vadanti kathenti bhananti dipayanti voharantiti uddhamsara suddhimanutthunanti. [634] Avitatanhase bhavabhavesuti tanhati rupatanha saddatanha gandhatanha rasatanha photthabbatanha dhammatanha . bhavabhavesuti bhavabhave kammabhave punabbhave kamabhave kammabhave kamabhave punabbhave rupabhave kammabhave rupabhave punabbhave arupabhave kammabhave arupabhave punabbhave punappunam bhave punappunam gatiya punappunam upapattiya punappunam patisandhiya punappunam attabhavabhinibbattiya . @Footnote: 1 Ma. Yu. te . 2 Po. Ma. samsare.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page380.

Avitatanhaseti avitatanha avigatatanha accattatanha avantatanha amuttatanha appahinatanha appatinissatthatanhati avitatanhase bhavabhavesu. Tenaha bhagava tamupanissaya jigucchitam va athavapi ditthamva sutam mutam va uddhamsara suddhimanutthunanti avitatanhase bhavabhavesuti. [635] Patthayamanassa hi jappitani samvedhitam 1- vapi pakappitesu cutupapato idha yassa natthi sa kena vedheyya kuhim pajappe. [636] Patthayamanassa hi jappitaniti patthana vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam. Patthayamanassati patthayamanassa icchamanassa sadiyamanassa pihayamanassa abhijappayamanassati patthayamanassa hi . jappitaniti jappana vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulanti patthayamanassa hi jappitani. [637] Samvedhitam vapi pakappitesuti pakappanati dve pakappana tanhapakappana ca ditthipakappana ca .pe. ayam tanhapakappana .pe. ayam ditthipakappana . vatthuacchedasankinopi vedhenti @Footnote: 1 pavedhitantipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page381.

Acchijjantepi vedhenti acchinnepi vedhenti vatthuviparinamasankinopi vedhenti viparinamantepi vedhenti viparinatepi vedhenti pavedhenti sampavedhentiti samvedhitam vapi pakappitesu. [638] Cutupapato idha yassa natthiti yassati arahato khinasavassa agamanam gamanam gamanagamanam kalam gati bhavabhavo cuti ca upapatti ca nibbatti ca bhedo ca jatijaramaranam natthi na santi na samvijjanti nupalabbhanti pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddhati cutupapato idha yassa natthi. [639] Sa kena vedheyya kuhim pajappeti so kena ragena vedheyya kena dosena vedheyya kena mohena vedheyya kena manena vedheyya kaya ditthiya vedheyya kena uddhaccena vedheyya kaya vicikicchaya vedheyya kehi anusayehi vedheyya rattoti va dutthoti va mulhoti va vinibandhoti va paramatthoti va vikkhepagatoti va anitthangatoti va thamagatoti va . te abhisankhara pahina abhisankharanam pahinatta gatiya kena vedheyya nerayikoti va tiracchanayonikoti va pittivisayikoti va manussoti va devoti va rupiti va arupiti va sanniti va asanniti va nevasanninasanniti va . so hetu natthi paccayo natthi karanam natthi yena vedheyya pavedheyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page382.

Sampavedheyyati sa kena vedheyya . kuhim pajappeti kimhi jappeyya pajappeyya abhijappeyyati sa kena vedheyya kuhim pajappe . Tenaha bhagava patthayamanassa hi jappitani samvedhitam vapi pakappitesu cutupapato idha yassa natthi sa kena vedheyya kuhim pajappeti. [640] Yamahu dhammam paramanti eke tameva hinanti panahu anne sacco nu vado katamo imesam sabbeva hime kusalavadana. [641] Yamahu dhammam paramanti eketi yam dhammam ditthim patipadam maggam eke samanabrahmana idam paramam aggam settham visettham pamokkham uttamam pavaranti evamahamsu evam kathenti evam bhananti evam dipayanti evam voharantiti yamahu dhammam paramanti eke. [642] Tameva hinanti panahu anneti tameva dhammam ditthim patipadam maggam eke samanabrahmana hinam etam nihinam etam omakam etam lamakam etam jatukkam etam parittakam etanti evamahamsu evam kathenti evam bhananti evam dipayanti evam voharantiti tameva hinanti panahu anne.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page383.

[643] Sacco nu vado katamo imesanti imesam samanabrahmananam vado katamo sacco taccho tatho bhuto yathavo aviparitoti sacco nu vado katamo imesam. [644] Sabbeva hime kusalavadanati sabbeva hime samanabrahmana kusalavada panditavada dhiravada nanavada hetuvada lakkhanavada karanavada thanavada sakaya laddhiyati sabbeva hime kusalavadana. Tenaha bhagava yamahu dhammam paramanti eke tameva hinanti panahu anne sacco nu vado katamo imesam sabbeva hime kusalavadanati. [645] Sakam hi dhammam paripunnamahu annassa dhammam pana hinamahu evampi viggayha vivadayanti sakam sakam sammatimahu saccam. [646] Sakam hi dhammam paripunnamahuti sakam hi dhammam ditthim patipadam maggam eke samanabrahmana idam samattam paripunnam anomanti evamahamsu evam kathenti evam bhananti evam dipayanti evam voharantiti sakam hi dhammam paripunnamahu. [647] Annassa dhammam pana hinamahuti annassa dhammam ditthim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page384.

Patipadam maggam eke samanabrahmana hinam etam nihinam etam omakam etam lamakam ekam jatukkam etam parittakam etanti evamahamsu evam kathenti evam bhananti evam dipayanti evam voharantiti annassa dhammam pana hinamahu. [648] Evampi viggayha vivadayantiti evam gahetva ganhitva paramasitva abhinivisitva vivadayanti kalaham karonti bhandanam karonti viggaham karonti vivadam karonti medhagam karonti na tvam imam dhammavinayam ajanasi .pe. nibbedhehi va sace pahositi evampi viggayha vivadayanti. [649] Sakam sakam sammatimahu saccanti sassato loko .pe. Neva hoti na na hoti tathagato parammarana idameva saccam moghamannanti sakam sakam sammatimahu saccam. Tenaha bhagava sakam hi dhammam paripunnamahu annassa dhammam pana hinamahu evampi viggayha vivadayanti sakam sakam sammatimahu saccanti. [650] Parassa ce vambhayitena hino na koci dhammesu visesi assa puthu hi annassa vadanti dhammam nihinato samhi dalhamvadana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page385.

[651] Parassa ce vambhayitena hinoti parassa ce vambhayitakarana ninditakarana garahitakarana upavaditakarana paro balo hoti hino nihino omako lamako jatukko parittoti parassa ce vambhayitena hino. [652] Na koci dhammesu visesi assati dhammesu na koci aggo settho visettho pamokkho uttamo pavaro assati na koci dhammesu visesi assa. [653] Puthu hi annassa vadanti dhammam nihinatoti bahukapi bahunnam dhammam vadanti upavadanti nindanti garahanti hinato nihinato omakato lamakato jatukkato parittato bahukapi ekassa dhammam vadanti upavadanti nindanti garahanti hinato nihinato omakato lamakato jatukkato parittato ekopi bahunnam dhammam vadati upavadati nindati garahati hinato nihinato omakato lamakato jatukkato parittato ekopi ekassa dhammam vadati upavadati nindati garahati hinato nihinato omakato lamakato jatukkato parittatoti puthu hi annassa vadanti dhammam nihinato. [654] Samhi dalhamvadanati dhammo sakayanam ditthi sakayanam patipada sakayanam maggo sakayanam . sakayane dalhavada thiravada balikavada avatthitavadati samhi dalhamvadana . tenaha bhagava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page386.

Parassa ce vambhayitena hino na koci dhammesu visesi assa puthu hi annassa vadanti dhammam nihinato samhi dalhamvadanati. [655] Sadhammapuja 1- ca pana tatheva yatha pasamsanti sakayanani sabbe 2- pavada tathiva bhaveyyum suddhi hi nesam paccattameva. [656] Sadhammapuja ca pana tathevati katama sadhammapuja . Sakam sattharam sakkaroti garukaroti maneti pujeti ayam sattha sabbannuti ayam sadhammapuja . sakam dhammakkhanam sakam ganam sakam ditthim sakam patipadam sakam maggam sakkaroti garukaroti maneti pujeti ayam maggo niyyanikoti ayam sadhammapuja . sadhammapuja ca pana tathevati sadhammapuja tatha taccha bhuta yathava aviparitati sadhammapuja ca pana tatheva. [657] Yatha pasamsanti sakayananiti dhammo sakayanam ditthi sakayanam patipada sakayanam maggo sakayanam . sakayanani pasamsanti thomenti kittenti vannentiti yatha pasamsanti sakayanani. [658] Sabbe pavada tathiva bhaveyyunti sabbe pavada tatha taccha bhuta yathava aviparita bhaveyyunti sabbe pavada tathiva bhaveyyum. @Footnote: 1 Ma. saddhammapuja. sabbattha idisameva 2 Po. Ma. sabbeva vada.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page387.

[659] Suddhi hi nesam paccattamevati paccattameva tesam samanabrahmananam suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimuttiti suddhi hi nesam paccattameva. Tenaha bhagava sadhammapuja ca pana tatheva yatha pasamsanti sakayanani sabbe pavada tathiva bhaveyyum suddhi hi nesam paccattamevati. [660] Na brahmanassa paraneyyamatthi dhammesu niccheyya samuggahitam tasma vivadani upativatto na hi setthato passati dhammamannam. [661] Na brahmanassa paraneyyamatthiti nati patikkhepo . Brahmanoti sattannam dhammanam bahitatta brahmano .pe. Anissito 1- tadi pavuccate sa brahma . na brahmanassa paraneyyamatthiti brahmanassa paraneyyata natthi brahmano na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapatibaddhagu janati passati asammulho sampajano patissato . sabbe sankhara aniccati brahmanassa paraneyyata natthi brahmano na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapatibaddhagu janati passati asammulho sampajano patissato . sabbe sankhara dukkhati .pe. @Footnote: 1 Po. Ma. asito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page388.

Yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti brahmanassa paraneyyata natthi brahmano na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapatibaddhagu janati passati asammulho sampajano patissatoti na brahmanassa paraneyyamatthi. [662] Dhammesu niccheyya samuggahitanti dhammesuti dvasatthiya ditthigatesu . niccheyyati nicchinitva vinicchinitva vicinitva pavicinitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva odhiggaho vilaggaho varaggaho kotthasaggaho uccayaggaho samuccayaggaho idam saccam tatham taccham bhutam yathavam aviparitanti gahitam paramattham abhinivittham ajjhositam adhimuttam natthi na samvijjati nupalabbhati pahinam samucchinnam vupasantam patippassaddham abhabbuppattikam nanaggina daddhanti dhammesu niccheyya samuggahitam. [663] Tasma vivadani upativattoti tasmati tasma tamkarana tamhetu tappaccaya tamnidana ditthikalahani ditthibhandanani ditthiviggahani ditthivivadani ditthimedhagani upativatto atikkanto samatikkanto vitivattoti tasma vivadani upativatto. [664] Na hi setthato passati dhammamannanti annam sattharam dhammakkhanam ganam ditthim patipadam maggam annatra satipatthanehi annatra sammappadhanehi annatra iddhippadehi annatra indriyehi annatra balehi annatra bojjhangehi annatra

--------------------------------------------------------------------------------------------- page389.

Ariya atthangika magga aggam settham visettham pamokkham uttamam pavaram dhammam na passati na dakkhati na oloketi na nijjhayati na upaparikkhatiti na hi setthato passati dhammamannam. Tenaha bhagava na brahmanassa paraneyyamatthi dhammesu niccheyya samuggahitam tasma vivadani upativatto na hi setthato passati dhammamannanti. [665] Janami passami tatheva etam ditthiya eke paccenti suddhim addakkhi ce kinhi tumassa tena atisitva annena vadanti suddhim. [666] Janami passami tatheva etanti janamiti paracittananena va janami pubbenivasanussatinanena va janami . passamiti mamsacakkhuna va passami dibbena va cakkhuna passami. Tatheva etanti etam tatham taccham bhutam yathavam aviparitanti janami passami tatheva etam. [667] Ditthiya eke paccenti suddhinti ditthiya eke samanabrahmana suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim paccenti . sassato loko idameva saccam moghamannanti ditthiya eke samanabrahmana suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Parimuttim paccenti . asassato loko .pe. neva hoti na na hoti tathagato parammarana idameva saccam moghamannanti ditthiya eke samanabrahmana suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim paccentiti ditthiya eke paccenti suddhim. [668] Addakkhi ce kinhi tumassa tenati addakkhiti paracittananena va addakkhi pubbenivasanussatinanena va addakkhi mamsacakkhuna va addakkhi dibbena va cakkhuna addakkhiti addakkhi ce . kinhi tumassa tenati tassa tena dassanena kim katham [1]- dukkhaparinna atthi na samudayassa pahanam atthi na maggabhavana atthi na phalasacchikiriya atthi na ragassa samucchedappahanam atthi na dosassa samucchedappahanam atthi na mohassa samucchedappahanam atthi na kilesanam samucchedappahanam atthi na samsaravattassa ucchedo 2- atthiti addakkhi ce kinhi tumassa tena. [669] Atisitva annena vadanti suddhinti te ditthiya 3- suddhimaggam visuddhimaggam parisuddhimaggam vodatamaggam pariyodatamaggam 4- atikkamitva samatikkamitva vitikkamitva annatra satipatthanehi annatra sammappadhanehi annatra iddhippadehi annatra indriyehi annatra balehi annatra bojjhangehi annatra ariya atthangika magga suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim vadanti kathenti bhananti dipayanti voharantiti evampi atisitva @Footnote: 1 Ma. nasaddo atthi. 2 Ma. upacchedo. 3 Ma. Yu. titthiya. 4 parivodatamaggam @itipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Annena vadanti suddhim . athava buddha ca buddhasavaka ca paccekabuddha ca tesam ditthiya 1- asuddhimaggam avisuddhimaggam aparisuddhimaggam avodatamaggam apariyodatamaggam atikkamitva samatikkamitva vitivattitva catuhi satipatthanehi catuhi sammappadhanehi catuhi iddhippadehi pancahi indriyehi pancahi balehi sattahi bojjhangehi ariyena atthangikena maggena suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim vadanti kathenti bhananti dipayanti voharantiti evampi atisitva annena vadanti suddhim. Tenaha bhagava janami passami tatheva etam ditthiya eke paccenti suddhim addakkhi ce kinhi tumassa tena atisitva annena vadanti suddhinti. [670] Passam naro dakkhati namarupam disvana vannassati 2- tanimeva kamam bahum passatu appakam va na hi tena suddhim kusala vadanti. [671] Passam naro dakkhati namarupanti passam naroti paracittananena va passanto pubbenivasanussatinanena va passanto mamsacakkhuna va passanto dibbena va cakkhuna passanto namarupanneva dakkhati niccato sukhato attato na tesam dhammanam samudayam @Footnote: 1 Ma. Yu. titthiyanam. 2 Ma. disvana va nayati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Va atthangamam va assadam va adinavam va nissaranam va dakkhatiti passam naro dakkhati namarupam. [672] Disvana vannassati tanimevati disvati paracittananena va disva pubbenivasanussatinanena va disva mamsacakkhuna va disva dibbena va cakkhuna disva namarupanneva disva nassati niccato sukhato attato na tesam dhammanam samudayam va atthangamam va assadam va adinavam va nissaranam va nassatiti disvana vannassati tanimeva. [673] Kamam bahum passatu appakam vati kamam bahukam va passanto namarupam appakam va niccato sukhato attatoti kamam bahum passatu appakam va. [674] Na hi tena suddhim kusala vadantiti kusalati ye te khandhakusala dhatukusala ayatanakusala paticcasamuppadakusala satipatthanakusala sammappadhanakusala iddhippadakusala indriyakusala balakusala bojjhangakusala maggakusala phalakusala nibbanakusala te kusala paracittananena va pubbenivasanussatinanena va mamsacakkhuna va dibbena va cakkhuna namarupadassanena suddhim visuddhim parisuddhim muttim vimuttim parimuttim na vadanti na kathenti na bhananti na dipayanti na voharantiti na hi tena suddhim kusala vadanti. Tenaha bhagava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

Passam naro dakkhati namarupam disvana vannassati tanimeva kamam bahum passatu appakam va na hi tena suddhim kusala vadantiti. [675] Nivissavadi na hi subbinayo pakappitam 1- ditthi purekkharano yam nissito tattha subhamvadano suddhimvado tattha tathaddasa so. [676] Nivissavadi na hi subbinayoti sassato loko idameva saccam moghamannanti nivissavadi . asassato loko .pe. neva hoti na na hoti tathagato parammarana idameva saccam moghamannanti nivissavadi . na hi subbinayoti nivissavadi dubbinayo dunnapayo 2- dunnijjhapayo duppekkhapayo duppasadayoti nivissavadi na hi subbinayo. [677] Pakappitam ditthi purekkharanoti pakappitam abhisankhatam santhapitam ditthim purakkhato purato katva carati ditthiddhajo ditthiketu ditthadhipateyyo ditthiya parivarito caratiti pakappitam ditthi purekkharano. [678] Yam nissito tattha subhamvadanoti yam nissitoti yam sattharam dhammakkhanam ganam ditthim patipadam maggam nissito sannissito @Footnote: 1 Ma. pakappita. 2 Ma. duppannapayo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

Allino upagato ajjhosito adhimuttoti yam nissito . tatthati sakaya ditthiya sakaya khantiya sakaya ruciya sakaya laddhiya . Subhamvadanoti subhavado sobhanavado panditavado dhiravado nanavado hetuvado lakkhanavado karanavado thanavado sakaya laddhiyati yam nissito tattha subhamvadano. [679] Suddhimvado tattha tathaddasa soti suddhimvadoti suddhivado visuddhivado parisuddhivado vodatavado pariyodatavado 1- . Athava suddhidassano visuddhidassano parisuddhidassano vodatadassano pariyodatadassanoti 2- suddhimvado 3- . tatthati sakaya ditthiya sakaya khantiya sakaya ruciya sakaya laddhiya . tathaddasa soti tatham taccham bhutam yathavam aviparitanti addasa addakkhi apassi pativijjhiti suddhimvado 2- tattha tathaddasa so. Tenaha bhagava nivissavadi na hi subbinayo pakappitam ditthi purekkharano yam nissito tattha subhamvadano suddhimvado tattha tathaddasa soti. [680] Na brahmano kappamupeti sankham 4- na ditthisari napi nanabandhu natva ca so sammatiyo puthujja upekkhati uggahananti manne. @Footnote: 1-2 parivodata .. itipi patho. 3 Ma. suddhimvado. 4 Ma. sankha. sabbattha @idisameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

[681] Na brahmano kappamupeti sankhanti nati patikkhepo . Brahmanoti sattannam dhammanam bahitatta brahmano .pe. Anissito tadi pavuccate sa brahma . kappati dve kappa tanhakappo ca ditthikappo ca .pe. ayam tanhakappo .pe. Ayam ditthikappo . sankha vuccati nanam ya panna pajanana .pe. amoho dhammavicayo sammaditthi . na brahmano kappamupeti sankhanti brahmano sankhaya janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva sabbe sankhara aniccati sabbe sankhara dukkhati .pe. yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti sankhaya janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva tanhakappam va ditthikappam va [1]- na upeti na upagacchati na ganhati na paramasati nabhinivisatiti na brahmano kappamupeti sankham. [682] Na ditthisari napi nanabandhuti tassa dvasatthi ditthigatani pahinani samucchinnani vupasantani patippassaddhani abhabbuppattikani nanaggina daddhani so ditthiya na yayati na niyyati na vuyhati na samhariyati napi tam ditthigatam sarato pacceti paccagacchatiti na ditthisari. Napi nanabandhuti atthasamapattinanena va pancabhinnananena va micchananena va tanhabandham va ditthibandham va na karoti na janeti na sanjaneti na @Footnote: 1 Ma. neti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page396.

Nibbatteti nabhinibbattetiti na ditthisari napi nanabandhu. [683] Natva ca so sammatiyo puthujjati natvati natva janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva sabbe sankhara aniccati sabbe sankhara dukkhati .pe. Yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti natva janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katvati natva ca so . sammatiyoti vuccanti dvasatthi ditthigatani [1]- . puthujjati puthujjanehi janita va ta sammatiyoti puthujja . puthunanajanehi janita va ta sammatiyoti puthujjati natva ca so sammatiyo puthujja. [684] Upekkhati uggahananti manneti anne tanhavasena ditthivasena ganhanti paramasanti abhinivisanti araha upekkhati na ganhati na paramasati nabhinivisatiti upekkhati uggahananti manne. Tenaha bhagava na brahmano kappamupeti sankham na ditthisari napi nanabandhu natva ca so sammatiyo puthujja upekkhati uggahananti manneti. [685] Visajja ganthani munidha loke vivadajatesu na vaggasari @Footnote: 1 Po. Ma. ditthisammutiyo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page397.

Santo asantesu upekkhako so anuggaho uggahananti manne. [686] Visajja ganthani munidha loketi ganthati cattaro gantha abhijjha kayagantho byapado kayagantho silabbattaparamaso kayagantho idamsaccabhiniveso kayagantho . attano ditthiya rago abhijjha kayagantho . paravadesu aghato appaccayo byapado kayagantho . attano silam va vattam va silabbattam va paramasati silabbattaparamaso kayagantho . attano ditthi 1- idamsaccabhiniveso kayagantho . Visajjati ganthe vossajjitva va 2- visajja. Athava ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe abandhe lagge laggite palibuddhe bandhane photayitva va 2- visajja. Yatha vayham va ratham va sakatam va sandamanikam va sajjam visajjam karonti vikopenti evameva ganthe vossajjitva va 3- visajja athava ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe abandhe lagge laggite palibuddhe bandhane photayitva va 4- visajja. Muniti monam vuccati nanam ya panna pajanana .pe. sangajalamaticca so muni . idhati imissa ditthiya .pe. Imasmim manussaloketi visajja ganthani munidha loke. [687] Vivadajatesu na vaggasariti vivadajatesu sanjatesu nibbattesu abhinibbattesu patubhutesu chandagatim gacchantesu @Footnote: 1 Ma. ditthim abhiniveso kayagantho. 2-3-4. Ma. vasaddo natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page398.

Dosagatim gacchantesu mohagatim gacchantesu bhayagatim gacchantesu na chandagatim gacchati na dosagatim gacchati na mohagatim gacchati na bhayagatim gacchati na ragavasena gacchati na dosavasena gacchati na mohavasena gacchati na manavasena gacchati na ditthivasena gacchati na uddhaccavasena gacchati na vicikicchavasena gacchati na anusayavasena gacchati na vaggehi dhammehi yayati niyyati vuyhati samhariyatiti vivadajatesu na vaggasari. [688] Santo asantesu upekkhako soti santoti ragassa santatta santo dosassa santatta santo mohassa santatta santo .pe. sabbakusalabhisankharanam santatta samitatta vupasamitatta vijjhatatta nibbutatta vigatatta patippassaddhatta santo upasanto vupasanto nibbuto patippassaddhoti santo . Asantesuti asantesu anupasantesu avupasantesu anibbutesu appatippassaddhesuti santo asantesu . upekkhako soti araha chalangupekkhaya samannagato cakkhuna rupam disva neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati sato sampajano . sotena saddam sutva .pe. kalam kankhati bhavito sudantoti 1- santo asantesu upekkhako so. [689] Anuggaho uggahananti manneti anne tanhavasena ditthivasena ganhanti 2- paramasanti abhinivisanti araha upekkhati @Footnote: 1 Ma. santoti. 2 Po. Ma. ganhante paramasante abhinivisante.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

Na ganhati na paramasati nabhinivisatiti anuggaho uggahananti manne. Tenaha bhagava visajja ganthani munidha loke vivadajatesu na vaggasari santo asantesu upekkhako so anuggaho uggahananti manneti. [690] Pubbasave hitva nave akubbam na chandagu nopi nivissavadi sa vippamutto ditthigatehi dhiro na limpati loke anattagarahi. [691] Pubbasave hitva nave akubbanti pubbasava vuccanti atita rupam 1- vedana sanna sankhara vinnanam . Atite sankhare arabbha ye kilesa uppajjeyyum te kilese hitva cajitva pariccajitva pajahitva vinoditva 2- byantikaritva anabhavangamitvati pubbasave hitva . nave akubbanti nava vuccanti paccuppanna rupam vedana sanna sankhara vinnanam . paccuppanne sankhare arabbha chandam akubbamano pemam akubbamano ragam akubbamano ajanayamano asanjanayamano anibbattayamano nabhinibbattayamanoti pubbasave hitva nave akubbam. [692] Na chandagu nopi nivissavaditi na chandaguti na chandagatim @Footnote: 1 Ma. rupa ... sankharavinnana. 2 Ma. vinodetva byantimkaritva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

Gacchati na dosagatim gacchati na mohagatim gacchati na bhayagatim gacchati na ragavasena gacchati na dosavasena gacchati na mohavasena gacchati na manavasena gacchati na ditthivasena gacchati na uddhaccavasena gacchati na vicikicchavasena gacchati na anusayavasena gacchati na vaggehi dhammehi yayati niyyati vuyhati samhariyatiti na chandagu . Nopi nivissavaditi sassato loko idameva saccam moghamannanti [1]- Nivissavadi asassato loko idameva saccam moghamannanti .pe. Neva hoti na na hoti tathagato parammarana idameva saccam moghamannanti nivissavaditi na chandagu nopi nivissavadi. [693] Sa vippamutto ditthigatehi dhiroti tassa dvasatthi ditthigatani pahinani samucchinnani vupasantani patippassaddhani abhabbuppattikani nanaggina daddhani so ditthigatehi vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti . dhiroti dhiro pandito pannava buddhima nani vibhavi medhaviti sa vippamutto ditthigatehi dhiro. [694] Na limpati loke anattagarahiti lepoti 2- dve lepa tanhalepo ca ditthilepo ca .pe. ayam tanhalepo .pe. ayam ditthilepo . tassa tanhalepo pahino ditthilepo patinissattho [3]- tanhalepassa pahinatta ditthilepassa patinissatthatta anupalitto 4- apayaloke na limpati manussaloke na limpati devaloke @Footnote: 1 Ma. nasaddo atthi. 2 Ma. lepati. 3 Ma. tassa. 4 Ma. ayam patho na @dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Na limpati khandhaloke na limpati dhatuloke na limpati ayatanaloke na limpati na samlimpati nupalimpati alitto asamlitto anupalitto nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti na limpati loke . anattagarahiti dvihi karanehi attanam garahati katatta ca akatatta ca . katham katatta ca akatatta ca attanam garahati . katam me kayaduccaritam akatam me kayasucaritanti attanam garahati katam me vaciduccaritam katam me manoduccaritam kato me panatipato .pe. kata me micchaditthi akata me sammaditthiti attanam garahati. Evam katatta ca akatatta ca attanam garahati. {694.1} Athava silesumhi na paripurikariti 1- attanam garahati indriyesumhi aguttadvaroti bhojane amattannumhiti 2- jagariyamananuyuttoti 3- na satisampajannena samannagatoti abhavita me cattaro satipatthanati abhavita me cattaro sammappadhanati abhavita me cattaro iddhippadati abhavitani me pancindriyaniti abhavitani me panca balaniti abhavita me satta bojjhangati abhavito me ariyo atthangiko maggoti dukkham me aparinnatanti dukkhasamudayo me appahinoti maggo me abhavitoti nirodho me asacchikatoti attanam garahati . evam katatta ca akatatta ca attanam garahati . evam attagarahiyam 4- kammam akubbamano ajanayamano @Footnote: 1 Ma. Yu. paripurakari. 2 Ma. bhojanemhi amattannuti. 3 Ma. jagariyamhi. @satisampajannenamhi. 4 Ma. attagarahi. tayidam kammam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

Asanjanayamano anibbattayamano nabhinibbattayamano anattagarahiti na limpati loke anattagarahi. Tenaha bhagava pubbasave hitva nave akubbam na chandagu nopi nivissavadi sa vippamutto ditthigatehi dhiro na limpati loke anattagarahiti. [695] Sa sabbadhammesu visenibhuto yankinci ditthamva sutam mutam va sa pannabharo muni vippamutto na kappiyo nuparato na patthiyoti bhagava. [696] Sa sabbadhammesu visenibhuto yankinci ditthamva sutam mutam vati sena vuccati marasena . kayaduccaritam marasena vaciduccaritam marasena manoduccaritam marasena rago doso moho kodho upanaho makkho palaso issa macchariyam maya satheyyam thambho sarambho mano atimano mado pamado sabbe kilesa sabbe duccarita sabbe daratha sabbe parilaha sabbe santapa sabbakusalabhisankhara marasena. Vuttam hetam bhagavata kama te pathama sena dutiyarati vuccati tatiya khuppipasa te catutthi tanha pavuccati pancamam thinamiddhante chattha bhiru pavuccati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

Sattami vicikiccha te makkho thambho te atthamo labho siloko sakkaro micchaladdho ca yo yaso yo cattanam samukkamse pare ca avajanati esa namuci te sena kanhassabhippaharini na nam asuro jinati jetva ca 1- labhate sukhanti. {696.1} Yato catuhi ariyamaggehi sabba ca marasena sabbe ca patisenikara kilesa jita ca parajita ca bhagga vippalutta parammukha so vuccati visenibhuto . so ditthe visenibhuto sute mute vinnate visenibhutoti sa sabbadhammesu visenibhuto yankinci ditthamva sutam mutam va. [697] Sa pannabharo muni vippamuttoti bharoti 2- tayo bhara khandhabharo kilesabharo abhisankharabharo . katamo khandhabharo . Patisandhiya rupam vedana sanna sankhara vinnanam ayam khandhabharo . katamo kilesabharo . rago doso moho .pe. Sabbakusalabhisankhara ayam kilesabharo . katamo abhisankharabharo . Punnabhisankharo apunnabhisankharo anenjabhisankharo ayam abhisankharabharo . yato khandhabharo ca kilesabharo ca abhisankhara- bharo ca pahina honti ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma so vuccati pannabharo patitabharo oropitabharo samoropitabharo nikkhittabharo patippassaddhabharo. @Footnote: 1 Ma. va . 2 Ma. bharati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

{697.1} Muniti monam vuccati nanam ya panna pajanana vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhana upalakkhana paccupalakkhana pandiccam kosallam nepunnam vebhabya cinta upaparikkha bhuri medha parinayika vipassana sampajannam patodo panna pannindriyam pannabalam pannasattham pannapasado pannaaloko pannaobhaso pannapajjoto pannaratanam amoho dhammavicayo sammaditthi tena nanena samannagato muni monappattoti 1- . Tini moneyyani kayamoneyyam vacimoneyyam manomoneyyam. {697.2} Katamam kayamoneyyam . tividhanam kayaduccaritanam pahanam kayamoneyyam . tividham kayasucaritam kayamoneyyam . kayarammanam 2- nanam kayamoneyyam . kayaparinna kayamoneyyam . parinnasahagato maggo kayamoneyyam . kaye chandaragassa pahanam kayamoneyyam . Kayasankharanirodho catutthajjhanasamapatti kayamoneyyam . idam kayamoneyyam. {697.3} Katamam vacimoneyyam . catubbidhanam vaciduccaritanam pahanam vacimoneyyam . catubbidham vacisucaritam vacimoneyyam . vacarammanam 3- nanam vacimoneyyam . vacaparinna vacimoneyyam . parinnasahagato sahagato maggo vacimoneyyam . Vacaya chandaragassa pahanam vacimoneyyam. Vacisankharanirodho dutiyajjhanasamapatti vacimoneyyam. Idam vacimoneyyam. @Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. kayarammane. 3 Ma. vacarammane.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

{697.4} Katamam manomoneyyam . tividhanam manoduccaritanam pahanam manomoneyyam . tividham manosucaritam manomoneyyam . cittarammanam 1- nanam manomoneyyam . cittaparinna manomoneyyam . parinnasahagato sahagato maggo manomoneyyam. Citte chandaragassa pahanam manomoneyyam. Cittasankharanirodho sannavedayitanirodhasamapatti manomoneyyam . Idam manomoneyyam. Kayamunim vacamunim manomunimanasavam munim moneyyasampannam ahu sabbappahayinam. Kayamunim vacamunim manomunimanasavam munim moneyyasampannam ahu ninhatapapakanti. Imehi [2]- moneyyehi dhammehi samannagata cha munayo agaramunayo anagaramunayo sekkhamunayo asekkhamunayo paccekamunayo munimunayo . Katame agaramunayo . ye te agarika ditthapada vinnatasasana ime agaramunayo . katame anagaramunayo . ye te pabbajita ditthapada vinnatasasana ime anagaramunayo . satta sekkha sekkhamunayo . arahanto asekkhamunayo . Paccekabuddha paccekamunayo. Munimunayo tathagata arahanto sammasambuddha. Na monena muni hoti mulharupo aviddasu yo ca tulamva paggayha varamadaya pandito @Footnote: 1 Ma. cittarammane . 2 Ma. tihi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Papani parivajjeti sa muni tena so muni yo munati ubho loke muni tena pavuccati asatanca satanca natva dhammam ajjhattam bahiddha ca sabbaloke devamanussehi pujito yo so 1- sangajalamaticca so muni. Vippamuttoti munino raga cittam muttam vimuttam suvimuttam dosa cittam moha cittam muttam vimuttam suvimuttam .pe. sabbakusalabhisankharehi cittam muttam vimuttam suvimuttanti sa pannabharo muni vippamutto. [698] Na kappiyo nuparato na patthiyoti bhagavati kappoti 2- dve kappa tanhakappo ca ditthikappo ca .pe. ayam tanhakappo .pe. ayam ditthikappo . tassa tanhakappo pahino ditthikappo patinissattho tanhakappassa pahinatta ditthikappassa patinissatthatta tanhakappam va ditthikappam va na kappeti na janeti na sanjaneti na nibbatteti nabhinibbattetiti na kappiyo . Nuparatoti sabbe balaputhujjana rajjanti kalyanaputhujjanam upadaya satta sekkha appattassa pattiya anadhigatassa adhigamaya asacchikatassa sacchikiriyaya aramanti viramanti pativiramanti araha arato assa 3- virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto @Footnote: 1 Ma. ayam patho na dissati. 2 Po. Ma. kappati. 3 Ma. ayam patho na @dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Visannutto vimariyadikatena cetasa vihareyyati na kappiyo nuparato. Na patthiyoti patthana vuccati tanha yo rago sarago .pe. Abhijjha lobho akusalamulam . yassesa patthana [1]- pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddha so vuccati na patthiyo . bhagavati garavadhivacanam . apica bhaggaragoti bhagava . bhaggadosoti bhagava . bhaggamohoti bhagava . bhaggamanoti bhagava . bhaggaditthiti bhagava . bhaggakantakoti bhagava . Bhaggakilesoti bhagava . bhaji vibhaji pativibhaji dhammaratananti bhagava . Bhavanam antakaroti bhagava. {698.1} Bhavitakayoti bhagava . bhavitasiloti bhavitacittoti bhavitapannoti bhagava . bhaji va bhagava arannavanapatthani pantani senasanani appasaddani appanigghosani vijanavatani manussarahaseyyakani patisallanasarupaniti bhagava . bhagi va bhagava civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti bhagava . bhagi va bhagava attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisilassa adhicittassa adhipannayati bhagava . bhagi va bhagava catunnam jhananam catunnam appamannanam catunnam arupasamapattinanti bhagava . bhagi va bhagava atthannam vimokkhanam atthannam abhibhayatananam navannam anupubbaviharasamapattinanti bhagava . bhagi va bhagava dasannam sannabhavananam dasannam kasinasamapattinam anapanassatisamadhissa asubhasamapattiyati bhagava . bhagi va @Footnote: 1 Po. Ma. tanha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

Bhagava catunnam satipatthananam catunnam sammappadhananam catunnam iddhippadanam pancannam indriyanam pancannam balanam sattannam bojjhanganam ariyassa atthangikassa maggassati bhagava. {698.2} Bhagi va bhagava dasannam tathagatabalanam catunnam vesarajjanam catunnam patisambhidanam channam abhinnanam channam buddhadhammananti bhagava . bhagavati netam namam matara katam na pitara katam na bhatara katam na bhaginiya katam na mittamaccehi katam na natisalohitehi katam na samanabrahmanehi katam na devatahi katam vimokkhantikametam buddhanam bhagavantanam bodhiya mule saha sabbannutananassa patilabha sacchika pannatti yadidam bhagavati na kappiyo nuparato na patthiyoti bhagava . tenaha bhagava sa sabbadhammesu visenibhuto yankinci ditthamva sutam mutam va sa pannabharo muni vippamutto na kappiyo nuparato na patthiyoti bhagavati. Terasamo mahaviyuhasuttaniddeso nitthito. ------------------


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 367-408. http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=29&item=600&items=99&pagebreak=1&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=600              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=8477              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=8477              Contents of The Tipitaka Volume 29 http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

read First itemread Previous itemไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :