ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

page247.

10. Alavakasuttavannana evamme sutanti alavakasuttam. Ka uppatti? atthavannananayenevassa uppatti avibhavissati. Atthavannanaya ca "evamme sutam, ekam samayam bhagava"ti etam vuttatthameva. Alaviyam viharati alavakassa yakkhassa bhavaneti ettha pana ka alavi, kasma ca bhagava tassa yakkhassa bhavane viharatiti? vuccate:- alaviti tam 1- ratthampi nagarampi vuccati, tadubhayampi idha vattati. Alavinagarassa hi samipe viharantopi "alaviyam viharati"ti vuccati. Tassa ca nagarassa samipe avidure gavutamatte tam bhavanam, alaviratthe viharantopi "alaviyam viharati"ti vuccati, alaviratthe etam 2- bhavanam. Yasma pana alavako raja vividhanatakupabhogam chaddetva corapatibahanattham patirajanisedhanattham byayamakaranatthanca 3- sattame sattame divase migavam gacchanto ekadivasam balakayena saddhim katikamakasi "yassa passena migo palayati, tasseva so bharoti. Atha tasseva passena migo palayati, 4- javasampanno raja dhanum gahetva pattikova tiyojanam tam migam anubandhi. Enimiga ca tiyojanavega 5- honti. Atha parikkhinajavam tam migam udakam pavisitva thitam vadhitva dvidha chetva anatthikopi mamsena "nasakkhi migam gahetun"ti aparadhamocanattham 6- kajenadaya agacchanto nagarassa avidure bahalapattapalasam mahanigrodham disva parissamavinodanattham tassa mulam upagato. Tasmim ca nigrodhe alavako yakkho vessavanamaharajassa santika 7- varam labhitva majjhanhikasamaye tassa rukkhassa chayaya phutthokasam pavitthe panino khadanto pativasati, so tam disva khaditum @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 cha.Ma. cetam 3 Si. vayamakaranatthanca @4 cha.Ma. palayi 5 cha.Ma. tiyojanavega eva @6 cha.Ma. apavadhamocanattham 7 cha.Ma. maharajasantika

--------------------------------------------------------------------------------------------- page248.

Upagato. [1]- Atha raja tena saddhim katikam akasi "mam munca, aham muccanto 2- divase divase manussanca thalipakanca pesessami"ti. Yakkho "tvam rajupabhogena pamatto pammussasi, 3- aham pana bhavanam anupagatanca ananunnatanca khaditum na labhami, svaham bhavantampi jiveyyan"ti 4- na munci. Raja "yam divasam na pesemi, tam divasam mam gahetva khadahi"ti attanam anujanitva tena mutto nagarabhimukho payasi. 5- Balakayo magge khandhavaram bandhitva thito rajanam disva "kim maharaja ayasamattabhaya evam kilantosi"ti vadanto paccuggamanam dassesi. 6- Raja tam pavattim arocetva nagaram gantva katapataraso nagaraguttikam amantetva etamattham arocesi. Nagaraguttiko "kim deva kalaparicchedo kato"ti aha. Raja "na kato bhane"ti aha. Dutthu katam deva, amanussa hi paricchinnamattameva labhanti, aparicchinne pana janapadassa abadho 7- bhavissati, hotu deva, kincapi evamakasi, appossukko tvam pana rajjasukham anubhohi, ahamettha katabbam karissamiti. So kalasseva vutthaya bandhanagaram gantva ye ye vajjha honti, te te sandhaya "yo jivitatthiko hoti, so nikkhamatu"ti bhanati, yo pathamam nikkhamati. Tam gahetva 8- nhapetva bhojetva ca "imam thalipakam yakkhassa dehi"ti pesesi, 9- tam rukkhamulam pavitthamattamyeva yakkho bheravam attabhavam nimminitva mulakandam viya khadati. Yakkhanubhavena kira manussanam kesadini upadaya sakalasariram navanitapindo viya hoti. Yakkhassa bhattam gahapetum gatapurisa tam @Footnote: 1 Ma. (raja dvidha chinnam migam datva attanam mocetukamo ahosi. yakkho "mama @hatthagatakalato patthaya nanu migo mama santakova, migam datva attano mocanam kinnametam @karosi tvam "iti vatva rajanam na munci.) 2 cha.Ma. aham te 3 cha.Ma. sammussasi @4 Si. bhavantampi munceyyam katham jiveyyanti 5 cha.Ma. agamasi @6 cha.Ma. paccuggantva patiggahesi 7 Si. badha Ma. janapadassa vihedho @8 cha.Ma. tam geham netva 9 cha.Ma. peseti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page249.

Disva bhita yathamittam arocesum. Tato pabhuti "raja core 1- gahetva yakkhassa deti"ti manussa corakammato pativirata. Tato aparena samayena navacoranam abhavena poranacoranam parikkhayena bandhanagarani sunnani ahesum. Atha nagaraguttiko ranno arocesi. Raja attano dhanam nagararacchasu chaddapesi "appeva nama koci lobhena ganheyya"ti. Tam padenapi na koci chupi. So core alabhanto amaccanam arocesi, amacca "kulapatipatiya ekamekam jinnakam pesema, so pakatiyapi maccumukhe 2- vattati"ti ahamsu. Raja "amhakam pitaram amhakam pitamaham pesetiti manussa khobham 3- karissanti, ma vo etam rucci"ti nivaresi. "tena hi deva darakam pesema uttanaseyyakam, tathavidhassa hi `mata me pita me'ti sineho natthi"ti ahamsu. Raja anujani, te tatha akamsu. Nagare darakamataro ca darake gahetva gabbhiniyo ca palayitva parajanapade darake samvaddhetva anenti, evam sabbanipi dvadasa vassani gatani. Tato ekadivasam sakalanagaram vicinitva ekampi darakam alabhitva ranno arocesum "natthi deva nagare darako thapetva antepure tava puttam alavakakumaran"ti. Raja "yatha mama putto piyo, evam sabbalokassa, attana pana piyataram natthi, gacchatha tampi datva mama jivitam rakkhatha"ti aha. Tena ca samayena alavakakumarassa mata puttam nhapetva mandetva dukulacumbatake katva anke sayapetva nisinna hoti, rajapurisa ranno anaya tattha gantva vippalapantiya tassa solasannam ca itthisahassanam saddhim dhatiya tam adaya pakkamimsu "sve yakkhabhakkho bhavissati"ti. Tam divasanca bhagava paccusasamaye @Footnote: 1 ka. coram 2 Si. maccupathe 3 Si. veram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page250.

Paccutthaya jetavanamahavihare gandhakutiyam mahakarunasamapattim samapajjitva puna buddhacakkhuna lokam volokento addasa alavakakumarassa anagamiphaluppattiya upanissayam, yakkhassa sotapattiphaluppattiya upanissayam desanapariyosane ca 1- caturasitiya panasahassanam dhammacakkhupatilabhassati. Tasma vibhataya rattiya purebhattakiccam katva anitthitapacchabhattakiccova kalapakkhauposathadivase vattamane uggate suriye ekakova adutiyo pattacivaramadaya padagamaneneva 2- savatthito timsa yojanani gantva tassa yakkhassa bhavanam pavisi. Tena vuttam "alavakassa yakkhassa bhavane"ti. Kim pana bhagava yasmim nigrodhe alavakassa bhavanam, tassa mule vihasi, udahu bhavaneyevati? vuccate:- bhavaneyeva. Yatheva hi yakkha attano bhavanam passanti, tatha bhagavapi. So tattha gantva bhavanadvare atthasi. Tada alavako himavante yakkhasamagamam gato hoti, tato alavakassa dvarapalo gadrabho nama yakkho bhagavantam upasankamitva vanditva "kim bhante bhagava vikale agato"ti aha. Ama gadrabha agatomhi, sace te agaru, vihareyyam ekarattim alavakassa bhavaneti. Na me bhante garu, apica kho so yakkho kakkhalo pharuso matapitunampi abhivadanadini na karoti, ma rucci bhagavato idha vasoti. Janami gadrabha tassa yakkhassa kakkhalattam, na koci mama antarayo bhavissati, sace te agaru, vihareyyamekarattinti. Dutiyampi gadrabho yakkho bhagavantam etadavoca "aggitattakapalasadiso bhante alavako, `matapitaro'ti va `samanabrahmana'ti va `dhammo'ti va na janati, idhagatanam cittakkhepampi karoti, hadayampi phaleti, padepi gahetva @Footnote: 1 ka. yakkhassa sotapattiya desanapariyosane ca 2 Si. padamaggeneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page251.

Parasamudde va paracakkavale va khipati"ti. Dutiyampi bhagava aha "janami gadrabha, sace te agaru, vihareyyamekarattin"ti. Tatiyampi gadrabho dakkho bhagavantam etadavoca "aggitattakapalasadiso bhante alavako, `matapitaro'ti va `samanabrahmana'ti va `dhammo'ti va na janati, idhagatanam cittakkhepampi karoti, hadayampi phaleti, padepi gahetva parasamudde va paracakkavale va khipati"ti. Tatiyampi bhagava aha "janami gadrabha, sace te agaru, vihareyyamekarattin"ti. Na me bhante garu, apica kho so yakkho attano anarocetva anujanantam mam jivita voropeyya, arocemaham bhante tassati. Yathasukham gadrabha arocehiti. "tena hi bhante tvameva janahi"ti bhagavantam abhivadetva himavantabhimukho pakkami. Bhavanadvarampi sayameva bhagavato vivaramadasi. Bhagava antobhavanam pavisitva yattha abhilakkhitesu mangaladivasadisu nisiditva alavako sirim anubhoti, tasmimyeva dibbaratanapallanke nisiditva suvannabham munci. Tam disva yakkhassa itthiyo agantva bhagavantam vanditva samparivaretva nisidimsu. Bhagava "pubbe tumhe danam datva silam samadiyitva pujaneyyam pujetva imam sampattim patta, idanipi tatheva karotha, ma annamannam issamacchariyabhibhuta viharatha"tiadina nayena tasam pakinnakadhammakatham kathesi. Ta ca bhagavato madhuranigghosam sutva sadhukarasahassani datva bhagavantam parivaretva nisidimsuyeva, gadrabhopi himavantam gantva alavakassa arocesi "yagghe marisa janeyyasi, vimane te bhagava nisinno"ti. So gadrabhassa sannamakasi "tunhi hohi, gantva kattabbam karissami"ti. Purisamanena kira lajjito ahosi, tasma "na koci 1- parisamajjhe suneyya"ti varesi. Tada satagirahemavata bhagavantam jetavaneyeva vanditva "yakkhasamagamam gamissama"ti saparivara nanayanehi akasena gacchanti. Akase ca yakkhanam @Footnote: 1 cha.Ma. ma koci

--------------------------------------------------------------------------------------------- page252.

Sabbattha maggo na atthi, akasatthani kanakavimanani pariharitva maggatthaneyeva maggo hoti. Alavakassa pana vimanam bhumattham suguttapakaraparikkhittam susamvihitadvarattalakagopuram upari kamsajalacchannam 1- manjusasadisam tiyojanam ubbedhena, tassa upari maggo hoti. Te tam padesamagamma gantumasamattha ahesum. Buddhanam hi nisinnokasassa uparibhagena yava bhavagga, tava koci gantumasamattho. Te "kimidan"ti avajjetva bhagavantam disva akase khittaleddu viya oruyha vanditva dhammam sutva padakkhinam katva "yakkhasamagamam gacchama bhagava"ti tini vatthuni pasamsanta yakkhasamagamam agamamsu. Alavako te disva "idha nisidatha"ti patikkamma okasamadasi, te alavakassa nivedesum "labha te alavaka, yassa te bhavane bhagava viharati, gacchavuso bhagavantam payirupasassu"ti. Evam bhagava bhavaneyeva vihasi, na yasmim nigrodhe alavakassa bhavanam, tassa muleti. Tena vuttam "ekam samayam bhagava alaviyam viharati alavakassa yakkhassa bhavane"ti. Atha kho alavako .pe. Bhagavantam etadavoca "nikkhama samana"ti kasma panayam etadavocati? vuccate:- rosetukamataya. Tatrevam adito pabhuti sambandho veditabbo:- ayam hi yasma assaddhassa saddhakatha dukkatha 2- hoti dussiladinam siladikatha viya, tasma tesam yakkhanam santika bhagavato pasamsam sutva eva vaggimhi pakkhittalonasakkhara viya abbhantare kopena tatatatayamanahadayo hutva "ko so bhagava nama, yo mama bhavanam pavittho"ti aha. Te ahamsu "na tvam avuso janasi bhagavantam amhakam sattharam, yo tusitabhavane thito panca mahavilokanani 3- viloketva"tiadina nayena yava dhammacakkappavattanam @Footnote: 1 cha.Ma. kamlajalasanchannam 2 ka. dukkata 3 ka. mahavilokane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page253.

Kathenta patisandhiadisu 1- dvattimsa pubbanimittani vatva "imani tvam avuso acchariyani naddasa"ti codesum. So disvapi kodhavasena "naddasan"ti aha. Avuso alavaka passeyyasi va tvam, na va, ko taya attho passata va apassata va, kim tvam karissasi amhakam satthuno, yo tvam tam upanidhaya calakkakudhamahausabhasamipe tadahujatavacchako viya, tidhapabhinnamattavaranasamipe bhinkapotako 2- viya, bhasuravilambakesaraupasobhitakkhandhassa migaranno samipe jarasigalo viya, diyaddhayojanasatappavaddhakayasupannarajasamipe chinnapakkhakakapotako viya khayasi, gaccha yam te karaniyam, tam karohiti. Evam vutte ruddho 3- alavako utthahitva manosilatale vamapadena thatva "passatha dani tumhakam va sattha mahanubhavo, aham va"ti dakkhinapadena satthiyojanamattam kelasapabbatakutam akkami, tam ayokutapahato viya niddhantaayopindo pappatikayo 4- munci. So tatra thatva "aham alavako"ti ghosesi, sakalajambudipam 5- saddo phari. Cattaro kira sadda sakalajambudipe suyyimsu:- yanca punnako yakkhasenapati dhananjayakorabyarajanam jute 6- jinitva apphotetva "aham jinin"ti ugghosesi, yanca sakko devanamindo kassapassa bhagavato sasane parihayamane vissakammadevaputtam sunakham karetva "aham papabhikkhu ca papabhikkhuniyo ca upasakaupasikayo ca sabbe ceva adhammavadino khadami"ti ugghosapesi, yanca kusajatake pabhavatihetu sattahi rajuhi nagare uparuddhe pabhavatim attana saha hatthikkhandham 7- aropetva nagara nikkhamma "aham sihassarakusamaharaja"ti mahapuriso ugghosesi, yanca alavako kelasamuddhani thatva "aham alavako"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. patisandhiadina @2 si,Ma.,i. bhinkarapotako 3 Si. ruttho, cha.Ma. kuddho @4 cha.Ma. papatikayo 5 ka. sakalajambudipe @6 ka. jutena 7 ka. hatthikkhandhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page254.

Tada hi sakalajambudipe dvare dvare thatva ugghositasadisam ahosi, tiyojanasahassavitthato ca himavapi sankampi yakkhassanubhavena. So vatamandalam samutthapesi "eteneva samanam palapessami"ti. Te puratthimadibheda vata samutthahitva addhayojanadviyojanatiyojanappamanani pabbatakutani padaletva vanagaccharukkhadini ummiletva 1- alavinagaram pakkhanta jinnahatthisaladini cunnanta chadanitthaka akase bhamenta. Bhagava "ma kassaci uparodho hotu"ti adhitthasi, te vata dasabalam patva civarakannamattampi caletum nasakkhimsu. Tato mahavassam samutthapesi "udakena ajjhottharitva samanam maressami"ti. Uparupari 2- satapatalasahassapataladibheda valahaka utthahitva vassimsu, vutthidharavegena pathavi chidda ahosi, tato vanarukkhanam upari mahamegho 3- agantva dasabalassa civare ussavabindumattampi temetum nasakkhi. Tato pasanavassam samutthapesi, mahantani mahantani pabbatakutani dhumayantani pajjalantani akasenagantva dasabalam patva dibbapupphani 4- dibbamalagulani ca sampajjimsu. Tato paharanavassam samutthapesi, ekatodhara ubhatodhara asisattikhurappadayo dhumayanta pajjalanta akasenagantva dasabalam patva dibbapupphani ahesum. Tato angaravassam samutthapesi, kimsukavanna angara akasenagantva dasabalassa padamule dibbapupphani hutva vikirimsu. Tato kukkulavassam samutthapesi, abbhunho 5- kukkulo akasenagantva dasabalassa padamule candanacunnam hutva nipati. Tato valukavassam samutthapesi, atisukhumavaluka dhumayanta pajjalanta akasenagantva dasabalassa padamule dibbapupphani hutva nipatimsu. Tato kalalavassam samutthapesi, tam kalalavassam dhumayantam pajjalanti akasenagantva dasabalassa padamule dibbagandham hutva nipati. @Footnote: 1 cha.Ma. umamuletva 2 cha.Ma. tassanubhavena uparupari @3 cha.Ma. mahogho 4 cha.Ma. ayam patho na dissati 5 cha.Ma. accunho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page255.

Tato andhakaram samutthapesi "bhimsetva samanam palapessami"ti. Tam caturanga- samannagatandhakarasadisam hutva dasabalam patva suriyappabhavihatamivandhakaram antaradhayi. Evam yakkho imahi navahi vatavassapasanapaharanangarakukkulavalukakalalandhakaravutthihi bhagavantam palapetumasakkonto nanavidhapaharanahatthaanekappakararupabhutaganasamakulaya caturanginiya senaya sayameva bhagavantam abhigato. Te bhutagana anekappakare vikare katva "ganhatha hanatha"ti bhagavato upari agacchanta viya honti, apica te niddhantalopindam viya makkhika, bhagavantam alliyitum asamattha eva ahesum. Evam santepi yatha bodhimande maro agatavelayameva nivatto, tatha anivattitva upaddharattimattam byakulamakamsu. Evam upaddharattimattam 1- anekappakaravibhimsanadassanamattenapi bhagavantam caletum asakkonto alavako cintesi "yannunaham kenaci ajeyyam dussavudham munceyyan"ti. Cattari kira avudhani loke setthani:- sakkassa vajiravudham, vessavanassa gadavudham, yamassa nayanavudham, alavakassa dussavudhanti. Yadi hi sakko kuddho 2- vajiravudham sinerumatthake pahareyya, atthasatthisahassadhikayojanasatasahassam sinerum nivijjhitva hetthato gaccheyya. Vessavanena 3- puthujjanakale vissajjita gada bahunnam yakkhasahassanam silam patetva puna hatthapasam agantva titthati. Yamena ruddhena nayanavudhena olokitamatte anekani kumbhandasahassani tattakapale tinapalasa viya 4- vipphurantani vinassanti. Alavako kuddho sace akase dussavudham munceyya, dvadasavassani devo na vasseyya. Sace pathaviyam munceyya, sabbarukkhatinadini sussitva dvadasavassanantaram na puna ruheyyum. Sace samudde munceyya, tattakapale udakabindu viya sabbamudakam susseyya. Sace @Footnote: 1 ka. upaddharattimatte 2 ka. ruddho @3 cha.Ma. vessavanassa 4 cha.Ma. tila viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page256.

Sinerusadise pabbate munceyya, khandakhandam hutva vikireyya. So evam mahanubhavam dussavudham uttariyakatam muncetva aggahesi. Yebhuyyena dasasahassilokadhatudevata vegena sannipatimsu "ajja bhagava alavakam damessati, tattha dhammam sossama"ti yuddhadassanakamapi devata sannipatimsu. Evam sakalampi akasam devatahi punnamahosi. 1- Atha alavako bhagavato samipe uparupari vicaritva vatthavudham munci, tam asanicakkam viya 2- akase bheravasaddam karontam dhumayantam pajjalantam bhagavantam patva yakkhassa manamaddanattham padapunchanacolakam hutva padamule nipati. Alavako tam disva chinnavisano viya mahausabho, udadhatadatho viya sappo nittejo nimmato nihatamanaddhajo 3- hutva cintesi "dussavudhampi samanam nabhitosi, 4- kim nu kho karanan"ti. Idam karanam, mettaviharayutto samano, handa nam rosetva mettaya viyojessamiti. Imina sambandhenetam vuttam "atha kho alavako yakkho yena bhagava .pe. Nikkhama samana"ti. Tatrayamadhippayo:- yasma 5- maya ananunnato mama bhavanam pavisitva gharasamiko viya itthagarassa majjhe nisinnosi, nanu ayuttametam samanassa yadidam adinnaparibhogo itthisamsaggo ca, tasma yadi tvam samanadhamme thito, nikkhama samanati. Eke pana "etani annani ca pharusavacanani vatva evayam etadavoca"ti bhananti. Atha bhagava "yasma thaddho patithaddhabhavena vinetum na sakka, so hi patithaddhabhave kariyamane seyyathapi candassa kukkurassa nasaya pittam bhindeyya, so bhiyyoso mattaya candataro assa, evam thaddhataro hoti, muduna pana so sakka vinetun"ti natva "sadhavuso"ti piyavacanena tassa vacanam sampaticchitva nikkhami. Tena vuttam "sadhavusoti bhagava nikkhami"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. paripunnamahosi 2 cha.Ma. asanivicakkam viya @3 cha.Ma. nipatitamanadadhajo 4 ka. nabhatosi 5 cha.Ma. kasma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page257.

Tato alavako "subbaco vatayam samano ekavacaneneva nikkhanto, evannama nikkhametum sukham samanam akaranenevaham sakalarattim yuddhena abbhuyyasin"ti muducitto hutva puna cintesi "idani pana sakka janitum, kim nu kho subbacataya nikkhanto, udahu kodhena, handa nam vimamsissami"ti. Tato "pavisa samana"ti aha. Atha "subbaco"ti mudubhutacittassa thavarakaranattham 1- punapi piyavacanam bhananto sadhavusoti bhagava pavisi. Alavako punappunam tameva subbacabhavam vimamsanto dutiyampi tatiyampi "nikkhama pavisa"ti aha. Bhagavapi tatha akasi. Yadi na kareyya, pakatiyapi thaddhayakkhassa cittam thaddhataram hutva dhammakathaya bhajanam na bhaveyya, tasma yatha nama mata rodantam puttam yam so icchati, tadeva datva va katva va sannapeti, tatha bhagava kilesarodanena rodantam yakkham sannapetum yam so bhanati, tam akasi. Yatha ca dhati thannam apivantam darakam yam kinci datva payeti, tatha bhagava yakkham lokuttaradhammakhiram payetum tassa patthitavacanakaranena upalalento evamakasi. Yatha ca puriso labumhi catumadhuram puretukamo tassabbhantaram sodheti, evam bhagava yakkhassa citte lokuttaracatumadhuram puretukamo tassabbhantare kodhamalam sodhetum yava tatiyam nikkhamanapavesanamakasi. Atha alavako "subbaco ayam samano, `nikkhama'ti vutto nikkhamati, `pavisa'ti vutto pavisati, yannunaham imam samanam evameva 2- sakalarattim kilametva pade gahetva paragangayam khipeyyan"ti papakam cittam uppadetva catutthavaram aha "nikkhama samana"ti. Tam natva bhagava "na khvaham tan"ti aha. Evam 3- vutte taduttarikaraniyam pariyesamano panham pucchitabbam mannissati, tam dhammakathaya @Footnote: 1 Si. cittavavatthanakaranattham, cha.Ma. mudubhutacittavavatthanakaranattham @2 cha.Ma. evamevam 3 Ma. evam va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page258.

Sukham 1- bhavissati"tipi natva "na khvaham tan"ti aha. Tattha naiti patikkhepe, khoiti avadharane. Ahanti attanidassanam. Tanti hetuvacanam. Tenettha "yasma tvam evam cintesi, tasma aham avuso neva nikkhamissami, yante karaniyam, tam karohi"ti evamattho datthabbo. Tato alavako yasma pubbepi akasena agamanavelayam "kim nu kho etam suvannavimanam, udahu rajatamanivimananam annataram, handa nam passama"ti evam attano vimanam agate iddhimante tapasaparibbajake panham pucchitva vissajjetumasakkonte cittakkhepadihi vihetheti. Katham? amanussa hi bhimsanakarupa- dassanena va hadayavatthuparimaddanena vati dvihakarehi cittakkhepam karonti, ayam pana yasma "iddhimanto bhimsanakarupadassanena na tasanti"ti natva attano iddhippabhavena sukhumattabhavam nimminitva tesam anto pavisitva hadayavatthum parimaddati, tato cittasantati na santhati, tassa asanthamanaya ummatta honti khittacitta, evam khittacittanam etesam urampi phaleti, padepi ne gahetva paragangayam khipati "massu me puna evarupa bhavanam agamimsu"ti, tasma te panhe saritva "yannunaham imam samanam idani evam vihetheyyan"ti cintetva aha "panhantam samana"tiadi. Kuto panassa te panhati? tassa kira matapitaro kassapam bhagavantam Payirupasitva attha panhe savissajjane uggahesum. Te daharakale alavakam pariyapunapesum, so kalaccayena vissajjanam sammussi. Tato "ime panha ma vinassantu"ti suvannapatte jatihingulakena likhapetva vimane nikkhipi. Evamete buddhapanha 2- buddhavisaya eva honti. Bhagava tam sutva yasma buddhanam @Footnote: 1 cha.Ma. mukham 2 Ma. attha panha, sam.A. 1/246/309 putthapanha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page259.

Pariccattalabhantarayo va jivitantarayo va sabbannutannanabyamappabhanam patighato va na sakka kenaci katum, tasma tam loke asadharanam buddhanubhavam dassento aha "na khvaham tam avuso passami sadevake loke"ti. Tattha "sadevakavacanena pancakamavacaradevaggahanan"tiadina nayena ca tesam padanam atthamattadassanena sankhepo vutto, na anusandhiyojanakkamena vittharo. Svayam vuccati:- sadevakavacanena hi ukkatthaparicchedato sabbadevesu gahitesupi yesam tattha sannipatite devagane vimati ahosi "maro mahanubhavo chakamavacarissaro vasavatti paccanikasato dhammadessi kururakammanto, kim nu kho sopissa cittakkhepadim 1- na kareyya"ti, tesam vimatipatibahanattham "samarake"ti aha. Tato yesam ahosi "brahma mahanubhavo ekanguliya ekam cakkavalasahassam 2- alokam karoti, dvihi .pe. Dasasu cakkavalasahassesu, anuttaram ca jhanasamapattisukham patisamvedeti, kim sopi na kareyya"ti, tesam vimatipatibahanattham 3- "sabrahmake"ti aha. Atha yesam ahosi "puthusamanabrahmana sasanassa paccatthika paccamitta mantadibalasamannagata, kim tepi na kareyyun"ti, tesam vimatipatibahanattham 3- "sassamanabrahmaniya"ti aha. Evam ukkatthanesu kassaci abhavam dassetva idani sadevamanussayati vacanena sammutideve avasesamanusse ca upadaya ukkatthaparicchedavasena sesasattalokepi kassaci abhavam dassetiti evamettha anusandhiyojanakkamo veditabbo. Evam bhagava tassa badhanacittam 4- patisedhetva panhapucchane ussaham janento aha "apica tvam avuso puccha yadakankhasi"ti. Tassattho:- puccha, yadi akankhasi, na me panhavissajjane bharo atthi. Atha va "puccha yam @Footnote: 1 cha.Ma. cittakkhepadini 2 cha.Ma. ekacakkavalasahasse @3 ka. vimativibahanattham 4 Si.,Ma. badhana cittam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page260.

Akankhasi, sabbante vissajjissami"ti sabbannuppavaranam pavaresi asadharanam paccekabuddhaggasavakamahasavakehi. Tepi 1- hi "pucchavuso sutva janissama"ti 2- vadanti. Buddha pana "pucchavuso yadakankhasi"ti 3- va, "puccha vasava mam panham yankinci manasicchasi"ti 4- va, "bavarissa ca tuyham va sabbesam sabbasamsayam katavakasa pucchavho yam kinci manasicchatha"ti 5- va evamadina nayena devamanussanam sabbannuppavaranam pavarenti. Anacchariyancetam, yam bhagava buddhabhumim patva etam pavaranam pavareyya, yo bodhisattabhumiyam padesanane vattamanopi:- "kondanna panhani viyakarohi yacanti tam isayo sadhurupa kondanna eso manujesu dhammo yam buddhimagacchati 6- esa bharo"ti 7- evam isihi yacito:- "katavakasa pucchantu bhonto yam kinci panham manasabhicintitam 8- aham hi tam tam vo viyakarissam natva sayam lokamimam paranca"ti 7- @Footnote: 1 cha.Ma. te 2 cha.Ma. vedissama @3 sam.sa. 15/235-236/249-258 4 di.maha. 10/356/236 @5 khu.su. 25/1037/531 6 cha.Ma. vuddhamagacachati @7 khu.ja. 27/2356/537 (sya) 8 cha.Ma. manasabhipatthitam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page261.

Evam sarabhangakale, sambhavajatake ca sakalajambudipam 1- tikkhattum vicaritva panhanam antakaram adisva jatiya sattavasso 2- rathakaya pamsukilikam kilanto sucikarena 3- brahmanena puttho:- "taggha te ahamakkhissam yathapi kusalo tatha raja ca kho nam janati yadi kahati va na va"ti 4- evam sabbannuppavaranam pavaresi. Evam bhagavata alavakassa sabbannuppavaranaya pavaritaya atha kho alavako yakkho bhagavantam gathaya ajjhabhasi "kim sudha vittan"ti. [183] Tattha kinti pucchavacanam. Suti padapuranamatte nipato. Idhati imasmim loke. Vittanti vittam karotiti 5- vittam, dhanassetam adhivacanam. Sucinnanti sukatam. Sukhanti kayikacetasikasatam. Avahatiti avahati aneti deti, appetiti vuttam hoti. Haveti dalhatthe nipato. Sadhutaranti atisayena sadhutaram. 6- "sadutaran"tipi patho. Rasananti rasasannitanam dhammanam. Kathanti kena pakarena, kathamjivino jivitam kathamjivijivitam, gathabandhanasukhattham pana sanunasikam vuccati. "kathamjivim jivatan"ti va patho, tassa jivantanam kathamjivinti attho. Sesamettha pakatameva. Evamimaya gathaya "kim su idha loke purisassa vittam settham, kim su sucinnam sukhamavahati, kim rasanam sadhutaram, kathamjivino jivitam setthamahu"ti ime cattaro panhe pucchi. [184] Athassa bhagava kassapadasabalena vissajjitanayeneva vissajjento imam gathamaha "saddhidha vittan"ti. Tattha yatha hirannasuvannadivittam upabhogaparibhogasukham 7- @Footnote: 1 cha.Ma. sakalajambudipe 2 cha.Ma. sattavassiko 3 cha.Ma. suciratena @4 khu.ja. 27/2368/503 (sya) 5 Ma. vittim karotiti, cha. vidati pitim karotiti @6 cha.Ma. sadum 7 cha.Ma. sadutaram, evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page262.

Avahati, khuppipasadidukkham patibahati, daliddiyameva 1- vupasameti, muttadi- ratanapatilabhahetu hoti, lokasanthutinca 2- avahati, evam lokiyalokuttara saddhapi yathasambhavam lokiyalokuttaram vipakasukhamavahati, saddhadhurena patipannanam jatijaradi- dukkham patibahati, gunadaliddiyam vupasameti, satisambojjhangadiratanapatilabhahetu hoti, "saddho silena sampanno yasobhogasamappito yam yam padesam bhajati tattha tattheva pujito"ti 3- vacanato lokasanthutinca avahatiti katva "vittan"ti vutta. Yasma panetam saddhavittam anugamikam anannasadharanam sabbasampattihetu, lokiyassa hirannasuvannadivittassapi nidanam. Saddhoyeva hi danadini punnani katva vittam adhigacchati, assaddhassa pana vittam yavadeva anatthaya hoti, tasma "setthan"ti vuttam. Purisassati ukkatthaparicchedadesana. Tasma na kevalam purisassa, itthiadinampi saddha vittameva setthanti veditabbam. Dhammoti dasavidhakusalakammapathadhammo, 4- danasilabhavanadhammo va. Sucinnoti sukato sukato sucarito. Sukhamavahatiti sonanasetthiputtaratthapaladinam viya manussasukham, sakkadinam viya dibbasukham, pariyosane ca mahapadumadinam viya nibbanasukhanca avahatiti. Saccanti ayanca saccasaddo anekesu atthesu dissati. Seyyathidam? "saccam bhane na kujjheyya"tiadisu 5- vacasacce. "sacce thita samana brahmana ca"tiadisu 7- viratisacce. "kasma nu saccani vadanti nana, pavadiyase kusala vadana"tiadisu 6- ditthisacce. "cattarimani bhikkhave @Footnote: 1 cha.Ma. daliddiyam 2 ka. lokasantatinca, evamuparipi @3 khu.dha. 25/303/64 4 cha.Ma. dasakusala... 5 khu.dha. 25/224/56 @6 khu.ja. 28/433/116 (sya) 7 khu.su. 25/892/508

--------------------------------------------------------------------------------------------- page263.

Brahmanasaccani"tiadisu 1- brahmanasacce. "ekam hi saccam na dutiyamatthi"ti- adisu 2- paramatthasacce. "catunnam saccanam kati kusalatiadisu 3- ariyasacce. Idha pana paramatthasaccam nibbanam, viratisaccam va abbhantaram katva vacasaccam adhippetam, yassanubhavena udakadini vase vattenti, jatijaramaranassa param taranti. Yathaha:- "saccavacena udakampi 4- dhavati 5- visampi saccena hananti pandita saccena devo thanayam pavassati sacce thita nibbutim patthayanti. Ye kecime atthi rasa pathabya saccamva tesam sadhutaram 6- rasanam sacce thita samanabrahmana ca taranti jatimaranassa paran"ti. 7- Sadhutaranti 6- madhurataram panitataram. Rasananti ye kecime 8- "mularaso khandharaso"tiadina 9- nayena saraniyadhamma, ye kecime 10- "anujanami bhikkhave sabbam phalarasam, 11- arasarupo bhavam gotamo, ye kho 12- brahmana ruparasa saddarasa, 13- anapatti rasarase, 14- ayam dhammavinayo ekaraso vimuttiraso, 15- bhagi va bhagava attharasassa dhammarasassa"tiadina 16- nayena @Footnote: 1 an. catukka. 21/185/201 2 khu.su. 25/891/508 3 abhi.vi. 35/216/134 @4 cha.Ma. vacenudakampi 5 Si. gadhati 6 cha.Ma. sadutaram @7 ju.ja. 28/433/116 (sya) 8 cha.Ma. ye ime 9 abhi.sam. 34/628-631/193-4 @10 cha.Ma. ye cime 11 vi.maha. 5/300/84 12 cha.Ma. te @13 vi.mahavi. 1/3/2, an.atthaka. 23/101/175 (sya) @14 vi.mahavi. 2/609/398 (sya), vi.cula. 7/385/209 @15 an.atthaka. 23/109/205 16 khu.maha. 29/705/417 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page264.

Vacarasupavajjaavasesabyanjanadayo 1- dhamma "rasa"ti vuccanti, tesam rasanam saccam have sadhutaram 2- saccameva sadhutaram, sadhutaram 2- va setthataram uttamataram. Mularasadayo hi sariram upabruhenti, sankilesikanca sukhamavahantam. Saccarase viratisaccavacasaccaraso 4- samathavipassanadihi cittamupabruheti 5- asankilesikanca sukhamavahati, 6- vimuttiraso paramatthasaccarasaparibhavitatta sadhu, attharasadhammarasa ca tadadhigamupayabhutam atthanca dhammanca nissaya pavattitoti. Pannajivinti ettha pana yvayam andhekacakkhudvicakkhukesu dvicakkhu puggalo gahattho va kammantanutthanasaranagamanadanasamvibhagasilasamadanauposathakammadi- gahatthapatipadam, pabbajito va avippatisarakaranasilasankhatam taduttarim cittavisuddhiadibhedam va pabbajitapatipadam pannaya aradhetva jivati, tassa pannajivitam, tam va pannajivino pannajivitam 7- setthamahuti evamattho datthabbo. [185-6] Evam bhagavata vissajjite cattaropi panhe sutva attamano yakkho avasesepi cattaro panhe pucchanto "katham su tarati oghan"ti gathamaha. Athassa bhagava purimanayeneva vissajjento "saddhaya tarati oghan"ti gathamaha. Tattha kincapi yo catubbidham ogham tarati, so samsaraannavampi tarati, vattadukkhampi acceti, kilesamalapi parisujjhati, evam santepi pana yasma assaddho oghataranam asaddahanto na pakkhandati, pancasu kamagunesu cittavossaggena pamatto tatrevasattavisattaya 8- samsaraannavam na tarati, kusito dukkham viharati vokinno akusalehi dhammehi, appanno suddhimaggam ajananto na parisujjhati, tasma tappatipakkham dassentena bhagavata ayam gatha vuttati. 9- @Footnote: 1 Si. darvacarasupajajja... 2 cha.Ma. sadutaram 3 cha.Ma. sadhutaram @4 cha.Ma.....saccarasa 5 cha.Ma.....bruhenti 6 cha.Ma. sukhamavahanti @7 cha.Ma. pannajivino jivitam, tam va pannajivim jivatam @8 Si. tatthevasattavisattatta, cha.Ma. tattheva sattavisattataya 9 cha.Ma. vutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page265.

Evam vuttayapetaya 1- yasma sotapattiyangapadatthanam saddhindriyam, tasma "saddhaya tarati oghan"ti imina padena ditthoghataranam sotapattimaggam sotapannanca pakaseti. Yasma pana sotapanno kusalanam dhammanam bhavanaya sataccakiriyasankhatena appamadena samannagato dutiyamaggam aradhetva thapetva sakideva imam lokam agamanamattam avasesam sotapattimaggena anotinnam 2- bhavoghavatthum samsaraannavam tarati, tasma "appamadena annavan"ti imina padena bhavoghataranam sakadagamimaggam sakadagaminca pakaseti. Yasma sakadagami viriyena tatiyamaggam aradhetva sakadagamimaggena anotinnam 3- kamoghavatthum, kamoghasannitanca dukkhamacceti, 4- tasma "viriyena dukkhamacceti"ti imina padena kamoghataranam anagamimaggam anagaminca pakaseti. Yasma pana anagami vigatakamapankataya 5- parisuddhaya pannaya ekantaparisuddham catutthamaggapannam aradhetva anagamimaggena appahinam avijjasankhatam paramamalam pajahati, tasma "pannaya parisujjhati"ti imina padena avijjoghataranam arahattamagganca arahantanca pakaseti. Imaya ca gathaya arahattanikutena kathitaya pariyosane yakkho sotapattiphale patitthasi. [187] Idani tameva "pannaya parisujjhati"ti ettha vuttam pannapadam gahetva attano patibhanena lokiyalokuttaramissakam panham pucchanto "katham su labhate pannan"ti imam chappadagathamaha. Tattha katham suti sabbattheva atthayuttipuccha hoti. Ayanhi pannadimattham natva tassa yuttim pucchati "katham kaya yuttiya kena karanena pannam labhati"ti. Esa nayo dhanadisu. @Footnote: 1 cha.Ma. vuttaya cetaya 2 cha.Ma. atinnam @3 cha.Ma. anutitam 4 cha.Ma. kamadukkhamacceti @5 Si. vihatakamapankataya, Ma. vigatakamasannaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

[188] Athassa bhagava catuhi karanehi pannalabham dassento "saddahano"tiadimaha. Tassattho:- yena pubbabhage kayasucaritadippabhedena, aparabhage ca sattattimsabodhipakkhiyabhedena dhammena arahanto buddhapaccekabuddhasavaka nibbanam patta, tam saddahano arahatam dhammam nibbanapattiya lokiyalokuttarapannam labhati. Tanca kho na saddhamattakeneva yasma pana 1- saddhajato upasankamati, upasankamanto payirupasati, payirupasanto sotam odahati, ohitasoto dhammam sunati, tasma upasankamanato pabhuti yava dhammassavanena sussusam labhati. Kim vuttam hoti:- tam dhammam saddahitvapi acariyupajjhaye kalena upasankamitva vattakaranena payirupasitva yada payirupasanaya aradhitacitta kinci vattukama honti, atha adhigataya sotukamataya sotam odahitva sunanto labhati. 2- Evam sussusampi ca satiavippavasena appamatto subhasitadubbhasitannutaya vicakkhano eva ca 3- labhati, na itaro. Tenaha "appamatto vicakkhano"ti. Evam yasma saddhaya pannalabhasamvattanikam patipadam patipajjati, sussusaya sakkaccam pannayadhigamupayam sunati, appamadena gahitam na sammussati, vicakkhanataya anunadhikamaviparitanca gahetva vittharikam karoti. Sussusaya va ohitasoto pannapatilabhahetum dhammam sunati, appamadena sutva dhammam dhareti, vicakkhanataya dhatanam dhammanam atthamupaparikkhati, athanupubbena paramattham 4- sacchikaroti, tasma 9- bhagava "katham su labhate pannan"ti puttho imani cattari karanani dassento imam gathamaha "saddahano .pe. Vicakkhano"ti. [189] Idani tato pare tayo panhe vissajjento "patirupakari"ti imam gathamaha. Tattha desakaladini ahapetva lokiyassa lokuttarassa va @Footnote: 1 Si. kim pana yasma 2 cha.Ma. labhatiti @3 cha.Ma. casaddo na dissati @4 cha.Ma. paramatthasaccam 9 cha.Ma. tasmassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Dhanassa patirupam adhigamupayam karotiti patirupakari. Dhuravati cetasikaviriyavasena anikkhittadhuro. Utthatati "yo ca sitanca unhanca, tina bhiyyo na mannati"tiadina 1- nayena kayikaviriyavasena utthanasampanno asithilaparakkamo. Vindate dhananti ekamusikaya na cirasseva dvesatasahassasankhyam culakantevasi 2- viya lokiyadhananca, mahallakamahatissatthero 3- viya lokuttaradhananca labhati. So hi "tihi iriyapathehi viharissami"ti vattam katva thinamiddhagamanavelaya palalacumbatakam temetva sise katva galappamanam udakam pavisitva thinamiddham patibahanto dvadasahi vassehi arahattam papuni. Saccenati vacisaccenapi "saccavadi bhutavadi"ti, paramatthasaccenapi "buddho paccekabuddho ariyasavako"ti evam kittim pappoti. Dadanti yam kinci icchitam patthitam dento mittani ganthati, sampadeti karotiti attho. Duddadam va dadam ganthati, danamukhena va cattaripi sangahavatthuni gahitaniti veditabbani. Tehi mittani karotiti vuttam hoti. [190] Evam gahatthapabbajitanam sadharanena lokiyalokuttaramissakena nayena cattaro panhe vissajjetva idani "katham pecca na socati"ti imam pancamam panham gahatthavasena vissajjento aha "yassete"ti. Tassattho:- yassa "saddahano arahatan"ti ettha vuttaya sabbakalyanadhammuppadikaya saddhaya samannagatatta saddhassa gharamesino 4- gharavasapancakamagune esantassa gavesantassa kamabhogino gahatthassa "saccena kittim pappoti"ti ettha vuttappakaram saccam, "sussusam labhate pannan"ti ettha sussusanapannanamena vutto dhammo, "dhurava utthata"ti ettha dhuranamena utthananamena ca vutta @Footnote: 1 di.pa. 11/253/161, khu.thera. 36/232/308 @2 cha.Ma. culantevasi 3 Si. milakkhamahatissatthero @4 Si.,Ma. gharamesinoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

Dhiti, "dadam mittani ganthati"ti ettha vuttappakaro cago cati ete caturo dhamma santi, sa ve pecca na socatiti idhaloka paralokam gantva sa ve na socatiti. [191] Evam bhagava pancamampi panham vissajjetva tam yakkham codento aha "ingha annepi"ti. Tattha inghati codanatthe nipato. Annepiti annepi dhamme puthu samanabrahmane pucchassu. Annepi va puranadi- sabbannupatinne 1- puthu samanabrahmane pucchassu. Yadi amhehi "saccena kittim pappoti"ti ettha vuttappakara sacca bhiyyo kittippattikaranam va, "sussusam labhate pannan"ti ettha sussusanapannavasena vutta dama bhiyyo lokiyalokuttara- pannapatilabhakaranam va, "dadam mittani ganthati"ti ettha vuttapkara caga bhiyyo mittaganthanakaranam va, "dhurava utthata"ti ettha tam tam atthavasam paticca dhuranamena utthananamena ca vuttaya mahabharasahanatthena 2- ussolhibhavappattaya viriyasankhataya khantya bhiyyo lokiyalokuttaradhanavindanakaranam va, "saccam dhammo dhiti cago"ti evam vuttehi imeheva catuhi dhammehi bhiyyo asma loka param lokam pecca asocanakaranam va idha vijjatiti ayamettha saddhim sankhepayojana atthavannana, vittharato pana ekamekam padam atthuddharapaduddharapadavannananayehi 3- vibhajitva veditabba. [192] Evam vutte yakkho yena samsayena anne puccheyya, tassa pahinatta "katham nu dani puccheyyam, puthu samanabrahmane"ti vatva yepissa apucchanakaranam na jananti, tepi janapento "yoham ajja pajanami, yo @Footnote: 1 cha.Ma. puranadayo sabbannupatinne 2 Si. mahabharasahane @3 cha.Ma. atthuddharapaduddharavannananayehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page269.

Yo cattho samparayiko"ti aha. Tattha ajjati ajjadim katvati adhippayo. Pajanamiti yathavuttena pakarena pajanami. Yo catthoti ettavata "sussusam labhate pannan"tiadina nayena vuttam ditthadhammikam dasseti, samparayikoti imina "yassete caturo dhamma"ti vuttam pecca sokabhavakaram samparayikam. Atthoti ca karanassetam adhivacanam. Ayanhi atthasaddo "sattham sabyanjanan"ti 1- evamadisu pathatthe vattati. "attho me gahapati hirannasuvannena"tiadisu 2- acikkhane. 3- "hoti silavatam attho"tiadisu 4- vuddhimhi. "bahujjano bhajati 5- atthahetu"tiadisu 6- dhane. "ubhinnamattham carati"tiadisu 7- hite. "atthe jate ca panditan"tiadisu 8- karane. Idha pana karane. Tasma yam pannadilabhadinam karanam ditthadhammikam, yanca pecca sokabhavassa karanam samparayikam, tam yoham ajja bhagavata vuttanayeneva samamyeva pajanami, so katham nu dani puccheyyam puthu samanabrahmaneti evamettha sankhepato attho veditabbo. [193] Evam yakkho "pajanami yo attho samparayiko"ti vatva tassa nanassa bhavamulakatam 9- dassento "atthaya vata me buddho"ti aha. Tattha atthayati hitaya, buddhiya va. Yattha dinnam mahapphalanti "yassete caturo dhamma"ti 10- ettha vuttacagena yattha dinnam mahapphalataram 11- hoti, tam aggadakkhineyyam buddham pajanamiti attho. Keci pana "samgham sandhaya evamaha"ti bhananti. @Footnote: 1 vi.mahavi. 1/1/1, di.Si. 9/255/85 2 di.maha. 10/250/153, Ma.u. 14/258/227 @3 Si. payojane, cha.Ma. kiccatthe 4 khu.ja. 27/11/4 (sya) @5 cha.Ma. bhajate 6 khu.ja. 27/2090/425 (sya) @7 sam.sa. 15/250/267, khu.thera. 26/443/337, khu.ja. 27/1033/221 (sya) @8 khu.ja. 27/92/30 (sya) 9 cha.Ma. bhagavammulakattam @10 khu.ja. 27/57/18 (sya) 11 cha.Ma. mahapphalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page270.

[194] Evam imaya gathaya attano hitadhigamam dassetva idani parahitaya patipattim dipento aha "so aham vicarissamiti. Tassattho hemavatasutte vuttanayeneva veditabbo. Evamimaya gathaya pariyosananca rattivibhayananca sadhukarasaddasamutthananca alavakakumarassa yakkhassa bhavanam anayananca ekakkhaneyeva ahosi. Rajapurisa sadhukarasaddam sutva "evarupo sadhukarasaddo thapetva buddhe na annesam abbhuggacchati, agato nu kho bhagava"ti avajjento bhagavato sarirappabham disva pubbe viya bahi 1- athatva nirasanka 2- antoyeva pavisitva addasamsu bhagavantam yakkhassa bhavane nisinnam, yakkhanca anjalim paggahetva thiti. Disvana yakkham ahamsu "ayante mahayakkha rajakumaro balikammaya anito, handa nam khada va bhunja va, yathapaccayam va karohi"ti. So sotapannatta lajjito visesato ca bhagavato purato evam vuccamano, atha tam kumaram ubhohi hatthehi patiggahetva bhagavato upanamesi "ayam bhante kumaro mayham pesito, imaham bhagavato dammi, hitanukampaka buddha, patigganhatu bhante bhagava imam darakam imassa hitaya sukhaya"ti. Imanca gathamaha:- "imam kumaram satapunnalakkhanam sabbangupetam paripunnabyanjanam uddhaggacitto sumano dadami te patiggaha lokahitaya cakkhuma"ti. Patiggahesi bhagava kumaram, patigganhanto ca yakkhassa ca kumarassa ca mangalakaranattham palanagatham 3- abhasi. Tam yakkho kumaram saranam gamento tikkhattum catutthapadena pureti. Seyyathidam:- @Footnote: 1 ka. bahiresu 2 cha.Ma. nibbisanka 3 cha.Ma. padunagatham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

"dighayuko hotu ayam kumaro tuvanca yakkha sukhito bhavahi abyadhita lokahitaya titthatha ayam kumaro saranamupeti buddham .pe. Dhammam .pe. Samghan"ti. Bhagava kumaram rajapurisanam adasi "vaddhetva puna mameva detha"ti. Evam so kumaro rajapurisadinam hatthato yakkhassa hattham, yakkhassa hatthato bhagavato hattham, bhagavato hatthato puna rajapurisanam hattham gatatta namato "hatthato alavako"ti jato. Tam adaya nivatte 1- rajapurise disva kasakavanakammikadayo "kim yakkho kumaram atidaharatta na icchati"ti bhita pucchimsu. Rajapurisa "ma bhayatha, khemam katam bhagavata"ti sabbamarocesum tato "sadhu sadhu"ti sakalam alavinagaram ekakolahalena yakkhabhimukham ahosi. Yakkhopi bhagavato bhikkhacarakale anuppatte pattacivaram gahetva upaddhamaggam agantva nivatti. Atha bhagava nagare pindaya caritva katabhattakicco nagaradvare annatarasmim vivitte rukkhamule pannattapavarabuddhasane 2- nisidi. Tato mahajanakayena saddhim raja ca nagara ca ekato sampinditva bhagavantam upasankamma vanditva parivaretva nisinna "katham bhante evarupam darunam yakkham damayittha"ti pucchimsu. Tesam bhagava yuddhamadim katva "evarupam 3- navavidham vassam vassi, evam bhisanakam akasi, evam panham pucchi, tassaham evam vissajjesin"ti tamevalavakasuttam kathesi. Gathapariyosane caturasitisahassanam dhammabhisamayo ahosi. Tato raja ca nagara ca vessavanamaharajassa bhavanasamipe yakkhassa bhavanam katva pupphagandhadisakkarapetam niccam balim pavattesum. Tanca kumaram vinnutam pattam "tvam bhagavantam @Footnote: 1 cha.Ma. patinivatte 2 cha.Ma. pannattavarabuddhasane 3 cha.Ma. evam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Nissaya jivitam labhi, gaccha bhagavantamyeva payirupasassu bhikkhusamghanca"ti vissajjesum, so bhagavantanca bhikkhusamghanca payirupasamano na cirasseva anagamiphale patitthaya sabbam buddhavacanam uggahetva pancasataupasakaparivaro ahosi. Bhagava ca nam etadagge niddisi "etadaggam bhikkhave mama savakanam pasakanam catuhi sangahavatthuhi parisam sanganhantanam yadidam hatthako alavako"ti. 1- Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya alavakasuttavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 247-272. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=5838&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=5838&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=310              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7513              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7456              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7456              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]