ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                          3. Hirisuttavannana
      hirintarantanti hirisuttam. Ka uppatti? anuppanne bhagavati savatthiyam
annataro brahmanamahasalo addho ahosi asitikotidhanavibhavo. Tassa ca
ekaputtako ahosi piyo manapo, so tam devakumaram viya nanappakarehi
sukhupakaranehi samvaddhento tam sapateyyam tassa aniyyatetvava kalamakasi
saddhim brahmaniya. Tato tassa manavakassa matapitunam accayena bhandagariko
saragabbham vivaritva sapateyyam niyyatento aha "idam te sami matapitunam
santakam, idam ayyakapayyakanam santakam, idam sattakulaparivattenagatan"ti manavako
dhanam disva cintesi "idam dhanamyeva dissati, yehi pana idam sancitam, te na
@Footnote: 1 cha.Ma. katipaheneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Dissanti, sabbeva maccuvasam gata. Gacchanta ca na ito kinci adaya agamamsu, evam nama bhoge pahaya gantabbo paraloko, na sakka kinci adaya gantum annatra sucaritena, yannunaham imam dhanam pariccajitva sucaritadhanam ganheyyam, yam sakka adaya gantun"ti. So divase divase satasahassam vissajjento puna cintesi "pahutamidam dhanam, kim imina evamappakena pariccagena, yannunaham mahadanam dadeyyan"ti. So ranno arocesi "maharaja mama ghare ettakam dhanamatthi, icchami tena mahadanam datum, sadhu maharaja nagare ghosanam karapetha"ti. Raja tatha karapesi. So agatagatanam bhajanani puretva sattahi divasehi sabbam dhanam adasi, datva ca cintesi "evam mahapariccagam katva ayuttam ghare vasitum, yannunaham pabbajeyyan"ti. Tato parijanassetamattham arocesi, te "ma tvam sami `dhanam parikkhinan'ti cintayi, mayam appakeneva kalena nanavidhehi upayehi dhanasancayam karissama"ti vatva nanappakarehi tam yacimsu. So tesam yacanam anadiyitva 1- tapasapabbajjam pabbaji. Tattha atthavidha tapasa:- saputtakabhariya unchacarika sampattakalika anaggipakkika assamutthika 2- dantaluyyaka pavattaphalika vantamuttika cati. 3- Tattha saputtakabhariyati 4- puttadarena saddhim pabbajitva kasivanijjadihi jivikam kappayamana keniyajatiladayo. Unchacarikati nagaradvare assamam karetva 5- tattha khattiyabrahmanakumaradayo sippadini sikkhapetva hirannasuvannam patikkhipitva tilatanduladikappiyabhandapatiggahaka, te saputtakabhariyehi setthataRa. Sampattakalikati aharavelaya sampattam aharam gahetva yapenta, te @Footnote: 1 cha.Ma.,i. anadiyitvava 2 cha.Ma. asmamutthika @ 3 su.vi. 1/280/243 4 cha.Ma. saputtabhariyati @ 5 cha.Ma.,i. karapetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Unchacarikehi setthataRa. Anaggipakkikati aggina apakkapattaphalani khaditva yapenta, te sampattakalikehi setthataRa. Assamutthikati mutthipasanam gahetva annam va kinci vasisambukadim 1- gahetva caranta 2- yada chata honti, tada sampattarukkhato tacam gahetva khaditva uposathangani adhitthaya cattaro brahmavihare bhaventi, te anaggipakkikehi setthataRa. Dantaluyyakati mutthipasanadinipi aggahetva caranta khudakale sampattarukkhato dantehi uppatetva tacam khaditva uposathangani adhitthaya brahmavihare bhaventi, te assamutthikehi setthataRa. Pavattaphalikati jatassaram va vanasandam va nissaya vasanta yam tattha sare bhimsamuladi, 3- yam va vanasande pupphakale puppham, phalakale phalam, tameva khadanti, pupphaphale asati antamaso tattha rukkhapapatikampi khaditva vasanti, na tveva aharatthaya annatra gacchanti, uposathangadhitthanam brahmaviharabhavananca karonti, te dantaluyyakehi setthataRa. Vantamuttika nama vantamutatani bhumiyam patitani pannaniyeva khadanti, sesam purimasadisameva, te sabbasettha. Ayam pana brahmanakulaputto "tapasapabbajjasu aggapabbajjam pabbajissami"ti vantamuttikapabbajjamyeva pabbajitva himavati dve tayo pabbate atikkamma assamam karapetva pativasati. Atha bhagava loke uppajjitva pavattitapavaradhammacakko anupubbena savatthim gantva savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa arame. Tena kho pana samayena savatthivasi eko puriso pabbate candanasaradini gavesanto tassa assamam patva tam 4- abhivadetva ekamantam atthasi. So tam disva "kuto agatosi"ti pucchi. Savatthito @Footnote: 1 cha.Ma.,i. vasisatthakadim 2 cha.Ma.,i. vicaranta @3 cha.Ma.,i. bhisamulaladi 4 cha.Ma.,i. tanti na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Bhanteti. Ka tattha pavattiti. Tattha bhante manussa appamatta danadini punnani karontiti. Kassa ovadam sutvati. Buddhassa bhagavatoti. Tapaso buddhasaddassavanena vimhito "buddhoti tvam bho purisa vadesi"ti. Amagandhe vuttanayeneva tikkhattum pucchitva "ghosopi kho esa 1- dullabho"ti attamano bhagavato santikam gantukamo hutva cintesi "na yuttam buddhassa santikam tucchameva 2- gantum, kinnu kho gahetva gaccheyyan"ti. Puna cintesi "buddha nama amisagaruka na honti, handaham dhammapannakaram gahetva gacchami"ti cattaro panhe abhisankhari:- "kidiso mitto na sevitabbo kidiso mitto sevitabbo kidiso payogo payunjitabbo kim rasanam aggan"ti. So te panhe gahetva majjhimadesabhimukho pakkamitva anupubbena savatthim patva jetavanam pavittho, bhagavapi tasmim samaye dhammadesanatthaya asane nisinnoyeva hoti. So bhagavantam disva avanditvava ekamantam atthasi. Bhagava "kacci isi khamaniyan"tiadina nayena sammodi, sopi "khamaniyam bho gotama"tiadina nayena patisammoditva "yadi buddho bhavissati, manasa pucchite panhe vacaya 3- vissajjessati"ti manasa eva bhagavantam te panhe pucchi. Bhagava brahmanena puttho adipanham tava vissajjetum hirintarantanti 4- arabhitva addhateyyagathayo aha. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. eso 2 i. tucchakena @3 cha.Ma.,i. vacaya eva 4 cha.Ma. hirim tarantanti, evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

[256] Tasam attho:- hirintarantanti hirim atikkamantam ahirikam nillajjam. Vijigucchamananti asucimiva passamanam. Ahiriko hirim jigucchati asucimiva passati, tena nam na bhajati na alliyati. Tena vuttam "vijigucchamanan"ti. Sakhahamasmi 1- iti bhasamananti "aham samma tava sahayo hitakamo sukhakamo, jivitampi me tuyham atthaya pariccattan"ti evamadina nayena bhasamanam. Sayhani kammani anadiyantanti evam bhasitvapi ca sayhani katum sakkanipi tassa kammani anadiyantam karanatthaya asamadiyantam. Atha va cittena tattha adaramattampi akarontam, apica kho pana uppannesu kiccesu byasanameva dassentam. Neso mamanti iti nam vijannati tam evarupam "mittapatirupako eso, neso me mitto"ti evam pandito puriso vijaneyya. [257] Ananvayanti yam attham dassami, karissamiti bhasati, tena ananugatam. Piyam vacam yo mittesu pakubbatiti yo atitanagatehi padehi patisantharanto niratthakena sanganhanto kevalam byanjanacchayamatteneva piyam mittesu vacam pavatteti. Akarontam bhasamanam, parijananti panditati evarupam yam bhasati, tam akarontam, kevalam vacaya bhasamanam "vaciparamo namesa amitto mittapatirupako"ti evam paricchinditva pandita jananti. [258] Na so mitto yo sada appamatto, bhedasanki randhamevanupassiti yo bhedameva asankamano katamadhurena upacarena sada appamatto viharati, yam kinci va asatiya amanasikarena katam, annanakena va akatam, "yada mam garahissati, tada nam etena paticodessami"ti evam randhameva anupassati, na so mitto sevitabboti. @Footnote: 1 cha.Ma. tavahamasmi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Evam bhagava "kidiso mitto na sevitabbo"ti imam adipanham vissajjetva dutiyam vissajjetum "yasmim ca seti"ti imam upaddhagathamaha. Tassattho:- yasmim ca mittepi 1- mitto tassa hadayamanupavisitva sayanena yatha nama pitu urasiva 2- putto "imassa mayi urasi sayante dukkham va anattamanata va bhaveyya"tiadini 3- aparisankamano nibbisanko hutva seti, evameva 4- daradhanajivitadisu vissasam karonto mittabhavena nibbisanko seti. Yo ca parehi karanasatam karanasahassampi vatva abhejjo, sa ve mitto sevitabboti. [259] Evam bhagava "kidiso mitto sevitabbo"ti dutiyampi panham vissajjetva tatiyam vissajjetum "pamujjakaranan"ti gathamaha. Tassattho:- pamujjam karotiti pamujjakaranam. Thananti karanam. Kim pana tanti? viriyam. Tanhi dhammupasanhitam pitipamojjasukhamuppadanato pamujjakarananti vuccati. Yathaha "svakkhate bhikkhave dhammavinaye yo araddhaviriyo, so sukham viharati"ti. 5- Pasamsam avahatiti pasamsavahanam. Adito dibbamanusakasukhanam, pariyosane nibbanasukhassa avahanato phalupacarena sukham. Phalam patikankhamano phalanisamso. Bhavetiti vaddheti. Vahanto porisam dhuranti purisanucchavikam bharam adaya viharanto etam 6- sammappadhanaviriyasankhatam thanam bhaveti, bhagava 7- idiso payogo sevitabboti. [260] Evam tatiyapanham vissajjetva catuttham vissajjetum "pavivekarasan"ti gathamaha. Tattha pavivekoti kilesavivekato jatatta aggaphalam vuccati, tassa rasoti assadatthena tamsampayuttam sukham. Upasamassati 8- kilesupasamante jatatta @Footnote: 1 cha.Ma.,i. mitte 2 cha.Ma.,i. urasi 3 cha.Ma....adihi @4 cha.Ma.,i. evamevam 5 an.ekaka. 20/319/36 6 Si. ekam @7 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati 8 Si.,i. upasamoti, cha.Ma. upasamopi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Nibbanasankhataupasamarammanatta va tadeva, dhammapitirasoti 1- ariyadhammato jataya 2- nibbanasankhate va 3- dhamme uppannaya pitiya rasatta tadeva. Tam pavivekarasam upasamassa ca rasam pitva tadeva dhammapitirasam pivam niddaro hoti nippapo, pitvapi kilesaparilahabhavena niddaro, pivantopi pahinapapatta nippapo hoti, tasma etam rasanamagganti. Keci pana "jhananibbanapaccavekkhananam kayacittaupadhivivekananca vasena pavivekarasadayo tayo eva ete dhamma"ti yojenti, purimameva sundaram. Evam ca 4- bhagava catutthapanham vissajjento arahattanikutena desanam nitthapesi, desanapariyosane brahmano bhagavato santike pabbajitva katipaheneva patisambhidappatto araha ahositi. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya hirisuttavannana nitthita. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 60-66. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=1349&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=1349&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=316              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7810              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7787              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7787              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]