ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

Ca vasena medhavi, silesu ca sutthu patitthitatta susamahito, cetosamatham lokiya-
lokuttarabhedam cittasamadhanam anuyutto, tadiso puggalo mayham matthakepi titthatu,
pageva sahavaso.
     Yo papancamanuyuttoti yo pana puggalo kammaramatadivasena rupabhisangadi-
vasena ca pavattiya papancanatthena tanhadibhedam papancam anuyutto, tattha ca
anadinavadassanena abhirato magasadiso, so nibbanam viradhayi, so nibbana suvidura-
vidure thito.
     Yo ca papancam hitvanati yo pana puggalo tanhapapancam pahaya tadabhavato
nippapancassa nibbanassa pathe adhigamupaye ariyamagge rato bhavanabhisamaye abhirato,
so nibbanam aradhayi sadhesi 1- adhigacchiti attho.
     Athekadivasam thero attano kanitthabhatikassa revatattherassa kantakanicitakhadirarukkha-
sanchanne nirudakakantare vasam disva tam pasamsanto "game va"tiadika dve
gatha abhasi. Tattha game vati kincapi arahanto gamante kayavivekam na
labhanti, cittavivekam pana labhanteva. Tesam hi dibbapatibhaganipi arammanani cittam
caletum na sakkonti, tasma game va hotu arannadisu annataram va, yattha
arahanto viharanti, tam bhumiramaneyyakanti so bhumippadeso ramaniyo evati attho.
     Arannaniti supupphitatarusandamanditani vimalasalilasayasampannani arannani
ramaniyaniti sambandho. Yatthati yesu arannesu vikasitesu viya ramamanesu kamapakkhiko
kamagavesako jano na ramati. Vitaragati vigataraga pana khinasava bhamaramadhukara
viya padumavanesu tatharupesu arannesu ramissantiti. Na te kamagavesinoti yasma
te vitaraga kamagavesino na hontiti attho.
@Footnote: 1 Si. sadhayi
     Puna thero radham nama duggatabrahmanam anukampaya pabbajetva upasampadetva
tameva pacchasamanam katva vicaranto ekadivasam tassa ca subbacabhavena tusitva ovadam
dento "nidhinamva"tiadimaha. Tattha nidhinamvati tattha tattha nida hitva thapitanam
hirannasuvannadipuranam nidhikumbhinam. Pavattaranti kicchajivike duggatamanusse
anukampam katva "ehi te sukhena  jivitum upayam dassessami"ti nidhitthanam
netva hattham pasaretva "imam gahetva sukham jivahi"ti acikkhitaramviya.
Vajjadassinanti dve vajjadassino:- "imina nam asaruppena va khalitena
va samghamajjhe nigganhissami"ti randhagavesako ca annatam napetukamo natam
assadento siladivuddhikamataya tam tam vajjam olokento ullumpanasabhavasanthito
cati, ayam idha adhippeto. Yatha hi duggatamanusso "imam nidhim ganhahi"ti niggayha-
manopi nidhidassane kopam na karoti, pamuditova hoti, evam evarupesu puggalesu
asaruppam va khalitam va disva acikkhante kopo na katabbo, tutthacitteneva
bhavitabbam, "bhante punapi mam evarupam vadeyyatha"ti pavaretabbameva. Niggayhavadinti
yo vajjam disva ayam me saddhivihariko, antevasiko, upakarakoti acintetva
vajjanurupam tajjento panamento dandakammam karonto sikkhapeti, ayam niggayhavadi
nama sammasambuddho viya. Vuttam hetam:- "niggayha niggayhaham ananda vakkhami,
pavayha pavayhaham 1- ananda vakkhami, yo saro so thassati"ti. 2- Medhavinti
dhammojapannaya samannagatam. Tadisanti evarupam panditam. Bhajeti payirupaseyya.
Tadisam hi acariyam bhajamanassa antevasikassa seyyo hoti, na papiyo, vuddhiyeva
hoti, no parihaniti attho.
     Athekada assajipunabbasukehi kitagirismim avase dusite satthara anatto
attano parisaya mahamoggallanena ca saddhim tattha gato dhammasenapati assaji-
punabbasukesu ovadam anadiyantesu imam gathamaha. Tattha ovadeyyati ovadam
@Footnote: 1 cha.Ma. pavayha     2 Ma. upari. 14/196/167 mahasunnatasutta
Anusitthim dadeyya. Anusaseyyati tasseva pariyayavacanam. Athava uppanne vatthusmim
vadanto ovadati nama, anuppanne "ayasopi 1- te siya"tiadim anagatam uddissa
vadanto anusasati nama. Sammukha vadanto va ovadati nama, parammukha dutam,
sasanam va pesetva vadanto anusasati nama. Sakim vadanto va ovadati 2- nama,
punappunam vadanto anusasati nama. Asabbha cati akusala dhamma ca nivaraye,
kusale dhamme ca patitthapeyyati attho. Satam hi soti evarupo puggalo sadhunam
piyo hoti. Ye pana asanta asappurisa vitinnaparaloka amisacakkhuka jivikatthaya
pabbajita, tesam so ovadako anusasako "na tvam amhakam upajjhayo, na
acariyo, kasma amhe vadasi"ti evam mukhasattihi vijjhantanam appiyo hotiti.
     "yam arabbha sattha dhammam deseti, so eva upanissayasampanno"ti bhikkhusu
kathaya samutthitaya "nayidametan"ti dassento "annassa"ti gathamaha. Tattha
annassati attano bhagineyyam dighanakhaparibbajakam sandhayaha. 3- Tassa hi satthara
vedanapariggahasutte 4- desiyamane ayam mahathero bhavanamagge adhigantva savaka-
paraminanassa matthakam patto. Sotamodhesimatthikoti sattharam bijayamano thito atthiko
hutva sussusanto sotam odahim. Tam me amogham savananti tam tatha sutam savanam
mayham amogham avanjham ahosi, aggasavakena pattabbam sampattinam avassayo ahosi.
Tenaha "vimuttomhi"tiadi.
     Tattha neva pubbenivasayati attano paresanca pubbenivasajananananatthaya,
panidhi me neva vijjatiti yojana. Parikammakaranavasena tadattham cittapanidhanamattampi
nevatthi neva ahositi 5- attho. Cetopariyayati cetopariyananassa. Iddhiyati
iddhividhananassa. Cutiya upapattiyati sattanam cutiya upapattiya ca jananananassa 6-
cutupapatananatthaya. Sotadhatuvisuddhiyati dibbasotananassa. Panidhi me na vijjatiti
@Footnote: 1 Si. ayam dosopi   2 Si. sakim va vadanto ovadati    3 Si. sandhaya vadati
@4 Ma.Ma. 13/205/182 dighanakhasutta  5 Si.,Ma. na vijjatiti    6 cha.Ma. jananananaya
Imesam abhinnavisesanam atthaya parikammavasena cittassa panidhi cittabhiniharo
me natthi nahositi attho. Sabbannuguna viya hi buddhanam aggamaggadhigameneva
savakanam sabbe savakaguna hatthagata honti, na tesam adhigamaya visum parikammakarana-
kiccam atthiti.
     Rukkhamulantiadika tisso gatha kapotakandarayam viharantassa yakkhena pahatakale
samapattibalena attano nibbikaratadipanavasena vutta. Tattha mundoti navoropitakeso.
1- Sanghatiparutoti sanghatim parupitva nisinno. "sanghatiya suparuto"ti
ca pathanti. Pannaya uttamo theroti thero hutva pannaya uttamo, savakesu
pannaya setthoti attho. Jhayatiti arammanupanijjhanena lakkhanupanijjhanena ca
jhayati, bahulam samapattiviharena viharatiti attho.
     Upeto hoti tavadeti yada yakkhena sise pahato, tavadeva avitakkam catutthaj-
jhanikaphalasamapattim samapanno ariyena tunhibhavena upeto samannagato ahosi.
Atitatthe hi hotiti idam vattamanavacanam.
     Pabbatova na vedhatiti mohakkhaya bhinnasabbakileso bhikkhu so selamayapabbato
viya acalo suppatitthito itthadina 2- kenaci na vedhati, sabbattha nibbikaro hotiti
attho.
     Athekadivasam therassa asatiya nivasanakanne 3- olambante annataro samanero
"bhante parimandalam nivasetabban"ti aha. Tam sutva "bhaddam taya sutthu vuttan"ti
sirasa viya sampaticchanto tavadeva thokam apakkamitva 4- parimandalam nivasetva
"madisanam ayampi dosoyeva"ti dassento "ananganassa"ti gathamaha.
     Puna marane jivite ca attano samacittatam dassento "nabhinandami"tiadina
@Footnote: 1 Si. voropitakeso   2 Si. itthanitthadina   3 Si. civarakone
@4 Ma. upakkamitva
Dve gatha vatva paresam dhammam kathento "ubhayena midan"tiadina gathadvayamaha.
Tattha ubhayenati ubhayesu, ubhosu kalesuti attho. Midanti makaro padasandhikaro.
Idam maranameva, maranam attheva nama, amaranam nama natthi. Kesu ubhosu kalesuti
aha "paccha va pure va"ti, majjhimavayassa paccha va jarajinnakale pure
va daharakale maranameva maranam ekantikameva. Tasma patipajjatha sammapatipattim
puretha vippatipajjitva ma vinassatha apayesu mahadukkham manubhavatha. Khano vo
ma upaccagati atthahi akkhanehi vivajjito ayam navamo khano ma tumhe atikkamiti
attho.
     Athekadivasam ayasmantam mahakotthikam disva tassa gunam pakasento "upasanto"ti-
adina tisso gatha abhasi. Tattha anuddesikavasena "dhunati"ti vuttamevattham
puna therasannissitam katva vadanto "appasi"tiadimaha. Tattha appasiti adhuna
pahasiti attho. Anayasoti aparissamo, kilesadukkharahitoti attho. Vippasanno
anaviloti vippasanno asaddhiyadinam abhavena sutthu pasannacitto anavilasankappataya
anavilo.
     Na vissaseti gatha devadattam saddahitva tassa ditthim rocetva thite
vajjiputtake arabbha vutta. Tattha na vissaseti vissattho na bhaveyya, na
saddaheyyati attho. Ekatiyesuti ekaccesu anavatthitasabhavesu puthujjanesu. Evanti
yatha tumhe "devadatto samma patipanno"ti vissasam apajjittha, evam. Agarisuti
gahatthesu. Sadhupi hutvanati yasma puthujjanabhavo nama assapitthe thapitakumbhandam
viya thusarasimhi nikhatakhanukam viya ca 1- anavatthito, tasma ekacce adito sadhu
hutva thitapi paccha asadhu honti. Yatha devadatto pubbe silasampanno
abhinnasamapattilabhi hutva labhasakkarapakato idani parihinaviseso chinnapakkhakako
viya apayiko
@Footnote: 1 Si. khanu viya ca
Jato, tasma tadiso ditthamattena "sadhu"ti na vissasitabbo. Ekacce pana
kalyanamittasamsaggabhavena adito asadhu hutvapi paccha kalyanasamsaggena sadhu
hontiyeva, tasma devadattasadise sadhupatirupe "sadhu"ti na vissaseyyati attho.
     Yesam kamacchandadayo cittupakkilesa avigata, te asadhu. Yesam te vigata,
te sadhuti dassetum "kamacchando"ti gatham vatva asadharanato ukkamsagatam sadhulakkhanam
dassetum "yassa sakkariyamanassa"tiadina gathadvayam vuttam.
     Asadharanato pana ukkamsagatam tam dassetum sattharam attananca udaharanto
"mahasamuddo"tiadika gatha abhasi. Tattha mahasamuddoti ayam mahasamuddo
mahapathavi selo pabbato puratthimadibhedato anilo ca attoo naacetanabhavena
itthanittham sahanti, na patisankhanabalena, sattha pana yassa arahattu ppattiya
vasena uttame tadibhave thito itthadisu sabbattha samo nibbikaro, tassa
satthu varavimuttiya aggaphalavimuttiya te mahasamuddadayo upamaya upamabhavena
na yunjanti kalabhagampi na upentiti attho.
     Cakkanuvattakoti satthara vattitassa dhammacakkassa anuvattako. Theroti asekkhehi
silakkhandhadihi samannagamena thero. Mahananiti mahapanno. Samahitoti upacarappana-
samadhina anuttarasamadhina ca samahito. Pathavapaggisamanoti itthadiarammana-
sannipate nibbikarataya pathaviya apena aggina ca sadisavuttiko. Tenaha
"na rajjati na dussati"ti.
     Pannaparamitam pattoti savakananassa paramim parakotim patto. Mahabuddhiti
mahaputhuhasajavanatikkhanibbedhikabhavappattaya mahatiya buddhiya pannaya samannagato.
Mahamatiti dhammanvayaveditasankhataya mahatiya nayaggahamatiya samannagato. Ye hi
te catubbidha solasavidha catucattalisavidha tesattatividha ca pannappabheda, tesam
Sabbaso anavasesanam adhigatatta mahapannatadivisesayogato ca ayam mahathero satisayam
"mahabuddhi"ti vattabbatam arahati. Yathaha bhagava:-
        "pandito bhikkhave sariputto, mahapanno bhikkhave sariputto, puthupanno
     bhikkhave sariputto, hasapanno 1- bhikkhave sariputto, javanapanno bhikkhave
     sariputta, tikkhapanno bhikkhave sariputto, nibbedhikapanno bhikkhave
     sariputto"tiadi. 2-
     Tatthayam panditabhavadinam vibhagavibhavana. Dhatukusalata, ayatanakusalata,
paticcasamuppadakusalata, thanatthanakusalatati imehi catuhi karanehi pandito.
Mahapannatadinam vibhagadassane ayam pali:-
        "katama mahapanna:- mahante atthe parigganhatiti mahapanna, mahan
     te dhamme parigganhatiti mahapanna, mahanta niruttiyo parigganhatiti
     mahapanna, mahantani patibhanani parigganhatiti mahapanna, mahante
     silakkhandhe parigganhatiti mahapanna, mahante samadhikkhandhe parigganhatiti
     mahapanna, mahante pannakkhandhe parigganhatiti mahapanna, mahante
     vimuttikkhandhe parigganhatiti mahapanna, mahante vimuttinanadassanakkhandhe
     parigganhatiti mahapanna, mahantani thanatthanani parigganhatiti
     mahapanna, mahanta viharasamapattiyo parigganhatiti mahapanna, mahantani
     ariyasaccani parigganhatiti mahapanna, mahante satipatthane parigganhatiti
     mahapanna, mahante sammappadhane parigganhatiti mahapanna, mahante
     iddhipade parigganhatiti mahapanna, mahantani indriyaniparigganhatiti
     mahapanna, mahantani balani parigganhatiti mahapanna, mahante bojjhange
     parigganhatiti mahapanna, mahante ariyamagge parigganhatiti mahapanna,
@Footnote: 1 Si. hasupanno   2 Ma.upari. 14/93/77 anupadasutta
     Mahantani samannaphalani parigganhatiti mahapanna,  mahanta abhinnayo
     parigganhatiti mahapanna, mahantam paramattham nibbanam parigganhatiti
     mahapanna. 1-
        Katama puthupanna:- puthunanakhandhesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunanadhatusu  nanam pavattatiti puthupanna, puthunanaayatanesu nanam
     pavattatiti puthupanna, puthunanapaticcasamuppadesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunanasunnatamanupalabbhesu nanam pavattatiti puthupanna, puthunanaatthesu nanam
     pavattatitiputhupanna, puthunanadhammesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunananiruttisu nanam pavattatiti puthupanna, puthunanapatibhanesu nanam
     pavattatiti puthupanna, puthunanasilakkhandhesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunanasamadhikkhandhesu nanam pavattatiti puthupanna, puthunanapannakkhandhesu
     nanam pavattatiti puthupanna, puthunanavimuttikkhandhesu nanam pavattatiti
     puthupanna, puthunanavimuttinanadassanakkhandhesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunanathanatthanesu nanam pavattatiti puthupanna, puthunanaviharasamapattisu
     nanam pavattatiti puthupanna, puthunanaariyasaccesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunanasatipatthanesu nanam pavattatiti puthupanna, puthunanasammappadhanesu
     nanam pavattatiti puthupanna, puthunanaiddhipadesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunanaindriyesu nanam pavattatiti puthupanna, puthunanabalesu
     nanam pavattatiti puthupanna, puthunanabojjhangesu nanam pavattatiti puthupanna,
     puthunanaariyamaggesu nanam pavattatiti puthupanna, puthunanasamannaphalesu
     nanam pavattatiti puthupanna, puthunanaabhinnasu nanam pavattatiti
     puthupanna, puthujjanasadharane dhamme atikkamma paramatthe nibbane nanam
     pavattatiti puthupanna. 2-
@Footnote: 1 khu.pati. 31/665/570 (sya)   2 khu.pati. 31/666/571 (sya)
        Katama hasapanna:- idhekacco hasabahulo vedabahulo tutthibahulo
     pamojjabahulo 1- silani paripuretiti hasapanna, hasabahulo .pe. Pamojjabahulo
     indriyasamvaram paripuretiti hasapanna, hasabahulo .pe. Pamojjabahulo bhojane
     mattannutam paripuretiti hasapanna, hasabahulo .pe. Pamojjabahulo jaragiya
     nuyogam paripuretiti hasapanna, hasabahulo .pe. Pamojjabahulo silakkhandham
     .pe. Samadhikkhandham. Pannakkhandham. Vimuttikkhandham. Vimuttinanadassanakkhandham
     paripuretiti .pe. Pativijjhatiti. Viharasamapattiyo paripuretiti. Ariyasaccani
     pativijjhatiti. Satipatthane bhavetiti. Sammappadhane bhavetiti. Iddhipade
     bhavetiti. Indriyani bhavetiti. Balani bhavetiti. Bojjhange bhavetiti.
     Ariyamaggam bhavetiti .pe. Samannaphalani sacchikarotiti hasapanna, hasabahulo
     vedabahulo tutthibahulo pamojjabahulo abhinnayo pativijjhatiti hasapanna,
     hasabahulo vedabahulo tutthibahulo pamojjabahulo paramattham nibbanam sacchikarotiti
     hasapanna. 2-
        Katama javanapanna:- yankinci rupam atitanagatapaccuppaninam .pe. Yam  dure 3-
     santike va, sabbam rupam aniccato khippam javatiti javanapanna, dukkhato
     khippam javatiti javanapanna, anattato khippam javatiti javanapanna, ya kaci
     vedana .pe. Yankinci vinnanam atitanagatapaccuppannam .pe. Sabbam vinnanam
     aniccato khippam javatiti javanapanna, dukkhato khippam javatiti javanapanna, anattato
     khippam javatiti javanapanna. Cakkhu .pe. Jaramaranam atitanagatapaccuppannam.
     Aniccato khippam javatiti javanapanna, dukkhato khippam javatiti javanapanna,
     anattato khippam javatiti javanapanna.
        Rupam atitanagatapaccuppannam aniccam khayatthena dukkham bhayatthena anatta
     asarakatthenati tulayitva tirayitva vibhavayitva katva rupanirodhe nibbane
@Footnote: 1 ka. pamujja... evamuparipi   2 khu.pati. 31/674/582 (sya)        3 ka. yandure
     Khippam javatiti javanapanna .pe. Vedana .pe. Sanna. SankhaRa. Vinnanam.
     Cakkhu .pe. Jaramaranam atitanagatapaccuppannam aniccam khayatthena dukkham bhayatthena
     anatta asarakatthenati tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva
     jaramarananirodhe 1- nibbane khippam javatiti javanapanna.
        Rupam atitanagatapaccuppannam aniccam sankhatam paticcasamuppannam khayadhammam
     vayadhammam viragadhammam nirodhadhammanti tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam
     katva rupanirodhe nibbane 2- khippam javatiti javanapanna. Vedana .pe. Sanna.
     SankhaRa. Vinnanam. Cakkhu .pe. Jaramaranam atitanagatapaccuppannam aniccam
     sankhatam paticcasamuppannam khayadhammam vayadhammam viragadhammam nirodhadhammanti tulayitva
     tirayitva vibhavayitva vibhutam katva jaramarananirodhe nibbane khippam javatiti
     javanapanna. 3-
        Katama tikkhapanna:- khippam kilese bhindatiti 4- tikkhapanna, uppannam
     kamavitakkam nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavangametiti
     tikkhapanna, uppannam byapadavitakkam nadhivasetipajahati vinodeti byantikaroti
     anabhavangametiti tikkhapanna, uppannam vihimsavitakkam nadhivaseti .pe.
     Uppannuppanne papake akusale dhamme nadhivasetipajahativinodeti byantikaroti
     anabhavangametiti tikkhapanna, uppannam ragam nadhivaseti pajahati vinodeti
     byantikaroti anabhavam gametiti tikkhapanna, uppannam dosam .pe. Uppannam
     moham. Uppannam kodham. Uppannam upanaham. Makkham. Palasam. Issam. Macchariyam.
     Mayam. Satheyyam. Thambham. Sarambham. Manam. Atimanam. Madam. Pamadam. Sabbe
     kilese. Sabbe duccarite. Sabbe abhisankhare .pe. Sabbe bhavagamikamme
     nadhivaseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhavam gametiti tikkhapanna,
@Footnote: 1 ka. jaramaranam nirodhe         2 cha.Ma. ayam na dissati
@3 khu.pati. 31/675/584 (sya)  4 cha.Ma. chindatiti
     Ekasmim asane cattaro ca ariyamagga cattari samannaphalani catasso
     patisambhidayo cha abhinnayo adhigata honti sacchikata phassita pannayati
     tikkhapanna. 1-
        Katama nibbedhikapanna:- idhekacco sabbasankharesu ubbegabahulo hoti
     uttasabahulo ukkanthanabahulo aratibahulo anabhiratibahulo bahimukho na ramati
     sabbasankharesu, anibbiddhapubbam apadalitapubbam lobhakkhandham nibbijjhati
     padaletiti nibbedhikapanna, anibbiddhapubbam apadalitapubbam dosakkhandham
     nibbijjhati padaletiti nibbedhikapanna, anibbiddhapubbam apadalitapubbam
     mohakkhandham nibbijjhati padaletiti nibbedhikapanna, anibbiddhapubbam
     apadalitapubbam kodham .pe. Upanaham .pe. Sabbe bhavagamikamme nibbijjhati
     padaletiti nibbedhikapanna"ti. 2-
     Evam yatha vuttavibhagaya mahatiya pannaya samannagatatta "mahabuddhi"ti
vuttam.
     Apica anupadadhammavipassanavasenapi imassa therassa mahapannata veditabba.
Vuttam hetam:-
       "sariputto bhikkhave addhamasam anupadadhammavipassanam vipassati. Tatridam
     bhikkhave sariputtassa anupadadhammavipassanaya hoti.
        Idha bhikkhave sariputto vivicceva kamehi .pe. Pathamam jhanam upasampajja
     viharati. Ye ca pathame jhane dhamma vitakko ca .pe. Cittekaggata ca
     phasso vedana  sanna cetana cittam chando adhimokkho viriyam sati upekkha
@Footnote: 1 khu.pati. 31/676/584 (sya)           2 khu.pati. 31/677/585 (sya)
     Manasikaro. Tyassa dhamma anupadavavatthita honti, tyassa dhamma vidita
     uppajjanti, vidita upatthahanti, vidita abbhattham gacchanti. So evam
     pajanati `evam kirame dhamma ahutva sambhonti, hutva pativenti'ti. So
     tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho vippamutto visamyutto
     vimariyadikatena cetasa viharati, so "atthi anuttarim 1- nissaranan"ti pajanati.
     Tabbahulikara atthitvevassa hoti. 2-
        Puna caparam bhikkhave sariputto vitakkavicaranam vupasama .pe. Dutiyam
     jhanam. Tatiyam jhanam. Catuttham jhanam upasampajja viharati. Akasanancayatanam.
     Vinnanancayatanam. Akincannayatanam. Sabbaso akincannayatanam samatikkamma
     nevasannanasannayatanam upasampajja viharati. So taya samapattiya sato
     vutthahati, so taya samapattiya sato vutthahitva ye dhamma atita niruddha
     viparinata, te dhamme samanupassati "evam kirame dhamma ahutva sambhonti,
     hutva pativenti"ti. So tesu dhammesu anupayo anapayo anissito
     appatibaddho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati, so "atthi
     uttari nissaranan"ti pajanati. Tabbahulikara atthitvevassa hoti. 2-
        Puna caparam bhikkhave sariputto sabbaso nevasannanasannayatanam
     samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati, pannaya cassa disva
     asava parikkhina honti. So taya samapattiya sato vutthahati, so
     taya samapattiya sato vutthahitva ye dhamma atita niruddha viparinata,
     te dhamme samanupassati "evam kirame dhamma ahutva sambhonti, hutva
     pativenti"ti. So tesu dhammesu anupayo anapayo anissito appatibaddho
     vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati, so "natthi uttarim
     nissaranan"ti pajanati. Tabbahulikara natthitvevassa hoti.
@Footnote: 1 cha.Ma. uttari     2 Ma. honti
        Yam kho tam bhikkhave samma vadamano vadeyya "vasippatto paramippatto
     ariyasmim silasmim, vasippatto paramippatto ariyasmim samadhismim, vasippatto
     paramippatto ariyaya pannaya, vasippatto paramippatto ariyaya vimuttiya"ti.
     Sariputtameva tam 1- samma vadamano vadeyya"ti. 2-
     Evam mahaputhuhasajavanatikkhanibbedhikabhavappattaya mahatiya buddhiya samannagatatta
thero mahabuddhiti attho. Dhammanvayavedita panassa sampasadaniyasuttena 3-
dipetabba. Tattha hi sabbannutananasadiso therassa nayaggaho vutto. Ajalo
jalasamanoti savakesu pannaya ukkamsagatatta sabbathapi ajalo samano
paramappicchataya attanam ajanantam viya katva dassanena jalasadiso mandasarikkho
kilesaparilahabhavena nibbuto sitibhuto sada carati niccam viharatiti attho.
     Paricinnoti gatha therena attano katakiccatam pakasentena bhasita, sapi
vuttatthayeva.
     Sampadethappamadenati ayam pana attano parinibbanakale sannipatitanam bhikkhunam
ovadadanavasena bhasita, sapi vuttatthayevati.
                   Sariputtattheragathavannana nitthita.
                     ----------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 441-453. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=10199&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=10199&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=396              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=8049              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=8148              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=8148              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]