ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 45 : PALI ROMAN Nid.A.1 (saddhammapaj.)

page367.

13. Mahaviyuhasuttaniddesavannana 1- [130] Terasame mahaviyuhasuttaniddese ye kecime ditthiparibbasanati idampi "kim nu kho ime ditthiparibbasana vinnunam santika nindameva labhanti, udahu pasamsampi"ti uppannacittanam ekaccanam devatanam tamattham avikatum purimanayeneva nimmitabuddhena attanam pucchapetva vuttam. Tattha anvanayantiti anu anayanti punappunam aharanti. Nindameva anventiti garahameva upagacchanti. [131] Idani yasma te "idameva saccan"ti vadantapi ditthigatikavadino kadaci katthaci pasamsampi labhanti, yam etam pasamsasankhatam vadaphalam, tam appam, ragadinam samaya samattham na hoti, ko pana vado dutiye nindaphale, tasma etamattham dassento imam tava vissajjanagatham aha "appam hi etam na alam samaya, duve vivadassa phalani brumi"ti. Tattha duve vivadassa phalaniti ninda ca pasamsa ca jayaparajayadini va tamsabhagani. Etampi disvati "ninda anittha eva, pasamsa nalam samaya"ti etampi vivadaphale adinavam disva. Khemabhipassam avivadabhuminti avivadabhumim nibbanam khemanti passamano. Appakanti mandam. Parittakanti thokam. Omakanti hetthimakam. Lamakanti papakam. Samayati ragadinam samanatthaya. Upasamayati uparupari samanatthaya. Vupasamayati sannisidapanatthaya. Nibbanayati amatamahanibbanatthaya. Patinissaggayati maggena kilesanam nissajjanatthaya. Patipassaddhiyati phalena patipassaddhanam anuppajjanatthaya nalam. @Footnote: 1 cha.Ma. mahabyuha... evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

[132] Evam hi avivadamano:- ya kacimati gatha. Tattha sammatiyoti 1- ditthiyo. Puthujjati puthujjanasambhava. So upayam kimeyyati so upagantabbatthena upayam rupadisu ekampi dhammam kim upeyya, kena va karanena upeyya. Ditthe sute khantimakubbamanoti ditthasutasuddhisu khantim 2- akaronto. Puthujjanehi janita vati puthujjanehi uppadita va. Ta sammutiyoti eta ditthiyo. Puthu nanajanehi janita vati anekavidhehi ditthigatikehi uppadita va. Netiti na eti. Na upetiti samipam na eti. Na upagacchatiti nivattati. Nabhinivisatiti pavisitva na patitthati. 3- [133] Ito bahira pana:- siluttamati gatha. Tassattho:- silameva "uttaman"ti mannamana siluttamati eke bhonto sannamamattena suddhim vadanti, hatthivatadivatam samadaya upatthitase. Idheva ditthiyam assa satthuno suddhim bhavupanita bhavajjhosita samana vadanti, api ca te kusalavadana "kusala mayan"ti evamvada. [134] Evam siluttamesu ca tesu tatha patipanno yo koci:- sace cutoti gatha. Tassattho:- sace tato silavatato paravicchindanena va asambhunanto 4- va cuto hoti, so tam silabbatakammam punnabhisankharadikammam va viradhayitva vedhati. Na kevalanca vedhati, api ca kho tam silabbatasuddhim pajappati ca vippalapati ca patthayati ca. Kimiva? satthava hino pavasam gharamhati, gharamha pavasanto satthato hino yatha tam gharam va sattham va patthayatiti. Paravicchindanaya vati parena variyamano va. Anabhisambhunanto vati tam patipattim asampadento va. @Footnote: 1 cha.Ma. sammutiyo. evamuparipi 2 cha.Ma. pemam 3 cha.Ma. nappatitthati 4 cha.Ma. @anabhisambhunanto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Annaya aparaddhoti nibbanena parihino maggato va. Tam va sattham anubandhatiti tam va sattham sabbattha pacchato gacchati. [135] Evam pana siluttamanam pavedhanakaranam ariyasavako silabbatam vapi pahaya sabbanti gatha. Tattha savajjanavajjanti sabbakusalam lokiyakusalanca. Etam suddhim asuddhinti apatthayanoti pancakamagunadibhedam suddhim akusaladibhedam asuddhinca apatthayamano. Virato careti suddhiya asuddhiya ca virato careyya. Santimanuggahayati ditthim aggahetva. Kanham kanhavipakanti akusalakammam akusalavipakadayakam. Sukkam sukkavipakanti lokiyakusalam attana sadisam sukkavipakadayakam. Niyamavakkantinti maggapavisanam. Sekkhati satta sekkha. Aggadhammanti uttamadhammam, arahattaphalam. [136] Evam ito bahirake siluttame samyamena visuddhivade tesanca vighatam 1- silabbatappahayino arahato ca patipattim dassetva idani annathapi suddhivade bahirake dassento "tamupanissaya"ti gathamaha. Tassattho:- santannepi samanabrahmana, te jigucchitam amarantapam va ditthasuddhiadisu va annataram 2- upanissaya akiriyaditthiya va uddhamsara hutva bhavabhavesu avitatanha suddhim anutthunanti vadanti kathentiti. Tapojigucchavadati kayapilanaditapena papahiriyanavada. Tapojigucchasarati teneva tapena hiriyanasaravanto. Uddhamsaravadati samsarena suddhim kathayanta. [137] Evam tesam avitatanhanam suddhim anutthunantanam yopi suddhippattameva @Footnote: 1 cha.Ma. vipakam 2 cha.Ma. annatarannataram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Attanam manneyya, tassapi avitatanhatta bhavabhavesu tam tam vatthum patthayamanassa hi jappitani punappunam hontiyevati adhippayo. Tanha hi asevita tanham vaddhayateva, na kevalanca jappitani, pavedhitam vapi pakappitesu, tanhaditthihi cassa pakappitesu vatthusu paveditampi hotiti vuttam hoti. Bhavabhavesu pana vitatanhatta ayatim cutupapato idha yassa natthi, sa kena vedheyya kuhimva jappeti ayametissa gathaya sambandho. Agamananti puna agamanam. Gamananti ito annattha gamanam. Gamanagamananti ito gantva puna nivattanam. Kalanti maranam. Gatiti gamanavasena gatiya gantabbam. [138] Yamahu dhammanti pucchagatha. [139] Idani yasma ekopi ettha vado sacco natthi, kevalam ditthimattakena hi te vadanti, tasma tamattham dassento "sakam hi"ti imam tava vissajjanagathamaha. Tattha sammutinti ditthim. Anomanti anunam. [140] Evametesu sakam dhammam paripunnam bruvantesu annassa dhammam pana hinanti vadantesu yassa kassaci:- parassa ce vambhayitena hinoti gatha. Tassattho:- yadi parassa ninditakarana hino bhaveyya, na koci dhammesu visesi aggo bhaveyya. Kimkarana? puthu hi annassa vadanti dhammam nihinato sabbeva te samhi dalham vadana sakadhamme dalhavada eva. Vambhayitakaranati dhamsitakarana. Garahitakaranati lamakakatakarana. Upavaditakaranati akkositakarana. Sakayananti sakamaggam. [141] Kinci bhiyyo:- saddhammapujati gatha. Tassattho:- te ca titthiya yatha pasamsanti sakayanani, saddhammapujapi tesam tatheva vattati. Te hi ativiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

Sattharadini sakkaronti. Tattha yadi te pamana siyum, evam sante sabbeva vada tathiya 1- bhaveyyum. Kimkarana? suddhi hi tesam paccattameva. Na sa annattha sijjhati, napi paramatthato atthi. 2- Attani ditthigahamattameva hi tam tesam paraneyyabuddhinam. 3- Paccattamevati patekkameva. [142] Yo pana viparitato bahitapapatta brahmano, tassa na brahmanassa paraneyyamatthiti gatha. Tassattho:- brahmanassa hi "sabbe sankhara anicca"tiadina 4- nayena suditthatta parena netabbam nanam natthi. Ditthidhammesu "idameva saccan"ti nicchinitva samuggahitampi natthi. Tamkarana so ditthikalahani atik kanto, na hi so setthato passati dhammamannam annatra satipatthanadihi. Na paraneyyoti parena netabbo janapetabbo na hoti. Na parapattiyo na parapaccayoti paresam paccetabbo na hoti. Na parapatibaddhaguti paresam patibaddhagamano na hoti. [143] Janamiti gathaya sambandho attho ca:- evam tava paramatthabrahmano na hi setthato passati dhammamannam, anne pana titthiya paracittananadihi janantapi passantapi "janami passami tatheva etan"ti evam vadantapi ca ditthiya suddhim paccenti. Kasma? yasma tesu ekopi addakkhi ce addasa cepi tena paracittananadina yathabhutamattham, kinhi tumassa tena tassa tena dassanena kim katam, kim dukkhaparinna sadhita, udahu samudayappahanadinam annataram, yato sabbathapi atikkamitva ariyamaggam te titthiya anneneva vadanti suddhim, atikkamitva va te titthiye buddhadayo anneneva vadanti suddhinti. @Footnote: 1 Ma. tathiva 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 cha.Ma. parapaccayaneyyabuddhinam 4 di.maha. 10/272/171, sam.sa. 15/186/190, khu.thera. @26/1168/417

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

[144] Passam naroti gathaya sambandho attho ca:- kinci bhiyyo? yvayam paracittananadihi addakkhi. So passam naro dakkhati namarupam, na tato param, disvana va nassati tanimeva namarupani niccato sukhato va, na annatha, so evam passanto kamam bahum passatu appakam va namarupam niccato sukhato ca athassa evarupena dassanena na hi tena suddhim kusala vadanti. [145] Nivissavaditi gathaya sambandho attho ca:- tena ca dassanena suddhiya asatiyapi yo "janami passami tatheva etan"ti evam nivissavadi, etam va dassanam paticca ditthiya suddhim paccento "idameva saccan"ti evam nivissavadi, so subbinayo na hoti tam tatha pakappitam abhisankhatam ditthim purakkharano. 1- So hi yam sattharadim nissito, tattheva subham vadano suddhim vado, 2- "parisuddhivado parisuddhidassano va ahan"ti attanam mannamano tattha tathaddasa so, tattha sakaya ditthiya aviparitameva so addasa. Yatha sa ditthi pavattati, tatheva tam addasa, na annatha passitum icchatiti adhippayo. Nivissavaditi patitthahitva kathento. Dubbinayoti vinetum dukkho. Duppannapayoti napetum cittena labbhapetum dukkho. Dunnijjhapayoti cittena vimamsitva gahanattham punappunam nijjhapayitum dukkho. Duppekkhapayoti ikkhapayitum dukkho. Duppasadayoti citte pasadam uppadetum dukkho. Apassiti nanena pativedham papuni. Pativijjhiti cittena avabodham papuni. [146] Evam pakappitam ditthim purakkharanesu titthiyesu:- na brahmano kappamupeti sankhati gatha. Tattha sankhati sankhaya, janitvati attho. Napi nanabandhuti samapattinanadina akatatanhaditthibandhu. Tattha viggaho:- napi @Footnote: 1 ka. ditthipurekkharano 2 ka. suddham vadano suddhivado

--------------------------------------------------------------------------------------------- page373.

Assa nanena kato bandhu atthiti napi nanabandhu. Sammutiyoti ditthisammutiyo. Puthujjati puthujjanasambhava. Uggahananti manneti uggahananti anne, anne ta sammutiyo ugganhantiti vuttam hoti. Upekkhatiti upapattito apakkhapatito hutva passati. [147] Kinci bhiyyo:- vissajja ganthaniti gatha. Tattha anuggahoti uggahanavirahito, sopi nassa uggahoti anuggaho. Na va ugganhatiti anuggaho. Ganthe vossajjitva vati abhijjhadike ganthe cajitva. Vissajjati puna anadiyanavasena jahitva. Gadhiteti ghatite. Ganthiteti suttena sangahite viya ganthite. Bandheti sutthu bandhe. Vibandheti vividha bandhe. Palibundheti samantato bandhanena bandhe. Bandhaneti kilesabandhane. Photayitvati papphotetva. Saccam vissajjam 1- karontiti visankharitva aparibhogam karonti. Vikopentiti cunnavicunnam karonti. [148] Kinci bhiyyo:- so evarupo:- pubbasaveti gatha. Tattha pubbasaveti atitarupadini arabbha uppajjanadhammakilese. Naveti paccuppannarupadini arabbha uppajjanadhamme. Na chandaguti chandadivasena na gacchati. Anattagarahiti katakatavasena attanam agarahanto. [149] Evam anattagarahi ca:- sa sabbadhammesuti gatha. Tattha sabbadhammesuti dvasatthiditthidhammesu "yam kinci dittham va"ti evam pabhedesu. Pannabharoti patitabharo. Na kappetiti na kappiyo, duvidhampi kappam na karotiti attho. Nuparatoti puthujjanakalyanakasekkha viya uparatisamangipi no hoti. Na patthiyoti nittanho. Tanha hi patthayatiti patthiya, nassa patthiyati na patthiyo. Ito paranca @Footnote: 1 ka. sajjam visajjam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page374.

Hettha ca tattha tattha vuttanayatta uttanatthameva. Evam arahattanikuteneva desanam nitthapesi, desanapariyosane purabhedasutte 1- vuttasadiso evabhisamayo ahositi. Saddhammapajjotikaya mahaniddesatthakathaya mahaviyuhasuttaniddesavannana nitthita. ------------------- @Footnote: 1 khu.maha. 29/274/251 (sya)


             The Pali Atthakatha in Roman Book 45 page 367-374. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=8477&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=8477&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=600              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=29&A=6833              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=29&A=7358              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=29&A=7358              Contents of The Tipitaka Volume 29 http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]