͹ͺ
мվҤѹط
                      ͧ
Թ»Ԯ صѹԮ ԸԮ 鹾ûԮ Ҵ ˹ѧ͸
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 53 : PALI ROMAN Sangani.A. (atthasalini)

                         Lokuttarakusalavannana
     [277] Evam bhavattayasampattinibbattakam kusalam dassetva idani
sabbabhavasamatikkamanaya lokuttarakusalam dassetum puna "katame dhamma kusala"tiadiaraddham.
Tattha lokuttaranti kenatthena lokuttaram? lokam taratiti, lokam uttaratiti
Lokuttaram, lokattayam 1- samatikkamma abhibhuyya titthatiti lokuttaram. 2- Jhanam
bhavetiti ekacittakkhanikam appanajjhanam bhaveti janeti vaddheti.
     Lokato niyyati, vattato niyyatiti niyyanikam, niyyati va etenati
niyyanikam. Tamsamangi hi puggalo dukkham parijananto niyyati, samudayam pajahanto
niyyati, nirodham sacchikaronto niyyati, maggam bhavento niyyati. Yatha ca pana
tebhumikakusalam vattasmim cutipatisandhiyo acinati vaddhetiti acayagami nama hoti,
@Footnote: 1 cha.Ma. lokam            2 khu.pati. 31/620/535 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

Na tatha idam. Idam pana yatha ekasmim purise attharasahattham pakaram upacinante 1- aparo mahamuggaram gahetva tena citacitatthanam apacinanto viddhamsentoeva gaccheyya, evameva tebhumikakusalena acita cutipatisandhiyo paccayavekallakaranena apacinantam viddhamsentam gacchatiti apacayagami. Ditthigatanam pahanayati ettha ditthiyoeva ditthigatani "guthagatam muttagatan"tiadini 2- viya. Dvasatthiya va ditthinam antogadhatta ditthisu gatanitipi ditthigatani. Ditthiya va gatam etesantipi ditthigatani, ditthisadisagamanani ditthisadisappavattaniti attho. Kani pana taniti? sasampayuttani sakkayaditthivicikicchasilabbataparamasaapayagamaniyaragadosamohakusalani. Tani hi yava pathamamaggabhavana, tava pavattisabhavato ditthisadisagamananiti vuccanti. Iti ditthiyo ca ditthigatani ca ditthigatani, tesam ditthigatanam. Pahanayati samucchedavasena pajahanatthaya. Pathamayati gananavasenapi pathamuppattivasenapi pathamaya. Bhumiyati "anantarahitaya bhumiya"tiadisu 3- tava ayam mahapathavi "bhumi"ti vuccati. "sukhabhumiyam kamavacare"tiadisu 4- cittuppado. Idha pana samannaphalam adhippetam. Tanhi sampayuttanam nissayabhavato te dhamma bhavanti etthati bhumi. Yasma va samanepi lokuttarabhave sayampi bhavati uppajjati, na nibbanam viya apatubhavam, tasmapi "bhumi"ti vuccati, tassa pathamaya bhumiya. Pattiyati sotapattiphalasankhatassa pathamassa samannaphalassa pattatthaya patilabhatthayati evamettha attho veditabbo. Viviccati samucchedavivekavasena viviccitva vina hutva. Idani kincapi lokiyajjhanampi na vina patipadaya ijjhati, evam santepi idha suddhikanayam pahaya lokuttarajjhanam patipadaya saddhimyeva garum katva desetukamataya "dukkhapatipadam dandhabhinnan"tiadimaha. @Footnote: 1 cha.Ma. cinante 2 an.navaka. 23/11/309 @3 vinaYu. 1/27/16, Ma.Ma. 13/296/270 4 abhi. 34/988/239

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Tattha yo aditova kilese vikkhambhento dukkhena sasankharena sappayogena kilamanto vikkhambheti, tassa dukkhapatipada hoti. Yo pana vikkhambhitakileso vipassanaparivasam vasanto cirena maggapatubhavam papunati, tassa dandhabhinna hoti. Iti yo koci varo dukkhapatipado dandhabhinnoti 1- nama kato. Kataram pana varam rocesunti? yattha sakim vikkhambhita kilesa samudacaritva Dutiyampi vikkhambhita puna samudacaranti, tatiyam vikkhambhite pana tathavikkhambhiteva katva maggena samugghatam papeti, imam pana varam rocesum. Imassa varassa dukkhapatipada dandhabhinnati namam katam. Ettakena pana na pakatam hoti. Tasma evamettha adito patthaya vibhavana veditabba:- yo hi cattari mahabhutani pariggahetva upadarupam parigganhati, arupam parigganhati. Ruparupam pana parigganhanto dukkhena kasirena kilamanto pariggahetum sakkoti, tassa dukkhapatipada nama hoti. Pariggahitaruparupassa pana vipassanaparivase maggapatubhavadandhataya dandhabhinna nama hoti. Yopi ruparupam pariggahetva namarupam vavatthapento dukkhena kasirena kilamanto vavatthapeti, vavatthapite ca namarupe vipassanaparivasam vasanto cirena maggam uppadetum sakkoti, tassapi dukkhapatipada dandhabhinna nama hoti. Aparo namarupampi vavatthapetva paccaye parigganhanto dukkhena kasirena kilamanto parigganhati, paccaye ca pariggahetva vipassanaparivasam vasanto cirena maggam uppadeti, evampi dukkhapatipada dandhabhinna nama hoti. Aparo paccayepi pariggahetva lakkhanani pativijjhanto dukkhena kasirena kilamanto pativijjhati, patividdhalakkhano ca vipassanaparivasam vasanto cirena maggam uppadeti, evampi dukkhapatipada dandhabhinna nama hoti. @Footnote: 1 Si. dukkhapatipada dandhabhinno, cha. dukkhapatipadadandhabhinno, @Ma. dukkhapatipada dandhabhinna

--------------------------------------------------------------------------------------------- page273.

Aparo lakkhananipi pativijjhitva vipassananane tikkhe sure pasanne vahante uppannam vipassananikantim pariyadiyamano dukkhena kasirena kilamanto pariyadiyati, nikantinca pariyadiyitva vipassanaparivasam vasanto cirena maggam uppadeti, evampi dukkhapatipada dandhabhinna nama hoti. Imam pana varam rocesum, imassa varassa etam namam katam, iminava upayena parato tisso patipada veditabba. Phasso hotitiadisu anannatannassamitindriyam sammavaca sammakammanto sammaajivoti cattari padani adhikani. Niddesavare ca vitakkadiniddesesu maggangantiadini padani adhikani. Sesam sabbam hettha vuttasadisameva. Bhummantaravasena pana lokuttaratta ca idha viseso. Tattha anannatannassamitindriyanti "anamatagge samsaravatte anannatam amatapadam catusaccadhammameva va pajanissami"ti patipannassa imina pubbabhagena 1- uppannam indriyam. Lakkhanadini panassa hettha pannindriye vuttanayeneva veditabbani. Sundara pasattha va vaca sammavaca, vaciduccaritasamugghatikaya micchavacaviratiya etam adhivacanam. Sa pariggahalakkhana, viramanarasa, micchavacappahanapaccupatthana. Sundaro pasattho va kammanto sammakammanto, micchakammantasamucchedikaya panatipatadiviratiya etam namam. So samutthanalakkhano, viramanaraso, micchakammantappahanapaccupatthano. Sundaro pasattho va ajivo sammaajivo, micchajivaviratiya etam adhivacanam. So vodanalakkhano, nayajivappavattiraso, micchajivappahanapaccupatthano. Apica hettha viratittaye vuttavasenapettha lakkhanadini veditabbani. Iti imesam tinnam dhammanam vasena hettha vuttam maggapancakam idha maggatthakam veditabbam, yevapanakesu ca imesam abhavo, tatha karunamuditanam. Ime hi tayo dhamma idha paliyam agatattava yevapanakesu na gahita. Karunamudita pana sattarammana, @Footnote: 1 cha.Ma. pubbabhogena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Ime dhamma nibbanarammanati tapettha na gahita. Ayam tava uddesavare visesattho. [283] Niddesavare pana maggangam maggapariyapannanti ettha tava maggassa anganti maggangam, maggakotthasoti attho. Yatha pana aranne pariyapannam arannapariyapannam nama hoti, evam magge pariyapannanti maggapariyapannam, magganissitanti attho. [285] Pitisambojjhangoti ettha pitiyeva sambojjhangoti pitisambojjhango. Tattha bodhiya bodhissa va angoti bojjhango, idam vuttam hoti:- yayam dhammasamaggi yaya lokuttaramaggakkhane uppajjamanaya linathinuddhaccapatitthanayuhana- kamasukhattakilamathanuyogucchedasassatabhinivesadinam anekesam upaddavanam patipakkhabhutaya satidhammavicayaviriyapitipassaddhisamadhiupekkhasankhataya dhammasamaggiya ariyasavako bujjhatiti katva "bodhi"ti vuccati, bujjhatiti kilesasantananiddaya utthahati, cattari va ariyasaccani patibujjhati, 1- nibbanameva va sacchikaroti, tassa dhammasamaggisankhataya bodhiya angoti 2- bojjhango jhanangamaggangadini viya. Yopesa yathavuttappakaraya etaya dhammasamaggiya bujjhatiti katva ariyasavako "bodhi"ti vuccati, tassa bodhissa angotipi bojjhango senangarathangadayo viya. Tenahu atthakathacariya "bujjhanakassa puggalassa angati va bojjhanga"ti. Apica "bojjhangati kenatthena bojjhanga? bodhaya samvattantiti Bojjhanga, bujjhantiti bojjhanga, anubujjhantiti bojjhanga, patibujjhantiti bojjhanga, sambujjhantiti bojjhanga"ti 3- imina patisambhidanayenapi bojjhangattho veditabbo. Pasattho sundaro va bojjhangoti sambojjhango. Evam pitiyeva sambojjhango pitisambojjhangoti. Cittekaggataniddesadisupi iminava nayena attho veditabbo. [296] Tesam dhammananti ye tasmim samaye pativedham gacchanti catusaccadhamma, tesam dhammanam. Annatananti 4- kincapi pathamamaggena te dhamma nata nama @Footnote: 1 cha.Ma. pativijjhati 2 cha.Ma. angotipi @3 cha.Ma. sambujjhantiti bojjhangati, khu. pati. 31/17/327 @4 cha.Ma. anannatananti. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Honti, yatha pana pakatiya anagatapubbam viharam agantva viharamajjhe thitopi puggalo pakatiya anagatabhavam upadaya "anagatapubbatthanam agatosmi"ti vadati, yatha ca pakatiya apilandhapubbam 1- malam pilandhitva, anivatthapubbam vattham nivasetva, abhuttapubbam bhojanam bhunjitva pakatiya abhuttabhavam upadaya "abhuttapubbam bhojanam bhuttomhi"ti vadati, evamidhapi yasma pakatiya imina puggalena ime dhamma na natapubba, tasma "annatanan"ti vuccati. 2- Aditthadisupi eseva nayo. Tattha aditthananti ito pubbe pannacakkhuna aditthanam. Appattananti adhigamavasena appattanam. Aviditananti nanena apakatakatanam. Asacchikatananti apaccakkhakatanam. Sacchikiriyayati paccakkhakaranattham. Yatha ca imina padena, evam sesehipi saddhim "annatanam nanaya, aditthanam dassanaya, appattanam pattiya, aviditanam vedaya 3- asacchikatanam sacchikiriyaya"ti 3- yojana katabba. [299] Catuhi vaciduccaritehitiadisu vaciti vacivinnatti veditabba. Tinnam dosanam yena kenaci dutthani caritaniti duccaritani. Vacito pavattani duccaritani vaciduccaritani, vaciya va nipphaditani duccaritani vaciduccaritani, tehi vaciduccaritehi. Araka ramatiti arati. Vina tehi ramatiti virati. Tato tato patinivattava hutva tehi vina ramatiti pativirati. Upasaggavasena va padam vaddhitam. Sabbamidam oramanabhavassa adhivacanam. Veram manati vinasetiti veramani. Idampi oramanasseva vevacanam. Yaya pana cetanaya musavadadini bhasamano karoti nama, ayam lokuttaramaggavirati uppajjitva tam kiriyam katum na deti, kiriyapatham pacchindatiti akiriya. Tatha tam karanam katum na deti, karanapatham pacchindatiti akaranam. Yaya ca cetanaya catubbidham vaciduccaritam bhasamano ajjhapajjati nama, ayam uppajjitva tatha ajjhapajjitum na detiti anajjhapatti. @Footnote: 1 Si. apiladdhapubbam 2 cha.Ma. vuttam 3-3 cha.Ma. ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

Velaanatikkamoti ettha "taya velaya"tiadisu 1- tava kalo "vela"ti agato. "uruvelayam viharati"ti 2- ettha rasi, "thitadhammo velam nativattati"ti 3- ettha sima. Idhapi simava. Anatikkamaniyatthena hi cattari vacisucaritani velati adhippetani. Iti yaya cetanaya cattari vaciduccaritani bhasamano velam atikkamati nama, ayam uppajjitva tam velam atikkamitum na detiti "velaanatikkamo"ti vutta. Velayatiti 4- va vela, velayati 5- viddhamsetiti attho. Kim velayatiti? catubbidham vaciduccaritam. Iti velayanato vela. Purisassa pana hitasukham anatikkamitva pavattatiti 6- anatikkamo. Evamettha padadvayavasenapi attho veditabbo. Setum hanatiti setughato, catunnam vaciduccaritanam padaghato, paccayaghatoti attho. Paccayo hi idha "setu"ti adhippeto. Tatrayam vacanattho:- ragadiko catunnam vaciduccaritanam paccayo vattasmim puggalam sinoti bandhatiti setu, setussa ghato setughato, vaciduccaritapaccayasamugghatikaya viratiya etam adhivacanam. Ayam pana sammavacasankhata virati pubbabhage nanacittesu labbhati. Anneneva hi cittena musavada viramati, annena pesunnadihi. Lokuttaramaggakkhane pana ekacittasmimyeva labbhati, catubbidhaya hi vaciduccaritacetanaya padacchedam kurumana maggangam purayamana ekava virati uppajjati. [300] Kayaduccaritehiti kayato pavattehi kayena va nipphaditehi panatipatadihi duccaritehi. Sesam purimanayeneva veditabbam. Ayampi sammakammantasankhata virati pubbabhage nanacittesu labbhati. Anneneva hi cittena panatipata viramati, annena adinnadanamicchacarehi. Lokuttaramaggakkhane pana ekacittasmimyeva labbhati. Tividhaya hi kayaduccaritacetanaya padacchedam kurumana maggangam purayamana ekava virati uppajjati. @Footnote: 1 vinaYu. 4/1/2, di.Ma. 10/154/81, khu.u. 25/1/94 @2 vinaYu. 4/1/1, sam.sa. 15/137/123 @3 an. atthaka. 23/19/163 4 cha.Ma. velayatiti @5 cha. calayati, Ma. velayati 6 cha.Ma. vattatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

[301] Sammaajivaniddese akiriyatiadisu yaya cetanaya micchajivam ajivamano kiriyam karoti nama, ayam uppajjitva tam kiriyam katum na detiti akiriyati imina nayena yojana veditabba. Ajivo ca namesa patiyekko natthi, vacakammantesu gahitesu gahitova hoti tappakkhikatta, dhuvapatisevanavasena panayam tato niharitva dassitoti. Evam sante sammaajivo sakiccako na hoti, attha maggangani na paripurenti. Tasma sammaajivo sakiccako katabbo, attha maggangani paripuretabbaniti. Tatrayam nayo:- ajivo nama bhijjamanopi kayavacidvaresuyeva bhijjati, manodvare ajivabhedo nama natthi. Purayamanopi tasmimyeva dvaradvaye purayati, 1- manodvare ajivapuranannama natthi. Kayadvare pana vitikkamo ajivahetukopi atthi na ajivahetukopi. Tatha vacidvare. Tattha yam rajarajamahamatta khiddapasuta surabhavam dassenta migavadham va 2- panthaduhanam va paradaravitikkamam va karonti, idam akasulam kayakammannama, tato viratipi sammakammanto nama. Yam pana na ajivahetukam catubbidham vaciduccaritam bhasanti, idam akusalam vacikammannama, tato viratipi sammavaca nama. Yam pana ajivahetu nesadamacchabandhadayo panam hananti, adinnam adiyanti, micchacaram caranti, ayam micchaajivo nama, tato virati sammaajivo nama. Yampi lancam 3- gahetva musa bhananti, pesunnapharusasamphappalape pavattenti, ayampi micchaajivo nama, tato virati sammaajivo nama. Mahasivatthero panaha "kayavacidvaresupi vitikkamo ajivahetuko va hotu no va ajivahetuko, `akusalam kayakammam vacikamman'tveva sankhyam gacchati, tato viratipi `sammakammanto sammavaca'tveva vuccati"ti. "ajivo kuhin"ti 4- vutte pana "tini kuhanavatthuni nissaya cattaro paccaye uppadetva tesam paribhogo"ti aha. Ayam pana kotippatto micchajivo, tato virati sammaajivo nama. @Footnote: 1 cha.Ma. purati 2 cha. migavam va 3 cha.Ma. lanjam 4 Si. kahanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Ayampi sammaajivo pubbabhage nanacittesu labbhati. Anneneva hi cittena kayadvaravitikkama viramati, annena vacidvaravitikkama. Lokuttaramaggakkhane pana ekacittasmimyeva labbhati. Kayavacidvaresu hi sattakammapathavasena uppannaya micchajivasankhataya dussilyacetanaya padacchedam kurumana maggangam purayamana ekava virati uppajjatiti ayam niddesavare viseso. [337] Yam panetam indriyesu anannatannassamitindriyam vaddhitam, maggangesu ca sammavacadini, tesam vasena sangahavare "navindriyani atthangiko maggo"ti vuttam. Sunnatavaro pakatikoyevati ayam tava suddhikapatipadaya viseso. [343] Ito param suddhikasunnata sunnatapatipada suddhikaappanihita appanihitapatipadati ayam desanabhedo hoti. Tattha sunnatanti lokuttaramaggassetam namam. So hi agamanato, sagunato, arammanatoti tihi karanehi namam labhati. Katham? idha bhikkhu anattato abhinivisitva anattato sankhare passati. Yasma Pana anattato ditthamatteneva maggavutthanam nama na hoti, aniccatopi dukkhatopi datthumeva vattati, tasma "aniccam dukkhamanatta"ti tividham anupassanam aropetva sammasanto carati. Vutthanagaminivipassana panassa tebhumikepi sankhare sunnatova passati, ayam vipassana sunnata nama hoti. Sa agamaniyatthane thatva attano maggassa "sunnatan"ti namam deti. Evam maggo agamanato sunnatanamam labhati. Yasma pana so ragadihi sunno, tasma saguneneva sunnatanamam labhati. Nibbanampi ragadihi sunnatta "sunnatan"ti vuccati, tam arammanam katva uppannatta maggo arammanato sunnatanamam labhati. Tattha suttantikapariyayena sagunatopi arammanatopi namam labhati. Pariyayadesana hesa. Abhidhammakatha pana nippariyayadesana. Tasma idha sagunato va arammanato va namam na labhati, agamanatova labhati. Agamanameva hi dhuram. Tam dubbidham hoti vipassanagamanam, maggagamananti. Tattha maggassa agatatthane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Vipassanagamanam dhuram. Phalassa agatatthane maggagamanam dhuram. Idha maggassa agatatta vipassanagamanameva dhuram jatam. [350] Appanihitanti etthapi appanihitanti maggassetam 1- namam. Idampi namam maggo tiheva karanehi labhati. Katham? idha bhikkhu aditova dukkhito abhinivisitva dukkhatova sankhare passati. Yasma pana dukkhato ditthamatteneva maggavutthanam nama na hoti, aniccatopi anattatopi datthumeva vattati, tasma "aniccam dukkham anatta"ti tividham anupassanam aropetva sammasanto carati. Vutthanagaminivipassana panassa tebhumikesu sankharesu panidhim sosetva pariyadiyitva vissajjeti. Ayam vipassana appanihita nama hoti. Sa agamaniyatthane thatva attano maggassa "appanihitan"ti namam deti. Evam maggo agamanato appanihitanti namam 2- labhati. Yasma pana tattha 3- ragadosamohapanidhayo natthi, tasma saguneneva appanihitanti namam labhati. Nibbanampi tesam panidhinam abhava "appanihitan"ti vuccati, tam arammanam katva uppannatta maggo arammanato appanihitanti namam labhati. Tattha suttantikapariyayena sagunatopi arammanatopi namam labhati. Pariyayadesana hesa. Abhidhammakatha pana nippariyayadesana. Tasma idha sagunato va arammanato va namam na labhati, agamanatova labhati. Agamanameva hi dhuram. Tam dubbidham hoti vipassanagamanam, maggagamananti. Tattha maggassa agatatthane vipassanagamanam dhuram. Phalassa agatatthane maggagamanam dhuram. Idha maggassa agatatta vipassanagamanameva dhuram jatam. Nanu ca sunnato animitto appanihitoti tini maggassa namani. Yathaha "tayome bhikkhave vimokkha, katame tayo? sunnato vimokkho, animitto vimokkho, appanihito vimokkho"ti. 4- Tesu idha dve magge gahetva animitto kasma na @Footnote: 1 cha.Ma. maggasseva 2 cha.Ma. appanihitanamam. evamuparipi @3 Si. panettha 4 khu. pati. 31/209/250

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

Gahitoti? agamanabhavato. Animittavipassana hi sayam agamaniyatthane thatva attano maggassa namam datum na sakkoti. Sammasambuddho pana attano puttassa rahulattherassa:- "animittanca bhavehi mananusayamujjaha tato manabhisamaya upasanto carissasi"ti 1- animittavipassanam kathesi. Vipassana hi niccanimittam dhuvanimittam attanimittam sukhanimittanca ugghateti, tasma animittati vuccati. 2- Sapi 3- kincapi tam nimittam ugghateti, sayam pana nimittadhammesu caratiti sanimittava hoti. Tasma sayam agamaniyatthane thatva attano maggassa namam datum na sakkoti. Aparo nayo:- abhidhammo nama paramatthadesana, animittamaggassa ca paramatthato hetuvekallameva hoti. Katham? aniccanupassanaya hi vasena animittavimokkho kathito, tena ca vimokkhena saddhindriyam adhimattam hoti. Tam ariyamagge ekangampi na hoti, amaggangatta attano maggassa paramatthato 4- namam datum na sakkoti. Itaresu pana dvisu anattanupassanaya tava vasena sunnato vimokkho, dukkhanupassanaya vasena appanihito vimokkho kathito. Tesu sunnatavimokkhena pannindriyam adhimattam hoti, appanihitavimokkhena samadhindriyam, tani ariyamaggassa angatta attano maggassa paramatthato namam datum sakkonti. Maggarammanattikepi hi maggadhipatidhammabhajane 5- chandacittanam adhipatikale tesam dhammanam amaggangatova 6- maggadhipatibhavo na vutto, evam sampadamidam veditabbam, 7- ayamettha atthakathamuttako ekassacariyassa mativinicchayo. Evam sabbathapi animittavipassana sayam agamaniyatthane thatva attano maggassa namam datum na sakkotiti animittamaggo na gahito. @Footnote: 1 khu.su. 25/345/398 2 cha.Ma. kathita 3 cha.Ma. sa ca @4 Si.,Ma. paramatthatova 5 cha.Ma.....vibhajane 6 cha.Ma. amaggangattava @7 cha.Ma. veditabbanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page281.

Keci pana "animittamaggo agamanato namam alabhantopi suttantapariyayena sagunato ca arammanato ca namam labhati"ti ahamsu. Te idam vatva patikkhitta:- animittamagge sagunato ca arammanato ca namam labhante sunnataappanihitamaggapi sagunato ca arammanato ca 1- idha namam labheyyum, na pana labhanti. Kimkarana? ayam hi maggo nama dvihi karanehi namam labhati sarasato ca paccanikato ca, sabhavato ca patipakkhato cati attho. Tattha sunnataappanihitamagga sarasatopi paccanikatopi namam labhanti. Sunnataappanihitamagga hi ragadihi sunna ragappanidhiadihi ca appanihitati evam sarasatopi namam labhanti. Sunnato ca attabhinivesassa patipakkho, appanihito panidhissati evam paccanikato namam labhanti. Animittamaggo pana ragadinimittanam niccanimittadinanca abhavena sarasatova namam labhati, no paccanikato. Na hi so sankharanimittarammanaya aniccanupassanaya patipakkho. Aniccanupassana panassa anulomabhave thitati sabbathapi abhidhammapariyayena animittamaggo nama natthiti. Suttantikapariyayena panesa evam aharitva dipito:- yasmim hi vare maggavutthanam hoti, tini lakkhanani ekavajjanena viya apatham agacchanti, tinnanca ekato apathagamanam nama natthi. Kammatthanassa pana vibhutabhavadipanattham evam 2- vuttam. Adito hi yattha katthaci abhiniveso hotu, vutthanagamini pana vipassana yam yam sammasitva vutthati, tassa tasseva vasena agamaniyatthane thatva attano maggassa namam deti. Katham? aniccadisu hi yattha katthaci abhinivisitva itarampi lakkhanadvayam datthum vattatiyeva. Ekalakkhanadassanamatteneva hi maggavutthanam nama na hoti. Tasma aniccato abhinivittho bhikkhu na kevalam aniccatopi 3- vutthati, dukkhatopi vutthati, anattatopi vutthatieva. Dukkhato @Footnote: 1 cha.Ma. sagunatoyeva arammanatoyeva ca 2 Si. etam 3 cha.Ma. aniccatova

--------------------------------------------------------------------------------------------- page282.

Anattato abhinivitthepi eseva nayo. Iti adito yattha katthaci abhiniveso hotu, vutthanagamini pana vipassana yam yam sammasitva vutthati, tassa tasseva vasena agamaniyatthane thatva attano maggassa namam deti. 1- Tattha aniccato vutthahantassa maggo animitto nama hoti, dukkhato vutthahantassa appanihito, anattato vutthahantassa sunnatoti evam suttantapariyayena aharitva dipito. Vutthanagamini ca vipassana kimarammanati? lakkhanarammanati. Lakkhanam Nama pannattigatikam 2- na vattabbadhammabhutam. Yo pana "aniccam dukkham anatta"ti tilakkhanani sallakkheti, tassa pancakkhandha kanthe bandhakunapam 3- viya honti, sankhararammanameva nanam sankharato vutthati. Yatha hi eko bhikkhu pattam kinitukamo pattavanijena pattam abhatam disva hatthapahattho "ganhissami"ti cintetva vimamsamano tini chiddani passeyya. So na chiddesu niralayo hoti, patte pana niralayo hoti, evameva tini lakkhanani sallakkhetva sankharesu niralayo hoti, sankhararammaneneva nanena sankharato vutthatiti veditabbo. 4- Dussopamayapi eseva nayo. Iti bhagava lokuttarajjhanam bhajento suddhikapatipadaya catukkanayam pancakanayanti dvepi naye ahari. Tatha suddhikasunnataya sunnatapatipadaya suddhikaappanihitaya 5- appanihitapatipadayati. Kasma evam ahariti? puggalajjhasayena ceva desanavilasena ca. Tadubhayampi hettha vuttanayeneva veditabbam. Evam lokuttaram jhanam bhavetiti ettha suddhikapatipadaya catukkapancakavasena dve naya, tatha sesesuti sabbesupi pancasu kotthasesu dasa naya bhajita. Lokuttarakusalapakinnakakatha tatridam pakinnakam:- ajjhattanca bahiddha ca ruparupesu pancasu sattatthangaparinamam nimittam patipadapatiti. @Footnote: 1 Si. detiti 2 cha.Ma. pannattigatikam 3 cha.Ma. baddhakunapam @4 cha.Ma. veditabbam 5 si.,Ma. suddhikaappanihite

--------------------------------------------------------------------------------------------- page283.

Lokuttaramagge 1- hi ajjhattam abhinivisitva ajjhattam vutthati, ajjhattam abhinivisitva bahiddha vutthati, bahiddha abhinivisitva bahiddha vutthati, bahiddha abhinivisitva ajjhattam vutthati, rupe abhinivisitva rupa vutthati, rupe abhinivisitva arupa vutthati, arupe abhinivisitva arupa vutthati, arupe abhinivisitva rupa vutthati. Ekappaharena 2- pancahi khandhehi vutthati. Sattatthangaparinamanti so panesa maggo atthangikopi sattangikopi hoti. Bojjhangapi satta va honti cha va. Jhanampi 3- pancangikam va hoti caturangikam tivangikam va duvangikam vati, 4- evam sattaatthadinam anganam parinamo veditabboti attho. Nimittam patipadapatiti nimittanti yato vutthanam 5- hoti. Patipadapatiti patipadaya ca adhipatino ca calanacalanam veditabbam. Tattha ajjhattam abhinivisitva ajjhattam vutthatitiadisu tava idhekacco aditova ajjhattam pancasu khandhesu abhinivisati, abhinivisitva te aniccadito passati. Yasma pana na suddhikajjhattadassanamatteneva 6- maggavutthanam hoti, bahiddhapi datthabbameva. Tasma parassa khandhepi anupadinnasankharepi "aniccam dukkhamanatta"ti passati. So kalena ajjhattam sammasati, kalena bahiddhati. Tassevam sammasato ajjhattam sammasanakale vipassana maggena saddhim ghatiyati. Evam ajjhattam abhinivisitva ajjhattam vutthati nama. Sace panassa bahiddha sammasanakale vipassana maggena saddhim ghatiyati, evam ajjhattam abhinivisitva bahiddha vutthati nama. Eseva nayo bahiddha abhinivisitva bahiddha ca 7- ajjhattanca vutthanepi. @Footnote: 1 cha.Ma. lokuttaramaggo 2 cha.Ma. ekappahareneva 3 cha.Ma. jhanam pana @4 cha.Ma. iti-saddo na dissati 5 Ma. utthanam 6 cha.Ma. suddhaajjhatta..... @7 Si. bahiddha ceva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page284.

Aparo aditova rupe abhinivisati, abhinivisitva bhutarupanca upadarupanca paricchinditva aniccadito passati. Yasma pana na suddharupadassanamattena 1- maggavutthanam hoti, arupampi datthabbameva. Tasma tam rupam arammanam katva uppannam vedanam sannam sankhare vinnananca "idam arupan"ti paricchinditva aniccadito passati, so kalena rupam sammasati kalena arupam. Tassevam sammasato rupasammasanakale vipassana maggena saddhim ghatiyati. Evam rupe abhinivisitva rupa vutthati nama. Sace panassa arupasammasanakale vipassanamaggena saddhim ghatiyati, evam rupe abhinivisitva arupa vutthati nama. Eseva nayo arupe abhinivisitva arupa ca rupa ca vutthanepi. "yankinci samudayadhammam, sabbantam nirodhadhamman"ti 2- evam abhinivisitva evameva vutthanakale pana ekappahareneva pancahi khandhehi vutthati namati ayam tikkhavipassakassa mahapannassa bhikkhuno vipassana. Yatha hi chatajjhattassa purisassa majjhe 3- guthapindam thapetva nanaggarasabhojanapunnapatim upaneyya. 4- So byanjanam hatthena byahanto 5- tam guthapindam disva "kimidan"ti pucchitva "guthapindo"ti vutte "dhi dhi, apanetha"ti bhattepi patiyampi niralayo hoti, evam sampadamidam datthabbam. Bhojanapatidassanasmim hi tassa attamanakalo viya imassa bhikkhuno balaputhujjanakale pancakkhandhe "aham maman"ti gahitakalo, guthapindassa ditthakalo viya tinnam lakkhananam sallakkhitakalo, bhattepi patiyampi niralayakalo viya tikkhavipassakassa mahapannassa bhikkhuno "yankinci samudayadhammam, sabbantam nirodhadhamman"ti pancahi khandhehi ekappahareneva vutthitakalo veditabbo. "sattatthangapparinaman"ti ettha ayam vuttappabhedo angapparinamo yatha hoti, tatha veditabbo. Sankharupekkhananameva hi ariyamaggassa bojjhangamaggangajhanangavisesam niyameti. 6- Keci pana thera "bojjhangamaggangajhanangavisesam @Footnote: 1 cha.Ma......matteneva 2 vinaYu. 4/19/17 3 Ma. bhattamajjhe @4 cha.Ma. upaneyyum 5 cha.Ma. viyuhanto 6 Si. niyameti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page285.

Padakajjhanam niyameti"ti vadanti, keci "vipassanaya arammanabhuta khandha niyamenti"ti vadanti, keci "puggalajjhasayo niyameti"ti vadanti, tesampi vadesu ayam sankharupekkha sankhata pubbabhaga vutthanagamini vipassanava niyametiti veditabba. Tatrayam anupubbikatha:- vipassananiyamena hi sukkhavipassakassa uppannamaggopi samapattilabhino jhanam padakam akatva uppannamaggopi pathamajjhanam padakam katva pakinnakasankhare sammasitva uppaditamaggopi pathamajjhanikova hoti, sabbesu satta bojjhangani attha maggangani panca jhanangani honti. Tesampi hi pubbabhagavipassana somanassasahagatapi upekkhasahagatapi hutva vutthanakale sankharupekkhabhavappatta somanassasahagatava hoti. Pancakanaye dutiyatatiyacatutthajjhanani padakani katva uppaditamaggesu yathakkameneva jhanam caturangikam tivangikam duvangikanca hoti, sabbesu pana satta maggangani honti, catutthe cha bojjhangani. Ayam viseso padakajjhananiyamena ceva vipassananiyamena ca hoti, tesampi hi pubbabhagavipassana somanassasahagatapi upekkhasahagatapi hoti, vutthanagamini somanassasahagatava. Pancamajjhanam padakam katva nibbattitamagge pana upekkhacittekaggatavasena dve jhanangani, bojjhangamaggangani cha satta ceva. Ayampi viseso ubhayaniyamavasena hoti. Imasmim hi naye pubbabhagavipassana somanassasahagata va apekkhasahagata va hoti, vutthanagamini upekkhasahagatava. Arupajjhanani padakani katva uppaditamaggepi eseva nayo. Evam padakajjhanato vutthaya ye keci sankhare sammasitva nibbattitamaggassa asannappadese vutthita samapatti attano 1- sadisabhavam karoti bhumivanno viya godhavannassa. Dutiyattheravade pana yato yato samapattito vutthaya ye ye samapattidhamme sammasitva maggo nibbattito hoti, tamtamsamapattisadisova hoti, @Footnote: 1 cha.Ma. attana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page286.

Sammasitasamapattisadisoti attho. Sace pana kamavacaradhamme sammasati, pathamajjhanikova hoti, tatthayampi 1- vipassananiyamo vuttanayeneva veditabbo. Tatiyattheravade "aho vataham sattangikam maggam papuneyyam, atthangikam maggam papuneyyan"ti attano ajjhasayanurupena yam yam jhanam padakam katva ye va ye va jhanadhamme sammasitva maggo nibbattito hoti, 2- tamtamjhanasadisova hoti. Padakajjhanam pana sammasitajjhanam va vina ajjhasayamatteneva tam na ijjhati. Svayamattho nandakovadasuttena dipetabbo. Vuttam hetam:- "seyyathapi bhikkhave tadahuposathe pannarase na hoti bahuno janassa kankha va vimati va `uno nu kho cando, punno nu kho cando'ti. Athakho `punno cando'tveva hoti. Evameva kho bhikkhave ta bhikkhuniyo nandakassa dhammadesanaya attamana ceva paripunnasankappa ca. Tasam bhikkhave pancannam bhikkhunisatanam ya pacchimaka 3- bhikkhuni, sa sotapanna avinipatadhamma niyata sambodhiparayana"ti. 4- Tasu hi yassa bhikkhuniya sotapattiphalassa upanissayo, sa sotapattiphaleneva paripunnasankappa ahosi .pe. Yassa arahattassa upanissayo, sa arahatteneva. Evameva attano ajjhasayanurupena yam yam jhanam padakam katva ye va ye va jhanadhamme sammasitva maggo nibbattito, tamtamjhanasadisova so hoti. Padakajjhanam pana sammasitajjhanam va vina ajjhasayamatteneva tam na ijjhatiti. Etthapi ca vipassananiyamo vuttanayeneva veditabbo. Tattha "padakajjhanameva niyameti"ti evamvadim tipitakaculanagattheram antevasika ahamsu "bhante yattha tava padakajjhanam atthi, tattha tam niyametu. Yasmim pana padakajjhanam natthi, tasmim arupabhave kim niyameti"ti. Avuso tatthapi padakajjhanameva niyameti. Yo hi bhikkhu atthasamapattilabhi pathamajjhanam padakam katva @Footnote: 1 cha.Ma. tatrapi 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 cha.Ma. pacchimika 4 Ma.u. 14/415/356

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

Sotapattimaggaphalani nibbattetva aparihinajjhano kalam katva arupabhave nibbatto, pathamajjhanikaya sotapattiphalasamapattiya vutthaya vipassanam patthapetva upari tini maggaphalani nibbatteti, tassa tani pathamajjhanikaneva honti, dutiyajjhanikadisupi eseva nayo. Arupe tikacatukkajjhanam uppajjati, tanca kho lokuttaram, na lokiyam. Evam tatthapi padakajjhanameva niyameti avusoti. Sukathito bhante panhoti. "vipassanaya arammanabhuta khandha niyamenti. Yam yam hi pancakkhandham sammasitva vutthati, tamtamsadisova maggo hoti"ti evamvadim moravapivasimahadattattherampi antevasika ahamsu "bhante tumhakam vade doso pannayati, rupam sammasitva vutthitabhikkhuno hi rupasadisena abyakatena maggena bhavitabbam, nevasannanasannayatanam nayato pariggahetva vutthitassa tamsadisena nevasannanasannabhavappattena maggena bhavitabban"ti. Na avuso evam hoti, lokuttaramaggo hi appanam appatto nama natthi, tasma rupam sammasitva vutthitassa atthangiko somanassasahagato maggo hoti, nevasannanasannayatanam sammasitva vutthitassapi na sabbakarena tadiso hoti, sattangiko pana upekkhasahagatamaggo hotiti. "puggalajjhasayo niyameti"ti vadino culabhayattherassapi vadam aharitva tipitakaculanagattherassa kathayimsu. So aha "yassa tava padakajjhanam atthi, tassa puggalajjhasayo niyametu. Yassa tam natthi, tassa katarajjhasayo niyamessati, niddhanassa vuddhigavesanakalo 1- viya hoti"ti. Tam katham aharitva tipitakaculabhayattherassa puna kathayimsu, so "padakajjhanavato idam kathitam avuso"ti aha. Yatha pana padakajjhanavatopi, sammasitajjhanavatopi tatheva veditabbo. 2- Pancamajjhanato vutthaya hi pathamajjhanadini 3- sammasato uppannamaggo pathamattheravadena pancamajjhaniko, dutiyattheravadena pathamadijjhaniko apajjatiti dvepi vada virujjhanti. Tatiyavade panettha yam icchati, tajjhaniko hotiti te ca vada na virujjhanti, ajjhasayo ca satthiko 4- @Footnote: 1 Si. vaddhigavesanakalo 2 cha.Ma. veditabbam @3 cha.Ma. pathamadini 4 cha.Ma. satthako

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Hotiti. Evam tayopi thera pandita byatta vuddhisampanna ca, 1- tena tesam tantim katva thapayimsu. Idha pana atthameva uddharitva tayopete vade vipassana niyametiti dassitam. Idani nimittam patipadapatiti ettha evam angapparinamavato maggassa uppadakale gotrabhu kuto vutthati, maggo kutoti? gotrabhu tava nimittato vutthati, pavattam chetum 2- na sakkoti. Ekatovutthano hesa. Maggo nimittato vutthati, pavattampi chindatiti. 3- Ubhatovutthano hesa. Tesam ayam uppattinayo:- yasmim hi vare maggavutthanam hoti, tasmim anulomam neva ekam hoti, na pancamam. Ekanhi asevanam na labhati, pancamam bhavangassa asannatta pavedhati. Tada hi javanam patitam nama hoti, tasma neva ekam hoti, na pancamam. Mahapannassa pana dve anulomani honti, tatiyam gotrabhu, catuttham maggacittam, tini phalani, tato bhavangotaranam. Majjhimapannassa pana tini anulomani honti, catuttham gotrabhu, pancamam maggacittam, dve phalani, tato bhavangotaranam, mandapannassa cattari anulomani honti, pancamam gotrabhu, chattham maggacittam, sattamam phalam, tato bhavangotaranam. Tatra 4- mahapannamandapannanam vasena akathetva majjhimapannassa vasena kathetabbam. Yasmim hi vare maggavutthanam hoti, tasmim kiriyahetukamanovinnanadhatu upekkhasahagata manodvaravajjanam hutva vipassanagocare khandhe arammanam katva bhavangam avajjeti, 5- tadanantaram tenavajjanena gahitakkhandhe gahetva uppajjati pathamajavanam anulomananam, tam tesu khandhesu "anicca"ti va "dukkha"ti va "anatta"ti va pavattitva olarikolarikam saccacchadakam tamam 6- vinodetva tini lakkhanani bhiyyo bhiyyo pakatani katva nirujjhati, tadanantaram uppajjati dutiyanulomam. Tesu purimam anasevanam dutiyassa purimam asevanam hoti, tampa @Footnote: 1 cha.Ma. buddhisampannava 2 cha. chettum 3 cha.Ma. chindati @4 cha.Ma. tattha 5 cha.Ma. avatteti 6 cha. saccapaticchadakatamam. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Laddhasevanatta tikkham suram pasannam hutva tasmimyevarammane tenevakarena pavattitva majjhimappamanam saccacchadakam tamam vinodetva tini lakkhanani bhiyyo bhiyyo pakatani katva nirujjhati, tadanantaram uppajjati tatiyanulomam, tassa dutiyam asevanam hoti, tampi laddhasevanatta tikkham suram vippasannam hutva tasmimyevarammane tenevakarena pavattitva tadavasesam anusahagatam saccacchadakam tamam vinodetva niravasesam katva tini lakkhanani bhiyyo bhiyyo pakatani katva nirujjhati. Evam tihi anulomehi saccacchadakatame vinodite tadanantaram uppajjati gotrabhunanam nibbanam arammanam kurumanam. Tatrayam upama:- eko kira cakkhuma puriso "nakkhattayogam janissami"ti rattibhage nikkhamitva candam passitum uddham ullokesi, tassa balahakehi 1- paticchannatta cando na pannayittha. Atheko vato utthahitva thule thule balahake viddhamsesi, aparo majjhime, aparo sukhumepi. Tato so puriso vigatabalahake nabhe tam candam disva nakkhattayogam annasi. Tattha tayo balahaka viya saccapaticchadakam thulamajjhimasukhumakilesandhakaram, 2- tayo vata viya tini anulomacittani, cakkhuma puriso viya gotrabhunanam, cando viya nibbanam, ekekassa vatassa yathakkamena balahakattayaviddhamsanam viya ekekassa anulomacittassa saccapaticchadakatamavinodanam, vigatabalahake nabhe tassa purisassa visuddhacandadassanam viya vigate saccapaticchadake tame gotrabhunanassa visuddhanibbanarammanakaranam. Yatheva hi tayo vata candapaticchadake balahakeyeva viddhamsetum sakkonti, na candam datthum sakkonti, evam anulomani saccapaticchadakam tamamyeva vinodetum sakkonti, na nibbanam arammanam katum sakkonti. Yatha so puriso candameva datthum sakkoti, na balahake viddhamsetum, evam gotrabhunanam nibbanameva arammanam katum sakkoti, na kilesatamam vinodetum. Evam anulomam sankhararammanam hoti, gotrabhu nibbanarammanam. @Footnote: 1 cha.Ma. valahakehi. evamuparipi 2 cha.Ma.....kilesandhakara

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Yadi hi gotrabhu anulomena gahitarammanam ganheyya, puna anulomam tam anubandheyyati maggavutthanameva na bhaveyya. Gotrabhunanam pana anulomassa arammanam aggahetva tam apacchatopavattiyam 1- katva sayam anavajjanampi samanam avajjanatthane thatva "evam nibbattahi"ti tassa maggassa sannam datva viya nirujjhati, maggopi tena dinnasannam amuncitvava avicisantativasena tam nanam anuppabandhamano 2- anibbiddhapubbam apadalitapubbam lobhakkhandham dosakkhandham mohakkhandham nibbijjhamano ca padalayamano ca 3- nibbattati. Tatrayam upama:- eko kira issaso dhanusatamatthake phalakasatam thapapetva vatthena mukham vethetvasaram sannayhitva cakkayante atthasi. Anno puriso cakkayantam avijjhitva 4- yada issasassa phalakasatam abhimukham hoti, tada tattha dandakena sannam deti. Issaso dandakasannam amuncitvava saram khipitva phalakasatam nivijjhati. 5- Tattha dandakasanna viya gotrabhunanam, issaso viya maggananam, issasassa dandakasannam amuncitvava phalakasatanivijjhanam 6- viya, maggananassa gotrabhunanena dinnasannam amuncitvava nibbanam arammanam katvava anibbiddhapubbanam apadalitapubbanam lobhakkhandhadinam nibbijjhanapadalanam. Bhumiladdhavattasetusamugghatakaranantipi etadeva. Maggassa hi ekameva kiccam anusayappajahanam. Iti so anusaye pajahanto nimitta vutthati nama, pavattam chindati nama. Nimittanti rupavedanasannasankharavinnananimittam. Pavattanti 7- rupavedanasannasankharavinnanappavattameva. Tam duvidham hoti upadinnakam anupadinnakanti. Tesu maggassa anupadinnakato vutthanacchaya dissatiti vatva "anupadinnakato vutthati"ti vadimsu. @Footnote: 1 cha.Ma. apacchatopavattikam 2 cha.Ma. anubandhamano @3 cha.Ma. nibbijjhamanova padalayamanova 4 cha.Ma. avinchitva @5 cha.Ma. nibbijjhati 6 cha.Ma. phalakasatanibbijjhanam @7 cha.Ma. pavattampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Sotapattimaggena hi cattari ditthigatasampayuttani, vicikicchasahagatanti panca cittani pahiyanti, tani rupam samutthapenti. Tam anupadinnakarupakkhandho, tani cittani vinnanakkhandho, tamsampayutta vedana sanna sankhara tayo arupakkhandha. Tattha sace sotapannassa sotapattimaggo abhavito abhavissa, tani panca cittani chasu arammanesu pariyutthanam papuneyyum. Sotapattimaggo pana tesam pariyutthanuppattim 1- varayamano setusamugghatam abhabbuppattikabhavam kurumano anupadinnakato vutthati nama. Sakadagamimaggena cattari ditthigatavippayuttani, dve domanassasahagataniti olarikakamaragabyapadavasena cha cittani pahiyanti. Anagamimaggena anusahagatakamaragabyapadavasena tanieva cha cittani pahiyanti. Arahattamaggena cattari ditthigatavippayuttani, uddhaccasahagatancati panca akusalacittani pahiyanti. Tattha sace tesam ariyanam te magga abhavita assu, tani cittani chasu arammanesu pariyutthanam papuneyyum, te pana tesam magga pariyutthanuppattim varayamana setusamugghatam abhabbuppattikabhavam kurumana anupadinnakato vutthahanti nama. "upadinnakato vutthanacchaya dissati"ti vatva "upadinnakato vutthati"tipi vadimsu. Sace hi sotapannassa sotapattimaggo abhavito abhavissa, thapetva satta bhave anamatagge samsaravatte upadinnakakkhandhappavattam 2- pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Tini sannojanani, ditthanusayo, vicikicchanusayoti ime pana panca kilese sotapattimaggo uppajjamanova samugghateti, idani kuto sotapannassa satta bhave thapetva anamatagge samsaravatte @Footnote: 1 cha. nesam pariyutthanappattim. evamuparipi 2 cha.Ma. upadinnakappavattam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Upadinnakappavattam pavattissati. Evam sotapattimaggo upadinnakappavattam appavattam kurumano upadinnakato vutthati nama. Sace sakadagamissa sakadagamimaggo abhavito abhavissa, thapetva dve bhave pancasu bhavesu upadinnakappavattam pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Olarikani kamaragapatighasannojanani, olariko kamaraganusayo, patighanusayoti ime pana cattaro kilese so maggo uppajjamanova samugghateti. Idani kuto sakadagamissa dve bhave thapetva pancasu bhavesu upadinnakappavattam pavattissati. Evam sakadagamimaggo upadinnakappavattam appavatatam kurumano upadinnakato vutthati nama. Sace anagamissa anagamimaggo abhavito abhavissa, thapetva ekam bhavam dutiyabhave upadinnakappavattam pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Anusahagatani kamaragapatighasannojanani, anusahagato kamaraganusayo, patighanusayoti ime pana cattaro kilese so maggo uppajjamanova samugghateti, idani kuto anagamissa ekam bhavam thapetva dutiyabhave upadinnakappavattam pavattissati. Evam anagamimaggo upadinnakappavattam appavattam kurumano upadinnakato vutthati nama. Sace arahato arahattamaggo abhavito abhavissa, ruparupabhavesu upadinnakappavattam pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Ruparago aruparago mano uddhaccam avijja mananusayo bhavaraganusayo avijjanusayoti ime pana attha kilese so maggo uppajjamanova samugghateti, idani kuto khinasavassa punabbhave upadinnakappavattam pavattissati. Evam arahattamaggo upadinnakappavattam appavattam kurumano upadinnakato vutthati nama.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Sotapattimaggo cettha apayabhavato vutthati, sakadagamimaggo sugatikamabhavekadesato, anagamimaggo kamabhavato, arahattamaggo ruparupabhavato. "sabbabhavehipi vutthatieva"ti vadanti. Imassa panatthassavibhavanattham 1- ayam pali:- "sotapattimaggananena abhisankharavinnanassa nirodhena satta bhave thapetva anamatagge samsaravatte ye 2- uppajjeyyum namanca rupanca, etthete nirujjhanti vupasamanti attham gacchanti patipassambhanti. Sakadagamimaggananena abhisankharavinnanassa nirodhena dve bhave thapetva pancasu bhavesu ye uppajjeyyum namanca rupanca, etthete nirujjhanti vupasamanti attham gacchanti patipassambhanti. Anagamimaggananena abhisankharavinnanassa nirodhena ekam bhavam thapetva kamadhatuya dvisu bhavesu ye uppajjeyyum namanca rupanca, etthete nirujjhanti vupasamanti attham gacchanti patipassambhanti. Arahattamaggananena abhisankharavinnanassa nirodhena rupadhatuya va arupadhatuya va ye uppajjeyyum namanca rupanca, etthete nirujjhanti vupasamanti attham gacchanti patipassambhanti. Arahato anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayantassa carimavinnanassa nirodhena panna ca sati ca namanca rupanca, etthete nirujjhanti vupasamanti attham gacchanti patipassambhanti"ti. 3- Ayam tava nimitte vinicchayo. Patipadapatiti ettha pana patipada calati na calatiti? calati. Tathagatassa Hi sariputtattherassa ca cattaropi magga sukhapatipada khippabhinna ahesum. @Footnote: 1 cha.Ma. imassa panatthassa vibhavanattham 2 ka. yeva 3 khu. cula. 30/6/35-36

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

Mahamoggallanattherassa pathamamaggo sukhapatipado khippabhinno ca, 1- upari tayo magga dukkhapatipada khippabhinna. Kasma? niddabhibhutatta. Sammasambuddho kira sattaham daharakumarakam viya theram parihari, theropi ekadivasam niddayamano nisidi. Atha nam sattha aha "pacalayasi no tvam moggallana, pacalayasi no tvam moggallana"ti. 2- Evarupassapi mahabhinnappattassa savakassa patipada calati, sesanam kim na calissatiti. 3- Ekaccassa hi bhikkhuno cattaropi magga dukkhapatipada dandhabhinna honti, ekaccassa dukkhapatipada khippabhinna, ekaccassa sukhapatipada dandhabhinna, ekaccassa sukhapatipada khippabhinna. Ekaccassa pathamamaggo dukkhapatipado dandhabhinno hoti, dutiyamaggo dukkhapatipado khippabhinno, tatiyamaggo sukhapatipado dandhabhinno. Catutthamaggo sukhapatipado khippabhinnoti. Yatha ca patipada, evam adhipatipi calatieva. Ekaccassa hi bhikkhuno cattaropi magga chandadhipateyya honti, ekaccassa viriyadhipateyya, ekaccassa cittadhipateyya, ekaccassa vimamsadhipateyya. Ekaccassa pana pathamamaggo chandadhipateyyo hoti, dutiyo viriyadhipateyyo, tatiyo cittadhipateyyo, catuttho vimamsadhipateyyoti. Pakinnakakatha nitthita. ------------ Pathamamaggavisatimahanayavannana. [357] Idani yasma lokuttarakusalam bhavento na kevalam upanijjhayanatthena jhanameva bhaveti, niyyanatthena pana maggampi bhaveti, upatthanatthena satipatthanampi, padahanatthena sammappadhanampi, ijjhanatthena iddhipadampi, @Footnote: 1 cha.Ma. ca-saddo na dissati 2 an. sattaka. 23/61/70 @3 cha.Ma. iti-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Adhipatiyatthena indriyampi, akampiyatthena balampi, bujjhanatthena bojjhangampi, tathatthena saccampi, avikkhepatthena samathampi, sunnatatthena dhammampi, rasatthena khandhampi, ayatanatthena ayatanampi, sunnasabhavanissattatthena dhatumpi, paccayatthena aharampi, phusanatthena phassampi, vedayitatthena vedanampi, sanjananatthena sannampi, cetayitatthena cetanampi, vijananatthena cittampi bhaveti. Tasma tesam ekunavisatiya nayanam 1- dassanattham puna "katame dhamma kusala"tiadi vuttam. Evam "idampi bhaveti, idampi bhaveti"ti puggalajjhasayena ceva desanavilasena ca visati naya desita 2- honti. Dhammam sotum nisinnadevaparisaya hi ye upanijjhayanatthena "lokuttarajjhanan"ti kathite bujjhanti, tesam sappayavasena "jhanan"ti kathitam .pe. Ye vijananatthena "cittampi"ti 3- vutte bujjhanti, tesam sappayavasena "cittan"ti kathitam. Ayamettha puggalajjhasayo. Sammasambuddho pana attano buddhasubodhitaya 4- dasabalacatuvesarajjacatu- patisambhidataya ca chaasadharanananayogena ca desanam yadicchakam niyametva dasseti, icchanto upanijjhayanatthena lokuttarajjhananti dasseti, icchanto niyyanatthena .pe. Vijananatthena lokuttaram cittanti dasseti. 5- Ayam desanavilaso nama. Tattha yatheva "lokuttarajjhanan"ti vuttatthane dasa naya vibhatta, evam maggadisupi teyeva veditabba. Iti visatiya thanesu dasa dasa katva dve nayasatani vibhattani honti. [358] Idani adhipatibhedam dassetum puna "katame dhamma kusala"tiadi araddham. Tattha chandam dhuram jetthakam pubbangamam katva nibbattitam lokuttarajjhanam chandadhipateyyam nama. Sesesupi eseva nayo. Iti purimasmim suddhike dve nayasatani. Chandadhipateyyadisupi dve dveti nayasahassena bhajetva pathamamaggam dasseti 6- dhammaraja. Pathamamaggo nitthito. @Footnote: 1 cha.Ma. padanam 2 Ma. dassita 3 cha.Ma. cittanti @4 cha.Ma. buddhasubodhataya 5 cha.Ma. ayam patho na dissati 6 cha.Ma. dassesi


The Pali Atthakatha in Roman Book 53 page 270-295. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=6767&w=Lakkhaṛ´��aṛ´��_Nāma_paṛ´��ṛ´��attigatikaṛ´��&modeTY=2&pagebreak=1 öҺѡ :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=6767&modeTY=2&pagebreak=1 ҹö :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=196 ͤûԮѺǧ :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=2121 ûԮѺѡ :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=1670 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=1670 Contents of The Tipitaka Volume 34 http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

ѹ֡ Ҿѹ .. . ʴŹҧԧŨҡöҩѺҺ ѡѹ. ҡͼԴҴ س [email protected]