ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                        ๙. อกุสลมูลสุตฺตวณฺณนา
     [๗๐] นวเม อกุสลมูลานีติ อกุสลานํ มูลานิ, อกุสลานิ จ ตานิ มูลานิ
จาติ วา อกุสลมูลานิ. ยทิปิ ภิกฺขเว โลโภติ โยปิ ภิกฺขเว โลโภ. ตทปิ
อกุสลนฺติ โสปิ อกุสลมูลํ. อกุสลมูลํ วา สนฺธาย ๑- อิธ ตมฺปีติ อตฺโถ วฏฺฏติเยว.
เอเตนุปาเยน สพฺพตฺถ นโย เนตพฺโพ. อภิสงฺขโรตีติ อายูหติ สมฺปิณฺเฑติ
ราสึ กโรติ. อสตา ทุกฺขํ อุปฺปาทยตีติ อภูเตน อวิชฺชมาเนน ยงฺกิญฺจิ
ตสฺส อภูตํ โทสํ วตฺวา ทุกฺขํ อุปฺปาเทติ. วเธน วาติอาทิ เยนากาเรน
ทุกฺขํ อุปฺปาเทติ, ตํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ. ตตฺถ ชานิยาติ ธนชานิยา. ปพฺพาชนายาติ
คามโต วา อรญฺญโต วา ๒- รฏฺฐโต วา ปพฺพาชนียกมฺเมน. พลวมฺหีติ อหมสฺมิ
พลวา. พลตฺโถ อิติปีติ พเลน เม อตฺโถ อิติปิ, พเล วา ฐิโตมฺหีติปิ วทติ.
     อกาลวาทีติ กาลสฺมึ น วทติ, อกาลสฺมึ วทติ นาม. อภูตวาทีติ ภูตํ
น วทติ, อภูตํ วทติ นาม. อนตฺถวาทีติ อตฺถํ น วทติ, อนตฺถํ วทติ นาม.
อธมฺมวาทีติ ธมฺมํ น วทติ, อธมฺมํ วทติ นาม. อวินยวาทีติ วินยํ น วทติ,
อวินยํ วทติ นาม.
     ตถาหายนฺติ ตถา หิ อยํ. น อาตปฺปํ กโรติ ตสฺส นิพฺเพฐนายาติ
ตสฺส อภูตสฺส นิพฺเพฐนตฺถาย วิริยํ น กโรติ. อิติเปตํ อคจฺฉนฺติ อิมินาปิ
การเณน เอตํ อคจฺฉํ. อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ.
     ทุคฺคติ ปาฏิกงฺขาติ นิรยาทิกา ทุคฺคติ อิจฺฉิตพฺพา, สา อสฺส อวสฺสภาวินี,
ตตฺถาเนน นิพฺพตฺเตตพฺพนฺติ อตฺโถ. อุทฺธโสฺตติ อุปริ ธํสิโต. ปริโยนทฺโธติ
สมนฺตา โอนทฺโธ. อนยํ อาปชฺชตีติ อวุฑฺฒึ อาปชฺชตีติ. พฺยสนํ อาปชฺชตีติ
วินาสํ อาปชฺชติ. คิมฺหกาลสฺมึ หิ มาลุวาสิปาฏิกาย ผลิตาย พีชานิ
อุปฺปชฺชิตฺวา ๓- วฏรุกฺขาทีนํ มูเล ปตนฺติ. ตตฺถ ยสฺส รุกฺขสฺส มูเล ตีสุ ทิสาสุ
@เชิงอรรถ:  ก. อกุสลมูลํ วา อกุสลํ. ตํ สนฺธาย   ฉ.ม. "อรญฺญโตวา"ติปาโฐ น ทิสฺสติ
@ ฉ.ม. อุปฺปติตฺวา
ตีณิ พีชานิ ปติตานิ  โหนฺติ, ตสฺมึ รุกฺเข ปาวุสฺสเกน เมเฆน อภิวุฏฺเฐ
ตีหิ พีเชหิ ตโย องฺกุรา อุฏฺฐหิตฺวา ตํ รุกฺขํ อลฺลียนฺติ. ตโต ปฏฺฐาย
รุกฺขเทวตาโย สกภาเวน สณฺฐาตุํ น สกฺโกนฺติ. เตปิ องฺกุรา วฑฺฒมานา
ลตาภาวํ อาปชฺชิตฺวา ตํ รุกฺขํ อภิรุหิตฺวา สพฺพวิฏปสาขาปสาขา สํสิพฺพิตฺวา
ตํ รุกฺขํ อุปริ ปริโยนทฺธนฺติ. โส มาลุวาลตาหิ สํสิพฺพิโต ฆเนหิ มหนฺเตหิ
มาลุวาปตฺเตหิ สญฺฉนฺโน เทเว วา วสฺสนฺเต วาเต วา วายนฺเต ตตฺถ ตตฺถ
ปลุชฺชิตฺวา ปติตฺวา ๑- ขาณุมตฺตเมว อวสิสฺสติ. ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ.
     เอวเมว โขติ เอตฺถ ปน อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ:- สาลาทีสุ อญฺญตรรุกฺโข
วิย หิ อยํ สตฺโต ทฏฺฐพฺโพ, ติสฺโส มาลุวาลตา วิย ตีณิ อกุสลมูลานิ, ยาว
รุกฺขสาขา อสมฺปตฺตา, ตาว ตาสํ ลตานํ อุชุกํ รุกฺขาโรหนํ วิย โลภาทีนํ
ทฺวารํ อสมฺปตฺตกาโล, สาขานุสาเรน คมนกาโล วิย ทฺวารวเสน คมนกาโล,
ปริโยนทฺธกาโล วิย โลภาทีหิ ปริยุฏฺฐิตกาโล, ขุทฺทกสาขานํ ปลุชฺชนกาโล วิย
ทฺวารปฺปตฺตานํ กิเลสานํ วเสน ขุทฺทานุขุทฺทกา อาปตฺติโย อาปนฺนกาโล,
มหาสาขานํ ปลุชฺชนกาโล วิย ครุกาปตฺตึ อาปนฺนกาโล, ลตานุสาเรน โอติณฺเณน
อุทเกน มูเลสุ ตินฺเตสุ รุกฺขสฺส ภูมิยํ ปตนกาโล วิย กเมน จตฺตาริ ปาราชิกานิ
อาปชฺชิตฺวา จตูสุ อปาเยสุ นิพฺพตฺตนกาโล ทฏฺฐพฺโพ.
     สุกฺกปกฺโข วุตฺตวิปลฺลาเสน เวทิตพฺโพ. เอวเมว โขติ เอตฺถ ปน อิทํ
โอปมฺมสํสนฺทนํ:- สาลาทีสุ อญฺญตรรุกฺโข วิย อยํ สตฺโต ทฏฺฐพฺโพ, ติสฺโส
มาลุวาลตา วิย ตีณิ อกุสลมูลานิ, ตาสํ อปฺปวตฺตึ กาตุํ อาคตปุริโส วิย
โยคาวจโร, กุทฺทาโล วิย ปญฺญา, กุทฺทาลปิฏกํ วิย สทฺธาปิฏกํ, ปลิขณนขณิตฺติ
วิย วิปสฺสนาขณิตฺติ, ขณิตฺติยา มูลจฺเฉทนํ วิย วิปสฺสนาญาเณน อวิชฺชามูลสฺส
ฉินฺนกาโล, ๒- ขณฺฑาขณฺฑิกํ ฉินฺนกาโล วิย ขนฺธวเสน ทิฏฺฐกาโล, ผาลนกาโล
วิย มคฺคญาเณน กิเลสานํ สมุคฺฆาติตกาโล, มสิกรณกาโล วิย
@เชิงอรรถ:  สี. ปตติ, ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ         ฉ.ม. ฉินฺทนกาโล
ธรมานกปญฺจกฺขนฺธกาโล, มหาวาเต โอปุณิตฺวา อปฺปวตฺตนกรณกาโล ๑- วิย
อุปาทินฺนกกฺขนฺธานํ อปฺปฏิสนฺธิกนิโรเธน นิรุชฺฌิตฺวา ปุนพฺภเว ปฏิสนฺธิอคหณกาโล
ทฏฺฐพฺโพติ. อิมสฺมึ สุตฺเต วฏฺฏวิวฏฺฏํ กถิตํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๒๑๔-๒๑๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=4947&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=4947&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=509              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=5320              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=5435              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=5435              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]