ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๙ ภาษาบาลีอักษรไทย ม.อ. (ปปญฺจ.๓)

                       ๑๐. สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา
      [๔๗๓] เอวมฺเม สุตนฺติ สงฺคารวสุตฺตํ. ตตฺถ ปจฺจลกปฺเปติ ๑- เอวํนามเก
คาเม. อภิปฺปสนฺนาติ อเวจฺจปฺปสาทวเสน ปสนฺนา. สา กิร โสตาปนฺนา
อริยสาวิกา ภารทฺวาชโคตฺตสฺส พฺราหฺมณสฺส ภริยา. โส พฺราหฺมโณ ปุพฺเพ กาเลน
กาลํ พฺราหฺมเณ นิมนฺเตตฺวา เตสํ สกฺการํ กโรติ. อิมํ ปน พฺราหฺมณึ ฆรํ
อาเนตฺวา อภิรูปาย มหากุลาย พฺราหฺมณิยา จิตฺตํ โกเปตุํ อสกฺโกนฺโต
พฺราหฺมณานํ สกฺการํ กาตุํ นาสกฺขิ. อถ นํ พฺราหฺมณา ทิฏฺฐทิฏฺฐาเน "นยิทานิ
ตฺวํ พฺราหฺมณลทฺธิโก, เอกาหมฺปิ ๒- พฺราหฺมณานํ สกฺการํ น กโรสี"ติ
นิปฺปีเฬนฺติ. โส ฆรํ อาคนฺตฺวา พฺราหฺมณิยา ตมตฺถํ อาโรเจตฺวา "สเจ โภติ
เอกทิวสํ มุขํ รกฺขิตุํ สกฺกุเณยฺยาสิ, พฺราหฺมณานํ เอกทิวสํ ภิกฺขํ ทเทยฺยนฺ"ติ
อาห. ตุยฺหํ เทยฺยธมฺมํ รุจฺจนกฏฺฐาเน เทหิ, กึ มยฺหํ เอตฺถาติ. โส พฺราหฺมเณ
นิมนฺเตตฺวา อปฺโปทกปายาสํ ปจาเปตฺวา ฆรํ โอมุญฺชาเปตฺวา ๓- อาสนานิ
ปญฺญเปตฺวา พฺราหฺมเณ นิสีทาเปสิ. พฺราหฺมณี มหาสาฏกํ นิวาเสตฺวา กฏจฺฉุํ
คเหตฺวา ปริวิสนฺตี ทุสฺสกณฺณเก ๔- ปกฺขลิตฺวา "พฺราหฺมณคณํ ๕- ปริวิสามี"ติ
สญฺญมฺปิ อกตฺวา อาเสวนวเสน สหสา สตฺถารเมว อนุสฺสริตฺวา อุทานํ อุทาเนสิ.
      พฺราหฺมณา อุทานํ สุตฺวา "อุภโตปกฺขิโก เอส สมณสฺส โคตมสฺส
สหาโย, นาสฺส เทยฺยธมฺมํ คณฺหิสฺสามา"ติ กุปิตา โภชนานิ ฉฑฺเฑตฺวา นิกฺขมึสุ.
พฺราหฺมโณ "นนุ ปฐมํเยว ตํ อวจํ `อชฺเชกทิวสํ มุขํ รกฺเขยฺยาสี'ติ, เอตฺตกํ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. จญฺจลิกปฺเปติ     ม. เอตฺตกํ กาลมฺปิ      ฉ.ม. ฆรญฺจ สุชฺฌาเปตฺวา
@ สี. ทสากณฺณเก        ฉ.ม. พฺราหฺมเณ
เต ขีรญฺจ ตณฺฑุลาทีนิ จ นาสิตานี"ติ อติวิย โกปวสํ อุปคโต "เอวเมว
ปนายํ วสลี ยสฺมึ วา ตสฺมึ วา ตสฺส มุณฺฑกสฺส สมณสฺส วณฺณํ ภาสติ,
อิทานิ ตฺยาหํ วสลิ ตสฺส สตฺถุโน วาทํ อาโรเปสฺสามี"ติ อาห. อถ นํ
พฺราหฺมณี "คจฺฉ ตฺวํ พฺราหฺมณ คนฺตฺวา วิชานิสฺสสี"ติ วตฺวา "นาหํ ๑- ตํ
พฺราหฺมณ ปสฺสามิ สเทวเก โลเก ฯเปฯ วาทํ อาโรเปยฺยา"ติอาทิมาห.
      โส สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา:-
           "กึสุ เฉตฺวา ๒- สุขํ เสติ        กึสุ เฉตฺวา ๒- น โสจติ
            กิสฺสสฺสุ เอกธมฺมสฺส ๓-         วธํ โรเจสิ โคตมา"ติ ๔-
ปญฺหํ ปุจฺฉิ.
      สตฺถา:-
           โกธํ เฉตฺวา ๒- สุขํ เสติ        โกธํ เฉตฺวา ๒- น โสจติ
           โกธสฺส วิสมูลสฺส               มธุรคฺคสฺส พฺราหฺมณ
           วธํ อริยา ปสํสนฺติ              ตญฺหิ ฆตฺวา น โสจตี"ติ ๔-
ปญฺหํ กเถสิ.
      โส ปพฺพชิตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต. ตสฺเสว กนิฏฺฐภาตา อกฺโกสกภารทฺวาโช
นาม "ภาตา เม ปพฺพชิโต"ติ สุตฺวา ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา อกฺโกสิตฺวา
ภควตา วินีโต ปพฺพชิตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต. อปโร ตสฺส กนิฏฺโฐ สุนฺทริกภารทฺวาโช
นาม, โสปิ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉิตฺวา วิสฺสชฺชนํ สุตฺวา
ปพฺพชิตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต. อปโร ตสฺส กนิฏฺโฐ ปิงฺคลภารทฺวาโช นาม,
โส ปญฺหํ ปุจฺฉิตฺวา ปญฺหพฺยากรณปริโยสาเน ปพฺพชิตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต.
สงฺคารโว มาณโวติ  อยํ เตสํ  สพฺพกนิฏฺโฐ ตสฺมึ ทิวเส พฺราหฺมเณหิ
สทฺธึ เอกภตฺตคฺเค นิสินฺโน. อวภูตา จาติ ๕- อวฑฺฒิภูตา อมงฺคลภูตาเยว. ๖-
ปราภูตา จาติ ๗- วินาสํ ปตฺตาเยว. วิชฺชมานานนฺติ วิชฺชมาเนสุ. สีลปญฺญาณนฺติ
สีลญฺจ ญาณญฺจ น ชานาสิ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. น ขฺวาหํ   ก. ฆตฺวา   ก. กิสฺส เอกสฺส ธมฺมสฺส   สํ. ส. ๑๕/๑๘๗/๑๙๓
@ ฉ.ม. อวภูตา วาติ   ฉ.ม. อวมงฺคลภูตาเยว   ฉ.ม. ปรภูตา วาติ
      [๔๗๔] ทิฏฺฐธมฺมาภิญฺญาโวสานปารมิปฺปตฺตาติ ทิฏฺฐธมฺเม อภิญฺญาเต
อิมสฺมิญฺเญว อตฺตภาเว อภิชานิตฺวา โวสิตโวสานา หุตฺวา ปารมิสงฺขาตํ
สพฺพธมฺมานํ ปารภูตํ นิพฺพานํ ปตฺตา มยนฺติ วตฺวา อาทิพฺรหฺมจริยํ ปฏิชานนฺตีติ
อตฺโถ. อาทิพฺรหฺมจริยนฺติ พฺรหฺมจริยสฺส อาทิภูตา อุปการกา ๑- ชนกาติ
เอวํ ปฏิชานนฺตีติ วุตฺตํ โหติ. ตกฺกีติ ตกฺกคาหี. วีมํสีติ วีมํสโก, ปญฺญาจารํ
จราเปตฺวา เอวํวาที. เตสาหมสฺมีติ เตสํ สมฺมาสมฺพุทฺธานํ อหมสฺมิ อญฺญตโร.
      [๔๘๕] อฏฺฐิตวตาติ ๒- อฏฺฐิตตปํ, อสฺส ปธานปเทน สทฺธึ สมฺพนฺโธ,
ตถา สปฺปุริสปทสฺส. อิทญฺหิ วุตฺตํ โหติ:- โภโต โคตมสฺส อฏฺฐิตปธานวตํ
อโหสิ, สปฺปุริสปธานวตํ ๓- อโหสีติ. อตฺถิ เทวาติ ๔- ปุฏฺโฐ สมาโนติ อิทํ มาณโว
"สมฺมาสมฺพุทฺโธ อชานนฺโตว ปกาเสสี"ติ สญฺญาย อาห. เอวํ สนฺเตติ ตุมฺหากํ
อชานนภาเว สนฺเต. ตุจฺฉา ๕- มุสา โหตีติ ตุมฺหากํ กถา อผลา นิปฺผลา โหติ.
เอวํ มาณโว ภควนฺตํ มุสาวาเทน นิคฺคณฺหาติ นาม. วิญฺญุนา ปุริเสนาติ
ปณฺฑิเตน มนุสฺเสน. ตฺวํ ปน อวิญฺญุตาย มยา พฺยากตมฺปิ น ชานาสีติ
ทีเปติ. อุจฺเจน สมฺมตนฺติ อุจฺเจน สทฺเทน สมฺมตํ ปากฏํ โลกสฺมึ. อตฺถิ
เทวาติ ๖- สุสุทารกาปิ หิ เทวา นาม โหนฺติ, เทวิโย นาม โหนฺติ, เทวา
ปน อติเทวา นาม, ๗- โลเก เทโว เทวีติ ลทฺธนาเมหิ มนุสฺเสติ อธิกาติ อตฺโถ.
เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย
                      สงฺคารวสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                               อิติ
          ปปญฺจสูทนิยา นาม มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย มชฺฌิมปณฺณาสกวณฺณนา
                             นิฏฺฐิตา.
               ปญฺจวคฺคปฏิมณฺฑิตา ปณฺณาสกสุตฺตนฺตสงฺคหฏฺฐกถา
                             นิฏฺฐิตา.
                         --------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุปฺปาทกา     ฉ.ม. อฏฺฐิตวตนฺติ   ก. อฏฺฐิตปฺปธานํ ตว อโหสิ,
@สปฺปุริสปฺปธานํ วต   ม. อธิเทวาติ    ฉ.ม. ตุจฺฉํ    ฉ.ม. อธิเทวาติ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้า ๓๒๒-๓๒๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=8119&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=8119&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=734              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=11548              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=13650              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=13650              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]