ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 4 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.1)

page251.

4. Sonadandasutta [300] Evamme sutam .pe. Angesuti sonadandasuttam. Tatrayamanupubbapadavannana:- angesuti anga nama angapasadikataya evam laddhavohara janapadino rajakumara, tesam nivaso ekopi janapado rulhisaddena angati vuccati, tasmim angesu janapade. Carikanti idhapi aturitacarikaceva nibaddhacarika ca adhippeta. Tada kira bhagavato dasasahassilokadhatum olokentassa sonadando brahmano nanajalassa anto pannayittha. Atha bhagava "ayam brahmano mayham nanajale pannayati, atthi nukhvassupanissayo"ti vimamsanto addasa "mayi tattha gate etassa antevasino dvadasahakarehi brahmanassa vannam bhasitva mama santike agantum na dassanti. So pana tesam vadam bhinditva ekunatimsayakarehi mama vannam bhasetva mam upasankamitva panham pucchissati. So panhavissajjanapariyosane saranam gamissati"ti, disva pancasatabhikkhuparivaro tam janapadam patipanno. Tena vuttam "angesu carikam caramano .pe. Yena campa tadavasari"ti. Gaggaraya pokkharaniya tireti tassa campanagarassa avidure gaggaraya nama rajamahesiya 1- khanitatta gaggarati laddhavohara pokkharani atthi, tassa tire samantato niladipancavannakusumapatimanditam mahantam campakavanam. 2- Tasmim bhagava kusumagandhasugandhe campakavane viharati. Tam sandhaya "gaggaraya pokkharaniya tire"ti vuttam. Magadhena seniyena bimbisarenati ettha so raja magadhanam issaratta magadho. Mahatiya senaya samannagatatta seniyo. Bimbiti suvannam tasma sarasuvannasadisavannataya 3- bimbisaroti vuccati. [301-302] Bahu bahu hutva samhatati samgha, ekekissaya disaya samgho etesam atthiti samghi. Pubbe nagarassa anto agana bahi nikkhamitva ganatam pattati ganibhuta. Khattam amantesiti khatta vuccati pucchitapanhabyakaranasamattho 4- @Footnote: 1 cha.Ma. rajaggamahesiya 2 cha.Ma., i. campakavanam 3 cha.Ma. sarasuvannasadisataya @4 cha.Ma. pucchitapanhe byakaranasamattho, i. pucchitapucchitapanham vyakaranasamattho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page252.

Mahamatto, tam amantesi. Agamentuti muhuttam patimanentu, ma gacchantuti vuttam hoti. Sonadandagunakatha [303] Nanaverajjakananti nanavidhesu rajjesu annesu annesu kasikosaladisu rajjesu jata, tani va tesam nivasa, tato va agatati nanaverajjaka, tesam nanaverajjakanam. Kenacideva karaniyenati tasmim kira nagare dvihi karaniyehi brahmana sannipatanti yannanubhavanattham va mantasajjhayanattham va. Tada ca tasmim nagare yanno natthi. Sonadandassa pana santike mantasajjhayanattham ete sannipatita. Tam sandhaya vuttam "kenacideva karaniyena"ti. Te tassa gamanam sutva cintesum "ayam sonadando uggatabrahmano 1- yebhuyyena ca anne brahmana samanam gotamam saranam gata, ayameva na gato. Svayam sace tattha gamissati, addha samanassa gotamassa avattaniya mayaya avattito tam saranam gamissati, tato etassapi gehadvare brahmananam asannipato 2- bhavissati"ti 2- "handassa gamanantarayam karoma"ti sammantayitva tattha agamamsu. Tam sandhaya "atha kho te brahmana"ti adi vuttam. Tattha iminapangenati iminapi karanena. Evam etam karanam vatva puna "attano vanne bhannamane atussanakasatto nama natthi, handassa vannabhananena gamanam nivaressama"ti 3- cintetva "bhavam hi sonadando ubhato sujato"ti adini karanani ahamsu. Ubhatoti dvihipi pakkhehi. Matito ca pitito cati bhoto mata brahmani, matumata brahmani, tassapi mata brahmani, pita brahmano, pitupita brahmano, tassapi pita brahmanoti evam bhavam ubhato sujato matito ca pitito ca. Samsuddhagahanikoti samsuddha te matugahani, kucchiti attho. Samavepakiniya gahaniyati ettha pana kammajatejodhatu "gahani"ti vuccati. Yava sattama pitamahayugati ettha pitupita pitamaho, pitamahassa yugam pitamahayugam. Yuganti ayuppamanam vuccati. Abhilapamattameva cetam. Atthato pana @Footnote: 1 cha.Ma. uttamabrahmano 2 ka. sannipato na bhavissati 3 ka.Si. nivaremati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page253.

Pitamahoyeva pitamahayugam. Tato uddham sabbepi pubbapurisa pitamahaggahaneneva gahita. Evam yava sattamo puriso, tava samsuddhagahaniko. Athava akkhitto anupakkuttho jativadenati dassenti. Akkhittoti "apanetha etam, kim imina"ti evam akkhit toanavakkhitto. Anupakkutthoti na upakkuttho, na akkosam va nindam va laddhapubbo. Kena karanenati? jativadena. "itipi hinajatiko eso"ti evarupena vacanenati attho. Addoti issaro. Mahaddhanoti mahata dhanena samannagato. Bhavato hi gehe pathaviyam pamsuvalika viya bahudhanam, samano pana gotamo adhano bhikkhaya udaram puretva yapetiti dassenti. Mahabhogoti pancakamagunavasena mahaupabhogo. Evam yam yam gunam vadanti, tassa tassa patipakkhavasena bhagavato agunamyeva dassemati mannamana vadanti. Abhirupoti annehi manussehi abhirupo adhikaruPo. Dassaniyoti divasampi passantanam atittikaranato dassanayoggo. Dassaneneva cittappasadajananato pasadiko. Pokkharata vuccati sundarabhavo, vannassa pokkharata vannapokkharata, taya vannasampattiya yuttoti attho. Porana panahu "pokkharanti sariram vadanti, vannam vannameva"ti. Tesam matena vanno ca pokkharanca vannapokkharani. Tesam bhavo vannapokkharata. Iti paramaya vannapokkharatayati uttamena parisuddhena vannena ceva sarirasanthanasampattiya cati attho. Brahmavanniti setthavanni. Parisuddhavannesupi setthena suvannavannena samannagatoti attho. Brahmavacchasiti mahabrahmuno sarirasadiseneva sarirena samannagato. Akkhuddavakaso dassanayati "bhoto sarire dassanassa okaso na khuddako maha, sabbaneva te angapaccangani dassaniyaneva, tani capi mahantaneva"ti dipenti. Silamassa atthiti silava. Vuddham vaddhitam 1- silamassati vuddhasili. 2- Vuddhasilenati vuddhena vaddhitena silena. Samannagatoti yutto, idam vuddhasilipadasseva vevacanam. Sabbametam pancasilamattameva sandhaya vadanti. @Footnote: 1 cha.Ma. vuddham vaddhitam, i. vaddham vaddhitam evamuparipi. 2 cha.Ma., i. vuddhasili

--------------------------------------------------------------------------------------------- page254.

Kalyanavacoti adisu kalyana sundara parimandalapadabyanjana vaca assati kalyanavaco. Kalyanam madhuram vakkaranam assati kalyanavakkarano. Vakkarananti udaharanaghoso. Gunaparipunnabhavena pure bhavati pori. Pure va bhavatta pori. Poriya nagarikitthiya sukhumalattanena sadisati pori. Taya poriya. Vissatthayati apalibuddhaya sanniddhavilambitadidosarahitaya. 1- Anelagalayati elagalena virahitaya. Yassa kassaci hi kathentassa ela galanti, 2- lala va paggharanti, khelaphusitani va nikkhamanti, tassa vaca elagala 3- nama hoti, tabbiparitayati attho. Atthassa vinnapaniyati adimajjhapariyosanam pakatam katva bhasitatthassa vinnapanasamatthaya. Jinnoti jarajinnataya jinno. Vuddhoti angapaccanganam vuddhibhavamariyadam patto. Mahallakoti jatimahallakataya samannagato. Cirakalappasutoti vuttam hoti. Addhagatoti addhanam gato, dve tayo rajaparivatte atitoti adhippayo. Vayoanuppattoti pacchimavayam sampatto, pacchimavayo nama vassasatassa pacchimo tatiyo bhago. Apica jinnoti porano, cirakalappavattakulanvayoti vuttam hoti. Vuddhoti silacaradigunavuddhiya yutto. Mahallakoti vibhavamahantataya samannagato. Addhagatoti maggapatipanno brahmananam vattacariyadimariyadam 4- avitikkammacaranasilo. Vayoanuppattoti jativuddhabhavampi antimavayam anuppatto. Buddhagunakatha [304] Evam vutteti evantehi brahmanehi vutte. Sonadando "ime brahmana jatiadihi mama vannam vadanti, na kho pana metam yuttam attano vanne rajjitum. Handaham etesam vadam bhinditva samanassa gotamassa mahantabhavam napetva etesam tattha gamanam karomi"ti cintetva "tenahi bho mamapi sunatha"tiadimaha. Tattha yepi "ubhato sujato"ti adayo attano gunehi @Footnote: 1 ka. sanditthavilambitadi... 2 cha.Ma. galanti @3 cha.Ma. elagalam 4 cha.Ma., vatacariyadimariyadam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page255.

Sadisa guna, tepi. "ko caham, ke ca samanassa gotamassa jatisampattiadayo guna"ti attano gunehi uttaritareyeva mannamano, itare pana ekanteneva bhagavato gunamahantabhavadipanattham 1- pakaseti. Mayameva arahamati evam niyamentovettha idam dipeti "yadi gunamahantataya upasankamitabbo nama hoti. Yatha hi sinerum upanidhaya sasapo, mahasamuddam upanidhaya gopadakam sattasu mahasaresu udakam upanidhaya ussavabindu paritto lamako, evameva 2- samanassa gotamassa jatisampattiadayopi gune upanidhaya amhakam guna paritta lamaka, tasma mayameva arahama tam bhavantam gotamam dassanaya upasankamitun"ti. Mahantam natisangham ohayati matipakkhe asitikulasahassani pitipakkhe asitikulasahassaniti evam satthikulasatasahassam ohaya pabbajito. Bhumigatanca vehasatthancati ettha rajanganeceva uyyane ca sudhamatthapokkharaniyo sattaratanapuranam puretva 3- bhumiyam thapitam dhanam bhumigatam nama, pasadaniyuhadayo pana puretva 4- thapitam vehasattham nama. Etam tava kulapariyayena agatam. Tathagatassa pana jatadivaseyeva sankho elo uppalo pundarikoti cattaro nidhayo uggata. Tesu sankho gavutiko, elo addhayojaniko, uppalo tigavutiko, pundariko yojaniko. Tesupi gahitam gahitam puratiyeva, iti bhagava pahutam hirannasuvannam ohaya pabbajitoti veditabbo. Daharova samanoti tarunova samano. susukalakesoti sutthu kalakeso, anjanavannasadisakeso hutva vati attho. Bhadrenati bhaddakena. Pathamena vayasati tinnam vayanam pathamavayena. Akamakananti anicchamananam. Anadaratthe samivacanam. Assuni mukhe etesanti assumukha, tesam assumukhanam, assukilinnamukhananti attho. Rudantananti kanditva rodamananam. Akkhuddavakasoti ettha bhagavato aparimanoyeva dassanaya okasoti veditabbo. @Footnote: 1 cha.Ma., i. mahantabhavadipanattham 2 ka. evam @3 ka., Si. sattaratanapura katva 4 cha.Ma. paripuretva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page256.

Tatridam vatthu:- rajagahe kira annataro brahmano "samanassa kira gotamassa pamanam gahetum na sakkoti"ti sutva bhagavato pindaya pavisanakale satthihattham velum gahetva nagaradvarassa bahi thatva sampatte bhagavati velum gahetva samipe atthasi. Velu bhagavato janukamattam papuni. Punadivase dve velu ghatetva samipe atthasi. Bhagavapi dvinnam velunam upari katimattameva pannayamano "brahmana kim karosi"ti aha. Tumhakam pamanam ganhamiti. "brahmana sacepi tvam sakalacakkavalagabbham puretva thite velu ghatetva agamissasi, neva me pamanam gahetum sakkhissasi. Na hi maya cattari asankheyyani, kappasatahahassam ca tatha paramiyo purita, yatha me paro pamanam ganheyya, atulo brahmana tathagato appameyyo"ti vatva dhammapade gathamaha. "te tadise pujayato, nibbute akutobhaye. Na sakka punnam sankhatum, imettamapi kenaci"ti. 1- Gathapariyosane caturasitipanasahassani amatam pivimsu. Aparampi vatthu:- rahu kira asurindo cattari yojanasahassani, attha ca yojanasatani ucco. Bahantaramassa dvadasa yojanasatani. Bahalantarena cha yojanasatani. Hatthatalapadatalanam puthulato tini yojanasatani. Angulipabbani pannasayojanani. Bhamukantaram pannasayojanam. Mukham dviyojanasatam tiyojanasatagambhiram tiyojanasataparimandalam. Giva tiyojanasatam. Nalatam tiyojanasatam. Sisam navayojanasatam. So "aham uccosmi sattharam onamitva oloketum na sakkhissami"ti cintetva nagacchi. 2- So ekadivasam bhagavato vannam sutva "yatha katham ca olokessami"ti agato. Atha bhagava tassa ajjhasayam viditva "catusu ariyapathesu katarena dassessami"ti cintetva "thitako nama nicopi ucco viya pannayati, nipanno panassa 3- attanam dassessamim"ti "ananda gandhakutiparivene mancakam pannapehi"ti vatva tattha sihaseyyam kappesi. Rahu agantva nipannam bhagavantam givam unnametva nabhamajjhe punnacandam viya ullokesi. "kimidam asurinda"ti ca vutte @Footnote: 1 khu. dhammapada. 25/196/51 budadhavagga, khu. apadana. 32/2/186 sudhapindiyattherapadana @2 ka., Si. nagacchati, sam. saga. 15/91/58, sa. paka. 1/128 @3 cha.Ma. nipannovassa, Si. nipanno cassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page257.

"bhagava onamitva oloketum na sakkhissami"ti nagacchinti. Na maya asurinda adhomukhena paramiyo purita, uddhaggameva katva danam dinnanti. Tam divasam rahu saranam agamasi. Evam bhagava akkhuddavakaso dassanaya. Catuparisuddhisilena silava, tam pana silam ariyam uttamam parisuddham. Tenaha "ariyasili"ti. Tadetam anavajjatthena kusalam. Tenaha "kusalasili"ti. Kusalasilenati idamassa vevacanam. Bahunnam acariyapacariyoti bhagavato ekekaya dhammadesanaya caturasiti panasahassani aparimanapi devamanussa maggaphalamatam pivanti, tasma bahunnam acariyo. Savakaveneyyanam pana pacariyoti. Khinakamaragoti ettha kamam bhagavato sabbepi kilesa khina, brahmano pana te na janati. Attano jananatthaneyeva gunam katheti. Vigatacapalloti "pattamandana civaramandana senasanamandana imassa va 1- putikayassa .pe. Kelana parikelanati 2- evam vuttacapanla virahito. Apapapurekkharoti apape nava lokuttaradhamme purato katva vicarati. Brahmannaya pajayati sariputtamoggallanamahakassapadibhedaya brahmanapajaya, etissaya ca pajaya purekkharo. Ayam hi paja samanam gotamam purakkhatva 3- caratiti attho. Apica apapapurekkharoti na papam purato katva carati, na papam icchatiti attho. Tassa brahmannaya pajaya. Attana saddhim pativiruddhayapi brahmanapajaya aviruddho hitasukhatthikoyevati vuttam hoti. Tiroratthati pararatthato. Tirojanapadati parajanapadato. Panham pucchitum agacchantiti khattiyapanditadayo ceva devabrahmanagagandhabbadayo ca "panhe abhisankharitva pucchissama"ti agacchanti. Tattha keci pucchaya va dosam, vissajjanasampaticchane va asamatthatam sallakkhetva apucchitvava tunhi nisidanti. Keci pucchanti. Kesanci bhagava pucchaya ussaham janetva vissajjeti. Evam @Footnote: 1 ka., Ma. imassa ca 2 abhi. vibhanga. 35/854/429 3 ka., Ma. purakkhitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page258.

Sabbesampi tesam vimatiyo tiram patva mahasamuddassa umiyo viya bhagavantam patva bhijjanti. Ehi svagatavaditi devamanussapabbajitagahatthesu tam tam attano santikam agatam "ehi svagatan"ti evam vadatiti attho. Sakhiloti tattha katamam sakhalyam. "ya sa vaca nela kannasukha"ti 1- adina nayena vuttasakhalyena samannagato, muduvacanoti attho. Sammodakoti patisantharakusalo, agatagatanam catunnam parisanam "kacci bhikkhave khamaniyam, kacci yapaniyan"ti adina nayena sabbam addhanadaratham vupasamento viya pathamataram sammodaniyam katham kattati attho. Abbhakutikoti yatha ekacce parisam patva thaddhamukha sankutikamukha honti, na ediso, parisadassanena panassa balatapasamphassena viya padumam mukhapadumam vikasati punnacandasassirikam viya hoti. Uttanamukhoti yatha ekacce nikkujjitamukha viya sampattaya parisaya na kinci kathenti, atidullabhakatha honti, na evaruPo. Samano pana gotamo sulabhakatho. Na tassa santikam agatagatanam "kasma mayam idhagata"ti vippatisaro uppajjati, dhammam pana sutva attamanava hontiti dasseti. Pubbabhasiti bhasanto ca pathamataram bhasati, tanca kho kalayuttam pamanayuttam atthasannissitameva bhasati, na niratthakakatham. Na tasmim game vati yattha kira bhagava pativasati, tattha mahesakkha devata arakkham ganhanti, ta 2- nissaya manussanam upaddavo na hoti, pamsupisacadayoeva hi manusse vihethenti, te tasam anubhavena duram apakkamanti. Apica bhagavato mettabalenapi na amanussa manusse vihethenti. Samghitiadisu:- anusasitabbo, sayam va uppadito samgho assa atthiti samghi, tadiso vassa gano atthiti gani. Purimapadasseva vevacanametam. Acarasikkhapanavasena ganassacariyoti ganacariyo. Puthutitthakarananti bahunnam titthakaranam. Yatha va tatha vati yena va tena va. Acelakadimattakenapi karanena. Samudagacchatiti samantato upagacchati abhivaddhati. @Footnote: 1 abhi. san. 34/1350/302 2 cha.Ma., Si., i. tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page259.

Atithino te hontiti te amhakam agantuka navaka, pahunaka hontiti attho. Pariyapunamiti janami. Aparimanavannoti tatharupeneva sabbannunapi appameyyavanno "pageva madisena"ti dasseti. Vuttampi cetam:- "buddhopi buddhassa bhaneyya vannam, kappampi ce annamabhasamano. Khiyetha kappo ciradighamantare, vanno na khiyetha tathagatassa"ti. 1- [305] Imam pana satthu gunakatham sutva te brahmana cintayimsu "yatha sonadando brahmano samanassa gotamassa vanne bhanati, anomaguno so bhavam gotamo, evantassa gune janamanena kho pana acariyena aticiram adhivasitam, handa nam anuvattama"ti anuvattimsu. Tasma evam vutte "te brahmana"tiadi vuttam. Tattha alamevati yuttameva. Api putosenati putosam vuccati patheyyam, tam gahetvapi upasankamitum yuttamevati attho. Putamsenatipi patho, tassattho:- puto amse assati putamso, tena putamsena. Amsena hi patheyyaputam vahantenatipi vuttam hoti. Sonadandaparivitakkavannana [306-307] Tirovanasandagatassati antovanasandagatassa, viharabbhantaram pavitthassati attho. Anjalim panametvati ye 2- te ubhayato pakkhika, te evam cintayimsu "sacepi 3- no micchaditthika codessanti `kasma tumhe samanam gotamam vandittha'ti. Tesam `kim anjalimattakaranenapi vandanam nama hoti'ti vakkhama. Sace no sammaditthika codessanti `kasma bhagavantam na vandittha'ti. `kim Sisena bhumiyam paharanteneva vandanam hoti, nanu anjalikammampi vandanameva'ti vakkhama"ti. Namagottanti "bho gotama aham asukassa putto datto nama, mitto nama, idha agato"ti vadanta namam saventi nama. "bho gotama aham vasettho nama, kaccano nama, idhagato"ti vadanta gottam saventi nama. Ete kira @Footnote: 1 su.vi. 3/80, pa.su. 3/388 cariyattha. 11, 456, buddhavamsattha. 214, udanattha. 426 @2 cha.Ma. ete. 3 cha.Ma., i. sace.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page260.

Dalidda jinna kulaputta "parisamajjhe namagottavasena pakata bhavissama"ti evam akamsu. Ye pana tunhibhuta nisidimsu, te keratika ceva andhabala ca. Tattha keratika "ekam dve kathasallapepi karonto vissasiko hoti, atha vissase sati ekam dve bhikkha adatum na yuttan"ti tato attanam mocetva tunhi nisidanti. Andhabala annanatayeva avakkhittamattikapindo viya yattha katthaci tunhibhuta nisidanti. Brahmanapannattivannana [309] Cetasa cetoparivitakkanti bhagava "ayam brahmano agatakalato patthaya adhomukho thaddhagatto kim cintayamano nisinno, kim nukho cinteti"ti avajjento 1- attano cetasa tassa cittam annasi. Tena vuttam "cetasa cetoparivitakkamannaya"ti. Vihannatiti vighatam apajjati. [311] Anuviloketva parisanti bhagavata 2- sakasamaye panhapucchanena udake niyyamano 3- ukkhipitva thale thapito viya samapassaddhakayacitto 4- hutva parisasanganhanatthampi ditthisanjaneneva "upadharentu me bhavanto vacanan"ti vadanto viya anuviloketva parisam bhagavantam etadavoca. Sujam pagganhantananti yannayajanatthaya sujam pagganhantesu brahmanesu pathamo va dutiyo vati attho. Sujaya diyyamanam mahayagam patigganhantananti porana. Iti brahmano sakasamayavasena sammadeva panham vissajjesi. Bhagava pana visesato uttamabrahmanassa dassanattham "imesam pana"ti adimaha. [313] Etadavocunti sace jativannamantasampanno brahmano na hoti, atha ko carahi loke brahmano bhavissati. Naseti no ayam sonadando, handassa vadam patikkhipamati cintetva etadavocum. Apavadatiti patikkhipati. Anupakkhandatiti anupavisati. Idam "sace tvam pasadavasena samanam gotamam saranam gantukamo gaccha, ma brahmanasamayam bhindi"ti adhippayena ahamsu. @Footnote: 1 cha.Ma. avajjanto 2 cha.Ma., i. bhagavato @3 cha.Ma. miyamano, Si. miyyamano 4 ka. passaddhakayacitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page261.

[314] Etadavocati imesu brahmanesu evam ekappahareneva viravantesu "ayam katha pariyosanam na gamissati, handa ne nissadde katva sonadandeneva saddhim kathemi"ti cintetva etam "sace kho tumhakan"ti adikam vacanamavoca. [315-316] Sahadhammenati sakaranena. 1- Samasamoti thapetva ekadesasamattam samabhavena samo, sabbakarena samoti attho. Ahamassa matapitaro janamiti bhaginiya puttassa matapitaro kim na janissati, kulakotiparidipanam sandhayeva vadati. Musapi bhaseyyati atthabhanjakam musavadam katheyya. Kim vanno karissatiti abbhantare gune asati kim karissati, kimassa barahmanabhavam rakkhitum sakkhissatiti attho. Athapi siya puna "pakatisile thitassa brahmanabhavam sadheti"ti evampi silameva sadhessati, tasmim hissa asati brahmanabhavo nahositi sammohamattam vannadayo. Idam pana sutva te brahmana "sabhavam acariyo aha, akaranava mayam ujjhayimha"ti tunhi ahesum. Silapannakathavannana [317] Tato bhagava "kathite 2- brahmanena panhe 2- kim panettha patitthatum sakkhissati na sakkhissati"ti tassa vimamsanattham "imesam pana brahmana"ti adimaha. silaparidhotati silaparisuddha. Yattha silam tattha pannati yasmim puggale silam, tattheva panna, kuto dussile panna. Pannarahite va jale elamuge kuto silanti. Silapannananti silanca pannananca silapannanam. Pannananti pannayeva. "evametam brahmana"ti bhagava brahmanassa vacanam anujananto aha. Tattha silaparidhota pannati catuparisuddhisilena dhota. Katham pana silena pannam dhovatiti? yassa puthujjanassa silam satthiasiti vassani akhandam hoti, so maranakalepi sabbakilese ghatetva 3- silena pannam dhovitva arahattam ganhati. Kandarasalaparivene mahasatthivassatthero viya. There kira maranamance nipajjitva balavavedanaya nitthunante tissavasabhamaharaja 4- "theram passissami"ti gantva @Footnote: 1 Ma. sahakaranena. 2-2 cha.Ma., i. kathito brahmanena panho @3 Ma. jhapetva 4 cha.Ma. tissamaharaja, i. vasabhamaharaja.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page262.

Parivenadvare thito tam saddam sutva pucchi "kassa saddo ayan"ti. Therassa nitthunanasaddoti. "pabbajjaya satthivassena vedanapariggahamattampi na katam, nadani nam vandissami"ti nivattitva mahabodhim vanditum gato. Tato upatthakadaharo theram aha "kinno bhante lajjapetha, saddhopi raja vippatisari hutva `na vandissami'ti gato"ti. Kasma avusoti? tumhakam nitthunanasaddam sutvati. "tenahi me okasam karotha"ti vatva vedanam vikkhambhitva arahattam patva daharassa sannam adasi "gacchavuso, idani rajanam amhe vandapehi"ti. Daharo gantva "idani kira theram vandatha"ti aha. Raja sumsumarapatitena 1- theram vandanto "naham ayyassa arahattam vandami, puthujjanabhumiyam pana thatva rakkhitasilameva vandami"ti aha, evam silena pannam dhovati nama. Yassa pana abbhantare silasamvaro natthi, ugghatitannutaya pana catuppadikagathapariyosane pannaya silam dhovitva saha patisambhidahi arahattam papunati. Ayam pannaya silam dhovati nama, seyyathapi santatimahamatto. [318] Katamam pana tam brahmanati kasma aha? bhagava kira Cintesi "brahmana brahmanasamaye pancasilani `silan'ti pannapenti, vedattayauggahanapannam `panna'ti" 2- pannapenti. Uparivisesam na jananti, yannunaham brahmanassa uttarivasesabhutam maggasilam, phalasilam, maggapannam, phalapannanca dassetva arahattakutena desanam nitthapeyyanti. Atha nam kathetukamyataya pucchanto "katamam pana tam brahmana silam, katama sa panna"ti aha. Atha brahmano "maya sakasamayavasena panho vissajjito. Samano pana mam gotamo puna nivattitva pucchati, idanissaham cittam paritosetva vissajjitum sakkuneyyam va na va, sace na sakkhissam, pathamam uppannapi me lajja bhijjissati. Asakkontassa pana `na sakkomi'ti vacane doso natthi"ti puna nivattitva bhagavatoyeva bharam karonto "ettakaparamava mayan"tiadimaha. Tattha ettakaparamati ettakam silapannananti vacanameva paramam amhakam, te mayam ettakaparama, ito param etassa bhasitassa attham na janamati attho. @Footnote: 1 cha.Ma. samsumarapatitena 2-2 cha.Ma.,i. vedattayauggahanapanna `panna'ti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page263.

Athassa bhagava silapannaya mulabhutassa tathagatassa uppadato pabhuti silapannanam dassetum "idha brahmana tathagato"tiadimaha. tassattho samannaphale vuttanayeneva veditabbo, ayam pana viseso:- idha tividhampi silam "idampissa hoti silasmin"ti evam silamicceva niyyatitam, pathamajjhanadini cattari jhanani atthato pannasampada. Evam pannavasena pana aniyyatetva vipassanapannaya 1- padatthanabhavamattena dassetva vipassanapannato patthaya panna niyyatitati. Sonadandaupasakattapativedanakatha [319-322] Svatanayati padassa attho "ajjatanaya"ti ettha vuttanayeneva veditabbo. Tena mam sa parisa paribhaveyyati tena tumhe duratova disva asana vutthitakaranena mam sa parisa "ayam sonadando pacchimavaye thito mahallako, gotamo pana daharo yuva nattapissa nappahoti, so nama attano nattumattabhavampi appattassa asana vutthati"ti paribhaveyya. Asana me tam bhavam gotamo paccutthananti mama agaravena avutthanam nama natthi, bhoganasanabhayena pana na vutthahissami, tam tumhehi ceva maya ca natum vattati. Tasma asana me etam bhavam gotamo paccutthanam dharetuti. Imina kira sadiso kuhako dullabho, bhagavati panassa agaravam nama natthi, tasma bhoganasanabhayena 2- kuhanavasena evam vadati. Parapadesupi eseva nayo. Dhammiya kathayatiadisu tamkhananurupaya dhammiya kathaya ditthadhammikasamparayikam attham sandassetva kusale dhamme samadapetva ganhapetva. Tattha nam samutte jetva saussaham katva taya ca saussahataya annehi ca vijjamanagunehi sampahamsetva dhammaratanavassam vassitva utthayasana pakkami. Brahmano pana attano kuhakataya evampi bhagavati dhammavassam vassite visesam nibbattetum nasakkhi. Kevalamassa ayatim nibbanatthaya, vasanabhagiyaya ca sabba purimapacchimakatha ahositi. Iti sumangalavilasiniya dighanikayatthakathaya sonadandasuttavannana nitthita. Catuttham. @Footnote: 1 ka., Si. vipassanadipannaYu. 2 cha.Ma. bhoganasanabhaya.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 4 page 251-263. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=4&A=6585&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=6585&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=178              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=9&A=2833              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=2829              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=2829              Contents of The Tipitaka Volume 9 http://84000.org/tipitaka/read/?index_9

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]