บาลี ข้อ 175-180 พระไตรปิฎกเล่มที่ 25

     [๑๗๕]   ๗  เอวมฺเม  สุตํ  ฯ เอกํ สมยํ ภควา โกสเลสุ อทฺธาน-
มคฺคปฏิปนฺโน    โหติ   อายสฺมตา   นาคสมาเลน   ปจฺฉาสมเณน   ฯ
อทฺทสา    โข    อายสฺมา    นาคสมาโล    อนฺตรามคฺเค   ทฺวิธาปถํ
ทิสฺวาน   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อยํ   ภนฺเต   ภควา   ปนฺโถ  อิมินา
คจฺฉามาติ    ฯ    เอวํ    วุตฺเต    ภควา   อายสฺมนฺตํ   นาคสมาลํ
เอตทโวจ อยํ นาคสมาล ปนฺโถ อิมินา คจฺฉามาติ ฯ
     {๑๗๕.๑}   ทุติยมฺปิ  โข  อายสฺมา นาคสมาโล ภควนฺตํ เอตทโวจ
อยํ  ภนฺเต  ภควา  ปนฺโถ  อิมินา  คจฺฉามาติ  ฯ  ทุติยมฺปิ  โข  ภควา
อายสฺมนฺตํ   นาคสมาลํ   เอตทโวจ   อยํ   นาคสมาล   ปนฺโถ  อิมินา
คจฺฉามาติ  ฯ  ตติยมฺปิ  โข  อายสฺมา  นาคสมาโล  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อยํ  ภนฺเต  ภควา  ปนฺโถ  อิมินา  คจฺฉามาติ  ฯ  ตติยมฺปิ  โข  ภควา
อายสฺมนฺตํ   นาคสมาลํ   เอตทโวจ   อยํ   นาคสมาล   ปนฺโถ  อิมินา
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปพนฺธติ ฯ
คจฺฉามาติ   ฯ   อถ   โข   อายสฺมา  นาคสมาโล  ภควโต  ปตฺตจีวรํ
ตตฺเถว    ฉมายํ    นิกฺขิปิตฺวา    ปกฺกามิ    อิทํ    ภนฺเต    ภควา
ปตฺตจีวรนฺติ   ฯ   อถ   โข   อายสฺมโต  นาคสมาลสฺส  เตน  ปนฺเถน
คจฺฉนฺตสฺส  อนฺตรามคฺเค  โจรา  นิกฺขมิตฺวา  หตฺเถหิ  วา  ปาเทหิ  วา
อาโกเฏสุํ   ปตฺตญฺจ   ภินฺทึสุ   สงฺฆาฏิญฺจ   วิปฺผาเลสุํ   ฯ   อถ  โข
อายสฺมา    นาคสมาโล   ภินฺเนน   ปตฺเตน   วิปฺผาลิตาย   สงฺฆาฏิยา
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน  โข  อายสฺมา  นาคสมาโล
เอตทโวจ   อิธ  มยฺหํ  ภนฺเต  เตน  ปนฺเถน  คจฺฉนฺตสฺส  อนฺตรามคฺเค
โจรา   นิกฺขมิตฺวา   หตฺเถหิ   จ   ปาเทหิ   จ   อาโกเฏสุํ  ปตฺตญฺจ
ภินฺทึสุ  สํฆาฏิญฺจ  วิปฺผาเลสุนฺติ  ฯ  อถ  โข  ภควา  เอตมตฺถํ  วิทิตฺวา
ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
        สทฺธึ จรเมกโต วสํ          มิสฺโส อญฺญชเนน เวทคู
        วิทิตฺวา ปชหาติ ปาปกํ   โกญฺโจ ขีรปโกว นินฺนคนฺติ ฯ สตฺตมํ ฯ
     [๑๗๖]   ๘   เอวมฺเม   สุตํ  ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ
วิหรติ   ปุพฺพาราเม  มิคารมาตุ  ปาสาเท  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
วิสาขาย   มิคารมาตุยา   นตฺตา   กาลกตา   โหติ  ปิยา  มนาปา  ฯ
อถ   โข   วิสาขา   มิคารมาตา   อลฺลวตฺถา   อลฺลเกสา  ทิวาทิวสฺส
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนํ  โข  วิสาขํ  มิคารมาตรํ  ภควา
เอตทโวจ  หนฺท  กุโต  นุ  ตฺวํ  วิสาเข  อาคจฺฉสิ อลฺลวตฺถา อลฺลเกสา
อิธุปสงฺกนฺตา   ทิวาทิวสฺสาติ   ฯ   นตฺตา   เม  ภนฺเต  ปิยา  มนาปา
กาลกตา      เตนาหํ     อลฺลวตฺถา     อลฺลเกสา     อิธุปสงฺกนฺตา
ทิวาทิวสฺสาติ   ฯ   อิจฺเฉยฺยาสิ   ตฺวํ   วิสาเข   ยาวติกา  สาวตฺถิยา
มนุสฺสา   ตาวติเก  ปุตฺเต  จ  นตฺตาโร  จาติ  ฯ  อิจฺเฉยฺยาหํ  ภนฺเต
ภควา ยาวติกา สาวตฺถิยา มนุสฺสา ตาวติเก ปุตฺเต จ นตฺตาโร จาติ ฯ
     {๑๗๖.๑}   กีว  พหุกา  ปน  วิสาเข  สาวตฺถิยา มนุสฺสา เทวสิกํ
กาลํ   กโรนฺตีติ   ฯ  ทสปิ  ภนฺเต  สาวตฺถิยา  มนุสฺสา  เทวสิกํ  กาลํ
กโรนฺติ   นวปิ   ภนฺเต   สาวตฺถิยา   มนุสฺสา  เทวสิกํ  กาลํ  กโรนฺติ
อฏฺฐปิ   ภนฺเต   สาวตฺถิยา   มนุสฺสา   เทวสิกํ  กาลํ  กโรนฺติ  สตฺตปิ
ภนฺเต   สาวตฺถิยา   มนุสฺสา   เทวสิกํ   กาลํ   กโรนฺติ   ฉปิ  ภนฺเต
สาวตฺถิยา    มนุสฺสา    เทวสิกํ    กาลํ    กโรนฺติ   ปญฺจปิ   ภนฺเต
สาวตฺถิยา    มนุสฺสา   เทวสิกํ   กาลํ   กโรนฺติ   จตฺตาโรปิ   ภนฺเต
สาวตฺถิยา   มนุสฺสา  เทวสิกํ  กาลํ  กโรนฺติ  ตโยปิ  ภนฺเต  สาวตฺถิยา
มนุสฺสา   เทวสิกํ   กาลํ   กโรนฺติ  เทฺวปิ  ภนฺเต  สาวตฺถิยา  มนุสฺสา
เทวสิกํ    กาลํ    กโรนฺติ    เอโกปิ   ภนฺเต   สาวตฺถิยา   มนุสฺโส
เทวสิกํ    กาลํ    กโรติ   อวิวิตฺตา   ภนฺเต   สาวตฺถิยา   มนุสฺเสหิ
กาลํ กโรนฺเตหีติ ฯ
     {๑๗๖.๒}   ตํ  กึ  มญฺญสิ  วิสาเข  อปิ  นุ  ตฺวํ  กทาจิ  กรหจิ
อลฺลวตฺถา   วา   ภเวยฺยาสิ   อลฺลเกสา  วาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเต
อลํ เม ภนฺเต ตาว พหุเกหิ ปุตฺเตหิ จ นตฺตาเรหิ จาติ ฯ
     {๑๗๖.๓}   เยสํ  โข  วิสาเข  สตํ ปิยานิ สตํ เตสํ ทุกฺขานิ เยสํ
นวุติ   ปิยานิ   นวุติ   เตสํ  ทุกฺขานิ  เยสํ  อสีติ  ปิยานิ  อสีติ  เตสํ
ทุกฺขานิ   เยสํ   สตฺตติ   ปิยานิ   สตฺตติ   เตสํ  ทุกฺขานิ  เยสํ  สฏฺฐี
ปิยานิ    สฏฺฐี    เตสํ   ทุกฺขานิ   เยสํ   ปญฺญาสํ   ปิยานิ   ปญฺญาสํ
เตสํ   ทุกฺขานิ   เยสํ   จตฺตาฬีสํ   ปิยานิ   จตฺตาฬีสํ   เตสํ  ทุกฺขานิ
เยสํ   ตึสํ   ปิยานิ  ตึสํ  เตสํ  ทุกฺขานิ  เยสํ  วีสํ  ปิยานิ  วีสํ  เตสํ
ทุกฺขานิ   เยสํ   ทส   ปิยานิ   ทส  เตสํ  ทุกฺขานิ  เยสํ  นว  ปิยานิ
นว   เตสํ   ทุกฺขานิ   เยสํ   อฏฺฐ   ปิยานิ   อฏฺฐ   เตสํ   ทุกฺขานิ
เยสํ   สตฺต   ปิยานิ  สตฺต  เตสํ  ทุกฺขานิ  เยสํ  ฉ  ปิยานิ  ฉ  เตสํ
ทุกฺขานิ   เยสํ   ปญฺจ   ปิยานิ   ปญฺจ   เตสํ  ทุกฺขานิ  เยสํ  จตฺตาริ
ปิยานิ   จตฺตาริ   เตสํ   ทุกฺขานิ   เยสํ   ตีณิ   ปิยานิ   ตีณิ   เตสํ
ทุกฺขานิ   เยสํ   เทฺว   ปิยานิ  เทฺว  เตสํ  ทุกฺขานิ  เยสํ  เอกํ  ปิยํ
เอกํ   เตสํ   ทุกฺขํ  เยสํ  นตฺถิ  ปิยํ  นตฺถิ  เตสํ  ทุกฺขํ  อโสกา  เต
วิรชา อนุปายาสาติ วทามีติ ฯ
     {๑๗๖.๔}   อถ  โข  ภควา  เอตมตฺถํ  วิทิตฺวา  ตายํ  เวลายํ
อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
               เยเกจิ โสกา ปริเทวิตา วา
               ทุกฺขา จ ^[๑]- โลกสฺมึ อเนกรูปา
               ปิยํ ปฏิจฺจ ภวนฺติ เอเต
               ปิเย อสนฺเต น ภวนฺติ เอเต
               ตสฺมา หิ เต สุขิโน วีตโสกา
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. เต ฯ
               เยสํ ปิยํ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก
               ตสฺมา อโสกํ วิรชํ ปตฺถยาโน
               ปิยํ น กยิราถ กุหิญฺจิ โลเกติ ฯ อฏฺฐมํ ฯ
     [๑๗๗]   ๙  เอวมฺเม  สุตํ  ฯ  เอกํ  สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ
เวฬุวเน   กลนฺทกนิวาเป   ฯ   อถ  โข  อายสฺมา  ทพฺโพ  มลฺลปุตฺโต
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ    นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   อายสฺมา   ทพฺโพ
มลฺลปุตฺโต   ภควนฺตํ   เอตทโวจ  ปรินิพฺพานกาโล  เมทานิ  สุคตาติ  ฯ
ยสฺสทานิ   ตฺวํ   ทพฺพ   กาลํ  มญฺญสีติ  ฯ  อถ  โข  อายสฺมา  ทพฺโพ
มลฺลปุตฺโต    อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
เวหาสํ    อพฺภุคฺคนฺตฺวา    อากาเส    อนฺตลิกฺเข   ปลฺลงฺเกน   นิสีทิ
เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐหิตฺวา ปรินิพฺพายิ ฯ
     {๑๗๗.๑}   อถ  โข  อายสฺมโต  ทพฺพสฺส  มลฺลปุตฺตสฺส  เวหาสํ
อพฺภุคฺคนฺตฺวา   อากาเส   อนฺตลิกฺเข   ปลฺลงฺเกน  นิสีทิตฺวา  เตโชธาตุํ
สมาปชฺชิตฺวา  วุฏฺฐหิตฺวา  ปรินิพฺพุตสฺส  สรีรสฺส  ฌายมานสฺส  ฑยฺหมานสฺส
เนว  ฉาริกา  ปญฺญายติ  น  มสิ  ^๑-  ฯ  เสยฺยถาปิ  นาม สปฺปิสฺส วา
เตลสฺส  วา  ฌายมานสฺส  ฑยฺหมานสฺส  เนว  ฉาริกา  ปญฺญายติ  น มสิ
เอวเมว   อายสฺมโต   ทพฺพสฺส   มลฺลปุตฺตสฺส   เวหาสํ   อพฺภุคฺคนฺตฺวา
อากาเส   อนฺตลิกฺเข   ปลฺลงฺเกน   นิสีทิตฺวา  เตโชธาตุํ  สมาปชฺชิตฺวา
วุฏฺฐหิตฺวา    ปรินิพฺพุตสฺส   สรีรสฺส   ฌายมานสฺส   ฑยฺหมานสฺส   เนว
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. น ปสฺสิ ฯ
ฉาริกา   ปญฺญายิตฺถ   น   มสีติ   ฯ   อถ   โข   ภควา   เอตมตฺถํ
วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
          อเภทิ กาโย นิโรธิ สญฺญา   เวทนาปีติทหํสุ ^๑- สพฺพา
          วูปสมึสุ สงฺขารา                วิญฺญาณํอตฺถมาคมาติ ฯ นวมํ ฯ
     [๑๗๘]   ๑๐   เอวมฺเม  สุตํ  ฯ  เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ
วิหรติ  เชตวเน  อนาถปิณฺฑิกสฺส  อาราเม  ฯ  ตตฺร  โข  ภควา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ   ภิกฺขโวติ  ฯ  ภทนฺเตติ  เต  ภิกฺขู  ภควโต  ปจฺจสฺโสสุํ  ฯ
ภควา     เอตทโวจ    ทพฺพสฺส    ภิกฺขเว    มลฺลปุตฺตสฺส    เวหาสํ
อพฺภุคฺคนฺตฺวา   อากาเส   อนฺตลิกฺเข   ปลฺลงฺเกน  นิสีทิตฺวา  เตโชธาตุํ
สมาปชฺชิตฺวา     วุฏฺฐหิตฺวา     ปรินิพฺพุตสฺส    สรีรสฺส    ฌายมานสฺส
ฑยฺหมานสฺส   เนว   ฉาริกา   ปญฺญายิตฺถ   น   มสิ  เสยฺยถาปิ  นาม
สปฺปิสฺส   วา   ฌายมานสฺส   ฑยฺหมานสฺส   เนว   ฉาริกา   ปญฺญายติ
น    มสิ    เอวเมว    ภิกฺขเว    ทพฺพสฺส    มลฺลปุตฺตสฺส   เวหาสํ
อพฺภุคฺคนฺตฺวา   อากาเส   อนฺตลิกฺเข   ปลฺลงฺเกน  นิสีทิตฺวา  เตโชธาตุํ
สมาปชฺชิตฺวา   ปรินิพฺพุตสฺส   สรีรสฺส   ฌายมานสฺส   ฑยฺหมานสฺส  เนว
ฉาริกา   ปญฺญายิตฺถ  น  มสีติ  ฯ  อถ  โข  ภควา  เอตมตฺถํ  วิทิตฺวา
ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
          อโยฆนหตสฺเสว              ชลโต ชาตเวทสฺส ^๒-
          อนุปุพฺพูปสนฺตสฺส           ยถา น ญายเต คติ
@เชิงอรรถ: ^๑ วณฺณนายํ เวทนาสีติภวึสุ ฯ  ^๒ ม. ชาตเวทโส ฯ
          เอวํ สมฺมาวิมุตฺตานํ         กามพนฺโธฆตารินํ
          ปญฺญาเปตุํ คติ นตฺถิ       ปตฺตานํ อจลํ สุขนฺติ ฯ ทสมํ ฯ
                       ปาฏลิคามิยวคฺโค อฏฺฐโม ฯ
                                ตสฺสุทฺทานํ
          นิพฺพานา จตุโร วุตฺตา      จุนฺโท ปาฏลิคามิยา
          ทฺวิธาปโถ วิสาขา จ         ทพฺเพน จ สห เต ทสาติ ฯ
               วคฺคมิทํ ปฐมํ วรโพธิ
               วคฺคมิทํ ทุติโย มุจฺจลินฺโท
               นนฺทกวคฺควโร ตติโย
               เมฆิยวคฺควโร จตุตฺโถ
               ปญฺจมวคฺควรนฺติ โสโณ
               ฉฏฺฐมวคฺควรนฺติ ชจฺจนฺโธ
               สตฺตมวคฺควรนฺติ จ จูโฬ
               ปาฏลิคามิยวรฏฺฐมวคฺโค ฯ
               อสีติอนูนกสุตฺตวรํ ^๑-
               วคฺคมิทฏฺฐมํ สุวิภตฺตํ
               ทสฺสิตํ จกฺขุมตา วิมเลน
               สทฺธา ^๒- หิ ตํ อุทานนฺติทมาหูติ ฯ
                            อุทานํ สมตฺตํ ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. อสีติมนูนกสุตฺตวรํ ฯ  ^๒ ม. อทฺธา ฯ
                  สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส
                              อิติวุตฺตกํ
                                -------
            นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                   เอกนิปาตสฺส ปฐมวคฺโค
     [๑๗๙]   /ขุ.อิติ./  ๑  วุตฺตํ  เหตํ  ภควา  วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ
เอกธมฺมํ   ภิกฺขเว   ปชหถ   อหํ  โว  ปาฏิโภโค  อนาคามิตาย  กตมํ
เอกธมฺมํ   โลภํ   ภิกฺขเว   เอกธมฺมํ   ปชหถ   อหํ   โว  ปาฏิโภโค
อนาคามิตายาติ   ฯ   เอตมตฺถํ   ภควา   อโวจ   ฯ   ตตฺเถตํ   อิติ
วุจฺจติ
          เยน โลเภน ลุทฺธาเส          สตฺตา คจฺฉนฺติ ทุคฺคตึ
          ตํ โลภํ สมฺมทญฺญาย        ปชหนฺติ วิปสฺสิโน
          ปหาย น ปุนายนฺติ            อิมํ โลกํ กุทาจนนฺติ ฯ
          อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา   อิติ เม สุตนฺติ ฯ ปฐมํ ฯ
     [๑๘๐]   ๒   วุตฺตํ   เหตํ   ภควตา   วุตฺตมรหตาติ   เม  สุตํ
เอกธมฺมํ    ภิกฺขเว    ปชหถ   อหํ   โว   ปาฏิโภโค   อนาคามิตาย
กตมํ    เอกธมฺมํ    โทสํ    ภิกฺขเว   เอกธมฺมํ   ปชหถ   อหํ   โว
ปาฏิโภโค    อนาคามิตายาติ    ฯ    เอตมตฺถํ   ภควา   อโวจ   ฯ
ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ
          เยน โทเสน ทุฏฺฐาเส          สตฺตา คจฺฉนฺติ ทุคฺคตึ
          ตํ โทสํ สมฺมทญฺญาย         ปชหนฺติ วิปสฺสิโน
          ปหาย น ปุนายนฺติ            อิมํ โลกํ กุทาจนนฺติ ฯ
          อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา    อิติ เม สุตนฺติ ฯ ทุติยํ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๒๒๒-๒๓๐. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=25&item=175&items=6 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=25&item=175&items=6&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=25&item=175&items=6 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=25&item=175&items=6 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=175 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ https://84000.org/tipitaka/read/?index_25 https://84000.org/tipitaka/english/?index_25