ตสฺสุทฺทานํ ฯ
[๑๙๗] รุกฺเข ถมฺเภ จ กุฑฺเฑ จ อฏฺฐาเน ๑- คนฺธสุตฺติยา
วิคฺคยฺห มลฺลโก กจฺฉุ ชรา จ ปุถุปาณิกา
วลฺลิกาปิจ ปามงฺโค กณฺฐสุตฺตํ ๒- น ธารเย
กฏิ โอวฏฺฏิ กายุรํ หตฺถาภรณมุทฺทิกา
ทีเฆ โกจฺเฉ ผเณ หตฺเถ สิตฺถา อุทกเตลเก
อาทาสุทปตฺตวณา อาเลโป มทฺทจุณฺณนา
ลญฺเจนฺติ องฺคราคญฺจ มุขราคํ ตทูภยํ
จกฺขุโรคํ คิรคฺคญฺจ อายตํ สร พาหิรํ
อมฺพเปสิสกเลหิ อหิ ฉินฺทิ ๓- จ จนฺทนํ
อุจฺจาวจา ปตฺตมูลา สุวณฺณา ๔- พหลา วลี
จิตฺรทุสฺสติ ๕- ทุคฺคนฺโธ อุเณฺห ภิชฺชึสุ มิฒิยา
ปริภณฺฑํ ติณํ โจฬํ มาโฬ ๖- กุณฺโฑลิกาย จ
ถวิกา อํสวทฺธญฺจ ตถา พนฺธนสุตฺตกา
ขีลํ มญฺเจ จ ปีเฐ จ องฺเค ฉตฺเต ปณามนา ๗-
ตุมฺพฆฏิฉวสิสํ จลกานิ ปฏิคฺคโห
วิผาลิทณฺฑโสวณฺณํ ๘- ปตฺเต เปสิ จ นาฬิกา
กิณฺณา สตฺตุ ๙- สริตญฺจ มธุสิตฺถํ ๑๐- สิปาฏิกํ
วิกณฺณํ พนฺธิ วิสมํ ฉมา ชิรปฺปโหติ ๑๑- จ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อฏฺฏาเน ฯ ๒ ยุ. กณฺณสุตฺตํ ฯ ๓ ม. ยุ. อหิจฺฉินฺทิ ฯ ๔ ม. ยุ. สุวณฺโณ ฯ
@๕ ม. จิตฺราทุสฺสติ ฯ ยุ. จิตฺรทุสฺสนฺติ ฯ ๖ ม. มาฬํ ฯ ยุ. โจลํ มาลํ ฯ
@๗ ยุ. ปณามิตา ฯ ๘ ยุ. วิปฺปาริ... ฯ ๙ ม. กณฺณสตฺตุ... ฯ ยุ. กิณฺณสตฺถุ
@สริกญฺจ ฯ ๑๐ ยุ. มธุสิตฺถ... ฯ ๑๑ ยุ. ชิรปโตติ จ ฯ
กฬิมฺพํ ๑- โมฆสุตฺตญฺจ อโธตลฺลํ อุปาหนา
องฺคุเล ปฏิคฺคหญฺจ อาเวสนญฺจ วิตฺถกํ
ปฏิคฺคหตฺถวิกญฺจ อํสสุตฺตํ จ พนฺธกา ๒-
อชฺโฌกาเส นีจวตฺถุ จโย จาปิ วิหญฺญเร
ปริปตํ ติณจุณฺณํ อุลฺลิตฺตญฺจาวลิตฺตกํ ๓-
เสตํ กาฬกวณฺณญฺจ ปริกมฺมญฺจ เครุกํ
มาลากมฺมํ ลตากมฺมํ มกรทนฺตปาฏิกํ ๔-
จีวรวํสํ รชฺชุญฺจ อนุญฺญาสิ วินายโก ฯ
อุชฺฌิตฺวา ปกฺกมนฺติ จ กฐินํ ปริภิชฺชติ
วินิเวฐิยติ กุฑฺเฑ ๕- ปตฺเตนาทาย คจฺฉเร
ถวิกา พนฺธสุตฺตนฺตํ ๖- พนฺธิตฺวา จ อุปาหนา
อุปาหนตฺถวิกญฺจ อํสวทฺธญฺจ สุตฺตกํ ๗-
อุทกากปฺปิยํ มคฺเค ปริสฺสาวนโจฬกํ
ธมฺมกรกํ ๘- เทฺว ภิกฺขู เวสาลึ อคมา มุนิ
ทณฺฑํ โอตฺถริกํ ๙- ตตฺถ- นุญฺญาสิ ปริสฺสาวนํ ฯ
มกเสหิ ปณีเตน พหฺวาทาธา จ ชีวโก
จงฺกมนชนฺตาฆรํ วิสเม นีจวตฺถุโก ๑๐-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. กฬิมฺภํ ฯ ๒ ม. ยุ. องฺคุเล ปฏิคฺคหญฺจ วิถตฺกํ ถวิกพนฺธกา ฯ
@๓ ม. อุลฺลิตฺตอวลิตฺตกํ ฯ ยุ. อุลฺลิตฺตาวลิตฺตกํ ฯ ๔ ม. ยุ. มกรทนฺตกํ ปฏิกา ฯ
@๕ ม. ยุ. วินิเวฐิย กุฑฺเฑปิ ฯ ๖ ม. ยุ. พนฺธสุตฺตญฺจ ฯ ๗ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น
@ทิสฺสติ ฯ ๘ ยุ. ธมฺมกรเก ฯ ๙ ม. โอตฺถรกํ ฯ ยุ. ทณฺฑโอตฺตรกํ ฯ
@๑๐ ยุ. นีจวตฺถุกา ฯ
ตโย จเย วิหญฺญนฺติ โสปาณาลมฺพเวทิกํ
อชฺโฌกาเส ติณจุณฺณํ อุลฺลิตฺตญฺจาวลิตฺตกํ
เสตกํ กาฬวณฺณญฺจ ปริกมฺมญฺจ เครุกํ
มาลากมฺมํ ลตากมฺมํ มกรทนฺตปาฏิกํ
วํสํ จีวรรชฺชุญฺจ อุจฺจํ ว ๑- วตฺถุกํ กเร
จโย โสปาณพาหญฺจ กวาฏํ ปิฏฺฐสงฺฆาฏํ
อุทุกฺขลุตฺตรปาสกํ วฏฺฏิญฺจ กปิสีสกํ
สูจิฆฏิตาลฉิทฺทํ อาวิญฺฉนญฺจ รชฺชุกํ
มณฺฑลํ ธูมเนตฺตญฺจ มชฺเฌ จ มุขมตฺติกา
โทณิ ทุคฺคนฺธา จ ฑหติ อุทธานํ สราวกํ ๒-
น เสเทติ จ จิกฺขลฺลํ โธวิ นิทฺธมนํ กเร
ปีฐญฺจ ๓- โกฏฺฐเก กมฺมํ มรุมฺพา สิลนิทฺธมํ ๔-
นคฺคา ฉมายํ วสฺสนฺเต ปฏิจฺฉาที ตโย ตหึ
อุทปานํ ลุชฺชติ จ ๕- วลฺลิยา กายพนฺธเน
ตุลํ กรกฏํ จกฺกํ พหู ภิชฺชนฺติ ภาชนา
โลหทารุจมฺมขณฺฑํ สาลา ติณาปิธานิ จ
โทณิ จนฺทนิ ปาการา ๖- จิกฺขลฺลํ นิทฺธเมน จ
สีติกตํ โปกฺขรณี ปุราณญฺจ นิลฺเลขกํ
จตุมาสํ สยนฺติ จ คนฺธปุปฺผํ นธิฏฺฐเห ๗-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อุจฺจํ จ ฯ ยุ. อุจฺจา จ ฯ ๒ ยุ. ทุคฺคนฺโธ จ ทหติจ อุทฺทกาตล สราวกํ ฯ
@๓ ยุ. ปิเฐจ ฯ ๔ ม. สิลานิทฺธมนํ ฯ ยุ. สิลานิทฺธมนา ฯ ๕ ยุ. ลุชฺชติ นีจ ฯ
@๖ ม. ยุ. ปาการํ ฯ ๗ ม. ยุ. นมตกญฺจ นธิฏฺฐเห ฯ
อาสิตฺตกมโฬริกํ ๑- ภุญฺชนฺเตกํ ตุวฏฺฏยุํ ๒-
วฑฺโฒ โพธิ จ อกฺกมิ ๓- ฆฏํ กตกสมฺมชฺชนี
สกฺขรํ ๔- กฐลญฺเจว เผณกํ ปาทฆํสนี
วิธูปนํ ตาลวณฺฏํ มกสญฺจาปิ จามรี
ฉตฺตํ วินา จ อาราเม ตโย สิกฺกาย สมฺมติ
โรมา สิตฺถา ๕- นขา ทีฆา ฉินฺทนฺตงฺคุลิกา ทุกฺขา
สโลหิตํ ปมาณญฺจ วีสติ ทีฆเกสตา
ขุรํ สิลํ สิปาฏิกํ นมตํ ๖- ขุรภณฺฑกํ
มสฺสุํ กปฺเปนฺติ วฑฺเฒนฺติ โคโลมิ จตุรสฺสกํ
ปริมุขํ อฑฺฒรุกญฺจ ทาฐิ สมฺพาธสํหเร
อาพาธา กตฺตริ วโณ ทีฆํ สกฺขริกาย จ
ปลิตํ ถกิตํ อุจฺจา โลหภณฺฑญฺชนี สห
ปลฺลตฺถิกญฺจ อาโยโค วฏํ จ กายพนฺธนํ ๗-
กลาพุกํ เทฑฺฑุภกํ มุรชฺชํ มทฺทวีณกํ
ปฏฺฏิกา สูกรนฺตญฺจ ทสา มุรชฺชเวณิกา
อนฺโต โสภคุณกญฺจ ปวนนฺโตปิ ชีรติ
คณฺฐิกา อุจฺจาวจญฺจ ผลกนฺเตปิ โอคเห
คิหิวตฺถํ โสณฺฑํ มจฺฉวาฬกํ จตุกฺกณฺณกํ ๘-
ตาลวณฺฏํ สตวลฺลี คิหิปารุตปารุปํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อาสิตฺตกํ มโฬริกํ ฯ ยุ. อาสิตฺตกา มโฬรถํ ฯ ๒ ยุ. ภฺญฺชนฺโตก ตุวฏฺเฏยฺยุํ ฯ
@๓ ม. น อกฺกมิ ฯ ๔ ยุ. สกฺขร... ฯ ๕ ม. โรมสิตฺถา ฯ ๖ ม. ยุ. นมตกํ ฯ
@๗ ยุ. ปฏํ สลากพนฺธนํ ฯ ๘ ยุ. ปฏฺฏิกา...จตุกฺกณฺณกนฺติ อิเม ปาฐา น
@ทิสฺสนฺติ ฯ
สํเวลฺลิ อุภโตกาชํ ทนฺตกฏฺฐาภิโกฏเน ๑-
กณฺเฐ วิลคฺคํ ทายญฺจ ปฏคฺคิ รุกฺขหตฺถินา
สกเฏ ๒- โลกายตกํ ปริยาปุณึสุ วาจยุํ ๓-
ติรจฺฉานกถา วิชฺชา ขิปิ มงฺคลํ ขาทิ จ
วาตาพาโธ ทุสฺสติ จ ทุคฺคนฺโธ ทุกฺขปาทุกา
หิริยนฺติ ๔- ปารุทุคฺคนฺโธ ตหํ ตหํ กโรนฺติ จ
ทุคฺคนฺโธ กูปํ ลุชฺชติ ๕- อุจฺจวตฺถุ จเยน จ
โสปาณาลมฺพนพาหา อนฺเต ทุกฺขญฺจ ปาทุกา
พหิทฺธา โทณิ กฏฺฐญฺจ ปิฐโร ๖- จ อปารุโต
วจฺจกุฏิ ๗- กวาฏญฺจ ปิฏฺฐสงฺฆาฏเมว จ
อุทุกฺขลุตฺตรปาโส วฏฺฏิญฺจ กปิสีสกํ
สูจิฆฏิตาลฉิทฺทํ อาวิญฺฉนฉิทฺทเมว จ
รชฺชุ อุลฺลิตฺตาวลิตฺตํ เสตวณฺณญฺจ กาฬกํ
มาลากมฺมํ ลตากมฺมํ มกรํ ปญฺจปฏิกํ
จีวรวํสํ รชฺชุญฺจ ชราทุพฺพลปาการํ
โกฏฐเก จาปิ ตเถว มรุมฺพปทราสิลา ๘-
สนฺติฏฺฐติ นิทฺธมนํ กุมฺภิญฺจาปิ สราวกํ
ทุกฺขํ หิรี อปิธานํ อนาจารญฺจ อาจรุํ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ทนฺตกฏฺฐํ อาโกฏเน ฯ ๒ ม. ยุ. ยเมเฬ ฯ ๓ ยุ. วาเจสุํ ฯ
@๔ ยุ. หิรียนฺติ ฯ ๕ ม. กูปํ ลุชฺชนติ ฯ ๖ ยุ. ปิธาโร ฯ ๗ ม. ยุ. วจฺจกุฏึ ฯ
@๘ ม. มรุมฺพํ ปทรสีลา ฯ ยุ. มรุมฺพญฺจ ปทาสิลา ฯ
โลหภณฺฑํ อนุญฺญาสิ ฐปยิตฺวา ปหรณึ ฯ
ฐปยิตฺวาสนฺทึ ปลฺลงฺกํ ๑- ทารุปตฺตญฺจ ปาทุกํ
สพฺพํ ทารุมยํ ภณฺฑํ อนุญฺญาสิ มหามุนิ ฯ
กตกํ กุมฺภการญฺจ ฐปยิตฺวา ตถาคโต
สพฺพมฺปิ มตฺติกาภณฺฑํ อนุญฺญาสิ อนุกมฺปโก ฯ
ยสฺส วตฺถุสฺส นิทฺเทโส ปุริเมน ยทิ สมํ
ตมฺปิ สงฺขิตฺตํ อุทฺทาเน นยโต ตํ วิชานิยา ฯ
เอวํ ทสสตา วตฺถู วินเย ขุทฺทกวตฺถุเก
สทฺธมฺมฏฺฐิติโก ๒- เจว เปสลานญฺจนุคฺคโห
สุสิกฺขิโต วินยธโร หิตจิตฺโต สุเปสโล
ปทีปกรโณ ธีโร ปูชารโห พหุสฺสุโตติ ฯ
ขุทฺทกวตฺถุกฺขนฺธโก นิฏฺฐิโต
---------
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ฐปยิตฺวาสนฺทิปลฺลงฺกํ ฯ ๒ ยุ. สทฺธมฺมฐิฏฺติกา ฯ
เสนาสนกฺขนฺธกํ
[๑๙๘] เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน
กลนฺทกนิวาเป ฯ เตน โข ปน สมเยน ภควตา ภิกฺขูนํ เสนาสนํ
อปฺปญฺญตฺตํ โหติ ฯ เต จ ๑- ภิกฺขู ตหํ ตหํ วิหรนฺติ อรญฺเญ
รุกฺขมูเล ปพฺพเต กนฺทรายํ คิริคุหายํ สุสาเน วนปตฺเถ อชฺโฌกาเส
ปลาลปุญฺเช ฯ เต กาลสฺเสว ตโต ตโต อุปนิกฺขมนฺติ อรญฺญา
รุกฺขมูลา ปพฺพตา กนฺทรา คิริคุหา สุสานา วนปตฺถา อชฺโฌกาสา
ปลาลปุญฺชา ปาสาทิเกน อภิกฺกนฺเตน ปฏิกฺกนฺเตน อาโลกิเตน
วิโลกิเตน สมฺมิญฺชิเตน ปสาริเตน โอกฺขิตฺตจกฺขู อิริยาปถสมฺปนฺนา ฯ
[๑๙๙] เตน โข ปน สมเยน ราชคหโก เสฏฺฐี กาลสฺเสว
อุยฺยานํ อคมาสิ ฯ อทฺทสา โข ราชคหโก เสฏฺฐี เต ภิกฺขู
กาลสฺเสว ตโต ตโต อุปนิกฺขมนฺเต อรญฺญา รุกฺขมูลา ปพฺพตา
กนฺทรา คิริคุหา สุสานา วนปตฺถา อชฺโฌกาสา ปลาลปุญฺชา
ปาสาทิเกน อภิกฺกนฺเตน ปฏิกฺกนฺเตน อาโลกิเตน วิโลกิเตน
สมฺมิญฺชิเตน ปสาริเตน โอกฺขิตฺตจกฺขู อิริยาปถสมฺปนฺเน ฯ
ทิสฺวานสฺส จิตฺตํ ปสีทิ ฯ อถโข ราชคหโก เสฏฺฐี เยน เต ภิกฺขู
เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา เต ภิกฺขู เอตทโวจ สจาหํ ภนฺเต
วิหาเร กาเรยฺยํ ๒- วเสยฺยาถ เม วิหาเรสูติ ฯ น โข คหปติ ภควตา
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. เตธ ฯ ๒ ม. การาเปยฺยํ ฯ ยุ. การาเปยฺย ฯ
วิหารา อนุญฺญาตาติ ฯ เตนหิ ภนฺเต ภควนฺตํ ปฏิปุจฺฉิตฺวา
มม อาโรเจยฺยาถาติ ฯ เอวํ คหปตีติ โข เต ภิกฺขู ราชคหกสฺส
เสฏฺฐิสฺส ปฏิสฺสุตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา
โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ ราชคหโก ภนฺเต เสฏฺฐี วิหาเร
การาเปตุกาโม กถํ นุ โข ภนฺเต อเมฺหหิ ๑- ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ
[๒๐๐] อถโข ภควา เอตสฺมึ นิทาเน เอตสฺมึ ปกรเณ ๒- ธมฺมึ
กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ อนุชานามิ ภิกฺขเว ปญฺจ เสนาสนานิ ๓-
วิหารํ อฑฺฒโยคํ ปาสาทํ หมฺมิยํ คุหนฺติ ฯ
[๒๐๑] อถโข เต ภิกฺขู เยน ราชคหโก เสฏฺฐี เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา ราชคหกํ เสฏฺฐึ เอตทโวจุํ อนุญฺญาตา
โข คหปติ ภควตา วิหารา ยสฺสิทานิ กาลํ มญฺญสีติ ฯ
อถโข ราชคหโก เสฏฺฐี เอกาเหเนว สฏฺฐี วิหาเร ปติฏฺฐาเปสิ ฯ
อถโข ราชคหโก เสฏฺฐี เต สฏฺฐี วิหาเร ปริโยสาเปตฺวา
เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ราชคหโก เสฏฺฐี
ภควนฺตํ เอตทโวจ อธิวาเสตุ เม ภนฺเต ภควา สฺวาตนาย
ภตฺตํ สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆนาติ ฯ อธิวาเสสิ ภควา ตุณฺหีภาเวน ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ ๒ ยุ. เอตสฺมึ ปกรเณติ ปาฐทฺวยํ นตฺถิ ฯ
@๓ ม. เลณานิ ฯ ยุ. เลนานิ ฯ
อถโข ราชคหโก เสฏฺฐี ภควโต อธิวาสนํ วิทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา
ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ อถโข
ราชคหโก เสฏฺฐี ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน ปณีตํ ขาทนียํ
โภชนียํ ปฏิยาทาเปตฺวา ภควโต กาลํ อาโรจาเปสิ กาโล
ภนฺเต นิฏฺฐิตํ ภตฺตนฺติ ฯ
[๒๐๒] อถโข ภควา ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย
เยน ราชคหกสฺส เสฏฺฐิสฺส นิเวสนํ เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆน ฯ อถโข ราชคหโก
เสฏฺฐี พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ ปณีเตน ขาทนีเยน โภชนีเยน สหตฺถา
สนฺตปฺเปตฺวา สมฺปวาเรตฺวา ภควนฺตํ ภุตฺตาวึ โอนีตปตฺตปาณึ
เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข ราชคหโก เสฏฺฐี ภควนฺตํ
เอตทโวจ เอเต เม ภนฺเต สฏฺฐี วิหารา ปุญฺญตฺถิเกน สคฺคตฺถิเกน
การาปิตา กถาหํ ภนฺเต เตสุ วิหาเรสุ ปฏิปชฺชามีติ ฯ เตนหิ ตฺวํ
คหปติ เต สฏฺฐี วิหาเร อาคตานาคตสฺส จาตุทฺทิสสฺส สงฺฆสฺส
ปติฏฺฐาเปหีติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ โข ราชคหโก เสฏฺฐี ภควโต ปฏิสฺสุตฺวา
เต สฏฺฐี วิหาเร อาคตานาคตสฺส จาตุทฺทิสสฺส สงฺฆสฺส ปติฏฺฐาเปสิ ฯ
อถโข ภควา ราชคหกํ เสฏฺฐึ อิมาหิ คาถาหิ อนุโมทิ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๗๙-๘๗.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=7&item=197&items=6
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=7&item=197&items=6&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=7&item=197&items=6
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=7&item=197&items=6
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=7&i=197
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๗
https://84000.org/tipitaka/read/?index_7
https://84000.org/tipitaka/english/?index_7
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
