เหตุปัจจัย : พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๐

ปัจจยวิภังควาร [๒] เหตุปัจจัย คือ เหตุ ^๑- เป็นปัจจัย ^๒- แก่ธรรมอันสัมปยุตด้วยเหตุและรูป ซึ่งมีธรรมอันสัมปยุตด้วยเหตุนั้นเป็นสมุฏฐาน โดยเหตุปัจจัย ^๓- [๓] อารัมมณปัจจัย คือ รูปายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญาณธาตุ และธรรม อันสัมปยุตด้วยจักขุวิญญาณธาตุนั้น โดยอารัมมณปัจจัย สัททายตนะ เป็นปัจจัยแก่โสตวิญญาณธาตุ และธรรมอันสัมปยุตด้วยโสตวิญญาณธาตุ นั้น โดยอารัมมณปัจจัย คันธายตนะ เป็นปัจจัยแก่ฆานวิญญาณธาตุ และธรรมอันสัมปยุตด้วยฆานวิญญาณธาตุ นั้น โดยอารัมมณปัจจัย รสายตนะ เป็นปัจจัยแก่ชิวหาวิญญาณธาตุ และธรรมอันสัมปยุตด้วยชิวหาวิญญาณ ธาตุนั้น โดยอารัมมณปัจจัย โผฏฐัพพายตนะ เป็นปัจจัยแก่กายวิญญาณธาตุ และธรรมอันสัมปยุตด้วยกายวิญญาณ ธาตุนั้น โดยอารัมมณปัจจัย @^๑. คือโลภะ โทสะ โมหะ อโลภะ อโทสะ อโมหะ @^๒. เป็นธรรมอุดหนุน @^๓. โดยอำนาจเหตุปัจจัย รูปายตนะ สัททายตนะ คันธายตนะ รสายตนะ โผฏฐัพพายตนะ เป็นปัจจัยแก่ มโนธาตุ และธรรมอันสัมปยุตด้วยมโนธาตุนั้น โดยอารัมมณปัจจัย ธรรมทั้งปวง เป็นปัจจัยแก่มโนวิญญาณธาตุ และธรรมอันสัมปยุตด้วยมโนวิญญาณ ธาตุนั้น โดยอารัมมณปัจจัย ธรรม คือ จิตและเจตสิกใดๆ ปรารภธรรมใดๆ เกิดขึ้น ธรรมนั้นๆ เป็นปัจจัย แก่ธรรม (คือ จิต และเจตสิก) นั้นๆ โดยอารัมมณปัจจัย [๔] อธิปติปัจจัย คือ ฉันทาธิปติ เป็นปัจจัยแก่ธรรมอันสัมปยุตด้วยฉันทะ และรูปซึ่งมีธรรมอันสัมปยุตด้วยฉันทะนั้น เป็นสมุฏฐาน โดยอธิปติปัจจัย วิริยาธิปติ เป็นปัจจัยแก่ธรรมอันสัมปยุตด้วยวิริยะ และรูปซึ่งมีธรรมอันสัมปยุตด้วย วิริยะนั้น เป็นสมุฏฐาน โดยอธิปติปัจจัย จิตตาธิปติ เป็นปัจจัยแก่ธรรมอันสัมปยุตด้วยจิต และรูปซึ่งมีธรรมอันสัมปยุตด้วย จิตนั้น เป็นสมุฏฐาน โดยอธิปติปัจจัย วิมังสาธิปติ เป็นปัจจัยแก่ธรรมอันสัมปยุตด้วยวิมังสา และรูปซึ่งมีธรรมอันสัมปยุต ด้วยวิมังสานั้น เป็นสมุฏฐาน โดยอธิปติปัจจัย ธรรม คือ จิตและเจตสิกใดๆ กระทำธรรมใดๆ ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น เกิดขึ้น ธรรมนั้นๆ เป็นปัจจัยแก่ธรรม (คือ จิตและเจตสิก) นั้นๆ โดยอธิปติปัจจัย

เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๔๐ บรรทัดที่ ๓๑-๖๒ หน้าที่ ๒-๓. https://84000.org/tipitaka/pitaka3/v.php?B=40&A=31&Z=62&pagebreak=0 ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง] อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka3/m_siri.php?B=40&siri=2 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=40&i=2 ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- [2-4] https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=40&item=2&items=3 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=9146 The Pali Tipitaka in Roman :- [2-4] https://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=40&item=2&items=3 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=9146 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๐ https://84000.org/tipitaka/read/?index_40 อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :- https://suttacentral.net/patthana1.1/en/agganyani