ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

page105.

Ragakasavassa, nimmakkhataya dosakasavassa niddhantabhavo siddho eva. Nirasayoti 1- nittanho. Sabbaloketi sakalaloke, tisu bhavesu dvadasasu va ayatanesu bhavavibhavatanhavirahito hutvati attho. Sesam vuttanayeneva veditabbam. Atha va tayopi pade vatva eko careti eko caritum sakkuneyyati evampi ettha sambandho katabboti. Nillolupagathavannana samatta. [57] Papam sahayanti ka uppatti? baranasiyam kira annataro raja Mahaccarajanubhavena nagaram padakkhinam karonto manusse kotthagarato puranadhannani bahiddha niharante disva "kim bhane idan"ti amacce pucchi. Idani maharaja navadhannani uppajjissanti, tesam okasam katum ime manussa puranadhannadini chaddentiti. Raja kim bhane itthagarabalakayadinam vattam paripunnanti aha. Ama maharaja paripunnanti. Tena hi bhane danasalam karapetha, danam dassami, ma imani dhannani anupakarani vinassimsuti. Tato nam annataro ditthigatiko amacco "maharaja natthi dinnan"ti arabbha yava "bala ca pandita ca sandhavitva samsaritva dukkhassantam karissanti"ti vatva nivaresi. So dutiyampi tatiyampi kotthagare vilumpante disva tatheva anapesi. Tatiyampi nam "maharaja dattupannattam yadidam danan"tiadini vatva nivaresi. So "are aham attano santakampi na labhami datum, kim me imehi papasahayehi"ti nibbinno rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchakasi, tanca papasahayam garahanto imam udanagatham abhasi:- "papam sahayam parivajjayetha anatthadassim visame nivittham @Footnote: 1 Si. nirasasoti, Ma. nirasasoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Sayam na seve pasutam pamattam eko care khaggavisanakappo"ti. Tassayam sankhepattho:- yvayam dasavatthukaya ditthiya 1- samannagatatta papo, paresampi anattham passatiti anatthadassi, kayaduccaritadimhi ca visame nivittho, tam atthakamo kulaputto papam sahayam parivajjayetha anatthadassim visame nivittham. Sayam na seveti attano vasena na seve. Yadi pana paravaso hoti, kim sakka katunti vuttam hoti. Pasutanti pasatam, 2- ditthivasena tattha tattha lagganti attho. Pamattanti kamagunesu vossatthacittam, kusalabhavanarahitam va. Tam evarupam na seve na bhaje na payirupase, annadatthu eko care khaggavisanakappoti. Papasahayagathavannana samatta. [58] Bahussutanti ka uppatti? pubbe kira kassapassa bhagavato Sasane attha paccekabodhisatta pabbajitva gatapaccagatavattam puretva devaloke uppannati sabbam anavajjabhojigathaya vuttasadisameva. Ayam pana viseso:- paccekabuddhe nisidapetva raja aha "ke tumhe"ti. Te ahamsu "mayam maharaja bahussuta nama"ti. Raja "aham sutabrahmadatto nama, sutena tittim na gacchami, handa nesam santike vicitranayam saddhammadesanam sossami"ti attamano dakkhinodakam datva parivisitva bhattakiccapariyosane samghattherassa pattam gahetva vanditva purato nisidi "dhammakatham bhante karotha"ti. So "sukhito hotu maharaja, ragakkhayo hotu"ti vatva utthito. Raja "ayam na bahussuto, @Footnote: 1 cha.Ma. papaditthiya 2 Si. pasattam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

Dutiyo bahussuto bhavissati, sve dani vicitradhammadesanam sossami"ti svatanaya nimantesi. Evam yava sabbesam patipati gacchati, tava nimantesi. Te sabbepi "dosakkhayo hotu, mohakkhayo, gatikkhayo, vattakkhayo, upadhikkhayo, tanhakkhayo hotu"ti evam ekekam padam visesetva sesam pathamasadisameva vatva utthahimsu. Tato raja "ime `bahussuta mayan'ti bhananti, na ca tesam vicitrakatha, kimetehi vuttan"ti tesam vacanattham upaparikkhitumaraddho. Atha "ragakkhayo hotu"ti upaparikkhanto "rage khine dosopi mohopi annatarannatarepi kilesa khina honti"ti natva attamano ahosi "nippariyayabahussuta ime samana. Yatha hi purisena mahapathavim va akasam va anguliya niddisantena na angulimattova padeso niddittho hoti, apica kho pana pathaviakasa eva niddittha honti, evam imehi ekamekam attham niddisantehi aparimana attha niddittha honti"ti. Tato so "kudassu namahampi evam bahussuto bhavissami"ti tatharupam bahussutabhavam patthento rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "bahussutam dhammadharam bhajetha mittam ularam patibhanavantam annaya atthani vineyya kankham eko care khaggavisanakappo"ti. Tatthayam sankhepattho:- bahussutanti duvidho bahussuto tisu pitakesu atthato nikhilo 1- pariyattibahussuto ca, maggaphalavijjabhinnanam patividdhatta 2- pativedhabahussuto ca. Agatagamo dhammadharo. Ularehi pana kayavacimanokammehi @Footnote: 1 Si. niccalo 2 Ma. maggaphalavijjabhinnapatividdhattho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Samannagato ularo. Yuttapatibhano ca muttapatibhano ca yuttamuttapatibhano ca patibhanava. Pariyattiparipucchadhigamavasena va tidha patibhanava veditabbo. Yassa hi pariyatti patibhati, so pariyattipatibhanava. Yassa atthanca nayanca lakkhananca thanatthananca paripucchantassa paripuccha patibhati, so paripucchapatibhanava. Yena maggadayo patividdha honti, so adhigamapatibhanava. Tam evarupam bahussutam dhammadharam bhajetha mittam ularam patibhanavantam. Tato tassanubhavena attatthaparatthaubhayatthabhedato va ditthadhammikasamparayikaparamatthabhedato va anekappakarani annaya, atthani, tato "ahosim nu kho aham atitamaddhanan"tiadisu 1- kankhatthanesu vineyya kankham vicikiccham vinetva vinasetva evam katasabbakicco eko care khaggavisanakappoti. Bahussutagathavannana samatta. [59] Khiddam ratinti ka uppatti? baranasiyam vibhusakabrahmadatto nama Raja patova yagum va bhattam va bhunjitva nanavidhavibhusanehi attanam vibhusapetva mahaadase sakalasariram disva yam na icchati, tam apanetva annena vibhusanena vibhusapeti. Tassa ekadivasam evam karoto bhattavela majjhantikasamayo 2- patto. Atha avibhusitova dussapattena sisam vethetva bhunjitva divaseyyam upaganchi. Punapi utthahitva tatheva karoto suriyo ogato. 3- Evam dutiyadivasepi tatiyadivasepi. Athassa evam mandanappasutassa pitthirogo udapadi. Tassetadahosi "aho re aham sabbatthamena vibhusantopi imasmim kappake vibhusane asantuttho lobham uppadesim, lobho ca namesa apayagamaniyo dhammo, handa nam nigganhami"ti rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- @Footnote: 1 Ma.mu. 12/18/11, sam.ni. 16/02/26 2 cha.Ma. bhattavela majjhanhikasamayo @3 cha.Ma. atthangato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

"khiddam ratim kamasukhanca loke analankaritva anapekkhamano vibhusanatthana virato saccavadi eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha khidda ca rati ca pubbe vuttava. Kamasukhanti vatthukamasukham. Vatthukamapi hi sukhassa visayadibhavena sukhanti vuccanti. Yathaha "atthi rupam sukham sukhanupatitan"ti. 1- Evametam khiddam ratim kamasukhanca imasmim okasaloke analankaritva alanti akatva, etam tappakanti va sarabhutanti va evam aggahetva. Anapekkhamanoti tena alankaranena anapekkhanasilo apihaluko nittanho vibhusanatthana virato saccavadi eko careti. Ettha 2- vibhusa duvidha agarikavibhusa ca anagarikavibhusa ca. Tattha agarikavibhusa satakavethanamalagandhadi, anagarikavibhusa pattamandanani. Vibhusa eva vibhusanatthanam, tasma vibhusanatthana tividhaya viratiya virato. Avitathavacanato saccavaditi evamattho datthabbo. Vibhusanatthanagathavannana samatta. [60] Puttanca daranti ka uppatti? baranasiranno kira putto Daharakale eva abhisitto rajjam karesi. So pathamagathaya vuttapaccekabodhisatto viya rajjasirimanubhavanto ekadivasam cintesi "aham rajjam karento bahunam dukkham karomi, kimme ekabhogatthaya imina papena, handa sukhamuppademi"ti rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- @Footnote: 1 sam.kha. 17/60/57 2 cha.Ma. tattha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

"puttanca daram pitaranca mataram dhanani dhannani ca bandhavani hitvana kamani yathodhikani eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha dhananiti muttamaniveluriyasankhasilapavalarajatajatarupadini ratanani. Dhannaniti salivihiyavagodhumakankuvarakakudrusakapabhedani satta sesaparannani ca. Bandhavaniti natibandhugottabandhumittabandhusippabandhuvasena catubbidhe bandhave. Yathodhikaniti sakasakaodhivasena thitaneva, sesam vuttanayamevati. Puttadaragathavannana samatta. [61] Sango esoti ka uppatti? baranasiyam kira padalolabrahmadatto Nama raja ahosi. So patova yagum va bhattam va bhunjitva tisu pasadesu tividhanatakani passati. Tividhanatakaniti kira pubbarajato agatam, anantararajato agatam, attano kale utthitanti. So ekadivasam patova daharanatakapasadam gato, ta natakitthiyo "rajanam ramapessama"ti sakkassa devanamindassa accharayo viya atimanoharam naccagitavaditam payojesum. Raja "anacchariyametam daharanan"ti asantuttho hutva majjhimanatakapasadam gato, tapi natakitthiyo tatheva akamsu. So tatthapi tatheva asantuttho hutva mahanatakapasadam gato, tapi natakitthiyo tatheva akamsu. Raja dve tayo rajaparivatte atitanam tasam mahallakabhavena atthikilanasadisam naccam disva gitanca amadhuram sutva punadeva daharanatakapasadam, puna majjhimanatakapasadanti evam vicaritva katthaci asantuttho cintesi "ima natakitthiyo sakkam devanamindam accharayo viya mam ramapetukama sabbatthamena naccagitavaditam payojesum, svaham katthaci asantuttho lobhameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Vaddhemi, lobho ca namesa apayagamaniyo dhammo handaham lobham nigganhami"ti rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "sango eso parittamettha sokhyam appassado dukkhamettha bhiyyo gando 1- eso iti natva matima eko care khaggavisanakappo"ti. Tassattho:- sango esoti attano upabhogam niddisati. So hi sajjanti tattha panino kaddame pavittho hatthi viyati sango. Parittamettha sokhyanti ettha pancakamagunupabhogakale viparitasannaya uppadetabbato kamavacaradhammapariyapannato va lamakatthena sokhyam parittam, vijjuppabhaya obhasitanaccadassanasukham viya ittaram, tavakalikanti vuttam hoti. Appassado dukkhamettha bhiyyoti ettha ca yvayam "yam kho bhikkhave ime panca kamagune paticca uppajjati sukham somanassam, ayam kamanam assado"ti 2- vutto, so yadidam "ko ca bhikkhave kamanam adinavo, idha bhikkhave kulaputto yena sipputthanena jivikam kappeti yadi muddhaya yadi gananaya"tievamadina 2- nayenettha dukkham vuttam, tam upanidhaya appo udakabindumatto hoti, atha kho dukkhameva bhiyyo bahu, catusu samuddesu udakasadisam hoti. Tena vuttam "appassado dukkhamettha bhiyyo"ti. Gando esoti assadam dassetva akaddhanavasena baliso viya eso yadidam panca kamaguna. Iti natva matimati evam natva buddhima pandito puriso sabbametam pahaya eko care khaggavisanakappoti. Sangagathavannana samatta. @Footnote: 1 cha.Ma. galo 2 Ma.mu. 12/166/129

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

[62] Sandalayitvanati ka uppatti? baranasiyam kira anivattabrahmadatto nama raja ahosi. So sangamam otinno ajinitva annam va kiccam araddho anitthapetva na nivattati, tasma nam evam sanjanimsu. So ekadivasam uyyanam gacchati, tena ca samayena vanadaho utthasi, so aggi sukkhani ca haritani ca tinadini dahanto anivattamano eva gacchati. Raja tam disva tappatibhaganimittam uppadesi "yathayam vanadaho, evameva ekadasavidho aggi sabbe satte dahanto anivattamanova gacchati mahadukkham uppadento, kudassu namahampi imassa dukkhassa nivattanattham ayam aggi viya ariyamaggananaggina kilese dahanto anivattamano gaccheyyan"ti. Tato muhuttam gantva kevatte addasa nadiyam macche ganhante. Tesam jalantaram pavittho eko mahamaccho jalam bhetva palayi. Te "maccho jalam bhetva gato"ti saddamakamsu. Raja tampi vacanam sutva tappatibhaganimittam uppadesi "kudassu namahampi ariyamaggananena tanhaditthijalam bhetva asajjamano gaccheyyan"ti. So rajjam pahaya pabbajitva vipassanam arabhitva paccekabodhim sacchakasi, imanca udanagatham abhasi:- "sandalayitvana samyojanani jalamva bhetva salilambucari aggiva daddham anivattamano eko care khaggavisanakappo"ti. Tassa dutiyapade jalanti suttamayam vuccati. Ambuti udakam, tattha caratiti ambucari, macchassetam adhivacanam. Salile ambucari salilambucari, tasmim nadisalile jalam bhetva ambucarivati vuttam hoti. Tatiyapade daddhanti daddhatthanam vuccati. Yatha aggi daddhatthanam puna na nivattati, na tattha bhiyyo agacchati,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Evam maggananaggina daddhakamagunatthanam anivattamano tattha bhiyyo anagacchantoti vuttam hoti. Sesam vuttanayamevati. Sandalanagathavannana samatta. [63] Okkhittacakkhuti ka uppatti? baranasiyam kira cakkhulolabrahmadatto Nama raja padalolabrahmadatto viya natakadassanamanuyutto hoti. Ayam pana viseso:- so asantuttho tattha tattha gacchati, ayam tam tam natakam disva ativiya abhinanditva natakaparivattadassanena tanham vaddhento vicarati. So kira natakadassanaya agatam annataram kutumbiyabhariyam disva ragam uppadesi. Tato samvegamapajjitva puna "aham imam tanham vaddhento apayaparipurako bhavissami, handa nam nigganhami"ti pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva attano purimapatipattim garahanto tappatipakkhagunam dipetum 1- imam udanagatham abhasi:- "okkhittacakkhu na ca padalolo guttindriyo rakkhitamanasano anavassuto aparidayhamano eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha okkhittacakkhuti hettha khittacakkhu, satta givatthini patipatiya thapetva parivajjanapahatabbadassanattham 2- yugamattam pekkhamanoti vuttam hoti. Na tu hanukatthina hadayatthim sanghattento. Evanhi okkhittacakkhuta na samanasaruppo hoti. Na ca padaloloti ekassa dutiyo, dvinnam tatiyoti @Footnote: 1 cha.Ma. tappatipakkhagunadipikam @2 Si. parivajjanapahatabbadassanattham, cha.Ma. parivajjahetabbadassanattham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Evam ganamajjham pavisitukamataya kanduyamanapado viya avicaranto, 1- dighacarika- nivattacarikavirato va. 2- Guttindriyoti chasu indriyesu idha visum vuttavasesavasena gopitindriyo. Rakkhitamanasanoti manasamyeva manasanam, tam rakkhitamassati rakkhitamanasano. Yatha kilesehi na viluppati, evam rakkhitacittoti vuttam hoti. Anavassutoti imaya patipattiya tesu tesu arammanesu kilesaanvassavavirahito. Aparidayhamanoti evam anvassavaviraha eva kilesaggihi aparidayhamano. Bahiddha va anavassuto, ajjhattam aparidayhamano. Sesam vuttanayamevati. Okkhittacakkhugathavannana samatta. [64] Oharayitvati ka uppatti? baranasiyam kira ayam annopi Catumasikabrahmadatto nama raja catumase catumase 3- uyyanakilam gacchati. So ekadivasam gimhanam majjhimamase uyyanam pavisanto uyyanadvare pattasanchannam pupphalankatavitapam paricchattakakovilaram disva ekam puppham gahetva uyyanam pavisi. Tato "ranna aggapuppham gahitan"ti annataropi amacco hatthikkhandhe thito eva ekam puppham aggahesi. Eteneva upayena sabbo balakayo aggahesi. Puppham anassadenta pattampi ganhimsu. So rukkho nippattapuppho khandhamattova ahosi. Tam raja sayanhasamaye uyyana nikkhamanto disva "kim kato ayam rukkho, mamagamanavelayam manivannasakhantaresu pavalasadisapupphalankato ahosi, idani nippattapuppho jato"ti cintento tasseva avidure apupphitarukkham sanchannapalasam addasa. Disva cassa etadahosi "ayam rukkho pupphabharitasakhatta bahujanassa lobhaniyo ahosi, tena muhuttamyeva @Footnote: 1 Ma. adhavanto, cha. athavanto @2 Si. dighacarikaanavatthacarikavirato va, Ma. dighacarikaya va anavatthitacarika virato, @ cha. dighacarikaanavatthitacarikavirato va 3 i. catutthamase

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Byasanam patto, ayam pana anno alobhaniyatta tatheva thito. Idampi rajjam pupphitarukkho viya sobhaniyam, bhikkhubhavo pana apupphitarukkho viya alobhaniyo. Tasma yava idampi ayam rukkho viya na viluppati, tava ayamanno sanchannapatto yatha paricchattako, evam kasavena hi sanchannena 1- hutva pabbajitabban"ti. So rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "oharayitva gihibyanjanani sanchannapatto yatha parichatto kasayavattho abhinikkhamitva eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha kasayavattho abhinikkhamitvati imassa padassa geha abhinikkhamitva kasayavattho hutvati evamattho veditabbo. Sesam vuttanayeneva sakka janitunti na vittharitanti. Paricchattakagathavannana samatta. Tatiyo vaggo nitthito. ------------- [65] Rasesuti ka uppatti? annataro kira baranasiraja uyyane amaccaputtehi parivuto silapattapokkharaniyam kilati. Tassa sudo sabbamamsanam rasam gahetva ativa susankhatam amatakappam antarabhattam pacitva upanamesi, so tattha gedhamapanno kassaci kinci adatva attanava bhunji. Udake kilanto 2- ativikale nikkhanto sigham sigham bhunji. Yehi saddhim pubbe bhunjati, na tesam @Footnote: 1 Si. kasayenapi sanchannena, cha.Ma. kasavena parisanchannena @2 Ma. udake kilanto, cha. udakakilato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Kanci sari. Atha paccha patisankhanam uppadetva "aho maya papam katam, yvaham rasatanhaya abhibhuto sabbajanam visaritva ekakova bhunjim, handa rasatanham nigganhami"ti rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva attano purimapatipattim garahanto tappatipakkhagunadipikam imam udanagatham abhasi:- "rasesu gedham akaram alolo anannaposi sapadanacari kule kule appatibaddhacitto eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha rasesuti ambilamadhuratittakakatukalonikakharikakasavadibhedesu sayaniyesu. Gedham akaranti giddhimakaronto, tanham anuppadentoti vuttam hoti. Aloloti "idam sayissami, idam sayissami"ti evam rasavisesesu anakulo. Anannapositi positabbakasaddhiviharikadivirahito, kayasamvaranamattena 1- santutthoti vuttam hoti. Yatha va pubbe uyyane rasesu gedhakarane lolo hutva annaposi ahosim, 2- evam ahutva yaya tanhaya lolo hutva rasesu gedham karoti, tam tanham hitva ayatim tanhamulakassa annassa attabhavassa anibbattanena anannapositi dasseti. Atha va atthabhanjanakatthena anneti kilesa vuccanti, tesam aposanena anannapositi ayamettha attho. Sapadanacariti avokkammacari anupubbacari, gharapatipatim achaddetva addhakulanca daliddakulanca nirantaram pindaya pavisamanoti attho. Kule kule appatibaddhacittoti khattiyakuladisu yattha katthaci kilesavasena alaggacitto, candupamo niccanavako hutvati attho. Sesam vuttanayamevati. Rasagedhagathavannana samatta. @Footnote: 1 cha.Ma. kayasandharanamattena 2 cha.Ma. asim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

[66] Pahaya pancavarananiti ka uppatti? baranasiyam kira annataro raja pathamajjhanalabhi ahosi. So jhananurakkhanattham rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva attano patipattisampadam dipento imam udanagatham abhasi:- "pahaya pancavaranani cetaso upakkilese byapanujja sabbe anissito chetva 1- sinehadosam eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha avarananiti nivarananeva, tani atthato uragasutte vuttani. Tani pana yasma abbhadayo viya candasuriye ceto avaranti, tasma "avaranani cetaso"ti vuttani. Tani upacarena va appanaya va pahaya. Upakkileseti upagamma cittam vibadhente akusaladhamme, vatthopamadisu vutte abhijjhadayo va. Byapanujjati panuditva vinasetva, vipassanamaggena pajahitvati attho. Sabbeti anavasese. Evam samathavipassanasampanno pathamamaggena ditthinissayassa pahinatta anissito, sesamaggehi chetva tedhatukagatam sinehadosam, tanharaganti 2- vuttam hoti. Sineho eva hi gunapatipakkhato sinehadosoti vutto. Sesam vuttanayamevati. Avaranagathavannana samatta. [67] Vipitthikatvanati ka uppatti? baranasiyam kira annataro Raja catutthajjhanalabhi ahosi. So jhananurakkhanattham rajjam pahaya pabbajitva @Footnote: 1 si,Ma. chetva 2 Si. tanham raganti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Vipassanto paccekabodhim sacchikatva attano patipattisampadam dassento 1- imam udanagatham abhasi:- "vipitthikatvana sukham dukkhanca pubbeva ca somanassadomanassam laddhanupekkham samatham visuddham eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha vipitthikatvanati pitthito katva, chaddetva jahitvati attho. Sukham dukkhancati kayikasatasatam. Somanassadomanassanti cetasikasatasatam. Upekkhanti catutthajjhanupekkham. Samathanti catutthajjhanasamathameva. Visuddhanti pancanivaranavitakkavicarapitisukhasankhatehi navahi paccanikadhammehi vimuttatta visuddham, niddhantasuvannamiva vigatupakkilesanti attho. Ayam pana yojana:- vipitthikatvana sukham dukkhanca pubbeva, pathamajjhanupacarabhumiyamyeva dukkham, tatiyajjhanupacarabhumiyam sukhanti adhippayo. Puna adito vuttam cakaram parato netva "somanassam domanassanca vipitthikatvana pubbeva"ti adhikaro. Tena somanassam catutthajjhanupacare, domanassanca dutiyajjhanupacareyevati dipeti. Etani hi etesam pariyayato pahanatthanani. Nippariyayato pana dukkhassa pathamajjhanam, domanassassa dutiyajjhanam, sukhassa tatiyajjhanam, somanassassa catutthajjhanam pahanatthanam. Yathaha "pathamam jhanam upasampajja viharati etthuppannam dukkhindriyam aparisesam nirujjhati"tiadim. 2- Tam sabbam atthasaliniya dhammasangahatthakathayam 3- vuttam. Yato pubbeva tisu @Footnote: 1 cha.Ma. dipento 2 sam.maha. 19/510/188 @3 abhi.A. 1/165/229

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Pathamajjhanadisu dukkhadomanassasukhani vipitthikatva catutthajjhane somanassam vipitthikatva imaya patipadaya laddhanupekkham samatham visuddham eko careti. Sesam sabbattha pakatamevati. Vipitthikatvagathavannana samatta. [68] Araddhaviriyoti ka uppatti? annataro kira paccantaraja Sahassayodhaparimanabalakayo rajjena khuddako, pannaya mahanto ahosi. So ekadivasam "kincapi aham khuddako, pannavata ca pana sakka sakalajambudipam gahetun"ti cintetva samantaranno dutam pahesi "sattadivasabbhantare me rajjam va detu yuddham va"ti. Tato so attano amacce samodhanetva aha "maya tumhe anapucchayeva sahasam katam, amukassa ranno evam pahitam, kim katabban"ti. Te ahamsu "sakka maharaja so duto nivattetun"ti. Na sakka, gato bhavissatiti. Yadi evam vinasitamha taya, tena hi dukkham annassa hatthena 2- maritum, handa mayam annamannam paharitva marama, attanam paharitva marama, ubbandhama, visam khadamati. Evam tesu ekameko maranameva samvanneti. Tato raja "kim me imehi, atthi bhane mayham yodha"ti aha. Atha "aham maharaja yodho, aham maharaja yodho"ti tam yodhasahassam utthahi. 3- Raja "ete upaparikkhissami"ti mantva citakam sajjetva aha "maya bhane idam nama sahasam katam, tam me amacca patikkosanti, soham citakam pavisami, 4- ko maya saddhim pavisati, kena mayham jivitam pariccattan"ti. Evam vutte pancasata yodha utthahimsu "mayam maharaja pavisama"ti. Tato raja @Footnote: 1 cha.Ma. paditam 2 cha.Ma. satthena @3 ka. utthahati 4 cha.Ma. pavisissami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Apare pancasate yodhe aha "tumhe dani tata kim karissatha"ti. Te ahamsu "nayam maharaja purisakaro, itthicariya 1- esa, apica maharajena patiranno duto pesito, tena mayam ranna saddhim yujjhitva marissama"ti. Tato raja "pariccattam tumhehi mama jivitan"ti caturanginisenam sannayhitva tena yodhasahassena parivuto gantva rajjasimaya nisidi. Sopi patiraja tam pavattim sutva "are so khuddakaraja mama dasassapi nappahoti"ti tusitva 2- sabbam balanikayam adaya yujjhitum nikkhami. Khuddakaraja tam abbhuyyatam disva balakayam aha "tata tumhe na bahuka, sabbe sampinditva asicammam gahetva sigham imassa ranno purato ujukam eva gacchatha"ti. Te tatha akamsu, atha sa sena duvidha 3- bhijjitva antaramadasi. Te tam rajanam jivaggaham ganhimsu, anne yodha palayimsu. Khuddakaraja "tam maremi"ti purato dhavati, patiraja tam abhayam yaci. Tato tassa abhayam datva sapatham karapetva tam attano manussam katva tena saha 4- annam rajanam jivaggaham ganhitum arabbha gantva 4- tassa rajjasimaya thatva pesesi "rajjam va me detu yuddham va"ti. So "aham ekayuddhampi na sahami"ti rajjam niyyadesi. 5- 6- Eteneva upayena rajano yujjhanti, te parajissanti. Ete rajano ayujjhitva rajjam niyyadenti. Sabbe rajano gahetva ante baranasirajanam aggahesi. 6- 7- So ekasatarajaparivuto sakalajambudipe rajjam anusasanto rajjasirim anubhavi. So raja aparakale cintesi 7- "aham pubbe khuddako ahosim, somhi @Footnote: 1 cha.Ma. itthikiriya 2 Si. russitva, Ma. dussitva, cha. kujjhitva @3 cha.Ma. dvidha 4-4 cha.Ma. annam rajanam abbhuggantva 5 cha.Ma. niyyatesi @6-6 cha.Ma. eteneva upayena sabbarajano gahetva ante baranasirajanampi aggahesi @7-7 cha.Ma. soekasatarajaparivuto sakalajambudipe rajjam anusasanto cintesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Attano nanasampattiya sakalajambudipassa issaro jato. 1- Yam me nanam lokiyaviriyasampayuttam, tam 1- neva nibbidaya na viragaya samvattati, sadhu vatassa svaham imina nanena lokuttaradhammam gaveseyyan"ti. Tato baranasiranno rajjam datva puttadaranca sakajanapadameva pesetva pabbajjam samadaya vipassanam arabhitva paccekabodhim sacchikatva attano viriyasampattim dipento imam udanagatham abhasi:- "araddhaviriyo paramatthapattiya alinacitto akusitavutti dalhanikkamo thamabalupapanno eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha araddham viriyamassati araddhaviriyo. Etena attano viriyarambham adiviriyam dasseti. Paramattho vuccati nibbanam, tassa pattiya paramatthapattiya. Etena viriyarambhena pattabbaphalam dasseti. Alinacittoti etena balaviriyupatthambhanam 2- cittacetasikanam alinatam dasseti, akusitavuttiti etena thanasanacankamadisu kayassa anavasidanam. Dalhanikkamoti etena "kamam taco ca nharu ca"ti 3- evam pavattam padahanaviriyam dasseti, yantam anupubbasikkhadisu padahanto "kayena ceva paramasaccam sacchikaroti, pannaya ca nam ativijjha passati"ti 4- vuccati. Atha va etena maggasampayuttam viriyam dasseti. Tanhi dalhanca bhavanaya laddhatta, 5- nikkamo ca sabbaso patipakkha nikkhantatta, tasma tamsamangi puggalopi dalho nikkamo assati dalhanikkamo. 6- Thamabalupapannoti maggakkhane kayathamena @Footnote: 1-1 cha.Ma. tam kho pana me nanam lokiyaviriyasampayuttam 2 cha.Ma. balaviriyupatthambhanam Si. @viriyupatthambhanam 3 cha.Ma. 13/184/159, ana.duka. 20/5/50, khu.maha. 29/918/584-5 @4 cha.Ma. paramasaccam sacchikaroti, pannaya ca nam ativijjha passatiti vuccati 5 cha.Ma.,i. @ tanhi dalhanca bhavanaparipurim gatatta 6 cha.Ma. assati dalhanikkamoti vuccati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Nanabalena ca upapanno, atha va thamabhutena balena upapannoti thamabalupapanno, thirananabalupapannoti vuttam hoti. Etena tassa viriyassa vipassanananasampayogam dipento yoniso padhanabhavam 1- sadheti. Pubbabhagamajjhimaukkatthaviriyavasena va tayopi pada yojetabba. Sesam vuttanayamevati. Araddhaviriyagathavannana samatta. [69] Patisallananti ka uppatti? imissa gathaya avaranagathaya Uppattisadisa eva uppatti, natthi koci viseso. Atthavannanaya panassa patisallananti tehi tehi sattasankharehi patinivattitva sallinam ekamattasevita 2- ekibhavo, kayavivekoti attho. Jhananti paccanikajjhapanato arammanalakkhanupanijjhanato ca cittaviveko vuccati. Tattha atthasamapattiyo nivaranadipaccanikajjhapanato arammanupanijjhanato ca jhananti vuccati, vipassanamaggaphalani sattasannadipaccanikajjhapanato, lakkhanupanijjhanatoyeva cetatha jhanani. 3- Idha pana arammanupanijjhanamyeva adhippetam. Evametam patisallanam ca jhanam ca arincamano ajahamano anisajjamano. Dhammesuti vipassanupagesu pancakkhandhadidhammesu. Niccanti satatam samitam abbhokinnam. Anudhammacariti te dhamme arabbha pavattamanena anugatam vipassanadhammam caramano, atha va dhammati nava lokuttaradhamma, tesam dhammanam anulomo dhammoti anudhammo, vipassanayetam adhivacanam. Tattha "dhammanam niccam anudhammacari"ti vattabbe gathabandhasukhattham vibhattibyattiyena 4- "dhammesu"ti vuttam siya. Adinavam sammasita bhavesuti taya anudhammacaritasankhataya @Footnote: 1 cha.Ma. padahanabhavam @2 Si. ekamantasevita, cha. ekattasevita, Ma. ekamattasevitatta @3 Si. jhanani, cha.Ma. phalani 4 cha.Ma. vibhattibyattayena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Vipassanaya aniccakaradidosam tisu bhavesu samanupassanto evam imam kayavivekacittavivekam arincamano sikhapattavipassanasankhataya patipadaya adhigatoti vattabbo eko careti evam yojana veditabba. Patisallanagathavannana samatta. [70] Tanhakkhayanti ka uppatti? annataro kira baranasiraja Mahaccarajanubhavena nagaram padakkhinam karoti. Tassa sarirasobhaya avattitahadaya 1- satta purato gacchantapi nivattitva tameva ullokenti, pacchato gacchantapi, ubhohi passehi gacchantapi. Pakatiya eva hi buddhadassane punnacandasamuddarajadassane ca atitto loko. Atha annatara kutumbiyabhariyapi uparipasadagata sihapanjaram vivaritva olokayamana atthasi. Raja tam disvava patibaddhacitto hutva amaccam anapesi "janahi tava bhane ayam itthi sassamika va assamika va"ti. So gantva "sassamika"ti arocesi. Atha raja cintesi "ima visatisahassa natakitthiyo devaccharayo viya mamyeva ekam abhiramenti, so danaham etapi atusitva 2- parassa itthiya tanham uppadesim, sa uppanna apayameva akaddhati"ti tanhaya adinavam disva "handa nam nigganhami"ti rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "tanhakkhayam patthayamappamatto anelamugo sutava satima @Footnote: 1 Si.,Ma. avajjitahadaya 2 Si. atiyitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Sankhatadhammo niyato padhanava eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha tanhakkhayanti nibbanam, evam ditthadinavaya tanhaya eva appavattim. Appamattoti sataccakari. 1- Anelamugoti alalamukho. Atha va anelo ca amulo ca, pandito byattoti vuttam hoti. Hitasukhasampapakam sutamassa atthiti sutava, agamasampannoti vuttam hoti. Satimati cirakatadinam anussarita. Sankhatadhammoti dhammopaparikkhaya parinnatadhammo. Niyatoti ariyamaggena niyamam patto. Padhanavati sammappadhanaviriyasampanno. Uppatipatiya esa patho yojetabbo. Evametehi appamadadihi samannagato niyamasampapakena padhanena padhanava, tena padhanena pattaniyamato 2- niyato, tato arahattappattiya sankhatadhammo. Araha hi puna sankhatabbabhavato "sankhatadhammo"ti vuccati. Yathaha "ye ca sankhatadhammase, ye ca sekha puthu idha"ti. 3- Sesam vuttanayamevati. Tanhakkhayagathavannana samatta. [71] Sihovati ka uppatti? annatarassa kira baranasiranno dure Uyyanam hoti, so pageva vutthaya uyyanam gacchanto antaramagge yana oruyha udakatthanam upagato "mukham dhovissami"ti. Tasminca padese sihi sihapotakam janetva 4- gocaraya gata, rajapuriso tam disva "sihapotako deva"ti arocesi. Raja "siho kira na kassaci bhayati"ti tam upaparikkhitum bheriadini akotapesi, sihapotako tam saddam sutvapi tatheva sayi. Raja yavatatiyakam akotapesi, so tatiyavare sisam ukkhipitva sabbam parisam oloketva tatheva sayi. Atha raja @Footnote: 1 cha.Ma. sataccakari sakkaccakari 2 cha.Ma. pattaniyamatta @3 khu.su. 25/1045/532, khu.cula. 40/90/23 (sya) 4 Si. jahitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

"yavassa mata nagacchati, tava gacchama"ti vatva gacchanto cintesi "tamdivasam jatopi sihapotako na santasati na bhayati, kudassu namahampi tanhaditthiparitasam chetva na santaseyyam na bhayeyyan"ti. So tam arammanam gahetva gacchanto puna kevattehi macche gahetva sakhasu bandhitva pasarite jale vatam asamsajjamanamyeva 1- gacchamanam disva tampi nimittam aggahesi "kudassu namahampi tanhaditthijalam mohajalam va phaletva evam asajjamano gaccheyyan"ti. Atha uyyanam gantva silapatte pokkharanitire nisinno vatabbhahatani padumani onamitva udakam phusitva vatavigame puna yathatthane thitani udakena anupalittani disva tampi nimittam aggahesi "kudassu namahampi yatha etani udake jatani udakena anupalittani titthanti, evam loke jato lokena anupalitto tittheyyan"ti. So punappunam "yatha sihavatapadumani, evam asantasantena asajjamanena anupalittena bhavitabban"ti cintetva rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "sihova saddesu asantasanto vatova jalamhi asajjamano padumamva toyena alimpamano 2- eko care khaggavisanakappo"ti tattha sihoti cattaro siha tinasiho narasiho 3- kalasiho kesarasihoti. Kesarasiho tesam aggamakkhayati, sova idha adhippeto. Vato puratthimadivasena anekavidho, padumam rattasetadivasena. Tesu yo koci vato yam kinci padumanca @Footnote: 1 Si. asangamyeva, cha.Ma. alaggamyeva 2 cha.Ma. alippamano @3 Ma. narasiho, cha. pandusiho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Vattatiyeva. Tattha yasma santaso attasinehena hoti, attasineho ca tanhalepo, sopi ditthisampayuttena va ditthivippayuttena va lobhena hoti, so ca tanhayeva. Sajjanam pana tattha upaparikkhavirahitassa mohena hoti, moho ca avijja. Tattha samathena tanhaya pahanam hoti, vipassanaya avijjaya. Tasma samathena attasineham pahaya sihova saddesu aniccadisu asantasanto, vipassanaya moham pahaya vatova jalamhi khandhayatanadisu asajjamano, samatheneva lobham lobhasampayuttam eva 1- ditthinca pahaya, padumamva toyena sabbabhavabhogalobhena alimpamano ettha ca samathassa silam padatthanam, samatho samadhi, vipassana pannati evam tesu dvisu dhammesu siddhesu tayopi khandha siddha honti. Tattha silakkhandhena surato hoti, so sihova saddesu aghatavatthusu kujjhitukamataya na santasati, pannakkhandhena patividdhasabhavo vatova jalamhi khandhadidhammabhede na sajjati, samadhikkhandhena vitarago padumamva toyena ragena na limpati. 2- Evam samathavipassanahi silasamadhipannakkhandhehi ca yathasambhavam avijjatanhanam tinnanca akusalamulanam pahanavasena asantasanto asajjamano alimpamano ca veditabbo. Sesam vuttanayamevati. Asantasantagathavannana samatta. [72] Siho yathati ka uppatti? annataro kira baranasiraja Paccantam kupitam vupasametum gamanugamimaggam chaddetva ujum atavimaggam gahetva mahatiya senaya gacchati. Tena ca samayena annatarasmim pabbatapade siho balasuriyatapam tappamano nipanno hoti. Tam disva rajapuriso ranno arocesi. Raja "siho kira saddena na santasati"ti bherisankhapanavadihi saddam @Footnote: 1 Si. lokasampayuttatta eva 2 cha.Ma. lippati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Karapesi, siho tatheva nipajji. Dutiyampi karapesi, siho tatheva nipajji, tatiyampi karapesi, siho "mama patisattu atthi"ti catuhi padehi suppatitthitam patitthahitva sihanadam nadi. Tam sutvava hattharohadayo hatthiadihi orohitva tinagahanani pavittha, hatthiassagana disavidisa palata. Ranno hatthipi rajanam gahetva vanagahanadini pothayamano palayi. So tam sandharetum asakkonto rukkhasakhaya olambitva pathavim patitva ekapadikamaggena gacchanto paccekabuddhanam vasanatthanam papunitva tattha paccekabuddhe pucchi "api bhante saddamassuttha"ti. Ama maharajati. Kissa saddam bhanteti. Pathamam bherisankhadinam, paccha sihassati. Na bhayittha bhanteti. Na mayam maharaja kassaci saddassa bhayamati. Sakka pana bhante mayhampi edisam katunti. Sakka maharaja sace pabbajasiti, pabbajami bhanteti. Tato nam pabbajetva pubbe vuttanayeneva abhisamacarikam sikkhapesum. Sopi pabbe vuttanayeneva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "siho yatha dathabali pasayha raja miganam abhibhuyya cari sevetha pantani senasanani eko care khaggavisanakappo"ti tattha sahana ca hanana ca sighajavatta ca siho. Kesarasihova idha adhippeto. Datha balamassa atthiti dathabali. Pasayha abhibhuyyati ubhayam carisaddena saha yojetabbam pasayhacari abhibhuyyacariti. Tattha pasayha niggahetva caranena pasayhacari, abhibhavitva santasetva vasikatva caranena abhibhuyyacari. Svayam kayabalena pasayhacari, tejasa abhibhuyyacari. Tattha sace koci vadeyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

"kim pasayha abhibhuyya cari"ti, tato migananti samivacanam upayogavacanam katva "mige pasayha abhibhuyya cari"ti pativattabbam. Pantaniti durani. Senasananiti vasanatthanani. Sesam pubbe vuttanayeneva sakka janitunti na vittharitanti. Dathabaligathavannana samatta. [73] Mettam upekkhanti ka uppatti? annataro kira raja Mettadijhanalabhi ahosi. So "jhanasukhantarayakaram rajjan"ti jhananurakkhanattham rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "mettam upekkham karunam vimuttim asevamano muditanca kale sabbena lokena avirujjhamano eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha "sabbe satta sukhita hontu"tiadina nayena hitasukhupanayanakamata metata. "aho vata imamha dukkha vimucceyyun"tiadina nayena ahitadukkhapanayanakamata karuna "modanti vata bhonto satta, modanti sadhu sutthu"tiadina nayena hitasukhavippayogakamata mudita. "pannayissanti sakena kammena"ti sukhadukkhesu ajjhupekkhanata upekkha. Gathabandhasukhattham pana uppatipatiya mettam vatva upekkha vutta, mudita paccha. Vimuttinti catassopi hi eta attano paccanikadhammehi vimuttatta vimuttiyo tena vuttam "mettam upekkham karunam vimuttim asevamano muditanca kale"ti. Tattha asevamanoti tisso tikacatukkajjhanavasena, upekkham catutthajjhanavasena bhavayamano. Kaleti mettam asevitva tato vutthaya karunam, tato vutthaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Muditam, tato itarato va nippitikajjhanato vutthaya upekkham asevamano "kale asevamano"ti vuccati, asevitum phasukale va, sabbena lokena avirujjhamanoti dasasu disasu sabbena sattalokena avirujjhamanoti 1- mettadinanhi bhavitatta satta appatikula honti, sattesu ca virodhibhuto patigho vupasammati. Tena vuttam "sabbena lokena avirujjhamano"ti. Ayamettha sankhepo, vittharena pana mettadikatha atthasaliniya dhammasangahatthakathayam 2- vutta. Sesam pubbavuttasadisamevati. Appamannagathavannana samatta. [74] Raganca dosancati ka uppatti? rajagaham kira upanissaya Matango nama paccekabuddho viharati sabbapacchimo paccekabuddhanam. Atha amhakam bodhisatte uppanne devatayo bodhisattassa pujanatthaya agacchantiyo tam disva "marisa marisa buddho loke uppanno"ti bhanimsu. So nirodha vutthahanto tam saddam sutva attano ca jivitakkhayam disva himavante mahapapato 3- nama pabbato paccekabuddhanam parinibbanatthanam, tattha akasena gantva pubbe parinibbutapaccekabuddhassa atthisanghatam papate pakkhipitva silatale nisiditva imam udanagatham abhasi:- "raganca dosanca pahaya moham sandalayitvana samyojanani asantasam jivitasankhayamhi eko care khaggavisanakappo"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. avirujjhamano @2 abhi.A. 1/251/247 3 Ma. sujato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Tattha ragadosamoha uragasutte vutta. Samyojananiti dasa samyojanani, tani ca tena tena maggena sandalayitva. Asantasam jivitasankhayamhiti jivitasankhayo vuccati cuticittassa paribhedo, tasmim ca jivitasankhaye jivitanikantiya pahinatta asantasanti. Ettavata sopadisesanibbanadhatum attano dassetva gathapariyosane anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayiti. Jivitasankhayagathavannana samatta. [75] Bhajantiti ka uppatti? baranasiyam kira annataro raja Adigathaya vuttappakarameva phitam rajjam samanusasati, tassa kharo abadho uppajji, dukkha vedana vattanti. Visatisahassitthiyo parivaretva hatthapadasambahanadini karonti. Amacca "na danayam raja jivissati, handa mayam attano saranam gavesissama"ti 1- cintetva annassa ranno santikam gantva upatthanam yacimsu. Te tattha upatthahantiyeva, na kinci labhanti. Rajapi abadha vutthahitva pucchi "itthannamo ca itthannamo ca kuhin"ti. Tato tam pavuttim sutva sisam caletva tunhi ahosi. Tepi amacca "raja vutthito"ti sutva tattha kinci alabhamana paramena parijunnena samannagata punadeva agantva rajanam vanditva ekamantam atthamsu. Tena ca ranna "kuhim tata tumhe gata"ti vutta ahamsu "devam dubbalam disva ajivikabhayenamha asukam nama janapadam gata"ti. Raja sisam caletva cintesi "yannunaham ime vimamseyyam, kim punapi evam kareyyum no"ti. So pubbe abadhikarogena 2- phuttho viya galhavedanam attanam dassento gilanalayamakasi. Itthiyo samparivaretva pubbasadisameva sabbam akamsu. Tepi amacca tatheva puna bahutaram @Footnote: 1 cha.Ma. gavesamati 2 Si. sabhavikarogena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Janam gahetva pakkamimsu. Evam raja yavatatiyam sabbam vuttasadisam 1- akasi, tepi tatheva pakkamimsu. Tato catutthampi te agate disva "aho ime dukkaram akamsu, ye mam byadhitam pahaya anapekkha pakkamimsu"ti nibbinno rajjam pahaya pabbajitva vipassanto paccekabodhim sacchikatva imam udanagatham abhasi:- "bhajanti sevanti ca karanattha nikkarana dullabha ajja mitta attatthapanna asuci manussa eko care khaggavisanakappo"ti. Tattha bhajantiti sarirena alliyitva 2- payirupasanti. Sevantiti anjalikamma- dihi kimkarapatissavitaya ca paricanti. Karanam attho etesanti karanattha, bhajanaya sevanaya ca nannam karanamatthi, attho eva nesam karanam, attahetu sevantiti vuttam hoti. Nikkarana dullabha ajja mittati "ito kinci lacchama"ti evam attapatilabhakaranena nikkarana, kevalam:- "upakaro ca yo mitto sukhadukkho 3- ca yo sakha. Atthakkhayi ca yo mitto yo ca mittanukampako"ti 4- evam vuttena ariyena mittabhavena samannagata dullabha ajja mitta. Attani thita etesam panna, attanamyeva olokenti, na annanti attatthapanna. Ditthatthapannati ayampi kira poranapatho, sampati dittheyeva atthe etesam panna, ayatim na pekkhantiti vuttam hoti. Asuciti asucina anariyena kayavacimanokammena samannagata. Sesam pubbe vuttayeneva veditabbanti. Karanatthagathavannana samatta. Catuttho vaggo nitthito ekadasahi gathahi. @Footnote: 1 cha.Ma. pubbasadisam 2 Si. alliyanti @3 di.pa. 11/265/163 4 cha.Ma. sukhe dukkhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Evametam ekacattalisagathaparimanam khaggavisanasuttam katthacideva vuttena yojananayena sabbattha yathanurupam yojetva anusandhito atthato ca veditabbam. Ativittharabhayena pana amhehi na sabbattha yojitanti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya khaggavisanasuttavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 105-132. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=28&A=2612&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=28&A=2612&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=296              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6971              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6874              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6874              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]