ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

page130.

So samayo agacchati, 1- tava athatva antarayeva. Methunadhammanti methunaya dhammaya. Sampadanavacanapattiya kiretam upayogavacanam. Nassu gacchantiti neva gacchanti. Brahmanati ye honti devasama ca mariyada cati adhippayo. [295] Avisesena pana sabbepi brahmacariyanca .pe. Avannayum. Tattha brahmacariyanti methunavirati. Silanti sesani cattari sikkhapadani. Ajjavanti ujubhavo. Atthato asathata amayavita ca. Maddavanti mudubhavo, atthato atthaddhata anatimanita ca. Tapanti indriyasamvaram. 2- Soraccanti suratabhavo sukhasilata appatikulasamacarata. Avihimsanti 3- paniadihi avihesikajatikata sakarunabhavo. Khantiti adhivasanakkhanti. Iccete gune avannayum. Ye pana 4- nasakkhimsu sabbaso patipattiya aradhetum, tepi tattha saradassino hutva vacaya vannayimsu. [296] Evam vannayantananca 5- yo nesam .pe. Nagama, yo etesam brahmananam paramo brahma ahosi, brahmasamo nama uttamo brahmano ahosi, dalhena parakkamena samannagatatta dalhaparakkamo. Sa vati vibhavane vasaddo, tena so evarupo brahmanoti tameva vibhaveti. Methunam dhammanti methunasamapattim. Supinantepi nagamati supinenapi 6- na agamasi. [297] Tato tassa vattam .pe. Avannayum. Imaya gathaya navamagathaya vuttaguneyeva 7- adiantavasena niddisanto devasame brahmane pakaseti. Te hi vinnujatika pandita tassa brahmasamassa brahmanassa vattam anusikkhanti @Footnote: 1 ka. nagacchati 2 cha.Ma.,i. tapoti indriyasamvaro @3 cha.Ma.,i. avihimsati 4 cha.Ma.,i. yepi @5 cha.Ma. vannentananca 6 cha.Ma. supinepi 7 i. vuttaguneneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Pabbajjaya jhanabhavanaya ca, te ca ime brahmacariyadigune patipattiya eva vannayantiti. Te sabbepi brahmana pancakanipate donasutte 1- vuttanayeneva veditabba. [298] Idani mariyade brahmane dassento aha "tandulam sayanan"ti. Tassattho:- tesu ye honti mariyada, te brahmana 2- sace yannam kappetukama honti, atha amakadhannapatiggahana pativiratatta nanappakarakam tandulanca mancapithadibhedam sayananca khomadibhedam vatthanca gosappitilateladibhedam sappitelanca yaciya dhammena, "uddissa ariya titthanti, esa ariyana yacana"ti evam vuttena uddissatthanasankhatena dhammena yacitva, atha yo yam icchati datum, tena tam dinnatanduladim samodhanetva sankaddhitva "samudanetva"tipi patho, esoyevattho 3- tato yannamakappayunti tato gahetva danamakamsu. [299] Karonta ca evametasmim upatthitasmim danasankhate yannasmim nassu gavo hanimsu te, na te gaviyo hanimsu. Gavimukhena cettha sabbapana vuttati veditabba. Kimkarana na hanimsuti? brahmacariyadigunayuttatta. Apica visesato yatha mata .pe. Nassu gavo hanimsu te. Tattha yasu jayanti osathati 4- yasu pittadinam bhesajjabhuta panca gorasa jayanti. [300] Annadatiadisu yasma panca gorase paribhunjantanam khuda vupasammati. Balam vaddhati, chavivanno vippasidati, kayikamanasikam sukham uppajjati, tasma annada balada vannada sukhada cetati veditabba. Sesamettha uttanatthameva. @Footnote: 1 an.pancaka. 22/191/248-274 (sya) 2 Si.,ka. mariyada brahmana @3 cha.Ma.,i. ekoyevattho 4 cha.Ma.,i. osadhati 22/191/243-274 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

[301] Evam te yannesu gavo ahananta punnappabhavanuggahitasarira sukhumala .pe. Sukhamedhittha yampaja. Tattha sukhumalati mudutalunahatthapadaditaya. Mahakayati 1- arohaparinahasampattiya, vannavantoti 1- suvannavannataya santhanayuttataya ca, yasassinoti 1- labhaparivarasampadaya. Sehi dhammehiti sakehi carittehi. Kiccakiccesu ussukati kiccesu "idam katabbam, "akiccesu "idam na katabban"ti ussukkamapanna hutvati attho. Evam te porana brahmana evarupa hutva dassaniya pasadaniya lokassa paramadakkhineyya imaya patipattiya yava loke avattimsu, tava vigataitibhayupaddava hutva nanappakarakam sukham edhittha papuni, sukham va edhittha sukham vuddhim agamasi. Ayam pajati sattalokam nidasseti. [302-3] Kalaccayena pana sambhinnamariyadabhavam apajjitukamanam tesam asi vipallaso .pe. Bhagaso mite. Tattha vipallasoti viparitasanna. Anuto anunti lamakatthena parittatthena appasadatthena 2- anubhutato kamagunato uppannam jhanasamannanibbanasukhani upanidhaya sankhyampi anupagamanena anum kamasukham, lokuttarasukham va upanidhaya anubhutato attana patiladdhalokiya- samapattisukhato anum appakatopi appakam kamasukham disvati adhippayo. Rajino cati ranno ca. Viyakaranti sampattim. Ajannasamyutteti assajaniyayutte sukateti darukammalohakammena sunitthite. Cittasibbaneti sihacammadihi alankaranavasena citrasibbane. Nivesaneti gharavatthuni. Nivese cati tattha patitthapitagharani. Vibhatteti ayamavittharavasena vibhattani. Bhagaso miteti anganadvarapasada- kutagaradivasena kotthasam kotthasam katva mitani. Kim vuttam hoti? tesam @Footnote: 1 cha.Ma.,i. iti-saddo na dissati 2 ka. apayatthena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Brahmananam anuto anusannitam kamasukhanca ranno byakaranca alankatanariyo ca vuttappakare rathe ca nivesane nivese ca disva dukkhesuyeva etesu vatthusu "sukhan"ti pavattatta pubbe pavattanekkhammasannaviparitatta 1- ca viparitasanna asi. [304] Te evam viparitasanna hutva gomandalaparibyulham .pe. Brahmana. Tattha gomandalaparibyulhanti 2- goyuthehi parikinnam. Narivaraganayutanti varanariganasamyuttam. Ularanti vipulam. Manusam bhoganti manussanam nivesanadibhoga- vatthum. Abhijjhayimsuti "aho vatidam amhakam assa"ti tanham vaddhetva abhipatthayamana jhayimsu. [305] Evam abhijjhayanta ca "ete manussa sunhata suvilitta kappitakesamassu amuttamaniabharana 3- pancahi kamagunehi paricarenti, mayam pana evam tehi namassiyamanapi sedamalakilitthagatta parulhakacchanakhaloma bhogarahita paramakarunnatam patta viharama. Ete ca hatthikkhandhaassapitthisivikasuvannarathadihi vicaranti, mayam padehi. Ete dvibhumikadipasadatalesu vasanti, mayam arannarukkhamuladisu. Ete ca gonakadihi attharanehi atthatasu varaseyyasu sayanti, mayam tattikacammakhandadini attharitva bhumiyam. Ete ca 4- nanarasani bhojanani bhunjanti, mayam unchacariyaya yapema. Katham nu kho mayampi etehi sadisa bhaveyyama"ti cintetva "dhanam icchitabbam, na sakka dhanarahitehi ayam sampatti papunitun"ti ca avadharetva vede bhinditva dhammayutte puranamante nasetva adhammayutte kutamante ganthetva 5- dhanatthika @Footnote: 1 cha.Ma.,i..... vipallasasankhata 2 Si. gomandalaparibbulhanti @3 ka. amuttamalabharana 4 cha.Ma. casaddo na dissati 5 ka. bandhitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Okkakarajanamupasankamma sotthivacanadini payunjitva "amhakam maharaja brahmanavamse paveniya agatam puranamantapadam atthi, tam mayam acariyamutthikaya na kassaci bhanimha, tam maharaja sotumarahati"ti ca vatva assamedhadiyannam vannayimsu. Vannayitva ca rajanam ussahenta "yaja maharaja, evam pahutadhanadhanno tvam, natthi te yannasambharavekallam, evam hi te yajato sattakulaparivatta sagge uppajjissanti"ti avocum. Tena nesam tam pavattim dassento aha bhagava "te tattha mante .pe. Bahu te dhananti. Tattha tatthati tasmim, yam bhogamabhijjhayimsu, tannimittanti vuttam hoti. Nimittatthe hi etam bhummavacanam. Tadupagamunti tada upagamum. Pahutadhanadhannositi pahutadhanadhanno bhavissasi, abhisamparayanti adhippayo. Asamsayam hi anagatepi vattamanavacanam icchanti saddakovida. Yajassuti yajahi. Vittam dhananti jatarupadiratanameva vittikarana 1- vittam, samiddhikaranato dhananti vuttam. Atha va vittanti vittikaranabhutameva abharanadi upakaranam, yam "pahutavittupakarano"tiadisu 2- agacchati. Dhananti hirannasuvannadi. Kim vuttam hoti? te brahmana mante ganthetva tada okkakam upagamum. Kinti? "maharaja bahu te vittanca dhananca, yajassu, ayatimpi pahutadhanadhanno bhavissasi"ti [306] Evam karanam vatva sannapentehi tato ca raja .pe. Ada dhanam. Tattha sannattoti napito. Rathesabhoti maharathesu khattiyesu akampiyatthena usabhasadiso. "assamedhan"tiadisu assamettha medhantiti assamedho. Dvihi pariyannehi yajitabbassa ekavisatiyupassa thapetva bhumim ca purise ca avasesasabbavibhavadakkhinassa yannassetam adhivacanam. Purisamettha medhantiti purisamedho. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. vittikaranato 2 di.Si. 9/331/130

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Catuhi pariyannehi yajitabbassa saddhim bhumiya assamedhe vuttavibhavadakkhinassa yannassetam adhivacanam. Samma cettha 1- pasantiti sammapaso. Divase divase sammam khipitva tassa patitokase vedim katva samharimehi yupadihi sarassatinadiya nimuggokasato pabhuti patilomam gacchantena yajitabbassa satrayagassetam 2- adhivacanam. Vajamettha pivantiti vajapeyyo, ekena pariyannena sattarasahi pasuhi yajitabbassa veluvayupassa sattarasasattarasadakkhinassa 3- yannassetam adhivacanam. Natthi ettha aggalati niraggalo, navahi pariyannehi yajitabbassa saddhim bhumiya ca purisehi ca assamedhe vuttavibhavadakkhinassa sabbamedhapariyayanamassa assamedhavikappassetam adhivacanam. Sesamettha pakatameva. [307-8] Idani yam vuttam "brahmananam ada dhanan"ti, tam dassento "gavo sayananca"ti gathadvayamaha. So hi raja "digharattam lukhaharena kilanta panca gorase paribhunjantu"ti nesam sapungavani goyuthaneva adasi, tatha "digharattam thandilasayitaya thulasatakanivasanena ekaseyyaya padacarena rukkhamuladivasena ca kilanta gonakadiatthatavarasayanadisu sukham anubhontu"ti nesam mahagghani sayanadini ca adasi. Evametam nanappakarakam annanca hirannasuvannadidhanam adasi. Tenaha bhagava "gavo sayananca vatthanca .pe. Brahmananam ada dhanan"ti. [309-10] Evam tassa ranno santika te ca tattha .pe. Puna mupagamum. Kim vuttam hoti? tassa ranno santika te brahmana tesu yagesu dhanam labhitva digharattam divase divase evameva 1- ghasacchadanam pariyesitva @Footnote: 1 cha.Ma.,i. sammamettha 2 Si. yatarayagassetam, mano.pu. 2/341, mano.pu. 3/214, @sa.pa. 1/139 3 Si.,i. sattarasasattarasakdakkhinassa, cha.Ma. sattarasakadakkhinassa @ 4 Si. ekadivasameva, i. ekadivasikameva, ka. ekameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Nanappakarakam vatthukamasannidhim samarocayum, 1- tato tesam icchavatinnanam khiradipancagorasassadavasena rasatanhaya otinnacittanam "khiradinipi tava gunnam saduni, addha imasam mamsam sadutaram bhavissati"ti evam mamsam paticca bhiyyo tanha pavaddhatha. Tato cintesum "sace mayam maretva khadissama, garayha bhavissama, yannuna mante gantheyyama"ti. Atha punapi vedam bhinditva tadanurupe te tattha mante ganthetva te brahmana tannimittam kutamante ganthetva okkakarajanam puna upagamimsu imamattham bhasamana "yatha apo ca .pe. Bahu te dhanan"ti kim vuttam hoti? amhakam maharaja mantesu etadagatam:- yatha apo hatthadhovanadisabbakiccesu paninam upayogam gacchati, natthi tesam tatonidanam papam. Kasma? yasma parikkharo so hi paninam, upakaranatthaya appannoti adhippayo. Yatha cayam mahapathavi gamanatthanadisabbakiccesu kahapanasankhatam hirannam suvannarajatadibhedam dhanam yavagodhumadibhedam dhaniyanca samvoharadisabbakiccesu upayogam gacchati, evam gavo manussanam sabbakiccesu upayogagahanatthaya 2- uppanna. Tasma eta hanitva nanappakarake yage yajassu bahu te vittam, yajassu bahu te dhananti. [311-2] Evam purimanayeneva tato ca raja .pe. Aghatayi, yam 3- tato pubbe kanci sattam na pada .pe. Ghatayi. Tada kira brahmana yannavatam gavinam puretva mangalausabham bandhitva ranno mulam netva "maharaja gomedhayannam 4- yajassu, evam te brahmalokassa maggo visuddho @Footnote: 1 ka.....sannidhimarocayum, i...sannidhim rocayum 2 cha.Ma.,i. upayogagamanatthaya @3 ka. ya 4 ka. gonena yannam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Bhavissati"ti ahamsu. Raja katamangalakicco khaggam gahetva pungavena saha anekasatasahassa gavo maresi. Brahmana yannavate mamsani chinditva khadimsu, tada 1- pitakodatarattakambale ca parupitva maresum. Tadupadaya kira gavo parute disva ubbijjanti. Tenaha bhagava "na pada .pe. Ghatayi"ti. [313] Tato devati evam tasmim rajini gaviyo ghatetumaraddhe atha tadanantarameva tam goghatakam disva ete catumaharajikadayo deva ca, pitaro cati 2- brahmanesu laddhavohara brahmano ca, sakko devanamindo ca pabbatapadanivasino danavayakkhasannita asurarakkhasa ca "adhammo"ti 3- evam vacam niccharenta "dhi manussa dhi manussa"ti ca vadanta pakkandu. Evam bhumito pabhuti so saddo muhuttena yava brahmaloka agamasi, ekadhikkaraparipunno loko ahosi. Kimkaranam? yam sattham nipati gave, yasma gavimhi sattham nipatiti vuttam hoti. [314] Na kevalanca devadayo pakkandum, ayamannopi loke anattho udapadi:- ye hi te tayo roga pure asum, iccha anasanam jara, kinci kincideva patthanatanha ca khuda ca paripakajara cati vuttam hoti. Te pasunanca samarambha, atthanavutimagamum, cakkhurogadina bhedena atthanavutibhavam papunimsuti attho. [315] Idani bhagava tam pasusamarambham nindanto aha "eso adhammo"ti. Tassattho:- eso pasusamarambhasankhato kayadandadinam 4- tinnam dandanam anantaradandabhuto dhamamato apetatta adhammo okkanto ahu, @Footnote: 1 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati 2 cha.Ma.,i. pitaroti @3 cha.Ma.,i. adhammo adhammoti 4 Si.,ka. kayaduccaritadinam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Pavatto asi, so ca kho tato pabhuti pavattatta purano, yassa okkamanato pabhuti kenaci padadina ahimsanato adusikayo gavo hannanti, ya ghatenta dhamma dhamsanti cavanti parihayanti yajaka yannayajino janati. [316] Evameso anudhammoti evam eso lamakadhammo hinadhammo, adhammoti vuttam hoti. Yasma va ettha danadhammopi appako atthi, tasma tam sandhayaha "anudhammo"ti. Poranoti tava cirakalato pabhuti pavattatta porano. Vinnuhi pana garahitatta vinnugarahitoti veditabbo. Yasma ca vinnugarahito, tasma yattha edisakam passati, yajakam garahati jano. Katham? "abbhudam 1- brahmanehi uppaditam, gavo vadhitva mamsam khadanti"ti evamadini vatvati ayamettha anussavo. [317] Evam dhamme viyapanneti evam porane brahmanadhamme natthe. "viyavatte"tipi patho. Viparivattitva annathabhuteti attho. Vibhinna suddhavessikati pubbe samagga viharanta sudda ca vessa ca te vibhinna 2- puthu vibhinna khattiyati khattiyapi bahu annamannam bhinna. Patim bhariya avamannathati bhariya ca gharavasattham issariyabale thapita puttabaladihi upeta hutva patim avamannatha, paribhavi avamanni na sakkaccam upatthasi. [318] Evam annamannam vibhinna samana khattiya brahmabandhu ca. .pe. Kamanam vasamupagamunti. 3- Khattiya ca brahmana ca ye canne vessasudda yatha sankaram napajjanti, evam attano attano gottena rakkhitatta gottarakkhita, te sabbepi tam jativadam nirankatva, "aham khattiyo aham brahmano"ti etam @Footnote: 1 Si. abhutam 2 ka. tepi bhinna @ 3 cha.Ma. vasamanvagunti, i. vasamagamunti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Sabbampi nasetva pancakamagunasankhatanam kamanam vasamanvagu 1- asattam papunimsu, 2- kamahetu na kinci akattabbam nakamsuti vuttam hoti. Evamettha bhagava "isayo pubbaka"tiadihi navahi gathahi porananam brahmananam vannam bhasitva "yo nesam paramo"ti gathaya brahmasamam, "tassa vattamanusikkhanta"ti gathaya devasamam, "tandulam sayanan"tiadikahi catuhi gathahi mariyadam, "tesam asi vipallaso"tiadihi sattarasahi gathahi sambhinnamariyadam, tassa vippatipattiya devadinam pakkandanadidipanatthanca dassetva desanam nitthapesi. Brahmancandalo pana idha avuttoyeva. Kasma? yasma vipattiya 3- akaranam. Brahmanadhammasampattiya hi brahmasamadevasamamariyada karanam honti, vipattiya sambhinnamariyado. Ayampana donasutte 4- vuttappakaro brahmanacandalo brahmanadhammavipattiyapi akaranam. Kasma? vipanne dhamme uppannatta. Tasma tam adassetvava desanam nitthapesi. Etarahi pana sopi brahmanacandalo dullabho. evam ayam brahmananam dhammo 5- vinattho. Tenevaha dono brahmano "evam sante mayam bho gotama brahmanacandalampi na purema"ti. Sesamettha vutatanayameva. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya brahmanadhammikasuttavannana nitthita. --------------- @Footnote: 1 cha.Ma. vasam anvagum 2 Si. anvagum papunimsu @ 3 Si. vipattiyapi, ka. kinci vipattiya, Ma. yam kinci vipattiya @4 an.pancaka. 22/192/249 (sya) 5 Ma. brahmanadhammo


             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 130-139. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=29&A=2922&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=2922&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=322              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7924              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7906              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7906              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]