ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙ [ฉบับมหาจุฬาฯ] ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๑
๘. ตักการิยชาดก (๔๘๑)
ว่าด้วยตักการิยมาณพเตือนอาจารย์
(ปุโรหิตผู้เป็นอาจารย์สนทนากับพระโพธิสัตว์ผู้เป็นศิษย์ว่า) [๑๐๔] พ่อตักการิยะ ฉันนั่นแหละเป็นคนโง่ พูดคำชั่ว เหมือนกบที่อยู่ในป่าเรียกหางูมากินตัวเอง จะต้องตกไปยังหลุมนี้ การพูดเกินขอบเขตไม่ดีเลย (พระโพธิสัตว์กล่าวว่า) [๑๐๕] คนผู้พูดเกินขอบเขตย่อมประสบการจองจำ การถูกฆ่า และความโศกเศร้า คร่ำครวญ ท่านอาจารย์ ท่านควรตำหนิตนเอง ตามเหตุที่คนทั้งหลายจะฝังท่านลงในหลุม {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๔๑๓}

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๑๓. เตรสกนิบาต]

๘. ตักการิยชาดก (๔๘๑)

(ลูกชายเศรษฐีกล่าวว่า) [๑๐๖] เราไปถามตุณฑิละทำไม นางกาฬีนี้ซิ ควรทำกับน้องชายหล่อนเอง เราถูกแย่งเสื้อผ้า และกลายเป็นชีเปลือยไป แม้เรื่องนี้ก็เหมือนเรื่องของท่านอาจารย์มาก (พระโพธิสัตว์แสดงเหตุอื่นอีกว่า) [๑๐๗] นกกุลิงคะตัวเองไม่ได้ต่อสู้กับใครเลย แต่ไปบินอยู่ระหว่างแกะที่กำลังขวิดกัน จึงถูกหัวแกะทั้ง ๒ บดขยี้ท่ามกลางอากาศนั้น แม้เรื่องนี้ก็เหมือนเรื่องของท่านอาจารย์มาก [๑๐๘] คน ๔ คนเมื่อจะช่วยเหลือคนเพียงคนเดียวจึงพากันจับชายผ้า พวกเขาทั้งหมด ๔ คนจึงพากันศีรษะแตกนอนตายไป แม้เรื่องนี้ก็เหมือนเรื่องของท่านอาจารย์มาก [๑๐๙] อุปมาเหมือนแม่แพะที่เขาผูกมัดไว้ที่พุ่มกอไผ่ คึกคะนอง ดีดเท้าไปกระทบมีดดาบ จึงถูกเขาใช้มีดดาบเล่มนั้นเชือดคอของมัน แม้เรื่องนี้ก็เหมือนเรื่องของท่านอาจารย์มาก (พระราชาทรงกริ้วต่อนายพราน จึงตรัสว่า) [๑๑๐] กินนรเหล่านี้มิใช่เทวดา มิใช่คนธรรพ์เทพบุตร เป็นสัตว์พวกเนื้อ ตกอยู่ในอำนาจของเรา พวกเจ้าจงย่างมันตัวหนึ่งในเวลาอาหารมื้อเย็น อีกตัวหนึ่งจงย่างมันในเวลาอาหารมื้อเช้าต่อไป (กินนรีรู้ว่าพระราชาทรงกริ้ว จึงกราบทูลว่า) [๑๑๑] คำทุพภาษิตนับแสนคำก็ไม่ถึงแม้เสี้ยวหนึ่งแห่งคำสุภาษิต กินนรรังเกียจคำทุพภาษิตจึงเศร้าหมอง เพราะเหตุนั้น พวกกินนรจึงนิ่งเฉย มิใช่เพราะความโง่เขลา {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๔๑๔}

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [๑๓. เตรสกนิบาต]

๘. ตักการิยชาดก (๔๘๑)

(พระราชาทรงยินดีแล้วตรัสว่า) [๑๑๒] กินนรตัวนี้พูดกับเราแล้ว พวกเจ้าจงปล่อยมันไป และจงนำมันไปยังภูเขาหิมพานต์ ส่วนตัวนี้ เจ้าจงให้ไว้ที่ห้องครัวใหญ่ และย่างมันในเวลาอาหารมื้อเช้าแต่เช้าตรู่ (กินนรได้ฟังพระดำรัสนั้นแล้วจึงกราบทูลว่า) [๑๑๓] ปศุสัตว์ทั้งหลายมีเมฆฝนเป็นที่พึ่ง ประชาชนนี้มีปศุสัตว์เป็นที่พึ่ง ข้าแต่พระมหาราช พระองค์เป็นที่พึ่งของข้าพระองค์ ข้าพระองค์เป็นที่พึ่งของภรรยาของข้าพระองค์ ระหว่างข้าพระองค์ทั้ง ๒ ตัวหนึ่งรู้ว่าอีกตัวหนึ่งตายแล้ว ตนพ้นความตายแล้วจึงจะบินไปสู่ภูเขา [๑๑๔] ขอเดชะพระองค์ผู้จอมชน คนจะพึงหลีกเว้นจากการนินทาได้โดยง่ายก็หาไม่ คนที่ควรคบหาก็มีฉันทะต่างๆ กัน คนหนึ่งได้รับการยกย่องด้วยคุณธรรมข้อใด คุณธรรมข้อนั้นแหละ คนอื่นกลับได้รับการนินทา [๑๑๕] สัตวโลกทั้งหลายมีจิตทรามบ้าง ประณีตบ้าง สัตวโลกทั้งปวงชื่อว่ามีความคิดก็เพราะจิตของตน สัตว์ทุกตัวตนในโลกนี้ล้วนมีจิตเป็นของตนเอง จึงไม่ควรยอมอยู่ในอำนาจแห่งจิตของใครๆ (พระราชาทรงโสมนัสแล้วจึงตรัสว่า) [๑๑๖] กินนรพร้อมทั้งภรรยาได้นิ่งอยู่ บัดนี้ กินนรตนใดกลัวภัยจึงพูด กินนรตนนั้นพ้นภัยแล้ว มีความสุข ไม่มีโรค นับว่า การพูดมีประโยชน์แก่สัตว์ทั้งหลายโดยแท้
ตักการิยชาดกที่ ๘ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๗ หน้า : ๔๑๕}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๔๑๓-๔๑๕. http://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=27&siri=481              ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]                   อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=27&A=7063&Z=7107                   ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1826              พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=27&item=1826&items=13              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=4158              The Pali Tipitaka in Roman :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=27&item=1826&items=13              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=4158                   สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu27              อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :- https://suttacentral.net/ja481/en/rouse



บันทึก ๓๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๙ บันทึกล่าสุด ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๐ การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :