|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
อรรถกถาสวิตักกปัญหาสูตรที่ ๑ บทว่า กามสหคตา คือ ประกอบนิวรณ์ ๕ ก็เมื่อภิกษุนั้นออกจากปฐมฌานแล้ว นิวรณ์ ๕ ปรากฏแล้ว โดยความสงบมีอยู่ ด้วยเหตุนั้น ปฐมฌานนั้นของภิกษุนั้น ย่อมชื่อว่ามีส่วนแห่งความเสื่อม. พระศาสดาทรงทราบความประมาทนั้นแล้ว จึงได้ประทานพระโอวาทว่า อย่าประมาท. อรรถกถาอวิตักกปัญหาสูตรที่ ๒ ก็ในข้อนี้ ฌานอันประกอบด้วยอารมณ์เท่านั้น ท่านกล่าวว่า สหคตํ ดังนี้. อรรถกถาอนิมิตตปัญหาสูตรที่ ๙ บทว่า อนิมิตฺตานุสาริวิญฺญาณํ โหติ ความว่า เมื่อเราอยู่ด้วยวิปัสสนาสมาธิวิหารธรรมนี้อย่างนี้ วิปัสสนาญาณก็แก่กล้า ละเอียด นำไปอยู่. เหมือนเมื่อบุรุษเอาขวานที่คมดี ตัดต้นไม้อยู่ มองดูอยู่ซึ่งคมขวานในทุกขณะด้วยคิดว่า ขวานของเราคมจริงหนอดังนี้ กิจในการตัด ก็ย่อมไม่สำเร็จฉันใด แม้พระเถระปรารภวิปัสสนาด้วยคิดว่า ญาณของเราแก่กล้าจริงหนอดังนี้ ความใคร่ก็ย่อมเกิดขึ้น เมื่อเป็นเช่นนั้น พระเถระนั้นก็ไม่สามารถให้วิปัสสนากิจสำเร็จได้ฉันนั้น. พระเถระหมายถึงข้อนั้น จึงกล่าวว่า อนิมิตฺตานุสาริวิญฺญาณํ โหติ. บทว่า สพฺพนิมิตฺตานํ อมนสิการา อนิมิตฺตํ เจโตสมาธิ อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ความว่า เราเข้าเจโตสมาธิที่สัมปยุตด้วยวุฏฐานคามินีวิปัสสนา และสมาธิในมรรคและผลเบื้องสูง ซึ่งมีนิพพานเป็นอารมณ์ อันไม่มีนิมิต เพราะไม่กระทำไว้ในใจซึ่งนิมิตว่าเที่ยงเป็นสุขเป็นตนทั้งปวงอยู่แล้ว. อรรถกถาสักกสูตรที่ ๑๐ บทว่า ทสหิ ฐาเนหิ คือ ด้วยเหตุ ๑๐. บทว่า อธิคณฺหนฺติ คือ ย่อมครอบงำ คือล่วงเกิน. คำที่เหลือมีเนื้อความง่ายทั้งนั้น ด้วยประการฉะนี้. จบอรรถกถาโมคคัลลานสังยุต ----------------------------------------------------- รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ ๑. สวิตักกสูตร [สวิตักกปัญหาสูตรที่ ๑] ๒. อวิตักกสูตร [อวิตักกปัญหาสูตรที่ ๒] ๓. สุขสูตร ๔. อุเปกขสูตร ๕. อากาสานัญจายตนสูตร ๖. วิญญาณัญจายตนสูตร ๗. อากิญจัญญายตนสูตร ๘. เนวสัญญานาสัญญายตนสูตร ๙. อนิมิตตสูตร [อนิมิตตปัญหาสูตรที่ ๙] ๑๐. สักกสูตร ๑๑. จันทนสูตร ฯ .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค โมคคัลลานสังยุตต์ จบ. |