|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| ||||||||||||||||
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙]      หน้าต่างที่ ๗ / ๙. ข้อความเบื้องต้น พระศาสดาเสด็จบิณฑบาต พบเด็ก ๕๐๐ คน พระศาสดาตรัสกะภิกษุทั้งหลาย ในกาลที่ภิกษุเหล่านั้นไปแล้ว ว่า "ภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจักฉันขนมไหม?" ภิกษุ. ขนมที่ไหน? พระเจ้าข้า. พระศาสดา. เธอทั้งหลายไม่เห็นพวกเด็กถือกระเช้าขนมเดินผ่านไปแล้วดอกหรือ? ภิกษุ. พวกเด็กเห็นปานนั้นไม่ถวายขนมแก่ใครๆ พระเจ้าข้า. พระศาสดา. ภิกษุทั้งหลาย เด็กเหล่านั้นไม่นิมนต์เราหรือพวกเธอด้วยขนมก็จริง. ถึงกระนั้น ภิกษุผู้เป็นเจ้าของขนม ก็กำลังมาข้างหลัง ฉันขนมเสียก่อนแล้วไป จึงควร. ตามธรรมดา พระพุทธเจ้าทั้งหลายย่อมไม่มีความริษยา หรือความประทุษร้ายแม้ในบุคคลคนหนึ่ง เพราะฉะนั้น พระศาสดาตรัสคำนี้แล้ว จึงพาภิกษุสงฆ์ไปประทับนั่งใต้ร่มเงาโคนไม้ต้นหนึ่ง. พวกเด็กเห็นพระมหากัสสปเถระเดินมาข้างหลัง เกิดความรักขึ้น มีสรีระเต็มเปี่ยมด้วยกำลังแห่งปีติ วางกระเช้า ไหว้พระเถระด้วยเบญจางคประดิษฐ์ ยกขนมพร้อมทั้งกระเช้าทีเดียวแล้ว กล่าวกะพระเถระว่า "นิมนต์รับเถิด ขอรับ." ลำดับนั้น พระเถระกล่าวกะเด็กเหล่านั้นว่า "นั่น พระศาสดาพาพระภิกษุสงฆ์ไป พวกเด็กรับคำว่า "ดีละ ขอรับ" แล้วกลับไปพร้อมกับพระเถระทีเดียว ถวายขนมแล้ว ยืนมองดูอยู่ ณ ส่วนข้างหนึ่งแล้ว ได้ถวายน้ำในเวลาฉันเสร็จ. พวกภิกษุโพนทะนาพวกเด็กผู้ถวายขนม พระศาสดาทรงยกพระมหากัสสปเป็นนิทัศนะ ดังนี้ แล้วตรัสพระคาถานี้ว่า :-
แก้อรรถ บทว่า ธมฺมฏฺฐํ ความว่า ผู้ตั้งอยู่ในโลกุตรธรรม ๙ ประการ. อธิบายว่า ผู้มีโลกุตรธรรมอันทำให้แจ้งแล้ว. บทว่า สจฺจวาทินํ ความว่า ชื่อว่าผู้มีปกติกล่าววาจาสัตย์ด้วยสัจญาณ เพราะความที่สัจจะ ๔ อันท่านทำให้แจ้งแล้ว ด้วยอาการ ๑๖. บาทพระคาถาว่า อตฺตโน กมฺมกุพฺพานํ ความว่า สิกขา ๓ ชื่อว่าการงานของตน, ผู้บำเพ็ญสิกขา ๓ นั้น. สองบทว่า ตํ ชโน ความว่า โลกิยมหาชนย่อมทำบุคคลนั้นให้เป็นที่รัก คือเป็นผู้ใคร่จะเห็น ใคร่จะไหว้ ใคร่จะบูชาด้วยปัจจัย ๔ โดยแท้. ในกาลจบเทศนา เด็กเหล่านั้นแม้ทั้งหมดตั้งอยู่แล้วในโสดาปัตติผล ดังนี้แล. เรื่องเด็ก ๕๐๐ คน จบ. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ปิยวรรคที่ ๑๖ | |||||||||||||||||