พระไตรปิฎกเล่มที่ ๘ พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๘
ปริวาร

ภิกขุนีโอวาทวรรคที่ ๘
องค์สำหรับลงโทษ
             [๑๒๐๒] อุ. ภิกษุประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียว พึงลงโทษ
ได้ พระพุทธเจ้าข้า?
             พ. ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียว พึงลงโทษ คือ
ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เปิดกายอวดภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๒. ถลกขาอ่อนอวดภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๓. เปิดองค์กำเนิดอวดภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๔. เปิดไหล่ทั้งสองอวดภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. พูดเคาะภิกษุณี ชักจูงพวกคฤหัสถ์ให้สมสู่กับภิกษุณี
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียว พึงลงโทษ คือ
ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น.
             ดูกรอุบาลี ภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์แม้อื่นอีก ๕ ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียว พึงลงโทษ
คือ ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. ขวนขวายเพื่อความเสื่อมลาภแห่งภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อความพินาศแห่งภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้แห่งภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. ยุยงภิกษุกับภิกษุณีให้แตกกัน
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียว พึงลงโทษ คือ
ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น.
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์แม้อื่นอีก ๕ ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียว พึงลงโทษ คือ
ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น. องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. ขวนขวายเพื่อความเสื่อมลาภแห่งภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อความพินาศแห่งภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้แห่งภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. ชักจูงภิกษุให้สมสู่กับภิกษุณีทั้งหลาย
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ภิกษุณีสงฆ์ฝ่ายเดียว พึงลงโทษ คือ
ภิกษุณีสงฆ์ไม่พึงไหว้ภิกษุนั้น.
องค์สำหรับลงโทษภิกษุณี
             [๑๒๐๓] อุ. ภิกษุณีประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล สงฆ์พึงลงโทษ พระพุทธ
เจ้าข้า?
             พ. ดูกรอุบาลี สงฆ์พึงลงโทษแก่ภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕. องค์ ๕ อะไรบ้าง?
คือ:-
                          ๑. เปิดกายอวดภิกษุทั้งหลาย
                          ๒. ถลกขาอ่อนอวดภิกษุทั้งหลาย
                          ๓. เปิดองค์กำเนิดอวดภิกษุทั้งหลาย
                          ๔. เปิดไหล่ทั้งสองอวดภิกษุทั้งหลาย
                          ๕. พูดเคาะภิกษุ ชักจูงให้สมสู่กับสตรีคฤหัสถ์
             ดูกรอุบาลี สงฆ์พึงลงโทษแก่ภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล.
             ดูกรอุบาลี สงฆ์พึงลงโทษแก่ภิกษุณีประกอบด้วยองค์แม้อื่นอีก ๕ องค์ ๕ อะไรบ้าง?
คือ:-
                          ๑. ขวนขวายเพื่อความเสื่อมลาภแห่งภิกษุทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อความพินาศแห่งภิกษุทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้แห่งภิกษุทั้งหลาย
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุทั้งหลาย
                          ๕. ยุยงภิกษุณีกับภิกษุทั้งหลายให้แตกกัน
             ดูกรอุบาลี สงฆ์พึงลงโทษแก่ภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล.
             ดูกรอุบาลี สงฆ์พึงลงโทษแก่ภิกษุณีผู้ประกอบด้วยองค์ แม้อื่นอีก ๕. องค์ ๕ อะไร
บ้าง? คือ:-
                          ๑. ขวนขวายเพื่อความเสื่อมลาภแห่งภิกษุทั้งหลาย
                          ๒. ขวนขวายเพื่อความพินาศแห่งภิกษุทั้งหลาย
                          ๓. ขวนขวายเพื่อความอยู่ไม่ได้แห่งภิกษุทั้งหลาย
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุทั้งหลาย
                          ๕. ชักจูงภิกษุณีให้สมสู่กับภิกษุ
             ดูกรอุบาลี สงฆ์พึงลงโทษแก่ภิกษุณีประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล.
องค์ของภิกษุไม่ควรให้โอวาท
             [๑๒๐๔] อุ. ภิกษุประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย
พระพุทธเจ้าข้า?
             พ. ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย. องค์ ๕
อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เป็นอลัชชี
                          ๒. เป็นพาล
                          ๓. ไม่ใช่ปกตัตตะ
                          ๔. เป็นผู้พูดประสงค์ให้เคลื่อนจากพรหมจรรย์
                          ๕. หาใช่เป็นผู้พูดประสงค์ให้ออกจากอาบัติไม่
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์แม้อื่นอีก ๕ ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เป็นผู้มีความประพฤติทางกายไม่บริสุทธิ์
                          ๒. เป็นผู้มีความประพฤติทางวาจาไม่บริสุทธิ์
                          ๓. เป็นผู้มีอาชีวะไม่บริสุทธิ์
                          ๔. เป็นผู้เขลา ไม่ฉลาด
                          ๕. ถูกซักเข้า ไม่สามารถให้คำตอบข้อที่ซักถาม
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ แม้อื่นอีก ๕ ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เป็นผู้ประกอบด้วยอนาจารทางกาย
                          ๒. เป็นผู้ประกอบด้วยอนาจารทางวาจา
                          ๓. เป็นผู้ประกอบด้วยอนาจารทางกายและวาจา
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณีทั้งหลาย
                          ๕. คลุกคลีกับภิกษุณีทั้งหลาย ด้วยการคลุกคลีอันไม่สมควรอยู่
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์แม้อื่นอีก ๕ ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เป็นอลัชชี
                          ๒. เป็นพาล
                          ๓. ไม่ใช่ปกตัตตะ
                          ๔. เป็นผู้ก่อความบาดหมาง ก่อความทะเลาะ
                          ๕. เป็นผู้ไม่ทำให้บริบูรณ์ในสิกขา
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
องค์ของภิกษุผู้ไม่ควรรับให้โอวาท
             [๑๒๐๕] อุ. ภิกษุประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล ไม่พึงรับให้โอวาทแก่ภิกษุณี
ทั้งหลาย พระพุทธเจ้าข้า?
             พ. ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ ไม่พึงรับให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เป็นผู้ประกอบด้วยอนาจารทางกาย
                          ๒. เป็นผู้ประกอบด้วยอนาจารทางวาจา
                          ๓. เป็นผู้ประกอบด้วยอนาจารทางกายและวาจา
                          ๔. ด่าบริภาษภิกษุณี
                          ๕. เป็นผู้คลุกคลีกับภิกษุณีทั้งหลาย ด้วยการคลุกคลีอันไม่สมควรอยู่
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงรับให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์แม้อื่นอีก ๕ ไม่พึงรับให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
องค์ ๕ อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เป็นอลัชชี
                          ๒. เป็นพาล
                          ๓. ไม่ใช่ปกตัตตะ
                          ๔. เป็นผู้เตรียมจะไป
                          ๕. อาพาธ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล ไม่พึงรับให้โอวาทแก่ภิกษุณีทั้งหลาย.
องค์ของภิกษุผู้ไม่ควรสนทนาด้วย
             [๑๒๐๖] อุ. ภิกษุทั้งหลายไม่พึงสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์เท่าไรหนอแล
พระพุทธเจ้าข้า?
             พ. ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่พึงสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕. องค์ ๕
อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. เป็นผู้ไม่ประกอบด้วยกองศีล ของพระอเสขะ
                          ๒. เป็นผู้ไม่ประกอบด้วยกองสมาธิ ของพระอเสขะ
                          ๓. เป็นผู้ไม่ประกอบด้วยกองปัญญา ของพระอเสขะ
                          ๔. เป็นผู้ไม่ประกอบด้วยกองวิมุตติ ของพระอเสขะ
                          ๕. เป็นผู้ไม่ประกอบด้วยกองวิมุตติญาณทัสสนะ ของพระอเสขะ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่พึงสนทนากับภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล.
องค์ของภิกษุผู้ควรสนทนาด้วย
             ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายพึงสนทนากับภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕. องค์ ๕ อะไรบ้าง?
คือ:-
                          ๑. เป็นผู้ประกอบด้วยกองศีล ของพระอเสขะ
                          ๒. เป็นผู้ประกอบด้วยกองสมาธิ ของพระอเสขะ
                          ๓. เป็นผู้ประกอบด้วยกองปัญญา ของพระอเสขะ
                          ๔. เป็นผู้ประกอบด้วยกองวิมุตติ ของพระอเสขะ
                          ๕. เป็นผู้ประกอบด้วยกองวิมุตติญาณทัสสนะ ของพระอเสขะ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายพึงสนทนากับภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล.
องค์ของภิกษุผู้ไม่ควรสนทนาอีกนัยหนึ่ง
             ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่พึงสนทนากับภิกษุประกอบด้วยองค์แม้อื่นอีก ๕. องค์ ๕
อะไรบ้าง? คือ:-
                          ๑. ไม่เป็นผู้บรรลุอรรถปฏิสัมภิทา
                          ๒. ไม่เป็นผู้บรรลุธรรมปฏิสัมภิทา
                          ๓. ไม่เป็นผู้บรรลุนิรุตติปฏิสัมภิทา
                          ๔. ไม่เป็นผู้บรรลุปฏิภาณปฏิสัมภิทา
                          ๕. ไม่พิจารณาจิตตามที่วิมุติ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายไม่พึงสนทนากับภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล.
องค์ของภิกษุผู้ควรสนทนาด้วย
             ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายพึงสนทนากับภิกษุประกอบด้วยองค์ ๕. องค์ ๕ อะไรบ้าง?
คือ:-
                          ๑. เป็นผู้บรรลุอรรถปฏิสัมภิทา
                          ๒. เป็นผู้บรรลุธรรมปฏิสัมภิทา
                          ๓. เป็นผู้บรรลุนิรุตติปฏิสัมภิทา
                          ๔. เป็นผู้บรรลุปฏิภาณปฏิสัมภิทา
                          ๕. พิจารณาจิตตามที่วิมุติ
             ดูกรอุบาลี ภิกษุทั้งหลายพึงสนทนากับภิกษุผู้ประกอบด้วยองค์ ๕ นี้แล.
ภิกขุนีโอวาทวรรค ที่ ๘ จบ
-----------------------------------------------------
หัวข้อประจำวรรค
             [๑๒๐๗] ภิกษุณีฝ่ายเดียวพึงลงโทษ ๑ ภิกษุณีพึงลงโทษอีก ๒ นัย ลงโทษภิกษุณี
๓ อย่าง ๑ ไม่ให้โอวาท ๑ ไม่ให้โอวาทอีก ๒ นัย ๑ ไม่รับให้โอวาทตรัสไว้ ๒ อย่าง ๑ ใน
การสนทนาตรัสไว้ ๒ หมวด ๑ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๘ บรรทัดที่ ๑๑๕๗๘-๑๑๗๓๓ หน้าที่ ๔๔๕-๔๕๑.
http://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=8&A=11578&Z=11733&pagebreak=0
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/m_siri.php?B=8&siri=113
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=8&i=1202
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
[1202-1207] http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=8&item=1202&items=6
             The Pali Tipitaka in Roman :-
[1202-1207] http://84000.org/tipitaka/pali/roman_item_s.php?book=8&item=1202&items=6
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๘
http://84000.org/tipitaka/read/?index_8
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://suttacentral.net/pli-tv-pvr17/en/brahmali#pli-tv-pvr17:147.0
https://suttacentral.net/pli-tv-pvr17/en/horner-brahmali#Prv.17.8