ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 16 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.3)

                           2. Saraniyavagga
                       1. Pathamasaraniyasuttavannana
     [11] Dutiyassa pathame saraniyati saritabbayuttaka. Mettam kayakammanti mettena
cittena katabbam kayakammam. Vacikammamanokammesupi eseva nayo. Imani ca pana bhikkhunam
vasena agatani, gihisupi labbhanti. Bhikkhunanhi mettacittena abhisamacarika-
dhammapuranam mettam kayakammam nama. Gihinam cetiyavandanatthaya bodhivandanatthaya
samghanimantanatthaya gamanam, gamam pindaya pavitthe bhikkhu disva paccuggamanam,
pattapatiggahanam, asanapannapanam, anugamananti evamadikam mettam kayakammam nama.
     Bhikkhunam mettacittena acarapannattisikkhapanam kammatthanakathanam  dhammadesana
tepitakabuddhavacanam mettam vacikammam nama. Gihinam "cetiyavandanaya gacchama, bodhivandanaya
gacchama, dhammassavanam karissama, dipamalapupphapujam karissama, tini sucaritani samadaya
vattissama, salakabhattadini dassama, vassavasikam dassama,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Ajja samghassa cattaro paccaye dassama, samgham nimantetva khadaniyadini samvidahatha, asanani pannapetha, paniyam upatthapetha, samgham paccuggantva anetha, pannattasane nisidapetva ussahajata veyyavaccam karotha"tiadivacanakale mettam vacikammam nama. Bhikkhunam patova utthaya sarirapatijagganam cetiyanganavattadini ca katva vivittasane nisiditva "imasmim vihare bhikkhu sukhi hontu avera abyapajjha"ti cintanam mettam manokammam nama. Gihinam "ayya sukhi hontu avera abyapajjha"ti cintanam mettam manokammam nama. Avi ceva raho cati sammukha ca parammukha ca. Tattha navakanam civarakammadisu sahayabhavagamanam sammukha mettam kayakammam nama, theranam pana padadhovanadanadibhedam sabbampi samicikammam sammukha mettam kayakammam nama. Ubhayehipi dunnikkhittanam darubhandadinam tesu avannam akatva attana dunnikkhittanam viya patisamanam parammukha mettam kayakammam nama. "devatthero tissatthero"ti evam paggayha vacanam sammukha mettam vacikammam nama. Vihare asanam 1- pana patipucchantassa "kaham amhakam devatthero, kaham amhakam tissatthero, kada nu kho agamissati"ti evam mamayanavacanam parammukha mettam vacikammam nama. Mettasinehasiniddhani pana nayanani ummiletva pasannena mukhena olokanam sammukha mettam manokammam nama. "devatthero tissatthero arogo hotu appabadho"ti 2- samannaharanam parammukha mettam manokammam nama. Labhati civaradayo laddhapaccaya. Dhammikati kuhanadibhedam micchajivam vajjetva dhammena samena bhikkhacariyavattena uppanna. Antamaso pattapariyapannamattampiti pacchimakotiya pattapariyapannam pattassa antogatam dvittikatacchubhikkhamattampi. 3- @Footnote: 1 cha.Ma. asantam 2 Si. abyapajjhoti 3 cha.Ma. dvattikatacchubhikkhamattampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Appativibhattabhogiti ettha dve pativibhattani nama amisapativibhattam puggalapativibhattanca. Tattha "ettakam dassami, ettakam dassami"ti evam cittena pativibhajanam amisapativibhattam nama. "asukassa dassami, asukassa na dassami"ti evam cittena vibhajanam 1- puggalapativibhattam nama. Tadubhayampi akatva yo appativibhattam bhunjati, ayam appativibhattabhogi nama. Silavantehi sabrahmacarihi sadharanabhogiti ettha sadharanabhogino idam lakkhanam:- yam yam panitam labhati, tam tam neva labhena labham nijigimsanamukhena 2- gihinam deti, na attana paribhunjati, patigganhanto ca "samghena sadharanam hotu"ti gahetva ghandim paharitva paribhunjitabbam samghasantakam viya passati. Imam pana saraniyadhammam ko pureti, ko na pureti? dussilo tava na pureti. Na hi tassa santakam silavanta ganhanti. Parisuddhasilo pana vattam akhandento pureti. Tatridam vattam:- yo hi odissakam katva matu va pitu va acariyupajjhayadinam va deti, so databbam deti. Saraniyadhammo panassa na hoti, palibodhajagganam nama hoti. Saraniyadhammo hi muttapalibodhassa vattati. Tena pana odissakam dentena gilanagilanupatthakaagantukagamikananceva navapabbajitassa ca sanghatipattaggahanam ajanantassa databbam. Etesam datva avasesam therasanato patthaya thokam thokam adatva yo yattakam ganhati, tassa tattakam databbam. Avasitthe asati puna pindaya caritva therasanato patthaya yam yam panitam, tam tam datva sesam bhunjitabbam. "silavantehi"ti vacanato dussilassa adatumpi vattati. Ayam pana saraniyadhammo susikkhitaya parisaya supuro hoti, susikkhitaya hi parisaya yo annato labhati, so na ganhati. Annato alabhantopi pamanayuttameva ganhati, na atirekam. Ayam pana saraniyadhammo evam punappunam pindaya caritva laddham laddham dentassapi dvadasahi vassehi pureti, na tato oram. Sace hi dvadasame vasse saraniyadhammapurako pindapatapuram pattam asanasalayam thapetva @Footnote: 1 cha.Ma. vibhajanam pana 2 cha.Ma. nijigisanatamukhena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Nhayitum gacchati, samghatthero ca "kasseso patto"ti vatva "saraniyadhammapurakassa"ti vutte "aharatha nan"ti sabbam pindapatam vicaretvava bhunjitva rittapattam thapeti. Athakho so bhikkhu rittapattam disva "mayham asesetvava paribhunjimsu"ti domanassam uppadeti, saraniyadhammo bhijjati, puna dvadasa vassani puretabbo hoti. Titthiyaparivasasadiso, so 1- sakim khande jate puna puretabbova. Yo pana "labha vata me, suladdham vata me, yassa me pattagatam anapucchava sabrahmacari paribhunjanti"ti somanassam janeti, tassa punno nama hoti. Evam puritasaraniyadhammassa pana neva issa na macchariyam hoti, manussanam piyo hoti, amanussanam piyo hoti, sulabhapaccayo. Pattagatamassa diyamanampi na khiyati, bhajaniyabhandatthane aggabhandam labhati, bhaye va chatake va patte devata ussukkam apajjanti. Tatrimani vatthuni:- lenagirivasi 2- tissatthero kira mahakhiragamam 3- upanissaya vasati, pannasa mahathera nagadipam cetiyavandanatthaya gacchanta khiragame 4- pindaya caritva kinci aladdha nikkhamimsu. Thero pavisanto te disva pucchi "laddham bhante"ti. Vicarimha avusoti. So aladdhabhavam natva aha "bhante yavaham agacchami, tava idheva hotha"ti, mayam avuso pannasajana pattadhovanamattampi 5- na labhimhati. Bhante nevasika nama patibala honti, alabhantapi bhikkhacara- maggasabhagam janantiti. Thera agamayimsu. 6- Thero gamam pavisi. Dhurageheyeva mahaupasika khirabhattam sajjetva theram olokayamana thita therassa dvaram sampattasseva pattam puretva adasi. So tam adaya theranam santikam gantva "ganhatha bhante"ti samghattheram aha. Thero "amhehi ettakehi kinci na laddham, ayam sighameva gahetva agato, kim nu kho"ti sesanam mukham olokesi. Thero @Footnote: 1 cha.Ma. hesa 2 Si. lonagirivasi, cha.Ma. senagirivasi, pa.su. 2/389/202 @mahasaccakasutta 3 cha.Ma. mahagirigamam 4 cha.Ma. girigame @5 cha.Ma. pattatemanamattampi 6 cha.Ma. agamesum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Dhammena samena laddho, nikkukkucca ganhatha"ti adito patthaya sabbesam yavadattham datva attanapi yavadattham bhunji. Atha nam bhattakiccavasane thera pucchimsu "kada avuso lokuttaradhammam pativijjhi"ti. Natthi me bhante lokuttaradhammoti. Jhanalabhisi avusoti. Etampi bhante natthiti. Nanu avuso patihariyanti. Saraniyadhammo me bhante purito, tassa me puritakalato patthaya sacepi bhikkhusatasahassam hoti, pattagatam na khiyatiti. Sadhu sadhu sappurisa, anucchavikamidam tuyhanti. Idam tava pattagatam na khiyatiti ettha vatthu. Ayameva pana thero cetiyapabbate girikande mahapujaya 1- danatthanam gantva "imasmim dane 2- kim varabhandan"ti pucchi. Dve sataka bhanteti. Ete mayham papunissantiti. Tam sutva amacco ranno arocesi "eko daharo evam vadati"ti. "daharassa evam cittam, mahatheranam pana sukhumasataka vattanti"ti vatva "mahatheranam dassami"ti thapesi. Tassa bhikkhusamghe patipatiya thite dentassa matthake thapitapi te sataka hattham narohanti, anneva arohanti. Daharassa danakale pana hattham arulha. So tassa hatthe thapetva amaccassa mukham oloketva daharam nisidapetva danam datva samgham vissajjetva daharassa santike nisiditva "kada bhante imam dhammam pativijjhittha"ti aha. So pariyayenapi asantam avadanto "natthi mayham maharaja lokuttaradhammo"ti aha. Nanu bhante pubbe avacutthati. Ama maharaja saraniyadhammapurako aham, tassa 3- me saraniyadhammassa puritakalato patthaya bhajaniyabhandatthane aggabhandam papunatiti. "sadhu sadhu bhante, anucchavikamidam tumhakan"ti vatva pakkami. Idam bhajaniyabhandatthane aggabhandam papunatiti ettha vatthu. @Footnote: 1 Ma. girikandamahapujaya, pa.su. 2/492/306 2 cha.Ma. thane, su.vi. 2/141/135, @pa.su. 2/492/306 3 cha.Ma. dhammassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

Brahmanatissabhaye pana bhataragamavasino nagattheriya anarocetvava palayimsu. Theri paccusasamaye "ativiya appanigghoso gamo, upadharetha tava"ti candalatissadaharabhikkhuniyo 1- aha. Ta ca gantva sabbesam palatabhavam 2- natva agamma theriya arocesum. Sa sutva "ma tumhe tesam gatabhavam cintayittha, attano uddesaparipucchayonisomanasikaresuyeva yogam karotha"ti vatva bhikkhacara- velayam parupitva attadvadasama gamadvare nigrodharukkhamule atthasi. Rukkhe adhivattha devata dvadasannampi bhikkhuninam pindapatam datva "ayye annattha ma gacchatha, niccam idheva agaccheyyatha"ti aha. Theriya pana kanitthabhata nagatthero nama atthi, so "mahantam bhayam, na sakka yapetum, paratiram gamissami"ti attadvadasamova attano vasanatthana nikkhanto "therim disva gamissami"ti bhataragamam agato. Theri "thera agata"ti sutva tesam santikam gantva "kim ayya"ti pucchi. So tam pavuttim arocesi. Sa "ajja ekadivasam vihare vasitva sve gamissatha"ti aha. Thera viharam agamimsu. 3- Theri punadivase rukkhamule pindaya caritva theram upasankamitva "imam pindapatam paribhunjatha"ti aha. Thero "vattissati theri"ti vatva tunhi atthasi. Dhammiko tata pindapato, kukkuccam akatva paribhunjathati. Vattissati theriti. Sa pattam gahetva akase khipi. Patto akase atthasi. Thero "sattatalamatte thitampi bhikkhunibhattameva theri"ti vatva "bhayam nama sabbakale na hoti, bhaye vupasante ariyavamsam kathayamano `bho pindapatika bhikkhunibhattam bhunjitva vitinamayittha'ti cittena anuvadiyamano santhambhitum na sakkhissami, appamatta hotha theriyo"ti maggam patipajji. Rukkhadevatapi "sace thero theriya hatthato pindapatam paribhunjissati, na tam nivattessami. Sace na paribhunjissati, nivattessami"ti cintayamana thatva @Footnote: 1 cha.Ma. daharabhikkhuniyo 2 cha.Ma. gatabhavam 3 cha.Ma. agamimsu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Therassa gamanam disva rukkha oruyha "pattam bhante detha"ti vatva pattam gahetva theram rukkhamulanneva anetva asanam pannapetva pindapatam datva katabhattakiccam patinnam karetva dvadasa bhikkhuniyo dvadasa ca bhikkhu satta vassani upatthati. 1- Idam devata ussukkam apajjantiti ettha vatthu. Tatra hi theri saraniyadhammapurika ahosi. Akhandanitiadisu yassa sattasu apattikkhandhesu adimhi va ante va sikkhapadam bhinnam hoti, tassa silam pariyante chinnasatako 2- viya khandam nama. Yassa pana vemajjhe bhinnam, tassa chiddasatako viya chiddam nama hoti. Yassa patipatiya dve tini bhinnani, tassa pitthiyam va kucchiyam va utthitena visabhagavannena kalarattadinam annataravanna gavi viya sabalam nama hoti. yassa antarantara bhinnani, tassa antarantara visabhagabinduvicitra gavi viya kummasam nama hoti. Yassa pana sabbena sabbam abhinnani, tassa tani silani akhandani acchiddani asabalani akammasani nama honti. Tani panetani tanhadasabyato mocetva bhujissabhavakaranato bhujissani, buddhadihi vinnuhi pasatthatta vinnuppasatthani, tanhaditthihi aparamatthatta "idam nama tvam apannapubbo"ti kenaci paramatthum asakkuneyyatta ca aparamatthani, upacarasamadhim appanasamadhim va samvattayantiti samadhisamvattanikaniti vuccanti. Silasamannagato viharatiti tesu tesu disabhagesu viharantehi bhikkhuhi saddhim samanabhavupagatasilo viharati. Sotapannadinam hi silam samuddantarepi devalokepi vasantanam annesam sotapannadinam silena samanameva hoti, natthi maggasile nanattam. Tam sandhayetam vuttam. Yayam ditthiti maggasampayutta sammaditthi. Ariyati niddosa. Niyyatiti niyyanika. Takkarassati yo tathakari hoti. Dukkhakkhayayati sabbadukkhakkhayattham. Ditthisamannagatoti samanaditthibhavam upagato hutva viharatiti. @Footnote: 1 cha.Ma. upatthahi 2 majjhe chiddasatako, su.vi. 1/141/137


             The Pali Atthakatha in Roman Book 16 page 97-103. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=2164&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=2164&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=282              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=6838              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=6762              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=6762              Contents of The Tipitaka Volume 22 http://84000.org/tipitaka/read/?index_22

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]