ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

page189.

3. Yasojasuttavannana [23] Tatiye yasojappamukhaniti ettha yasojoti tassa therassa namam, tam pubbangamam katva pabbajitatta vicaranato ca tani panca bhikkhusatani "yasojappamukhani"ti vuttani. Tesam ayam pubbayogo:- atite kira kassapadasabalassa sasane annataro bhikkhu arannako aranne pitthipasane katapannakutiyam viharati. Tasminca samaye pancasata cora gamaghatakadini katva corikaya jivanta corakammam katva janapadamanussehi anubaddha palayanta arannam pavisitva tattha kinci gahanam va patisaranam va apassanta avidure tam bhikkhum pasane nisinnam disva vanditva tam pavattim acikkhitva "amhakam bhante patisaranam hotha"ti yacimsu. Thero "tumhakam silasadisam patisaranam natthi, sabbe panca silani samadiyatha"ti aha. Te "sadhu"ti sampaticchitva silani samadiyimsu. Thero "tumhe idani silesu patitthita, attano jivitam vinassantesupi ma himsanena sankopayittha"ti 1- kakacupamavidhim 2- acikkhi. Te "sadhu"ti sampaticchimsu. Atha te janapada tam sampatta ito cito ca gavesanta te core disva sabbeva jivita voropesum. Te tesu manopadosamattampi akatva akhandasila kalam katva kamavacaradevesu nibbattimsu. Tesu jetthacoro jetthadevaputto ahosi, itare tasseva parivaRa. Te aparaparam samsaranta ekam buddhantaram devaloke khepetva amhakam bhagavato kale devalokato cavitva jetthadevaputto savatthinagaradvare kevattagame pancasatakulagamajetthakassa kevattassa putto hutva nibbatti, yasojotissa namam akamsu. Itarepi avasesakevattanam putta hutva nibbattimsu. Te pubbasannivasena sabbepi sahayaka hutva sahapamsukilitam kilanta anupubbena @Footnote: 1 cha.Ma. ma manam padosayitthati 2 Ma.mu. 12/222-233/186-195

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Vayappatta ahesum, yasojo tesam aggo ahosi. Te sabbeva ekato hutva jalani gahetva naditalakadisu macche bandhanta vicaranti. Athekadivasam aciravatiya nadiya jale khitte suvannavanno maccho antojale pavisi, tam disva sabbepi kevatta "amhakam putta macche bandhanta suvannavannam maccham bandhimsu"ti hatthatuttha ahesum. Atha te pancasatapi sahayaka maccham navaya pakkhipitva navam ukkhipitva ranno dassesum. Raja tam disva "bhagava etassa suvannavannakaranam janissati"ti maccham gahapetva bhagavato dassesi. Sattha "ayam kassapasammasambuddhassa sasane osakkamane pabbajitva micchapatipajjanto sasanam osakkapetva niraye nibbatto ekam buddhantaram niraye paccitva tato cuto aciravatiyam maccho hutva nibbatto"ti vatva tassa matubhagininanca niraye nibbattabhavam, tassa bhatikattherassa parinibbutabhavanca teneva kathapetva imissa atthuppattiya kapilasuttam desesi. Satthu desanam sutva te pancasata kevattaputta samvegajata hutva bhagavato santike pabbajitva upasampanna hutva vivekavasam vasanta bhagavantam dassanaya agamimsu. Tena vuttam "tena kho pana samayena yasojappamukhani pancamattani bhikkhusatani"tiadi. Tattha tedhati te idha. Nevasikehiti nibaddhavasam vasamanehi. Patisammodamanati nevasikabhikkhuhi "kaccavuso khamaniyan"tiadina patisantharavasena sammodanaya kataya "ama avuso khamaniyan"tiadina puna sammodamana tehi saddhim samappavattamoda. Senasanani pannapayamanati acariyupajjhayanam attano ca papunakani senasanani pucchitva tehi nevasikehi tesam "idam tumhakam acariyanam,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Idam tumhakam upajjhayanam, idam tumhakam papunati"ti senasanani samvidhapetva attana ca tattha gantva dvarakavatani vivaritva mancapithakatasarakadini niharitva papphotetva yathathanam thapanadivasena pannapenta ca. Pattacivarani patisamayamanati "bhante imam me pattam thapetha, idam civaram, idam thalakam, idam udakatumbam, idam me kattarayatthin"ti evam samanaparikkharam sangopayamana. Uccasadda mahasaddati uddham gatatthena ucco saddo yesante uccasadda akarassa akaram katva. Samantato patthatatthena mahanto saddo yesante mahasadda. Kevatta manne macchavilopeti kevatta viya macchavilumpane. Yatha nama kevatta udake vattanato macchaggahanattham pavattanato "kevatta"ti laddhanama macchabandha macchaggahanattham jale jalam pakkhipitva "pavittho na pavittho, gahito na gahito"tiadina uccasaddamahasadda honti. Yatha ca te macchapacchiadini thapitatthane mahajane gantva "mayham ekam maccham detha, mayham ekam macchaphalam detha, amukassa dinno mahanto, mayham khuddako"tiadini vatva vilumpamane tesam patisedhanadivasena uccasaddamahasadda ca honti, evamete bhikkhuti dasseti. Teteti te ete. Kinnuti kissa nu, kimattham nuti attho. Temeti te ime. Panamemiti niharami. Voti te tumhe. 1- Na vo mama santike vatthabbanti tumhehi mayham santike na vasitabbam. Ye tumhe madisassa buddhassa vasanatthanam agantva evam mahasaddam karotha, attano dhammataya vasanta kim nama saruppam karissatha, tumhadisanam mama santike vasanakiccam natthiti dipeti. Evam panamitesu ca bhagavata tesu ekabhikkhupi "bhagava tumhe mahasaddamattakena amhe panametha"ti va annam va kinci pativacanam avatva buddhagaravena sabbe @Footnote: 1 Si.,ka. teti te tumhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Bhagavato vacanam sampaticchanta "evam bhante"ti vatva nikkhamimsu. Evam pana tesam ahosi "mayam sattharam passissama, dhammam sossama, satthu santike vasissamati agata, evarupassa pana garuno satthu santikam agantva mahasaddam karimha, amhakameva dosoyam, panamitamha tato, na laddham satthu santike vatthum, samantapasadikam suvannavannam sariram oloketum, madhurassarena desitam dhammam sotun"ti. Te balavadomanassajata hutva pakkamimsu. Samsametvati suguttam katva. Vajjiti evamnamako janapado, vajji nama janapadino rajakumara, tesam nivaso ekopi janapado rulhivasena "vajji"tveva vuccati. Tena vuttam "vajjisu"ti. Vaggumudati evamnama lokassa punnasammata eka nadi. "vaggamuda"tipi patho. Atthakamenati kinci payojanam anapekkhitva atthameva icchantena. Hitesinati attham icchantena, "kinti me savaka vattadukkha parimucceyyun"ti tassa atthasankhatassa atthassa va hetubhutassa hitassa esanasilena. Tato eva attano sarirakhedam aganetva durepi veneyyasantikam gantva anukampanato anukampakena. Tameva anukampam upadaya mayam panamita, na attano veyyavaccadipaccasimsaya. Yasma dhammagaruno buddha bhagavanto sammapatipattiyava pujetabba, ye uccasaddakaranamattepi panamenti, tasma handa mayam avuso tatha viharam kappema sabbattha satisampajannayogena apannakappatipadam purenta yathagahitam kammatthanam matthakam papenta catuiriyapathaviharam kappema viharama. Yatha no viharatanti yatha amhesu viharantesu bhagava attamano assa sammapatipattipujaya aradhito bhaveyyati. Attho. Tenevantaravassenati tasmimyeva antaravasse mahapavaranam anatikkamitvava. Sabbeyeva tisso vijja sacchakamsuti sabbeyeva te pancasata bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Pubbenivasanussatinanam dibbacakkhunanam asavakkhayanananti ima tisso pubbenivutthakkhandhapaticchadakamohakkhandhadinam vinivijjhanatthena vijja attapaccakkha akamsu. Lokiyabhinnasu imayeva dve abhinna asavakkhayananassa bahupakara, na tatha dibbasotacetopariyaiddhividhanananiti dassanattham vijjattayamettha tesam bhikkhunam adhigamadassanavasena uddhatam. Tatha hi veranjasutte 1- bhagava veranjabrahmanassa attano adhigamam dassento vijjattayameva desesi, na dibbasotananadinam abhavato. Evam tesampi bhikkhunam vijjamananipi dibbasotananadini na uddhatani. Chalabhinna hi te bhikkhu. Evanca katva "vaggumudaya nadiya tire antarahita mahavane kutagarasalayam bhagavato sammukhe paturahesun"ti tesam bhikkhunam iddhivalanjanam vakkhati. Yathabhirantanti yathabhiratim yathajjhasayam. Buddhanam hi ekasmim thane vasantanam chayudakavipattim va aphasukasenasanam va manussanam assaddhadibhavam va agamma anabhirati nama natthi. Tesam sampattiya "phasum viharama"ti ciraviharopi natthi. Yattha pana bhagavati viharante manussa saranesu va patitthahanti, silani va samadiyanti pabbajanti, sotapattimaggadini va papunanti, sattha tasu sampattisu tesam patitthapanattham vasati, tadabhave pakkamati. Tada hi savatthiyam kattabbabuddhakiccam nahosi. Tena vuttam "atha kho bhagava savatthiyam yathabhirantam viharitva yena vesali tena carikam pakkami"ti. Carikancaramanoti addhanagamanam gacchanto. Carika ca namesa bhagavato duvidha turitacarika aturitacarikati. Tattha thurepi bodhaneyyapuggalam disva tassa bodhanattham sahasa gamanam turitacarika nama, sa mahakassapapaccuggamanadisu datthabba. Ya pana gamanigamarajadhanipatipatiya devasikam yojanaddhayojanavasena @Footnote: 1 ana. atthaka. 23/11/174 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Pindapatacariyadihi lokam anugganhanto gacchati, ayam aturitacarika nama, ayameva idhadhippeta. Tadavasariti tena avasari, tam va avasari. Tattha avasari, pavisiti attho. Tatrati tassam. Sudanti nipatamattam. Vesaliyanti tikkhattum visalibhutatta 1- "vesali"ti laddhaname licchavirajunam nagare. Mahavaneti mahavanam nama sayamjatam aropimam saparicchedam mahantam vanam. Kapilavatthusamanta pana mahavanam himavantena saha ekabaddham aparicchedam hutva mahasamuddam ahacca thitam. Idam tadisam na hoti, saparicchedam mahantam vananti mahavanam. Kutagarasalayanti tasmim mahavane bhagavanatam uddissa kate arame kutagaram anto katva hamsavattakacchannena kata sabbakarasampanna buddhassa bhagavato gandhakuti kutagarasala nama, tassam kutagarasalayam. Vaggumudatiriyananti vaggumudatiravasinam. Cetasa ceto paricca manasikaritvati attano cittena tesam cittam paricchijja manasikaritva, cetopariyananena va sabbannutananena va tehi adhigatavisesam janitvati attho. Alokajata viyati sanjataloka viya, itaram tasseva vevacanam. Candasahassasuriyasahassehi obhasita viyati attho. Yasma te yasojappamukha pancasata bhikkhu sabbaso avijjandhakaravidhamanena alokabhuta obhasabhuta hutva viharanti, tasma bhagava tehi thitadisaya "alokajata viya me ananda esa disa"tiadina vannabhananapadesena te bhikkhu pasamsati. Tena vuttam "yassam disayam vaggumudatiriya bhikkhu viharanti"ti. Appatikulati na patikula, manapa manoharati attho. Yasmim hi padese siladigunasampanna mahesino viharanti, tam kincapi ukkulavikulavisamaduggakaram, 2- atha kho manunnam ramaniyameva. Vuttanhetam:- "game va yadi varanne ninne va yadi va thale yattha arahanto viharanti tam bhumiramaneyyakan"ti. 3- @Footnote: 1 Si. visalikatta 2 Ma. ukkulavikulavisamanadividuggam 3 khu.dha. 25/98/34

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

Pahineyyasiti peseyyasi. Sattha ayasmantanam dassanakamoti tesam bhikkhunam santike pahenakaradassanam iti bhagava yadattham te bhikkhu panamesi, tamattham matthakappattam disva araddhacitto tesam dassanakamatam therassa arocesi. Evam kirassa ahosi "aham ime uccasaddamahasaddakarane panamessami, atha te bhadro assajaniyo viya kasabhighatena, tena codita samvegappatta mamaradhanattham 1- arannam pavisitva ghatenta vayamanta khippameva arahattam sacchikarissanti"ti. Idani te aggaphalappatte disva taya arahattappattiya aradhitacitto tesam dassanakamo hutva evam dhammabhandagarikam anapesi. So bhikkhuti anandattherena tatha anatto chalabhinno eko bhikkhu. Pamukheti sammukhe. Anenjasamadhinati catutthajjhanapadakena aggaphalasamadhina, "arupajjhanapadakena"tipi vadanti. "anenjena samadhina"tipi patho. Kasma pana bhagava tesam bhikkhunam agamanam jananto patisantharam akatva samapattimyeva samapajji? tesam attana samapannasamapattim janitva samapajjanattham, tesam pubbe panamitanam idani attana samanasambhogadassanattham, anubhavadipanattham, vina vacibhedena annabyakaranadipanatthanca. Apare panahu "pubbe panamitanam idani attano santikam agatanam anuttarasukhuppadanena anannasadharanapatisantharakaranatthan"ti. Tepi ayasmanto bhagavato ajjhasayam natva tamyeva samapattim samapajjimsu. Tena vuttam "katamena nu kho bhagava viharena etarahi viharati"tiadi. Ettha ca rupavacaracatutthajjhanam kosajjadinam paripantikadhammanam suvidurabhavato iddhiya mulabhutehi anonamanadihi solasahi vodanadhammehi samannagamanato anenjappattam sayam aninjatthena anenjanti vuccati. Vuttanhetam:- @Footnote: 1 Ma. sammapatipajjanattham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page196.

"anonatam cittam kosajje na injatiti anenjam, anunnatam cittam uddhacce na injatiti anenjam, anabhiratam cittam rage na injatiti anenjam, anapanatam cittam byapade na injatiti anenjam, anissitam cittam ditthiya na injatiti anenjam, appatibaddham cittam chandarage na injatiti anenjam, vippamuttam cittam kamarage na injatiti anenjam, visamyuttam cittam kilese na injatiti anenjam, vimariyadikatam cittam kilesamariyadaya na injatiti anenjam, ekattagatam cittam nanattakilese na injatiti anenjam, saddhaya pariggahitam cittam assaddhiye na injatiti anenjam, viriyena pariggahitam cittam kosajje na injatiti anenjam, satiya pariggahitam cittam pamade na injatiti anenjam, samadhina pariggahitam cittam uddhacce na injatiti anenjam, pannaya pariggahitam cittam avijjaya na injatiti anenjam, obhasagatam cittam avijjandhakare na injatiti anenjan"ti. 1- Rupavacaracatutthajjhanameva ca rupaviragabhavanavasena pavattitam, arammanavibhagena catubbidham arupavacarajjhananti etesam pancannam jhananam anenjavoharo, tesam yankinci padakam katva samapanna arahattaphalasamapatti anenjasamadhiti porana. Abhikkantayati atitaya. Nikkhanteti niggate, apagateti attho. Tunhi ahositi bhagava ariyena tunhibhavena tunhi ahosi. Uddhaste aruneti uggate arune, aruno nama puratthimadisaya suriyodayato puretarameva utthitobhaso. Nandimukhiyati rattiya arunassa uggatatta eva arunappabhaya suriyalokupajivino satte nandapanamukhiya viya rattiya jataya, vibhayamanayati attho. @Footnote: 1 khu.pati. 31/9/418

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Tamha samadhimha vutthahitvati yathaparicchedam tato anenjasamadhito arahattaphalasamapattito utthaya. Sace kho tvam ananda janeyyasiti bhagava "ime ca bhikkhu ettakam kalam imina nama samapattisukhena vitinamenti"ti ananda yadi tvam janeyyasi. Ettakampi te nappatibhaseyyati lokiyapatisammodanam sandhaya yadidam te "abhikkanta bhante ratti"tiadina tikkhattum patibhanam upatthitam, tayidam ettakampi te na upatthaheyya. Yasma ca kho tvam ananda sekkho asekkham samapattiviharam na janasi, tasma mam imesam bhikkhunam lokiyapatisammodanam karetum ussukkam apajji. Aham pana imehi bhikkhuhi saddhim lokuttarapatisammodaneneva tiyamarattim vitinamesinti dassento bhagava aha "ahancananda imani ca panca bhikkhusatani sabbeva anenjasamadhina nisinnamha"ti. 1- Etamattham viditvati etam bhikkhunam attana samam anenjasamadhisamapajja- samatthatasankhatam vasibhavattham sabbakarato viditva. Imam udananti imam tesam bhikkhunam anavasesaragadippahanasamsiddhitadisabhavadipanam 2- udanesi. Tattha yassa jito kamakantakoti kusalapakkhavijjhanatthena kantakabhuto kilesakamo yena ariyapuggalena anavasesam jito pahino, etenassa anunayabhavam dasseti. "gamakantako"tipi patho. Tassattho:- game kantako kantakatthaniyo sakalo vatthukamo yassa jitoti. Jayo cassa tappatibaddhacchandaragappahaneneva veditabbo, tena tesam anagamimaggo vutto hoti. Akkoso ca jitoti sambandho. Vadho ca bandhanancati etthapi eseva nayo. Tesu akkosajayena vaciduccaritabhavo, itarena kayaduccaritabhavo dassito. Tena tannimittakassa byapadassa anavasesappahanena tatiyamaggo vutto hoti. Athava akkosadijayavacanena @Footnote: 1 cha.Ma. nisidimhati 2 Si.....pahanasamiddhi....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

Tatiyamaggo vutto hoti, akkosadinam accantakhamanam tattha pakasitam hoti, ubhayathapi nesam virodhabhavam dasseti. Pabbato viya so thito anejoti eja vuccati calanakilesaparipantho, ejahetunam avasesakilesanam abhavena anejo, anejattayeva sabbakilesehi paravadavatehi ca akampaniyatta thito ekagghanapabbatasadiso. Sukhadukkhesu na vedhati sa bhikkhuti so bhinnakileso bhikkhu sukhadukkhanimittam na kampatiti hettha vuttanayeneva attho veditabbo. Iti bhagava tesam pancasatanam bhikkhunam arahattadhigamena tadibhavappattim ekajjham katva ekapuggaladhitthanam udanam udanesiti. Tatiyasuttavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 189-198. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=4234&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=4234&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=71              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=2162              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=2175              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=2175              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]