ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 3 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.3)

     {138} Pathamam nimitta kittetabbati vinayadharena pucchitabbam puratthimaya
disaya kim nimittanti pabbato bhanteti puna vinayadharena eso
pabbato nimittanti evam pathamam nimittam kittetabbam. Etam
pabbatam nimittam karoma karissama nimittam kato nimittam hotu
hohiti bhavissatiti evampana kittetum na vattati. Pasanadisupi
eseva nayo. Puratthimaya anudisaya dakkhinaya disaya dakkhinaya
anudisaya pacchimaya disaya pacchimaya anudisaya uttaraya disaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Uttaraya anudisaya kim nimittanti udakam bhanteti etam udakam nimittanti ettha pana athatva puna puratthimaya disaya kim nimittanti pabbato bhanteti eso pabbato nimittanti evam pathamam kittitam nimittam kittetva va thapetabbam. Evanhi nimittena nimittam ghatitam nama hoti evam nimittani kittetva athanantaram vuttaya kammavacaya sima sammannitabba. Kammavacapariyosane nimittanam anto sima hoti nimittani simato bahi honti. Tattha nimittani sakim kittitanipi sukittitaneva honti. Andhakattha- kathayampana tikkhattum simamandalam sambandhantena nimittam kittetabbanti vuttam. Pabbato bhanteti .pe. Udakam bhanteti evampana upasampanno va acikkhatu anupasampanno va vattatiyeva. Idani pabbatanimittadisu evam vinicchayo veditabbo. Tividho pabbato suddhapamsupabbato suddhapasanapabbato ubhayamissakoti. So tividhopi vattati. Valikarasi pana na vattati. Hatthippamanato pana patthaya sineruppamanopi vattati. Sace catusu disasu cattaro tisu va tayo pabbata honti catuhi va tihi va pabbatanimitteheva sammannitumpi vattati. Dvihi pana nimittehi ekena va sammannitum na vattati. Ito paresu pasana- nimittadisu eseva nayo. Tasma pabbatam nimittam karontena pucchitabbam ekabaddho na ekabaddhoti. Sace ekabaddho hoti na katabbo. Tam hi catusu va atthasu va disasu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Kittentenapi ekameva nimittam kittitam hoti. Tasma yo evam cakkasanthanena viharam parikkhipitva thito pabbato tam ekaya disaya kittetva annasu disasu tam bahiddha katva anto annani nimittani kittetabbani. Sace pabbatassa tatiyabhagam va upaddhabhagam va antosimaya kattukama honti pabbatam akittetva yattakam padesam anto kattukama tassa parato tasmimyeva pabbate jatarukkhavammikadisu annataram nimittam kittetabbam. Sace ekayojanadviyojanappamanam sabbam pabbatam anto kattukama honti pabbatassa parato bhumiyam jatarukkhavammikadini nimittani kittetabbani. Pasananimitte ayagulampi pasana- sankhyameva gacchati. Tasma yokoci pasano vattati. Pamanato pana hatthippamano pabbatasankham gato tasma so na vattati. Mahagonamahamahisappamano pana vattati. Hetthimaparicchedena dvattimsapalagulapindaparimano vattati. Tato khuddakataro itthaka va mahantapi na vattati. Animittupagapasananam rasipi na vattati pageva pamsuvalikarasi. Bhumisamo khalamandalasadiso pitthi- pasano va bhumito khanuko viya utthitapasano va hoti. Sopi pamanupago ce vattati pitthipasano atimahantopi pasanasankhamyeva gacchati. Tasma sace mahato pitthipasanassa ekappadesam antosimaya kattukama honti tam akittetva tassupari anno pasano kattetabbo. Sace pitthipasanupari

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Viharam karonti viharamajjhena va pitthipasano vinivijjhitva gacchati evarupo pitthipasano na vattati. Sace hi tam kittenti nimittassa upari viharo hoti nimittanca nama bahisimaya hoti viharopi bahisimayam apajjati. Viharam parikkhipitva thitapitthipasano ekattha kittetva annattha na kittetabbam. Vananimitte tinavanam va tacasaratalanalikeradirukkhavanam va na vattati antosaranam pana sakasaladinam antosaramissakanam va rukkhanam vanam vattati. Tanca kho hetthimaparicchedena catupancarukkhamattampi tato oram na vattati tato param yojanasatikampi vattati. Sace vanamajjhe viharam karonti vanam na kittetabbam. Ekadesam antosimaya katukamehipi vanam akittetva tattha rukkhapasanadayo kittetabba. Viharam parikkhipitva thitavanam ekattha kittetva annattha na kittetabbam. Rukkhanimitte tacasaro talanalikeradirukkho na vattati. Antosaro jivamanako antamaso ubbedhato atthangulo parimanato sucidandakappamanopi vattati tato oram na vattati tato param dvadasayojano suppatitthita- nigrodhopi vattati. Vamsanalakasaravadisu bijam ropetva vaddhapito pamanupagopi na vattati. Tato apanetva pana tam khanampi bhumiyam ropetva kotthakam katva udakam asincitva kittetum vattati. Navamulasakhaniggamanam akaranam. Khandham chinditva ropite pana etam yujjati. Kittentena ca rukkhotipi vattum vattati sakarukkho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Salarukkhotipi. Ekabaddham pana suppatitthitanigrodhasadisam ekattha kittetva annattha kittetum na vattati. Magganimitte aranna- khettanaditalakamaggadayo na vattanti. Janghamaggo va sakatamaggo va vattati yo vinibbijjhitva dve tini gamantarani gacchati. Yo pana janghamaggo sakatamaggato ukkamitva puna sakatamaggameva otarati ye va janghamaggasakatamagga avalanja te na vattanti. Janghasatthasakatasatthehi valanjiyamanayeva vattanti. Sace dve magga nikkhamitva paccha sakatadhuramiva eki bhavanti dvidha bhinnatthane va sambandhatthane va sakim kittetva puna na kittetabbo. Ekabaddham nimittam hetam hoti. Sace viharam parikkhipitva cattaro magga catusu disasu gacchanti majjhe ekam kittetva aparam kittetum na vattati. Ekabaddham nimittam hetam. Konam vinibbijjhitva gatampana parabhage kittetum vattati. Viharamajjhena vinibbijjhitva gatamaggo pana na kittetabbo. Kittite nimittassa upari viharo hoti. Sace sakatamaggassa antimacakkamaggam nimittam karonti maggo bahisimaya hoti. Sace bahiracakkamaggam karonti bahiracakkamaggo bahisimaya hoti sesam antosimam bhajati. Maggam kittentena maggo pantho patho pajjotiadisu yenakenaci namena kittetum vattati. Parikkhasanthanena viharam parikkhipitva gatamaggo ekattha kittetva annattha kittetum na vattati. Vammikanimitte hetthimaparicchedena tamdivasam jato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

Atthangulubbedho govisanappamanopi vammiko vattati tato oram na vattati tato param himavantapabbatasadisopi vattati. Viharam parikkhipitva thitampana ekabaddham ekattha kittetva annattha kittetum na vattati. Nadinimitte yassa dhammikanam rajunam kale anvaddhamasam anudasaham anupancahanti evam anatikkamitva deve vassante valahakesu vigatamattesu sotam pacchijjati ayam nadisankhyam na gacchati. Yassa pana idisesu vutthikalesu vassanassa catummase sotam na pacchijjati timandalam paticchadetva yattha katthaci uttarantiya bhikkhuniya antaravasako temiyati ayam nadisankhyam gacchati nadi simam bandhantanam nimittam hoti. Bhikkhuniya nadiparagamanepi uposathadisanghakammakaranepi nadiparasimasammannanepi ayameva nadi. Ya pana maggo viya sakatadhurasanthanena va parikkhasanthanena va viharam parikkhipitva gata tam ekattha kittetva annattha kittetum na vattati. Viharassa catusu disasu annamannam vinibbijjhitva gate nadicatukkepi eseva nayo. Asammissanadiyo pana catassopi kittetum vattati. Sace vatim karonta viya rukkhapade nikkhanitva vallipalasadihi nadisotam rumbhanti udakanca ajjhottharitva avaranam pavattatiyeva nimittam katum vattati. Yatha udakam nappavattati evam setumhi kate appavattamana nadi nimittam katum na vattati. Pavattanatthane nadinimittam appavattanatthane udakanimittam katum vattati. Ya pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Duvutthikale va gimhe va nirudakabhavena nappavattati sa vattati. Mahanadito udakamatikam niharanti sa kunnadisadisa hutva tini sassana sampadenti niccam pavattati kincapi pavattati nimittam katum na vattati. Ya pana mule mahanadito nihatapi kalantare teneva nihatamaggena nadim bhinditva sayam va gacchanti parato sumsumaradi- samakinna navadihi sancaritabba nadi hoti tam nimittam katum vattati. Udakanimitte nirudake thane navaya va kumbhiyam va patiadisu va udakam puretva udakanimittam kittetum na vattati. Bhumigatameva vattati. Tanca kho appavattanaudakam avatapokkharani- talakajatassaralonisamuddadisu thitam. Atthitam pana oghanadiudaka- vahakamatikadisu udakam na vattati. Andhakatthakathayampana gambhiresu avatadisu ukkhepimam udakam nimittam na katabbanti vuttam. Tam duvuttam attano matimattameva. Thitampana antamaso sukarakhatayapi gamadarakanam kilanavapiyampi tam khananneva pathaviyam avatam katva kutehi aharitva puritaudakampi sace yava kammavaca- pariyosanam titthati appam va hotu bahum va vattati. Tasmim pana thane nimittasannakaranattham pasanavalikapamsuadirasi va pasanatthambho va darutthambho va katabbo. Tam katunca karetunca bhikkhussa vattati. Labhasimayampana na vattati. Samanasamvasakasima pana kassaci pilanam na karoti kevalam bhikkhunam vinayakammameva sadheti tasma ettha vattati. Imehi ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Atthahi nimittehi asammissehipi annamannasammissehipi sima sammannitum vattatiyeva. Sa evam sammannitva bajjhamana ekena dvihi va nimittehi abaddha hoti. Tini pana adim katva vuttappakaranam nimittanam satenapi baddha hoti. Sa tihi singhatakasanthana hoti catuhi caturassa va singhataka- addhacandamudingadisanthana va tato adhikehi nanasanthana va. Tam bandhitukamehi samantaviharesu bhikkhu tassa tassa viharassa simaparicchedam pucchatva baddhasimaviharanam simaya simantarikam abaddhasimaviharanam simaya upacaram thapetva disacarikabhikkhunam nissancarasamaye sace ekasmim gamakkhette simam bandhitukama ye tattha baddhasima vihara tesu bhikkhunam mayam ajja simam bandhissama tumhe sakasakasimaparicchedato ma nikkhamitthati pesetabbam. Ye abaddhasima vihara tesu bhikkhu ekajjham sannipatetabba chandarahanam chando aharapetabbo. Sace annanipi gamakkhettani anto katukama tesu gamesu ye bhikkhu santi tehipi agantabbam anagacchantanam chando aharitabboti mahasumatthero aha. Mahapadumatthero pana nanagamakkhettani nama patekkam baddhasimasadisani na tato chandaparisuddhi agacchati antonimittagatehi pana bhikkhuhi agantabbanti vatva puna aha samana- samvasakasimaya sammannanakale tesam agamanampi anagamanampi vattati avippavasasimaya sammannanakale pana antonimittagatehi agantabbam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Anagacchantanam chando aharitabboti. Evam sannipatitesu pana bhikkhusu chandarahanam chandesu ahatesu tesu maggesu naditittha- gamadvaradisu ca agantukabhikkhunam sigham sigham hatthapasanayanatthanca bahisimakaranatthanca aramike ceva samanuddese ca thapetva bherisannam va sankhasannam va katva nimittakittananantaram vuttaya sunatu me bhante sanghotiadikaya kammavacaya sima bandhitabba. Kammavacapariyosaneyeva nimittani bahi katva hettha pathavisandharaka- udakam pariyantam katva sima gata hoti. Imampana samvasakasimam sammannantehi pabbajjupasampadadinam sanghakammanam sukhakaranattham pathamam khandasima bandhitabba. Tampana bandhantehi vattam janitabbam. Sace hi bodhicetiyabhattasaladini sabbavatthuni patitthapetva katavihare bandhanti viharamajjhe bahunam samosaranatthane abandhitva viharapaccante vivittokase bandhitabba. Akatavihare bandhantehi bodhicetiyadinam sabbavatthunam thanam sallakkhetva yatha patitthitesu vatthusu viharapaccante vivittokase hoti evam bandhitabba. Sa hetthimaparicchedena sace ekavisati bhikkhu ganhati vattati tato oram na vattati param bhikkhusahassam ganhantipi vattati. Tam bandhantehi simamalakassa samanta nimittupaga pasana thapetabba. Na khandasimayam thitehi mahasima bandhitabba na mahasimayam thitehi khandasima bandhitabba. Khandasimayameva pana thatva khandasima bandhitabba mahasimayameva thitehi mahasima

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Bandhitabba tatrayam bandhanavidhi samanta eso pasano nimittanti evam nimittani kittetva kammavacaya sima sammannitabba. Atha tassaeva dalhikammattham avippavasakammavaca katabba. Evanhi simam samuhanissamati agata samuhanitum na sakkhissanti. Simam sammannitva bahi simantarikapasana thapetabba. Simantarika pacchimakotiya ekaratanappamana vattati. Vidatthippamanapi vattatiti kurundiyam caturangulappamanapi vattatiti mahapaccariyam vuttam. Sace pana viharo maha hoti dvepi tissopi taduttaripi khandasimayo bandhitabba. Evam khandasimam sammannitva mahasima- sammatikale khandasimato nikkhamitva mahasimaya thatva samanta anupariyayantehi simantarikapasana kittetabba tato avasesa- nimittani kittetva hatthapasam avijahantehi kammavacaya samana- samvasakasimam sammannitva tassa dalhikammattham avippavasakammavacapi katabba. Evam hi simam samuhanissamati agata samuhanitum na sakkhissanti. Sace pana khandasimaya nimittani kittetva tato simantarikaya nimittani kittetva mahasimaya nimittani kittenti evam tisu thanesu nimittani kittetva yam simam icchanti tam pathamam bandhitum vattati. Evam santepi yathavuttena nayena khandasimato patthaya bandhitabba. Evam baddhasu pana simasu khandasimaya thita bhikkhu mahasimaya kammam karontanam na kopenti mahasimaya va thita khandasimaya karontanam simantarikaya pana thita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

Ubhinnampi na kopenti gamakkhette thatva kammam karontanampana simantarikaya thita kopenti simantarika hi gamakkhettam bhajati. Sima ca namesa na kevalam pathavitaleyeva baddha baddha nama hoti. Athakho pitthipasanepi kutigehepi lenepi pasadepi pabbatamatthakepi baddha baddhayeva hoti. Tattha pitthipasane bandhantehi pasanapitthiyam raji va kotetva udukkhalam va khanitva nimittam na katabbam. Nimittupage pasane thapetva nimittani kittetabbani kammavacaya sammannitabba. Kammavaca- pariyosane sima pathavisandharakaudakam pariyantam katva otarati. Nimittapasana yathathane na titthanti tasma samantato raji va upatthapetabba catusu va konesu pasana vijjhitabba ayam simaparicchedoti vatva akkharani va chinditabbani. Keci usuyyaka simam jhapessamati aggim denti pasanava jhayanti na sima. Kutigehepi bhittim akittetva ekavisatiya bhikkhunam okasatthanam anto karitva pasananimittani thapetva sima sammannitabba. Antokuddameva sima hoti. Sace antokudde ekavisatiya bhikkhunam okaso natthi pamukhepi nimittapasane thapetva sima sammannitabba. Sace etampi nappahoti bahinimbodakapatanatthanepi nimittani thapetva sammannitabba. Evam sammataya pana sabbam kutigeham simatthameva hoti. Catubhittiyalenepi kuddam akittetva pasanava kittetabba. Anto okase

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Asati pamukhepi nimittani thapetabbani. Sace nappahoti bahinimbodakapatanatthane nimittapasane thapetva nimittani kittetva sima sammannitabba. Evam lenassa anto ca bahi ca sima hoti. Uparipasadepi bhittim akittetva anto pasane thapetva sima sammannitabba. Sace nappahoti pamukhepi pasane thapetva sammannitabba. Evam sammata uparipasadeyeva hoti hettha na otarati. Sace pana bahusu thambhesu tulanam upari katapasadassa hetthimatale kuddo yatha nimittanam anto hoti evam utthahitva tularukkhehi ekasambaddho thito hetthapi otarati. Ekatthambhapasadassa pana uparimatale baddha sima sace thambhamatthake ekavisatiya bhikkhunam okaso hoti hettha otarati. Sace pasadassa bhittito niggatesu niyyuhakadisu pasane thapetva simam bandhanti pasadabhitti antosimaya hoti hettha panassa otarananotaranam vuttanayeneva veditabbam. Hetthapasade kittentehipi bhitti ca rukkhatthambha ca na kittetabba. Bhittilagge pana pasanatthambhe kittetum vattati. Evam kittita sima hetthapasadassa pariyantatthambhanam antoyeva hoti. Sace pana hetthapasadassa kuddo uparimatale sambaddho hoti uparipasadampi abhiruhati. Sace pasadassa bahinimbodaka- patanatthane nimittani karonti sabbo pasado simattho hoti. Sace pabbatamatthake talam hoti ekavisatiya bhikkhunam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Okasaraham tattha pitthipasane viya simam bandhanti hettha- pabbatepi teneva paricchedena sima otarati. Talamulakapabbatepi upari sima baddha hettha otarateva. Yo pana vitanasanthano hoti upari ekavisatiya bhikkhunam okaso atthi hettha natthi tassa upari baddha sima hettha na otarati. Evam mudinga- santhano va hotu panavasanthano va yassa hettha va majjhe va simappamanam natthi tassa upari baddha sima hettha na otarati. Yassa pana dve kutani asanne thitani ekassapi upari simappamanam nappahoti tassa kutantaram cinitva va puretva va ekabaddham katva upari sima sammannitabba. Eko sappaphanasadiso pabbato tassa upari simappamanassa atthitaya simam bandhanti tassa ce hettha akasapabbharam hoti sima na otarati. Sace panassa vemajjhe simappamano susirapasano hoti otarati. So ca pasano simatthoyeva hoti. Athapissa hettha lenassa kuddo aggakotim ahacca titthati otarati hettha ca upari ca simayeva hoti. Sace pana hettha uparimassa simaparicchedassa parato antolenam hoti bahi sima na otarati. Athapissa uparimassa simaparicchedassa orato bahilenam hoti anto sima na otarati. Athapissa upari simaparicchedo khuddako hettha lenam mahantam simapariccheda- matikkamitva thitam sima upariyeva hoti hettha na otarati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Yadi pana lenam khuddakam sabbapacchimasimaparimanam upari sima mahati. Tam ajjhottharitva thita sima otarati. Atha lenam atikhuddakam simappamanam na hoti sima upariyeva hoti hettha na otarati. Sace tato upaddham bhijjitva samam patati simappamanam sace hoti bahi patitam asima. Apatitampana yadi simappamanam sima hotiyeva. Khandasima nicavatthuka hoti tam puretva uccavatthukam karonti simayeva. Simaya geham karonti simatthakameva hoti. Simaya pokkharanim khananti simayeva. Ogho simamandalam ottharitva gacchati simamalake attam bandhitva kammam katum vattati. Simaya hettha ummanganadi hoti iddhima bhikkhu tattha nisidati. Sace sa nadi pathamam gata sima paccha baddha kammam na kopeti. Atha pathamam sima baddha paccha nadi gata kammam kopeti. Hetthapathavitale thito pana kopetiyeva. Simamalake pana vattarukkho hoti tassa sakha va tato niggataparoho va mahasimaya pathavitalam va tattha jatarukkhadini va ahacca titthati mahasimam sodhetva va kammam katabbam te va sakhaparoha chinditva bahitthaka katabba. Anahaccathitasakhadisu arulhabhikkhu hatthapasam anetabbo. Evam mahasimaya jatarukkhassa sakha va paroha va vuttanayeneva simamalake patitthati. Vuttanayeneva simam sodhetva kammam katabbam. Te va sakhaparoha chinditva bahitthaka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Katabba. Sace simamalake kamme kayiramane koci bhikkhu malakassa anto pavisitva vehasanthitasakhaya nisidati pada vassa bhumigata honti nivasanaparupanam va bhumim phusati kammam katum na vattati. Pade pana nivasanaparupananca ukkhipapetva katum vattati. Idanca lakkhanam purimanayenapi veditabbam. Ayampana viseso tatra ukkhipapetva katum na vattati hatthapasamyeva anetabbo. Sace anto simattho pabbato abbhuggacchati tatrattho bhikkhu hatthapasam anetabbo. Iddhiya antopabbatam pavitthepi eseva nayo. Bajjhamanaeva hi sima pamanarahitam padesam na otarati. Baddhasimaya jatam yankinci yatthakatthaci ekasambandhena gatam simasankhameva gacchati. {140} Tiyojanaparamanti ettha tiyojanam paramam pamanametissati tiyojanaparama tam tiyojanaparamam. Sammannantena majjhe thatva yatha catusu disasu diyaddhadiyaddhayojanam hoti evam sammannitabba. Sace pana majjhe thatva ekekadisato tiyojanam karonti chayojana hontiti na vattati. Caturassam va tikonam va sammannantena yatha konato konam tiyojanam hoti evam sammannitabba. Sace hi yena kenaci pariyantena kesaggamattampi tiyojanam atikkameti apattinca apajjati sima ca asimava hoti. Nadiparanti ettha parayatiti para kim parayati nadim nadiya para nadipara tam nadiparam ajjhottharamananti attho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Ettha pana nadiya lakkhanam nadinimittesu vuttanayameva. Yatthassa dhuvanava vati yattha nadiya simabandhanatthanagatesu titthesu niccasancarananava assa ya sabbantimena paricchedena pajanapurisena saddhim tayo jane vahati. Sace pana sa nava uddham va adho va kenacideva karaniyena pana agamanatthaya nita va thenehi va hata avassam labbhaneyya ya pana vatena va chinnabandhana vicihi nadimajjham nita avassam aharitabba puna dhuvanavava hoti udake ogate thalam ussaditapi sudhakasatadihi puretva thapitapi dhuvanavava. Sace bhinnanava visankhatapadara va na vattati. Mahapadumatthero panaha sacepi tavakalikam navam anetva simabandhanatthane thapetva nimittani kittenti dhuvanavayeva hotiti. Tatra mahasumatthero aha nimittam va sima va kammavacaya gacchati na navaya bhagavata ca dhuvanava anunnata tasma nibaddhanavayeva vattatiti. Dhuvasetu vati yattha rukkhasanghatamayo va padarabaddho va janghasatthasetu va hatthiassadinam sancaranayoggo mahasetu va atthi antamaso tamkhananneva rukkham chinditva manussanam sancaranayoggo ekapadikasetupi dhuvasetutveva sankham gacchati. Sace pana uparibaddhani vettalatadini hatthena gahetvapi na sakka hoti tena sancaritum na vattati. Evarupam nadiparasimam sammannitunti yatthayam vuttappakara dhuvanava va dhuvasetu va abhimukhatittheyeva atthi evarupam nadiparasimam sammannitum anujanamiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Attho. Sace dhuvanava va dhuvasetu va abhimukhatitthe natthi isakam uddham abhiruhitva adho va orohitva atthi evampi vattati. Karavikatissatthero pana gavutamattabbhantarepi vattatiti aha. Imanca pana nadiparasimam sammannantena ekasmim tire thatva uparisote naditire nimittam kittetva tato patthaya attanam parikkhipantena yattakam paricchedam icchati tassa pariyosane adhosotepi naditire nimittam kittetva paratire sammukhatthane naditire nimittam kittetabbam tato patthaya yattakam paricchedam icchati tassa vasena yava uparisote pathamakittitanimittassa sammukha naditire nimittam tava kittetva paccaharitva pathamakittitanimittena saddhim ghatetabbam. Atha sabbanimittanam anto thite bhikkhu hatthapasagate katva kammavacaya sima sammannitabba. Nadiyam thita anagatapi kammam na kopenti. Sammatipariyosane thapetva nadim nimittanam anto paratire ca orimatire ca eka sima hoti. Nadi pana baddhasimasankham na gacchati visum nadisimaeva hi sa. Sace antonadiyam dipako hoti tam antosimayam katukamena purimanayeneva attana thitatire nimittani kittetva dipakassa orimante ca parimante ca nimittam kittetabbam atha paratire nadiya orimatire nimittassa sammukhatthane nimittam kittetva tato patthaya purimanayeneva yava uparisote pathamakittitanimittassa sammukha nimittam tava kittetabbam atha dipakassa parimante ca orimante ca nimittam kittetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Paccaharitva pathamakittitanimittena saddhim ghatetabbam atha dvisu tiresu dipake ca bhikkhu sabbeva hatthapasagate katva kammavacaya sima sammannitabba. Nadiyam thita anagacchantapi kammam na kopenti. Sammatipariyosane thapetva nadim nimittanam anto tiradvayanca dipako ca ekasima hoti. Nadi pana nadisimayeva. Sace pana dipako viharasimaparicchedato uddham va adho va adhikataro hoti atha viharasimaparicchedanimittassa ujukameva sammukhibhute dipakassa orimante nimittam kittetva tato patthaya dipakasikharam parikkhipantena puna dipakassa orimante nimittassa sammukhe parimante nimittam kittetabbam. Tato param purimanayeneva paratire sammukhanimittamadim katva paratire nimittani ca dipakassa parimantaorimante nimittani ca kittetva pathamakittitanimittena saddhim ghatana katabba. Evam kittetva sammata sima pabbatasanthana hoti. Sace pana dipako viharasimaparicchedato uddhampi adhopi adhikataro hoti purimanayeneva dipakassa ubhopi sikharani parikkhipitva nimittani kittentena nimittaghatana katabba. Evam kittetva sammata sima mudingasanthana hoti. Sace dipako viharasimaparicchedassa anto khuddako hoti sabbapathamena nayena nimittani kittetabbani. Evam kittetva sammata sima panavasanthana hoti. {141} Anupariveniyanti ekasmim vihare tasmim tasmim parivene.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Asanketenati sanketam akatva. Ekam samuhanitvati kammavacaya samuhanitva. {142} Yato patimokkham sunatiti yattha katthaci bhikkhunam hatthapase nisinno yasma patimokkham sunati katovassa uposathoti attho. Idanca vatthuvasena vuttam. Hatthapase nisinnassa pana asunantassapi katova hoti uposatho. Nimitta kittetabbati uposathappamukhassa khuddakani va mahantani va pasanaitthakadarukhandadandakadini yani kanici nimittani abbhokase va malakadisu va yattha katthaci sannam katva kittetum vattati. Athava nimitta kittetabbati nimittupagani va animittupagani va paricchedajananattham nimittani kittetabbani. Therehi bhikkhuhi pathamataram sannipatitunti ettha sace mahathero pathamataram na agacchati dukkatam. Sabbeheva ekajjham sannipatitva uposatho katabboti ettha sace poranako avaso majjhe viharassa hoti pahoti cettha bhikkhunam nisajjatthanam tattha sannipatitva uposatho katabbo. Sace poranako paridubbalo ceva sambadho ca anno paccha utthito avaso asambadho tattha uposatho katabbo. Yattha va pana thero bhikkhu viharatiti etthapi sace therassa viharo sabbesam pahoti phasuko hoti tattha uposatho katabbo. Sace pana so paccante visamappadese hoti therassa vattabbam bhante tumhakam viharo aphasukadeso natthi ettha sabbesam okaso asukasmim nama avase okaso atthi tattha gantum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Vattatiti. Sace thero nagacchati tassa chandaparisuddhim anetva sabbesam pahonake phasukatthane uposatho katabbo. {143} Andhakavindati rajagahato gavutamattameva andhakavindam nama tam upanissaya thero vasati tato rajagaham uposatham agacchanto. Rajagaham hi parikkhipitva attharasa mahavihara sabbe ekasima dhammasenapatina nesam sima baddha tasma veluvane sanghassa samaggidanattham agacchantoti attho. Nadim tarantoti sippiniyam nama na atikkamanto. Manam vulho ahositi isakam appattavulhabhavo ahosi. Sa kira nadi gijjhakutato otaritva candena sotena vahati tattha vegena agacchantam udakam amanasikaronto thero manam vulho ahosi na pana vulho udakabbhahatanissa civarani allani jatani. {144} Sammata sima sanghena ticivarena avippavaso thapetva gamanca gamupacarancati imissa kammavacaya uppannakalato patthaya bhikkhunam purimakammavaca na vattati. Ayameva thavara hoti bhikkhuninampana ayam na vattati purimayeva vattati. Kasma. Bhikkhunisangho hi antogame vasati. Yadi evam siya so etaya kammavacaya ticivarapariharam na labheyya atthi cassa pariharo tasma purimayeva vattati. Bhikkhunisanghassa hi dvepi simayo labbhanti. Tattha bhikkhunam simam ajjhottharitvapi tassa antopi bhikkhuninam simam sammannitum vattati. Bhikkhunampi bhikkhunisimaya eseva nayo. Na hi te annamannassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Kamme ganapuraka honti na kammavacavaggam karonti. Ettha ca nigamanagaranampi gameneva sangaho veditabbo. Gamupacaroti parikkhittassa parikkhepo aparikkhittassa parikkhepokaso. Tesu adhitthitatecivariko bhikkhu pariharam na labhati. Iti bhikkhunam avippavasasima gamanca gamupacaranca na ottharati samanasamvasakasimava ottharati. Samanasamvasakasima cettha attano dhammataya gacchati. Avippavasa pana yattha samanasamvasakasima tattheva gacchati na hi tassa visum nimittakittanam atthi. Tattha sace avippavasaya sammatikale gamo atthi tam sa na ottharati. Sace pana sammataya simaya paccha gamo nivisati sopi simasankhamyeva gacchati. Yatha ca paccha nivittho evam pathamam nivitthassa paccha vaddhitappadesopi simasankhameva gacchati. Sacepi simaya sammatikale gehani katani pavisissamati alayopi atthi manussa pana appavittha poranakagamam va sagehameva chaddetva annattha gata agamoyeva esa sima ottharati. Sace pana ekampi kulam pavittham va agatam va atthi gamoyeva sima na ottharati. Evanca pana bhikkhave ticivarena avippavaso samuhantabboti ettha samuhantena bhikkhuna vattam janitabbam. Tatridam vattam khandasimaya thatva avippavasasima na samuhantabba tatha avippavasasimaya thatva khandasimapi. Khandasimaya pana thitena khandasimava samuhanitabba tatha itaraya thitena itara. Simam nama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Dvihi karanehi samuhananti pakatiya khuddakam puna avasavaddhanatthaya mahatim va katum pakatiya mahatim puna annesam viharokasa- danatthaya khuddakam va katum. Tattha sace khandasimanca avippavasasimanca jananti samuhanitunceva bandhitunca sakkhissanti. Khandasimampana jananta avippavasam ajanantapi samuhanitunceva bandhitunca sakkhissanti. Khandasimam ajananta avippavasamyeva jananta cetiyanganabodhiyanganauposathagaradisu nirasankatthanesu thatva appevanama samuhanitum sakkhissanti. Patibandhitumpana na sakkhissanteva. Sace bandheyyum simasambhedam katva viharam aviharam kareyyum tasma na samuhanitabba. Ye pana ubhopi na jananti te neva samuhanitum na bandhitum sakkhissanti. Ayanhi sima nama kammavacaya va asima hoti sasanantaradhanena va. Na ca sakka simam ajanantehi kammavacam katum tasma na samuhanitabba. Sadhukampana natvayeva samuhanitabba ca bandhitabba cati. {147} Evam baddhasimavasena samanasamvasanca ekuposathabhavanca dassetva idani abaddhasimesupi okasesu tam dassento asammataya bhikkhave simaya atthapitayatiadimaha. Tattha atthapitayati aparicchinnaya. Gamagahanena cettha nagarampi gahitameva hoti. Tattha yattake padese tassa gamassa bhojaka balim labhanti so padeso appo va hotu mahanto va gamasimatveva sankham gacchati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Nagaranigamasimasupi eseva nayo. Yampi ekasmimyeva gamakkhette ekam padesam ayam visumgamo hotuti paricchinditva raja kassaci deti sopi visumgamasima hotiyeva. Tasma sa ca itara ca pakatigamanigamanagarasima baddhasimasadisayeva honti. Kevalampana ticivaravippavasapariharam na labhanti. Evam gamantavasinam simaparicchedam dassetva idani arannakanam dassento agamake cetiadimaha. Tattha agamake ceti gamanigamanagarasimahi aparicchinne atavippadese. Athava agamake ceti vijjhatavisadise aranne bhikkhu vasati athassa thitokasato samanta sattabbhantara samana- samvasakasimati attho. Ayam sima ticivaravippavasapariharampi labhati. Tattha ekam abbhantaram atthavisatihatthappamanam hoti. Majjhe thitassa samanta sattabbhantara vinivedhena cuddasa honti. Sace dve sangha visum vinayakammani karonti dvinnam sattabbhantaranam antare annamekam sattabbhantaram upacaratthaya thapetabbam. Sesa sattabbhantarasimakatha mahavibhange uddositasikkhapadavannanayam vuttanayena gahetabba. Sabba bhikkhave nadi asimati yakaci nadilakkhanappatta nadi nimittani kittetva etam baddhasimam karomati katapi asimava hoti. Sa pana attano sabhaveneva baddhasima- sadisa sabbamettha sanghakammam katum vattati. Samuddajatassaresupi eseva nayo. Ettha ca jatassaro nama yena kenaci khanitva akato sayanjatasobbho samantato agatena udakena purito titthati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Evam nadisamuddajatassaranam baddhasimabhavam patikkhipitva puna tattha abaddhasimaparicchedam dassento nadiya va bhikkhavetiadimaha. Tattha yam majjhimassa purisassa samanta udakukkhepati yam thanam majjhimassa purisassa samantato udakukkhepena paricchinnam. Katham pana udakam ukkhipitabbam. Yatha akkhadhutta darugulam khipanti evam udakam va valikam va hatthena gahetva thamamajjhimena purisena sabbathamena khipitabbam. Yattha evam khittam udakam va valika va patati ayameko udakukkhepo. Tassa anto hatthapasam vijahitva thito kammam kopeti. Yava parisa vaddhati tava simapi vaddhati. Parisapariyantato udakukkhepoyeva pamanam. Jatassara- samuddesupi eseva nayo. Ettha ca sace nadi natidigha hoti pabhavato patthaya yava mukhadvara sabbattha sangho nisidati udakukkhepasimakammam nama natthi sakalapi nadi etesamyeva bhikkhunam pahoti. Yampana mahasumattherena vuttam yojanam pavattamanayeva nadi tatrapi upari addhayojanam pahaya hettha addhayojane kammam katum vattatiti tam mahapadumatthereneva patikkhittam. Bhagavata hi timandalam paticchadetva yattha katthaci uttarantiya bhikkhuniya antaravasako temiyatiti idam nadiya pamanam vuttam na ca yojanam va addhayojanam va tasma ya imassa suttassa vasena pubbe vuttalakkhana nadi tassa pabhavato patthaya sanghakammam katum vattati. Sace panettha bahu bhikkhu visum visum kammam karonti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Sabbehi attano ca annesanca udakukkhepaparicchedassa antara anno udakukkhepo simantarikatthaya thapetabbo. Tato adhikam vattatiyeva. Unakampana na vattatiti vuttam. Jatassarasamuddesu eseva nayo. Nadiya pana sanghakammam karissamati gatehi sace nadi paripunna hoti samatittika udakasatikam nivasetvapi antonadiyamyeva kammam katabbam. Sace na sakkonti navayapi thatva katabbam. Gacchantiya pana navaya katum na vattati. Kasma. Udakukkhepamattameva hi simapamanam tam nava sighameva atikkameti evam sati annissa simaya natti annissa anussavana hoti tasma navam arittena va thapetva pasane va lambitva antonadiyam jatarukkhe va bandhitva kammam katabbam. Antonadiyam baddhe attakepi antonadiyam jatarukkhepi thitehi katum vattati. Sace pana rukkhassa sakha va tato nikkhantaparoho va bahinaditire viharasimaya va gamasimaya va patitthito simam va sodhetva sakham va chinditva kammam katabbam. Bahinaditire jatarukkhassa antonadiyam pavitthasakhaya va parohe va navam bandhitva kammam katum na vattati. Karontehi sima va sodhetabba chinditva vassa bahipatitthitabhavo nasetabbo. Naditire pana khanukam kotetva tattha baddhanavaya na vattatiyeva. Nadiyam setum karonti sace antonadiyamyeva setu va setupada va setumhi thitehi kammam katum vattati. Sace pana setu va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Setupada va bahitire patitthita tattha thitehi kammam katum na vattati simam sodhetva kammam katabbam. Atha setupada anto setu pana ubhinnampi tiranam upari akase thito vattati. Antonadiyam pasano va dipako va hoti tassa yattakam padesam pubbe vuttappakare pakativassakale vassanassa catusu masesu udakam ottharati so nadisankhameva gacchati. Ativutthikale pana oghena otthatokaso na gahetabbo so hi gamasimasankhameva gacchati. Nadito matikam niharanta nadiyam avaranam karonti tanca ottharitva va vinibbijjhitva va udakam gacchati sabbattha pavattanatthane kammam katum vattati. Sace pana avaranena va kotthakabandhanena va sotam pacchijjati udakam nappavattati appavattanatthane kammam katum na vattati. Avaranamatthakepi katum na vattati. Sace koci avaranappadeso pubbe vuttapasana- dipakappadeso viya udakena ajjhotthariyati tattha vattati. So hi nadisankhameva gacchati. Nadim vinasetva talakam karonti hettha pali baddha udakam agantva talakam puretva titthati ettha kammam katum na vattati upari pavattanatthane hettha ca chadditamodakam nadim ottharitva sandanatthanato patthaya vattati. Deve avassante hemantagimhesu va sukkhanadiyapi vattati. Nadito nihatamatikaya na vattati. Sace sa kalantarena bhijjitva nadi hoti vattati. Kaci nadi kalantarena uppatitva gamanigamasimam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

Ottharitva pavattati nadiyeva hoti kammam katum vattati. Sace pana viharasimam ottharati viharasimatveva sankham gacchati. Samuddepi kammam karontehi yam padesam uddham vaddhanaudakam va pakativici va vatavegena agantva ottharati tattha katum na vattati. Yasmim pana padese pakativiciyo osaritva santhahanti so udakantato patthaya antosamuddo nama tattha thitehi kammam katabbam. Sace umivego badhati navaya va attake va thatva katabbam. Tesu vinicchayo nadiyam vuttanayeneva veditabbo. Samudde pitthipasano hoti tam kadaci umiyo agantva ottharanti kadaci na ottharanti tattha kammam katum na vattati. So hi gamasimasankhameva gacchati. Sace pana vicisu agatasupi anagatasupi pakatiudakeneva otthariyati vattati. Dipako va pabbato va hoti so ce dure hoti macchabandhanam agamanapathe arannasimasankhameva gacchati. Tesam gamanapariyantassa orato pana gamasimasankham gacchati. Tattha gamasimam asodhetva kammam katum na vattati. Samuddo gamasimam va nigamasimam va ottharitva titthati samuddova hoti tattha kammam katum vattati. Sace pana viharasimam ottharati viharasimatveva sankham gacchati. Jatassare kammam karontehipi yattha pubbe vuttappakare vassakale vasse pacchinnamatte pivatum va nahayitum va hatthapade va dhovitum udakam na hoti sukkhati ayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Na jatassaro gamakkhettasankhameva gacchati tattha kammam na katabbam. Yattha pana vuttappakare vassakale udakam santitthati ayameva jatassaro. Tassa yattake padese vassanam catummase udakam titthati tattha kammam katum vattati. Sace gambhiram udakam attakam bandhitva tattha thitehipi jatassarassa anto jatarukkhamhi baddhaattakepi katum vattati. Pitthipasanadipakesu panettha nadiyam vuttasadisova vinicchayo. Samavassadevakale pahonakajatassaro pana sacepi duvutthikale va gimhahemantesu va sukkhati nirudako hoti tattha sanghakammam katum vattati. Yam andhakatthakathayam vuttam sabbo jatassaro sukkho anodako gamakkhettamyeva bhajatiti tam na gahetabbam. Sace panettha udakatthaya avatam va pokkharaniadini va khananti tam thanam ajatassaro hoti gamasimasankham gacchati. Labutipusakadivappe katepi eseva nayo. Sace pana tam puretva thalam va karonti ekasmim disabhage palim bandhitva sabbameva tam mahatalakam va karonti sabbopi jatassaro na hoti gamasimasankhameva gacchati. Lonipi jatassarasankhameva gacchati. Vassike cattaro mase udakatthanokase kammam katum vattatiti. {148} Simaya simam sambhindantiti attano simaya paresam baddhasimam sambhindanti. Sace hi poranakassa viharassa puratthimaya disaya ambo ceva jambu cati dve rukkha annamannam samsatthavitapa honti tesu ambassa pacchimadisabhage jambu. Viharasima ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Jambum anto katva ambam kittetva baddha hoti atha paccha tassa viharassa puratthimaya disaya viharam katva simam bandhanta bhikkhu tam ambam anto katva jambum kittetva bandhanti simaya sima sambhinna hoti. Evam chabbaggiya akamsu. Tenaha simaya simam sambhindantiti. Simaya simam ajjhottharantiti attano simaya paresam baddhasimam ajjhottharanti paresam baddhasimam sakalam va tassa padesam va anto katva attano simam bandhanti. Simantarikam thapetva simam sammannitunti ettha sace pathamataram katassa viharassa sima asammata hoti simaya upacaro thapetabbo. Sace sammata hoti pacchimakotiya hatthamattam simantarika thapetabba. Kurundiyam vidatthimattampi mahapaccariyam caturangulamattampi vattatiti vuttam. Ekarukkhopi ca dvinnam simanam nimittam hoti so pana vaddhanto simasankaram karoti tasma na katabbo. Simakatha nitthita.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 3 page 115-143. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=2393&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=2393&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=154              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=4208              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=4302              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=4302              Contents of The Tipitaka Volume 4 http://84000.org/tipitaka/read/?index_4

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]