ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 31 : PALI ROMAN Peta.A. (paramatthadi.)

page50.

95. 10. Khallatiyapetivatthuvannana ka nu antovimanasminti idam satthari savatthiyam viharante annataram khallatiyapetim arabbha vuttam. Atite kira baranasiyam annatara rupupajivini itthi abhirupa dassaniya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagata atimanoharakesakalapi ahosi. Tassa hi kesa nila digha tanu mudu siniddha vellitagga dvihatthagayha visattha 1- yava mekhala kalapa olambanti, tam tassa kesasobham disva tarunajano yebhuyyena tassam 2- patibaddhacitto ahosi. Athassa tam kesasobham asahamana issapakata katipaya itthiyo mantetva 3- tassa eva paricarikadasim amisena upalapetva taya tassa kesupapatanam bhesajjam 4- dapesum. Sa kira dasi tam bhesajjam nhaniyacunnena saddhim payojetva gangaya nadiya nhanakale tassa adasi. Sa tena kesamulesu 5- temetva udake nimujji, nimujjanamatteyeva kesa samula paripatimsu, sisam cassa tittakalabusadisam ahosi. Atha sa sabbaso vilunakesa luncitamatthaka kapoti viya virupa hutva lajjaya anto nagaram pavisitum asakkonti vatthena sisam vethetva bahinagare annatarasmim padese vasam kappenti katipahaccayena apagatalajja tato nivattetva tilani piletva telavanijjam suravanijjanca karonti jivitam kappesi. Sa ekadivasam dvisu tisu manussesu suramattesu 6- mahaniddam okkamantesu sithilabhutani tesam nivatthavatthani avahari. Athekadivasam sa ekam khinasavattheram pindaya carantam disva pasannacitta attano gharam netva pannatte asane nisidapetva telasamsattham doninimmajjanim pinnakamadasi, so tassa anukampaya tam patiggahetva paribhunji. Sa pasannamanasa upari chattam dharayamana atthasi, so ca thero tassa cittam pahamsento @Footnote: 1 Si. visamsattha 2 Ma. tattha 3 Si.,i, sammantetva @4 Ma. kesabadhanabhesajjam 5 Si. kese samule 6 Si. suramadamattesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Anumodanam katva pakkami. Sa ca itthi anumodanakaleyeva "mayham kesa digha tanu siniddha mudu vellitagga hontu"ti patthanamakasi. Sa aparena samayena kalam katva missakakammassa phalena 1- samuddamajjhe kanakavimane ekika hutva nibbatti, tassa kesa patthitakarayeva sampajjimsu, manussanam satakavaharanena pana nagga ahosi. Sa tasmim kanakavimane punappunam uppajjitva ekam buddhantaram naggava hutva vitinamesi. Atha amhakam bhagavati loke uppajjitva pavattitavaradhammacakke anupubbena savatthiyam viharante savatthivasino sattasata 2- vanija suvannabhumim uddissa navaya mahasamuddam otarimsu. Tehi arulha nava visamavatavegukkhitta 3- ito cito ca paribbhamanti tam padesam agamasi. Atha sa vimanapeti saha vimanena tesam attanam dassesi. Tam disva jetthavanijo pucchanto:- [58] "ka nu antovimanasmim titthanti nupanikkhami upanikkhamassu bhadde 4- passama tam bahitthitan"ti 5- gathamaha. Tattha ka nu antovimanasmim titthantiti vimanassa anto abbhantare titthanti ka nu tvam, kim manussitthi, udahu amanussitthiti pucchati. Nupanikkhamiti vimanato na nikkhami. Upanikkhamassu bhadde, passama tam bahitthitanti bhadde tam mayam bahi thitam passama datthukamamha, tasma vimanato nikkhamassu. "upanikkhamassu bhaddante"ti va patho, bhaddam te atthuti attho. Athassa sa attano bahi nikkhamitum asakkuneyyatam pakasenti:- @Footnote: 1 Si. punnapunnakammanam nissandena 2 Si.,i. satamatta 3 Ma. vatavegena khitta @4 Si. bhadde tvam 5 Si.,i. mahiddhikanti. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

[59] "attiyami harayami nagga nikkhamitum bahi kesehamhi paticchanna punnam me appakam katan"ti gathamaha. Tattha attiyamiti nagga hutva bahi nikkhamitum attika dukkhita amhi. Harayamiti lajjami. Kesehamhi paticchannati kesehi amhi aham paticchadita parutasariRa. Punnam me appakam katanti appakam parittam maya kusalakammam katam, pinnakadanamattanti adhippayo. Athassa vanijo attano uttarisatakam datukamo:- [60] "handuttariyam dadami te idam dussam nivasaya idam dussam nivasetva ehi nikkhama sobhane upanikkhamassu bhadde passama tam bahitthitan"ti gathamaha. Tattha handati ganha. Uttariyanti upasambyanam 1-, uttarisatakanti attho. Dadami teti tuyham dadami. Idam dussam nivasayati idam mama uttarisatakam tvam nivasehi. Sobhaneti sundararupe. Evanca pana vatva attano uttarisatakam tassa upanesi, sa tatha 2- diyyamanassa attano anupakappaniyatanca, tatha 3- diyyamanam upakappati, tanca dassenti:- [61] "hatthena hatthe te dinnam na mayham upakappati esetthupasako saddho sammasambuddhasavako. @Footnote: 1 Si.,i. uparivasanam upariharam 2 Ma. tassa 3 cha.Ma. yatha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

[62] Etam acchadayitvana mama dakkhinamadisa tathaham sukhita hessam sabbakamasamiddhini"ti gathadvayamaha. Tattha hatthena hatthe te dinnam, na mayham upakappatiti marisa tava hatthena mama hatthe taya dinnam, na mayham upakappati na viniyujjati, upabhogayoggam na hotiti 1- attho. Esetthupasako saddhoti eso ratanattayam uddissa saranagamanena upasako kammaphalasaddhaya ca samannagatatta saddho ettha etasmim janasamuhe atthi. Etam acchadayitvana, mama dakkhinamadisati etam upasakam mama diyyamanam satakam 2- paridahapetva tam dakkhinam mayham adisa pattidanam dehi. Tathaham sukhita hessanti tatha kate aham sukhita dibbavatthanivattha sukhappatta bhavissamiti. Tam sutva vanija tam upasakam nhapetva vilimpetva vatthayugena acchadesum. Tamattham pakasenta sangitikara:- [63] "tanca te nhapayitvana vilimpetvana vanija vatthehacchadayitvana tassa dakkhinamadisum. [64] Samanantaranudditthe vipako udapajjatha bhojanacchadanapaniyam dakkhinaya idam phalam. [65] Tato suddha sucivasana kasikuttamadharini hasanti vimana nikkhami dakkhinaya idam phalan"ti tisso gathayo avocum. #[63] Tattha tanti tam upasakam. Casaddo nipatamattam. Teti te vanijati yojana. Vilimpetvanati uttamena gandhena vilimpetva. Vatthehacchadayitvanati @Footnote: 1 Si.,i. na arahatiti 2 Si. diyyamanena satakena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Vannagandharasasampannam sabyanjanam bhojanam bhojetva nivasanam uttariyanti dvihi vatthehi acchadesum, dve vatthani adamsuti attho. Tassa dakkhinamadisunti tassa petiya tam dakkhinam adisimsu. #[64] Samanantaranuddittheti anuti nipatamattam, tassa dakkhinaya udditthasamanantarameva. Vipako udapajjathati tassa petiya vipako dakkhinaya phalam 1- uppajji. Kidisoti peti aha bhojanacchadanapaniyanti, nanappakaram dibbabhojanasadisam bhojananca nanaviragavannasamujjalam dibbavatthasadisam vatthanca anekavidham panakanca dakkhinaya idam idisam phalam udapajjathati yojana. #[65] Tatoti yathavuttabhojanadipatilabhato paccha. Suddhati nhanena suddhasariRa. Sucivasanati suvisuddhavatthanivattha. Kasikuttamadhariniti kasikavatthatopi uttamavatthadharini. Hasantiti "passatha tava tumhakam dakkhinaya idam phalavisesan"ti pakasanavasena hasamana vimanato nikkhami. Atha te vanija evam paccakkhato punnaphalam disva acchariyabbhutacittajata tasmim upasake sanjatagaravabahumana katanjali tam payirupasimsu, sopi te dhammakathaya bhiyyoso mattaya pasadetva saranesu ca silesu ca patitthapesi. Te taya vimanapetiya katakammam:- [66] "sucittarupam ruciram vimanam te pabhasati devate pucchitacikkha kissa kammassidam phalan"ti imaya gathaya pucchimsu. Tattha sucittarupanti hatthiassaitthipurisadivasena ceva malakammalatakammadivasena ca sutthu vihitacittarupam. Ruciranti ramaniyam dassaniyam. Kissa kammassidam phalanti kidisassa kammassa, kim danamayassa udahu silamayassa idam phalanti attho. @Footnote: 1 Si.,i. idam phalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Sa tehi evam puttha "maya katassa parittakassa kusalakammassa tava idam phalam, akusalakammassa pana ayatim niraye edisam bhavissati"ti tadubhayam acikkhanti:- [67] "bhikkhuno caramanassa doninimmajjanim 1- aham adasim ujubhutassa vippasannena cetasa. [68] Tassa kammassa kusalassa vipakam dighamantaram anubhomi vimanasmim tanca dani parittakam. [69] Uddham catuhi masehi kalamkiriya bhavissati ekantakatukam ghoram nirayam papatissaham. [70] Catukkannam catudvaram vibhattam bhagaso mitam ayopakarapariyantam ayasa patikujjitam. [71] Tassa ayomaya bhumi jalita tejasa yuta samanta yojanasatam pharitva titthati sabbada. [72] Tatthaham dighamaddhanam dukkham vedissa vedanam phalanca papakammassa tasma socamaham bhusan"ti gathayo abhasi. #[67] Tattha bhikkhuno caramanassati annatarassa bhinnakilesassa bhikkhuno bhikkhaya carantassa. Doninimmajjaninti vissandamanatelam pinnakam. Ujubhutassati cittajimhavankakutilabhavakaranam kilesanam abhavena ujubhavappattassa. Vippasannena cetasati kammaphalasaddhaya sutthu pasannena cittena. @Footnote: 1 Si.,i. doninimmajjanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

#[68-69] Dighamantaranti makaro padasandhikaro, dighaantaram dighakalanti attho. Tanca dani parittakanti tanca punnaphalam vipakkavipakatta kammassa idani parittakam appavasesam, nacireneva ito bhavissamiti attho. Tenaha "uddham catuhi masehi, kalamkiriya bhavissati"ti. Catuhi masehi uddham catunnam masanam upari pancame mase mama kalamkiriya bhavissatiti dasseti. Ekantakatukanti ekanteneva anitthachaphassayatanikabhavato 1- ekantadukkhanti attho. Ghoranti darunam. Nirayanti natthi ettha ayo sukhanti katva "nirayan"ti laddhanamam narakam. Papatissahanti papatissami aham. #[70] "nirayan"ti cettha avicimahanirayassa adhippetatta tam sarupato dassetum "catukkannan"tiadimaha. Tattha catukkannanti catukkonam. Catudvaranti catusu disasu catuhi dvarehi yuttam. Vibhattanti sutthu vibhattam. Bhagasoti bhagato. Mitanti tulitam. Ayopakarapariyantanti ayomayena pakarena parikkhittam. Ayasa patikujjitanti ayopataleneva upari pihitam. #[71-72] Tejasa yutati samantato samutthitajalena mahata aggina nirantaram samayutajala. Samanta yojanasatanti evam pana samanta bahi sabbadisasu yojanasatam yojananam satam. Sabbadati sabbakalam. Pharitva titthatiti byapetva titthati. Tatthati tasmim mahaniraye. Vedissanti vedissami anubhavissami. Phalanca papakammassati idam idisam dukkhanubhavanam maya eva katassa papassa kammassa phalanti attho. Evam taya attana katakammaphale 2- ayatim nerayikabhaye ca pakasite so upasako karunasancoditamanaso "handassaham 3- patittha bhaveyyan"ti cintetva aha "devate tvam mayham ekassa danavasena 4- sabbakamasamiddha ularasampattiyutta jata, idani pana imesam upasakanam danam datva satthu ca gune anussaritva nirayupapattito muccissasi"ti sa peti hatthatuttha "sadhu"ti vatva te dibbena annapanena @Footnote: 1 Si.,i. anittham, tato petayonikabhavato 2 Ma. attano kammaphale 3 Ma. tassaham @4 Ma. danena idaneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Santappetva dibbani vatthani nanavidhani ratanani ca adasi, bhagavantanca uddissa dibbam dussayugam tesam hatthe datva "annatara bhante vimanapeti bhagavato pade sirasa vandatiti savatthim gantva sattharam mama vacanena vandatha"ti vandananca pesesi, tanca navam attano iddhanubhavena tehi icchitapattanam tam divasameva upanesi. Atha te vanija tato pattanato anukkamena savatthim patva jetavanam pavisitva satthu tam dussayugam datva vandananca nivedetva adito patthaya tam pavattim bhagavato arocesum. Sattha tamattham atthuppattim katva sampattaparisaya vittharena dhammam desesi. Sa desana mahajanassa satthika jata. Te pana upasaka dutiyadivase buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam datva tassa dakkhinam adisimsu, sa ce tato petalokato cavitva vividharatanavijjotite tavatimsabhavane kanakavimane accharasahassaparivara nibbattiti. Khallatiyapetivatthuvannana nitthita. -------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 31 page 50-57. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=1097&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=1097&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=95              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=3141              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=3323              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=3323              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]