|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
337. 3. Girimānandattheragāthāvaṇṇanā
vassati devotiādikā āyasmato girimānandattherassa gāthā. Kā uppatti?
ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto
sumedhassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā vayappatto gharāvāsaṃ vasanto
attano bhariyāya putte ca kālaṅkate sokasallasamappito araññaṃ paviṭṭho satthārā
tattha gantvā dhammaṃ kathetvā sokasalle abbūḷhe pasannamānaso sugandhapupphehi
pūjetvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā sirasi añjaliṃ katvā abhitthavi.
So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe
bimbisārarañño purohitassa putto hutvā nibbatti, girimānandotissa nāmaṃ
ahosi. So viññutaṃ patto satthu rājagahagamane buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho
pabbajitvā samaṇadhammaṃ karonto katipayaṃ divasaṃ gāmakāvāse vasitvā satthāraṃ
vandituṃ rājagahaṃ agamāsi. Bimbisāramahārājā tassa āgamanaṃ sutvā upasaṅkamitvā
"idheva bhante vasatha, ahaṃ catūhi paccayehi upaṭṭhahāmī"ti sampavāretvā gato
bahukiccatāya na sari. "thero abbhokāse vasatī"ti devatā therassa temanabhayena
vassaṃ vāresuṃ. Rājā avassanakāraṇaṃ sallakkhetvā therassa kuṭikaṃ kārāpesi. Thero
@Footnote: 1 Sī.,i. sā assa 2 Sī.,i. yathā cāgaṃ
---------------------------------------------------------------------------------------------
page49.
Kuṭikāyaṃ vasanto senāsanasappāyalābhena samādhānaṃ 1- labhitvā viriyasamataṃ yojetvā
vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne 2-:-
"bhariyā me kālaṅkatā putto sīvathikaṃ gato
mātā pitā ca bhātā ca 3- ekacitamhi ḍayhare.
Tena sokena santatto kiso paṇḍu ahosahaṃ
cittakkhepo ca me āsi tena sokena aṭṭito.
Sokasallaparetohaṃ vanantamupasaṅkamiṃ
pavattaphalaṃ bhuñjitvā rukkhamūle vasāmahaṃ.
Sumedho nāma sambuddho dukkhassantakaro jino
mamuddharitukāmo so āgacchi mama santikaṃ.
Padasaddaṃ suṇitvāna sumedhassa mahesino
paggahetvānahaṃ sīsaṃ ullokesiṃ mahāmuniṃ.
Upāgate mahāvīre pīti me udapajjatha
tadāsimekaggamano disvā taṃ lokanāyakaṃ.
Satiṃ paṭilabhitvāna paṇṇamuṭṭhimadāsahaṃ
nisīdi bhagavā tattha anukampāya cakkhumā.
Nisajja tattha bhagavā sumedho lokanāyako
dhammaṃ me kathayī buddho sokasallavinodanaṃ.
Anavhitā tato āguṃ ananuññātā ito gatā
yathāgatā tathā gatā tattha kā paridevanā.
Yathāpi pathikā sattā vassamānāya vuṭṭhiyā
sabhaṇḍā upagacchanti vassassāpatanāya te.
@Footnote: 1 Ma. sammāpadhānaṃ 2 khu.apa. 32/419/464 girimānandattherāpadāna
@3 cha.Ma. mātā pitā matā bhātā
---------------------------------------------------------------------------------------------
page50.
Vasse ca te oramite sampayanti yadicchakaṃ
evaṃ mātā pitā tuyhaṃ tattha kā paridevanā.
Āgantukā pāhunakā caliteritakampitā
evaṃ mātā pitā tuyhaṃ tattha kā paridevanā.
Yathāpi urago jiṇṇaṃ hitvā gacchati saṃ tacaṃ 1-
evaṃ mātā pitā tuyhaṃ saṃ tanuṃ idha hīyare.
Buddhassa giramaññāya sokasallaṃ vivajjayiṃ
pāmojjaṃ janayitvāna buddhaseṭṭhaṃ avandahaṃ.
Vanditvāna mahānāgaṃ pūjayiṃ girimañjariṃ
dibbagandhaṃ sampavantaṃ 2- sumedhaṃ lokanāyakaṃ.
Pūjayitvāna sambuddhaṃ sire katvāna añjaliṃ
anussaraṃ guṇaggāni santhaviṃ lokanāyakaṃ.
Nittiṇṇosi mahāvīra sabbaññu lokanāyaka
sabbe satte uddharasi ñāṇena tvaṃ mahāmune.
Vimatiṃ dveḷhakaṃ vāpi sañchindasi mahāmune
paṭipādesi me maggaṃ tava ñāṇena cakkhuma.
Arahā vasipattā 3- ca chaḷabhiññā mahiddhikā
antalikkhacarā dhīrā parivārenti tāvade.
Paṭipannā ca sekhā ca phalaṭṭhā santi sāvakā
surodayeva padumā pupphanti tava sāvakā.
Mahāsamuddovakkhobho atulopi duruttaro
evaṃ ñāṇena sampanno appameyyosi cakkhuma.
Vanditvāhaṃ lokajinaṃ cakkhumantaṃ mahāyasaṃ
puthudisā namassanto paṭikuṭiko agacchahaṃ.
@Footnote: 1 pāli. santanuṃ 2 pāli. dibbagandhena sampannaṃ 3 pāli. siddhipattā
---------------------------------------------------------------------------------------------
page51.
Devalokā cavitvāna sampajāno patissato
okkamiṃ mātuyā kucchiṃ sandhāvanto bhavābhave.
Agārā abhinikkhamma pabbajiṃ anagāriyaṃ
ātāpī nipako jhāyī paṭisallānagocaro.
Padhānaṃ padahitvāna tosayitvā mahāmuniṃ
candovabbhaghanā mutto vicarāmi ahaṃ sadā.
Vivekamanuyuttomhi upasanto nirūpanidhi
sabbāsave pariññāya viharāmi anāsavo.
Tiṃsakappasahassamhi yaṃ buddhamabhipūjayiṃ
duggatiṃ nābhijānāmi buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. Kataṃ buddhassa sāsanan"ti.
Atha therassa arahattappattiyā haṭṭhatuṭṭhe viya deve vassante upari taṃ
vassane niyojanamukhena aññaṃ byākaronto:-
[325] "vassati devo yathāsugītaṃ
channā me kuṭikā sukhā nivātā
tassaṃ viharāmi vūpasanto
atha ce patthayasī pavassa deva.
[326] Vassati devo yathāsugītaṃ
channā me kuṭikā sukhā nivātā
tassaṃ viharāmi santacitto
atha ce patthayasī pavassa deva.
[327] Vassati devo .pe.
Tassaṃ viharāmi vītarāgo .pe.
---------------------------------------------------------------------------------------------
page52.
[328] Vassati devo .pe.
Tassaṃ viharāmi vītadoso .pe.
[329] Vassati devo .pe.
Tassaṃ viharāmi vītamoho
atha ce patthayasī pavassa devā"ti
imā pañca gāthā abhāsi.
Tattha yathāsugītanti sugītānurūpaṃ, sundarassa attano meghagītassa
anurūpamevāti attho. Valāhako hi yathā agajjanto kevalaṃ vassanto na sobhati, evaṃ
satapaṭalasahassapaṭalena uṭṭhahitvā thanayanto gajjento vijjullatā nicchārentopi
avassanto na sobhati, tathābhūto pana hutvā vassanto sobhatīti vuttaṃ "vassati devo
yathāsugītan"ti. Tenāha "abhitthanayapajjunna" 1- "gajjitā ca vassitā cā"ti 2- ca.
Tassaṃ viharāmīti tassaṃ kuṭikāyaṃ ariyavihāragabbhena iriyāpathavihārena viharāmi.
Vūpasantacittoti aggaphalasamādhinā sammadeva upasantamānaso.
Evaṃ therassa anekavāraṃ kataṃ uyyojanaṃ sirasā sampaṭicchanto valāhakadevaputto
ninnañca thalañca pūrento mahāvassaṃ vassāpesi.
Girimānandattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
-----------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 48-52.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=1090&pagebreak=1
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=1090&pagebreak=1
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=337
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6363
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6474
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6474
Contents of The Tipitaka Volume 26
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]