ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

page326.

15. Cattalisanipata 473. 1. Isidasitherigathavannana cattalisanipate nagaramhi kusumanametiadika isidasiya theriya gatha. Ayampi purimabuddhesu katadhikara tattha tattha bhave purisattabhave thatva vivattupanissayam kusalam upacinanti carimabhavato sattame bhave akalyanasannissayena paradarikakammam 1- katva kayassa bheda niraye nibbattitva tattha bahuni vassasatani niraye pacitva tato cuta tisu jatisu tiracchanayoniyam nibbattitva tato cuta dasiya kucchismim napumsako hutva nibbatti. Tato pana cuta ekassa daliddassa sakatikassa dhita hutva nibbatti. Tam vayappattam giridaso nama annatarassa satthavahassa putto attano bhariyam katva geham anesi. Tassa ca bhariya atthi silavati kalyanadhamma. Tassam issapakata samino tassa viddesanakammam akasi. Sa tattha yavajivam thatva kayassa bheda imasmim buddhuppade ujjeniyam kulapadesasila caradigunehi abhisammatassa vibhavasampannassa setthissa dhita hutva nibbatti, isidasitissa namam ahosi. Tam vayappattakale matapitaro kularupavayavibhavadisadisassa annatarassa setthiputtassa adamsu. Sa tassa gehe patidevata hutva masamattam vasi. Athassa kammaphalena samiko virattarupo hutva tam gharato nihari. Tam sabbam palito eva vinnayati. Tesam tesam pana samikanam aruccaneyyataya samvegajata pitaram anujanapetva jinadattaya theriya santike pabbajitva vipassanaya kammam karonti nacirasseva saha patisambhidahi arahattam patva phalasukhena nibbanasukhena ca vitinamenti ekadivasam pataliputtanagare pindaya caritva pacchabhattam pindapata- patikkanta mahagangayam valukapuline nisiditva bodhittheriya nama attano @Footnote: 1 Si.,i. paradariYu...

--------------------------------------------------------------------------------------------- page327.

Sahayattheriya pubbapatipattim pucchita tamattham gathabandhavasena vissajjesi "ujjeniya puravare"tiadina. Tesam pana pucchavissajjananam sambandham dassetum:- [402] "nagaramhi kusumaname pataliputtamhi pathaviya mande sakyakulakulinayo dve bhikkhuniyo hi gunavatiyo. [403] Isidasi tattha eka dutiya bodhiti silasampanna ca jhanajjhayanaratayo bahussutayo dhutakilesayo. [404] Ta pindaya caritva bhattattham kariya dhotapattayo rahitamhi sukhanisinna ima gira abbhudiresun"ti ima tisso gatha sangitikarehi thapita. [405] Pasadikasi ayye isidasi vayopi te aparihino kim disvana byalikam athasi nekkhammamanuyutta. [406] Evamanuyunjiyamana sa rahite dhammadesanakusala isidasi vacanamabravi suna bodhi yathamhi pabbajita. Ito param vissajjanagatha. [407] Ujjeniya puravare mayham pita silasamvuto setthi tassamhi ekadhita piya manapa ca dayita ca. [408] Atha me saketato varaka agacchumuttamakulina setthi pahutaratano tassa mamam sunhamadasi tato. [409] Sassuya sasurassa ca sayam patam panamamupagamma sirasa karomi pade vandami yathamhi anusittha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page328.

[410] Ya mayham samikassa bhaginiyo bhatuno parijano va tamekavarakampi disva ubbigga asanam demi. [411] Annena ca panena ca khajjena ca yam ca tattha sannihitam chademi upanayami ca demi ca yam yassa patirupam. [412] Kalena upatthahitva gharam samupagamami ummare dhovanti hatthapade panjalika samikamupemi. [413] Koccham pasadam anjaninca adasakanca ganhitva parikammakarika viya sayameva patim vibhusemi. [414] Sayameva odanam sadha- yami sayameva bhajanam dhovanti matava ekaputtakam tatha bhattaram paricarami. [415] Evam mam bhattikatam anurattam karikam nihatamanam utthayikam analasam silavatim dussate bhatta. [416] So mataranca pitaranca bhanati apucchaham gamissami isidasiya na saha vaccham ekagareham saha vatthum. [417] Ma evam putta avaca isidasi pandita paribyatta utthayika analasa kim tuyham na rocate putta. [418] Na ca me himsati kinci na caham isidasiya saha vaccham dessava me alam me apucchaham gamissami. [419] Tassa vacanam sunitva sassu sasuro ca mam apucchimsu kissa taya aparaddham bhana vissattha yathabhutam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page329.

[420] Napiham aparajjham kinci napi himsemi na bhanami dubbacanam kim sakka katuyye yam mam viddessate bhatta. [421] Te mam pitugharam pati- nayimsu vimana dukhena abhibhuta puttamanurakkhamana jitamhase rupinim lakkhim. [422] Atha mam adasi tato addhassa gharamhi dutiyakulikassa tato upaddhasunkena yena mam vindatha setthi. [423] Tassapi gharamhi masam avasim atha sopi mam paticcharayi dasiva upatthahantim adusikam silasampannam. [424] Bhikkhaya ca vicarantam damakam dantam me pita bhanati `hohisi me jamata nikkhipa potthinca ghatikanca.' [425] Sopi vasitva pakkham atha tatam bhanati `dehi me potthim ghatikanca mallakanca punapi bhikkham carissami.' [426] Atha nam bhanati tato amma sabbo ca me natiganavaggo kim te na kirati idha bhana khippam tam te karihiti. [427] Evam bhanito bhanati yadi me atta sakkoti alam mayham isidasiya na saha vaccham ekaghareham saha vatthum. [428] Vissajjito gato so ahampi ekakini vicintemi apucchituna gaccham marituye va pabbajissam va. [429] Atha ayya jinadatta agacchi gocaraya caramana tata kulam vinayadhari bahussuta silasampanna.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page330.

[430] Tam disvana amhakam utthayasanam tassa pannapayim nisinnaya ca pade vanditva bhojanamadasim. [431] Annena ca panena ca khajjena ca yanca tattha sannihitam santappayitva avacam `ayye icchami pabbajitum.' [432] Atha mam bhanati tato idheva puttaka carahi tvam dhammam annena ca panena ca tappaya samane dvijati ca. [433] Athaham bhanami tatam rodanti anjalim panametva papam hi maya pakatam kammam tam nijjaressami. [434] Atha mam bhanati tato `papuna bodhinca aggadhammanca nibbananca labhassu yam sacchikari dvipadasettho.' [435] Matapitu abhivada- yitva sabbanca natiganavaggam sattaham pabbajita tisso vijja aphassayim. [436] Janami attano satta jatiyo yassayam phalavipako tam tava acikkhissam tam ekamana nisamehi. [437] Nagaramhi erakacche suvannakaro aham pahutadhano yobbanamadena matto so paradaram aseviham. [438] Soham tato cavitva nirayamhi apaccisam ciram pakko tato ca utthahitva makkatiya kucchimokkamim. [439] Sattahajatakam mam mahakapi yuthapo nillacchesi tassetam kammaphalam yathapi gantvana paradaram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page331.

[440] Soham tato cavitva kalam karitva sindhavaranne kanaya ca khanjaya ca elakiya kucchimokkamim. [441] Dvadasa vassani aham nillacchito darake parivahitva kiminavatto akallo yathapi gantvana paradaram. [442] Soham tato cavitva govanijakassa gaviya jato vaccho lakhatambo nillacchito dvadase mase. [443] Vodhuna nangalamaham sakatam ca dharayami andhovatto akallo yathapi gantvana paradaram. [444] Soham tato cavitvana vithiya dasiya ghare jato neva mahila na puriso yathapi gantvana paradaram. [445] Timsativassamhi mato sakatikakulamhi darika jata kapanamhi appabhoge dhanikapurisapatabahulamhi. [446] Tam mam tato satthavaho ussannaya vipulaya vaddhiya okaddhati vilapantim acchinditva kulagharasma. [447] Atha solasame vasse disva mam pattayobbanam kannam orundhatassa putto giridaso nama namena. [448] Tassapi anna bhariya silavati gunavati yasavati ca anuratta bhattaram tassaham viddesanamakasim. [449] Tassetam kammaphalam yam mam apakirituna gacchanti dasiva upatthahantim tassapi anto kato maya"ti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page332.

Tattha nagaramhi kusumanameti "kusumapuran"ti evam kusumasaddena gahitanamake nagare, idani tam nagaram pataliputtamhiti sarupato dasseti. Pathaviya mandeti sakalaya pathaviya mandabhute. Sakyakulakulinayoti sakyakule kuladhitaro, sakyaputtassa bhagavato sasane pabbajitataya evam vuttam. Tatthati tasu dvisu bhikkhunisu. Bodhiti evamnamika theri. Jhanajjhayanaratayoti lokiyalokuttarassa jhanassa jhayane abhirata. Bahussutayoti pariyattibahusaccena bahussuta. Dhutakilesayoti aggamaggena sabbaso samugghatitakilesa. Bhattattham kariyati bhattakiccam nitthapetva. Rahitamhiti janarahitamhi vivittatthane. Sukhanisinnati pabbajjasukhena vivekasukhena ca sukhanisinna. Ima girati idani vuccamana sukha lapana. Abbhudiresunti pucchavissajjanavasena kathayimsu. "pasadikasi"ti gatha bodhittheriya 1- pucchavasena vutta. "evamanuyunjiyamana"ti gatha sangitikareheva vutta. "ujjeniya"tiadika hi sabbapi isidasiyava vutta. Tattha pasadikasiti rupasampattiya passantanam pasadavaha asi. Vayopi te aparihinoti tuyham vayopi na parihino, pathamavaye thitasiti attho. Kim disvana byalikanti kidisam byalikam dosam gharavase adinavam disva. Athasi nekkhammamanuyuttati athati nipatamattam, nekkhammam pabbajjam anuyutta asi. Anuyunjiyamanati pucchiyamana, sa isidasiti yojana. Rahiteti sunnatthane. Suna bodhi yathamhi pabbajitati bodhittheri aham yatha pabbajita amhi, tam tam puranam suna sunahi. Ujjeniya puravareti ujjeninamake avantiratthe uttamanagare. Piyati ekadhitubhavena piyayitabba. Manapati silacaragunena manavaddhanaka. Dayitati anukampitabba. @Footnote: 1 Si. bodhittaritheriya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page333.

Athati paccha mama vayappattakale. Me saketato varakati saketanagarato mama varaka mam varenta agacchum. Uttamakulinati tasmim nagare aggakulika, yena te pesita, so setthi pahutaratano. Tassa mamam sunhamadasi tatoti tassa saketasetthino sunisam puttassa bhariyam katva mayham pita mam adasi. Sayam patanti sayanhe pubbanhe ca. Panamamupagamma sirasa karomiti sassuya sasurassa ca santikam upagantva sirasa panamam karomi, tesam pade vandami. Yathamhi anusitthati tehi yatha anusittha amhi, tatha karomi, tesam anusitthim na atikkamami. Tamekavarakampiti ekavallabhampi. Ubbiggati tasanta. 1- Asanam demiti yassa puggalassa yam anucchavikam, tam tassa demi. Tatthati parivesanatthane. Sannihitanti sajjitam hutva vijjamanam. Chademiti upacchademi, upacchadetva upanayami ca, upanetva demi, dentipi yam yassa patirupam, tadeva demiti attho. Ummareti dvare. Dhovanti hatthapadeti hatthapade dhovini asim, dhovitva gharam samupagamamiti yojana. Kocchanti massunam kesananca ullikhanakoccham. Pasadanti gandhacunnadimukha- vilepanam. "pasadhanan"tipi patho, pasadhanabhandam. Anjaninti anjananalim. Parikamma- karika viyati aggakulika vibhavasampannapi patiparicarika cetika viya. Sadhayamiti pacami. Bhajananti lohabhajananca. Dhovanti paricaramiti yojana. Bhattikatanti katasamibhatikam. Anurattanti anurattavantim. Karikanti tassa tasseva iti kattabbassa karikam. Nihatamananti apanitamanam. Utthayikanti utthanaviriyasampannam. @Footnote: 1 Si. sabhanta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page334.

Analasanti tato eva akusitam. Silavatinti silacarasampannam. Dussateti dussati, kujjhitva bhanati. Bhanati apucchaham gamissamiti "aham tumhe apucchitva yattha katthaci gamissami"ti so mama samiko attano mataranca pitaranca bhanati. Kim bhanatiti ce aha "isidasiya na saha vaccham, ekagareham saha vatthun"ti. Tattha vacchanti vasissam. Dessati appiya. Alam meti payojanam me taya natthiti attho. Apucchaham gamissamiti yadi me tumhe taya saddhim samvasam icchatha, aham tumhe apucchitva videsam pakkamissami. Tassati mama bhattuno. Kissati kim assa tava samikassa. Taya aparaddham byalikam katam. Napiham aparajjhanti napi aham tassa kinci aparajjhim. Ayameva va patho. Napi himsemiti napi badhemi. Dubbacananti duruttavacanam. Kim sakka katuyyeti kim maya katum ayye sakka. Yam mam viddessate bhattati yasma akaraneneva bhatta mayham viddessate viddessam cittappakopam karoti. Vimanati domanassika. Puttamanurakkhamanati attano puttam mayham samikam cittamanurakkhanena anurakkhanta. Jitamhase rupinim lakkhinti jita amhase jita vatamha rupavatim sirim, manussavesena carantiya siridevataya parihina vatati attho. Addhassa gharamhi dutiyakulikassati pathamasamikam upadaya dutiyassa addhassa kulaputtassa gharamhi mam adasi, dento ca tato pathamasunkato upaddhasunkato 1- adasi. @Footnote: 1 cha.Ma. upaddhasunkena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page335.

Yena mam vindatha setthiti yena sunkena mam pathamam setthi vindatha patilabhi, tato upaddhasunkenati yojana. Sopiti dutiyasamikopi. Mam paticcharayiti mam nihari, so mam gehato nikkaddhi. Upatthahantinti dasi viya upatthahantim upatthanam karontim. Adusikanti adubbhanakam. Damakanti karunnadhitthanataya paresam cittassa damakam. Yatha pare kinci dassanti, evam attano kayam vacanca dantam vupasantam katva paradattabhikkhaya vicaranakam. Jamatati duhitupati. Nikkhipa potthinca ghatikancati taya paridahitam pilotikakhandanca bhikkhakapalanca chaddehi. Sopi vasitva pakkhanti sopi bhikkhako puriso maya saddhim addhamasamattam vasitva pakkami. Atha nam bhanati tatoti tam bhikkhakam mama pita mata sabbo ca me natigano vaggavaggo hutva bhanati. Katham? kim te na kirati idha tuyham kim nama na kirati na sadhiyati, bhana khippam. Tam te karihititi tam tuyham karissati 1-. Yadi me atta sakkotiti yadi mayham atta attadhino bhujisso ca hoti, alam mayham isidasiya taya payojanam natthi, tasma na saha vaccham na saha vasissam, ekaghare aham taya saha vatthunti yojana. Vissajjito gato soti so bhikkhako pitara vissajjito yatharuci gato. Ekakiniti ekikava. Apucchituna gacchanti mayham pitaram vissajjetva gacchami. Marituyeti maritum. Vati vikappatthe nipato. Gocarayati bhikkhaya, tata kulam agacchiti yojana. @Footnote: 1 Ma. na sadhiyati tvam bhana, tam te khippam karihiti karissatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page336.

Tanti tam jinadattattherim. Utthayasanam tassa pannapayinti utthahitva asanam tassa theriya pannapesim. Idhevati imasmim eva gehe thita. Puttakati samannavoharena dhitaram anukampento alapati. Carahi tvam dhammanti tvam pabbajitva caritabbam brahma- cariyadidhammam cara. Dvijatiti brahmanajati. Nijjaressamiti jirapessami vinasessami. Bodhinti saccabhisambodhim, magganananti attho. Aggadhammanti phaladhammam, arahattam. Yam sacchikari dvipadasetthoti yam maggaphalanibbanasannitam lokuttaradhammam dvipadanam settho sammasambuddho sacchi akasi, tam labhassuti yojana. Sattaham pabbajitati pabbajita hutva sattahena. Aphassayinti phusim sacchakasim. Yassayam phalavipakoti yassa papakammassa ayam samikassa amanapabhavasankhato nissandaphalabhuto vipako. Tam tava acikkhissanti tam kammam tava kathessami. Tanti acikkhiyamanam tameva kammam, tam va mama vacanam. Ekamanati ekaggamana. Ayameva va patho. Nagaramhi erakaccheti evamnamake nagare. So paradaram asevihanti so aham parassa daram asevim. Ciram pakkoti bahuni vassasatasahassani nirayaggina daddho. Tato ca utthahitvati tato nirayato vutthito cuto. Makkatiya kucchimokkaminti vanariya kucchimhi patisandhim ganhim. Yuthapoti yuthapati. Nillacchesiti purisabhavassa lakkhanabhutani bijakani nillacchesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page337.

Nihari. Tassetam kammaphalanti tassa mayham etam atite katassa kammassa phalam. Yathapi gantvana paradaranti yatha tam paradaram atikkamitva. Tatoti makkatayonito. Sindhavaranneti sindhavaratthe arannatthane. 1- Elakiyati ajiya. Darake parivahitvati pitthim aruyha kumarake vahitva. Kiminavattoti abhijatatthane kimiparigatova hutva atto attito. Akalloti gilano, ahositi vacanaseso. Govanijakassati gaviyo vikkinitva jivakassa. Lakhatamboti lakharasarattehi viya tambehi lomehi samannagato. Vodhunati vahitva. Nangalanti siram, sakatanca dharayamiti attho. Andhovattoti kanova hutva atto pilito. Vithiyati nagaravithiyam. Dasiya ghare jatoti gharadasiya kucchimhi jato. "vannadasiya"tipi 2- vadanti. Neva mahila na purisoti itthipi purisopi na homi, jatinapumsakoti attho. Timsativassamhi matoti napumsako hutva timsavassakale mato. Sakatikakulamhiti sutakakule. 3- Dhanikapurisapatabahulamhiti inayikanam purisanam adhipatanabahule bahuhi inayikehi abhibhavitabbe. Ussannayati upacitaya. Vipulayati mahatiya. Vaddhiyati inavaddhiya. Okaddhatiti avakaddhati. Kulagharasmati mama jatakulagehato. @Footnote: 1 Ma. annataratthane 2 Si. vannajatiyatipi 3 Ma.,i. senakakule

--------------------------------------------------------------------------------------------- page338.

Orundhatassa puttoti assa satthavahassa putto mayi patibaddhacitto namena giridaso nama avarundhati attano pariggahabhavena gehe karoti. Anuratta bhattaranti bhattaram anuvattika. 1- Tassaham viddesanamakasinti tassa bhattuno tam bhariyam sapattim viddesanakammam 2- akasim. Yatha tam so kujjhati, evam patipajjim. Yam mam apakirituna gacchantiti yam dasi viya sakkaccam upatthahantim mam tattha tattha patino apakiritva chaddetva anapekkha apagacchanti. Etam tassa mayham tada katassa paradarikakammassa sapattim viddesanakammassa 3- ca nissandaphalam. Tassapi anto kato mayati tassapi tatha anunayapapakakammassa darunassa pariyanto idani maya aggamaggam adhigacchantiya kato, ito param kinci dukkham natthiti. Yam panettha antarantara na vibhattam, tam vuttanayatta uttanatthameva. Isidasitherigathavannana nitthita. Cattalisanipatavannana nitthita. ----------------- @Footnote: 1 Si. anuragavati 2 Si.,i. bhariyam patividdesanakammam 3 Si. pati...


             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 326-338. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=7004&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=7004&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=473              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=10029              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=10031              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=10031              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]