ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 5 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.2)

page287.

7. Mahasamayasutta nidanavannana [331] Evamme sutanti mahasamayasuttam. Tatrayam anupubbapadavannana:- sakkesuti ambatthasutte vuttauppattinayena "sakya vata bho kumara"ti udanam paticca sakkati laddhanamanam rajakumaranam nivaso ekopi janapado rulhisaddena "sakka"ti vuccati, tasmim sakkesu janapade. Mahavaneti sayam jate aropite himavantena saddhim ekabaddhe mahati vane. Sabbeheva arahantehiti idam suttam kathitadivaseyeva pattaarahattehi. Tatrayam anupubbikatha:- sakiyakoliya kira kapilavatthunagarassa ca koliyanagarassa ca antare rohinim nama nadim ekeneva avaranena bandhapetva sassani karenti, 1- atha jetthamulamase sassesu milayantesu ubhayanagaravasikanampi kammakara sannipatimsu. Tattha koliyanagaravasino ahamsu "idam udakam ubhato hariyamanam na tumhakam, na amhakam pahossati, amhakam pana sassam ekaudakeneva nippajjissati, idam udakam amhakam detha"ti. Kapilavatthunagaravasino ahamsu "tumhesu kotthe puretava thitesu, mayam rattasuvannanilamanikalakahapane gahetva pacchipasibbakadihattha na sakkhissama tumhakam gharadvare vicaritum, amhakampi sassam ekeneva udakena nippajjissati, idam udakam amhakam detha"ti. "na mayam dassama"ti. "mayampi na dassama"ti. Evam kalaham vaddhetva eko utthaya ekassa paharam adasi. Sopi annassati evam annamannam paharitva paharitva rajakulanam jatim ghattetva ghattetva kalaham vaddhayimsu. Koliyakammakara vadanti "tumhe kapilavatthuvasike gahetva gacchatha, ye sonasigaladayo viya attano bhaginihi saddhim samvasimsu, etesam hatthino ca assa ca phalakavudhani ca amhakam kim karissantiti. Sakiyakammakarapi vadanti "tumhedani kutthino darake gahetva gacchatha, ye anatha niggatika tiracchana @Footnote: 1 cha.Ma., i. karonti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Viya kolarukkhe vasimsu, etesam hatthino ca assa ca phalakavudhani ca amhakam kim karissanti"ti. Te gantva tasmim kamme niyuttaamaccanam kathesum, amacca rakulanam kathesum, tato sakiya "bhaginihi saddhim samvasitakanam 1- thamam ca balam ca dassessama"ti yuddhasajja nikkhamimsu. Koliyapi "kolarukkhavasinam thamam ca balam ca dassessama"ti yuddhasajja nikkhamimsu. Bhagavapi rattiya paccusasamayeyeva mahakarunasamapattito vutthaya lokam volokento ime evam yuddhasajje nikkhamante addasa. Disva "mayi gate ayam kalaho vupasamissati nukho udahu no"ti upadharayanto "ahamettha gantva kalaham vupasamanattham tini jatakani kathessami, tato kalaho vupasamissati. Atha samaggidipanatthaya dve jatakani kathetva attadandasuttam desissami. 2- Desanam sutva ubhayanagaravasinopi addhatiyani addhatiyani kumarasatani dassanti, ahante pabbajessami, tada mahasamagamo bhavissati"ti sannitthanamakasi. Tasma imesu yuddhasajjesu nikkhamantesu kassaci anarocetva sayameva pattacivaramadaya gantva dvinnam senanam antare akase pallankam abhujitva chabbannarasmiyo vissajjetva nisidi. Kapilavatthuvasino bhagavantam disvava "amhakam natisettho sattha agato, dittho nu kho anena 3- amhakam kalahakaranabhavo"ti cintetva "na kho pana sakka bhagavati agate amhehi parassa sarire sattham papetum, koliyanagaravasino amhe hanantu va pacantu va"ti avudhani chaddetva bhagavantam vanditva nisidimsu. Koliyanagaravasinopi tatheva cintetva avudhani chaddetva bhagavantam vanditva nisidimsu. Bhagava janantova "kasma agatattha maharaja"ti pucchi. Bhagava na titthakilaya na pabbatakilaya na nadikilaya na giridassanattham, imasmim ca pana thane sangamam paccupatthapetva agatammati. Kim nissaya vo kalaho maharajati. Udakam bhanteti. Udakam kim agghati maharajati. Appaggham bhanteti. @Footnote: 1 cha.Ma. samvasikanam, i. samvasikanam 2 cha.Ma. desessami 3 cha.Ma., i. tena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Pathavi nama kim agghati maharajati. Anaggha bhanteti. Khattiya nama kim agghanti maharajati. Khattiya nama anaggha bhanteti. Appamulakam udakam nissaya kimattham anagghe khattiye nasetha maharajati. "kalahe assado nama natthi, kalahavasena maharaja atthane veram katva ekaya rukkhadevataya kalasihena saddhim bandhaghato sakalampi imam kappam anupavattoyeva"ti 1- vatva phandanajatakam 2- kathesi. Tato "parapattiyena nama maharaja na bhavitabbam. Parapattiya hutva hi ekassa sasassa 3- kathaya tiyojanasahassavitthate himavante catuppadagana mahasamuddam pakkhandino ahesum. Tasma parapattiyena na bhavitabban"ti vatva pathaviudriyanajatakam kathesi. Tato param "kadaci maharaja dubbalopi mahabalassa randham vivaram passati, kadaci mahabalo dubbalassa. Latukikapi hi sakunika hatthinagam ghatesi"ti vatva latukikajatakam 4- kathesi. Evam kalahavupasamanatthaya tini jatakani kathetva samaggiparidipanatthaya dve jatakani. Kathesi. Katham? samagganam hi maharaja koci otaram nama passitum na sakkotiti vatva rukkhadhammajatakam 5- kathesi. Tato "samagganam maharaja koci vivaram passitum nasakkhi. Yada pana annamannam vivadamakamsu, atha te nesadaputto jivita voropetva adaya gato. Vivade assado nama natthi"ti vatva vattakajatakam 6- kathesi. Evam imani panca jatakani kathetva avasane attadandasuttam kathesi. Rajano pasanna "sace sattha nagamissa, mayam sahattha annamannamyeva vadhitva lohitanadim pavattayissama, amhakam puttabhataro gehadvare na passeyyama, sasanapatisasanampi no aharanako nabhavissati. Sattharam nissaya no jivitam laddham. Sace pana sattha agaram ajjhavasissati, 7- dipasahassadvayaparivaracatumahadiparajjamassa hatthagatam abhavissa, atirekasahassam kho panassa putta abhavissamsu, tato khattiyaparivaro ca acarissa. 8- Tam kho panesa sampattim pahaya nikkhamitva sambodhim patto, idanipi khattiyaparivaroyeva vicaratu"ti. Ubhayanagaravasino addhateyyani @Footnote: 1 cha.Ma.,i. anuppattoyeva"ti 2 khu.ja. terasa 27/1738/345 (saya) @3 cha.Ma.,i. sasakassa 4 khu.ja. panacaka. 27/732/230 5 khu ja. eka. 27/74/23 @6 khu.ja. eka. 27/35/12,27/118/38, chakka. 27/957/208 @7 cha.Ma.,i. ajjhavasissa 8 cha.Ma.,i. avicarissa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Addhateyyani 1- kumarasatani adamsu. Bhagava te pabbajetva mahavanam agamasi. Tesam garugaravena 2- na attano ruciya pabbajitanam anabhirati uppajji. Puranadutiyikayopi nesam "ayyaputta ukkanthantu, gharavaso na santhati"ti adini vatva sasanam pesenti. Te atirekataram ukkanthimsu. Bhagava avajjento tesam anabhiratibhavam 3- natva "ime bhikkhu madisena buddhena saddhim ekato vasanta ukkanthanti, handa nesam kunaladahassa vannam kathetva tattha netva anabhiratim vinodemi"ti 4- kunaladahassa vannam kathesi. Te tam datthukama ahesum. Datthukamattha bhikkhave kunaladahanti. Ama bhagavati. Yadi evam etha gacchamati. Iddhimantanam bhagava gamanatthanam mayam katham gamissamati. Tumhe tam 5- gantukama hotha, aham mamanubhavena gahetva gamissamiti. Sadhu bhanteti. Atha bhagava panca bhikkhusatani gahetva akase uppatitva kunaladahe patitthaya te bhikkhu aha "bhikkhave imasmim kunaladahe yesam macchanam namam na janatha, mam 6- pucchatha"ti. Te pucchimsu, bhagava pucchitam pucchitam kathesi. Na kevalam ca macchanamyeva, tasmim vanasande rukkhanampi pabbatapade dvipadacatuppadasakunanampi namani pucchapetva kathesi. Atha dvihi sakunehi mukhatundakena damsitva gahitadandake nisinno kunalo sakunaraja purato pacchato ubhosu passesu sakunasanghaparivuto agacchati. Bhikkhu tam disva "esa bhante imesam sakunanam raja bhavissati, parivara ete etassati mannama"ti. Evametam 7- bhikkhave ayampi mama vamso mama paveniti. Idani tava mayam bhante ete sakune passama. Yam pana bhagava "ayampi mama vamso mama paveni"ti aha, tam sotukamamhati. Sotukamattha bhikkhaveti. Ama bhagavati. Tenahi sunathati tihi gathasatehi mandetva kunalajatakam 8- kathento anabhiratim vinodesi. Desanapariyosane sabbepi sotapattiphale patitthahimsu, @Footnote: 1 cha.Ma.,i. addhatiya 2 cha.Ma.,i. garugaravavasena 3 cha.Ma. anabhiratabhavam. evamuparipi @4 cha.Ma. vinodessamiti 5 cha.Ma., i. tam na dissati 6 cha.Ma. tesam namam @7 cha.Ma. evameva 8 khu. ja. asiti. 28/296/106

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Maggeneva ca nesam iddhipi agata. Bhagava "hotu tava ettakam etesam bhikkhunan"ti akase uppatitva mahavanameva agamasi. Tepi bhikkhu gamanakale dasabalassa anubhavena gantva agamanakale attano anubhavena bhagavantam parivaretva mahavane otarimsu. Bhagava pannattasane nisiditva te bhikkhu amantetva "etha bhikkhave nisidatha, uparimaggattayavajjhanam vo kilesanam pahanaya kammatthanam kathessami"ti kammatthanam kathesi. Bhikkhu cintayimsu "bhagava amhakam anabhiratibhavam natva kunaladaham netva anabhiratim vinodesi, tattha sotapattiphalam pattanam no idani idha tinnam magganam kamtmatthanam adasi, na kho panamhehi `sotapanna mayan'ti vitinametum vattati, uttamapurisasadisehi no bhavitum vattati"ti. Te dasabalassa pade vanditva utthaya nisidanam papphotetva visum visum pabbhararukkhamulesu nisidimsu. Bhagava cintesi "ime bhikkhu pakatiyapi avisatthakammanta 1- laddhupayassa pana bhikkhuno kilamanakaranam nama natthi. Gacchanta gacchanta ca vipassanam patthapetva 2- arahattam patva `attana attana patiladdhagunam arocessama"ti mama santikam agamissanti. Etesu agatesu dasasahassacakkavaladevata ekacakkavale sannipatissanti, mahasamayo bhavissati, vivitte okase maya nisiditum vattati"ti. Tato vivitte okase buddhasanam pannapetva nisidi. Sabbapathamam kammatthanam gahetva gatatthero saha patisambhidahi arahattam papuni. Tato aparo tato aparoti pancasatapi paduminiyam padumani viya vikasimsu. Sabbapathamam arahattappattabhikkhu "bhagavato arocessami"ti pallankam vinibbhujitva nisidanam papphotetva utthaya dasabalabhimukho ahosi. Evam aparopi evam aparopiti pancasatapi bhattasalam pavisanta viya patipatiyava agamimsu. 3- Sabbapathamam agato vanditva nisidanam pannapetva ekamantam nisiditva patiladdhagunam arocetukamo "atthi nukho koci anno, natthi"ti nivattitva agamanamaggam olokento @Footnote: 1 cha.Ma. avisatthakammatthana 2 cha.Ma. vaddhetva 3 cha.Ma. agamamsu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Aparampi addasa aparampi addasa. Iti sabbepi te agantva ekamantam nisiditva ayam imassa harayamano na kathesi, ayam imassa harayamano na kathesi"ti. Khinasavanam kira dve akara honti:- "aho vata maya patiladdhagunam sadevako loko khippameva pativijjheyya"ti cittam uppajjati. Patiladdhabhavam pana nidhiladdhapuriso viya na annassa arocetukama honti. Evam osatmatte 1- pana tasmim ariyamandale pacinayugandharaparikkhepato abbha mahiya 2- dhumo rajo rahuti imehi upakkilesehi vippamuttam buddhuppada- patimanditassa lokassa ramaneyyakam dassanattham pacinadisaya ukkhittam rajatamayam mahaadasamandalam viya, nemivattiyam gahetva parivattiyamanarajatacakkasassirikam punnacandamandalam ullanghitva anilapatham patipajjittha. Iti evarupe khane laye muhutte bhagava sakkesu viharati kapilavatthusmim mahavane mahata bhikkhusamghena saddhim pancamattehi bhikkhusatehi sabbeheva arahantehi. Tattha bhagavapi mahasammatassa vamse uppanno, tepi pancasata bhikkhu mahasammatassa kule uppanna. Bhagavapi khattiyagabbhe jato, tepi khattiyagabbhe jata. Bhagavapi rajapabbajito, tepi rajapabbajita. Bhagavapi setacchattam pahaya hatthagatam cakkavattirajjam nissajjitva 3- pabbajito, tepi setacchattam pahaya hatthagatani rajjani nissajjitva pabbajita. Iti bhagava parisuddhe okase parisuddhe rattibhage sayam parisuddho parisuddhaparivaro vitarago vitaragaparivaro vitadoso vitadosaparivaro vitamoho vitamohaparivaro nittanho nittanhaparivaro nikkileso nikkilesaparivaro santo santaparivaro danto dantaparivaro mutto muttaparivaro ativiya virocatiti. Vannabhumi namesa, yattakam sakkoti, tattakam vattabbam. Iti ime bhikkhu sandhaya vuttam "pancamattehi bhikkhusatehi sabbaheva arahantehi"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. osidamatte 2 cha.Ma. mahika 3 cha.Ma. nissajjetva. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Yebhuyyenati bahutara sannipatita, manda na sannipatita asanna ca arupavacaradevata ca samapannadevata ca thapetva. 1- Tatrayam sannipatakkamo:- mahavanassa kira samanta 2- devata calimsu, "ayama bho buddhadassanam nama bahupakaram, dhammassavanam bahupakaram, bhikkhusamghadassanam bahupakaram, ayama ayama"ti mahasaddam kurumana agantva bhagavantam ca tam muhuttam arahattappattakhinasave ca vanditva vanditva ekamantam atthamsu. Eteneva upayena tasam tasam saddam sutva saddantaram addhagavutagavutaaddhayojanayojanadivasena tiyojanasahassavitthate himavante, tikkhattum tesatthiya nagarasahassesu, navanavutiya donamukhasatasahassesu, channavutiya patanakotisatasahassesu, chappannasaratanakaresuti sakalajambudipe, pubbavidehe, amaragoyane, uttarakurumhi dvisu parittadipasahassesuti sakalacakkavale, tato dutiyatatiyacakkavaleti evam dasasahassacakkavalesu devata sannipatitati veditabba. Dasasahassacakkavala hi idha dasa lokadhatuyoti adhippeta. Tena vuttam "dasahi ca lokadhatuhi devata yebhuyyena sannipatita honti"ti. Evam sannipatitahi devatahi sakalacakkavalagabbham yava barhmaloka sucigharam 3- nirantarapakkhittahi sucihi viya paripunnam hoti. Tattha 4- brahmalokassa evam uccataram 5- veditabbam:- lohapasade kira sattakutagarasamo pasano brahmaloke thatva adho khitto catuhi masehi pathavim papunati evam mahante okase yatha hettha thatva khittapupphani va dhumo va upari gantum, upari va thatva khittasasapa hettha otaritum antaram na labhanti, evam nirantaram devata ahesum. Yatha kho pana cakkavattiranno nisinnatthanam asambadham hoti, agatagata mahesakkha khattiya okasam labhantiyeva, purato purato 6- pana asambadham 7- hoti, evameva bhagavato nisinnatthanam asambadham, agatagata mahesakkha devata ca brahmano 8- ca okasam labhantiyeva. Api sudam bhagavato asannatthane mahaparinibbane vuttanayeneva va valaggakotinitudanamatte @Footnote: 1 cha.Ma., i. thapetva na dissati 2 cha.Ma., i. samanta 3 cha.Ma. i. sucighare @4 cha.Ma. tatra 5 cha.Ma. uccattanam 6 cha.Ma. parato parato @7 cha.Ma., i. atisambadham 8 cha.Ma. mahabrahmano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

Padese dasapi visampi timsampi devata sukhume sukhume attabhave mapetva atthamsu. Sabbapurato satthi satthi devata atthamsu. Suddhavasakayikananti suddhavasavasinam. Suddhavasa nama suddhanam anagamikhinasavanam avasa panca brahmaloka. Etadahositi kasma ahosi? atha 1- te kira brahmano samapattim samapajjitva yathaparicchedena vutthita brahmabhavanam olokenta 2- pacchabhatte bhattageham viya sunnatam addasamsu. Tato "kuhim brahmano gata"ti avajjenta 3- mahasamagamam natva "ayam samagamo maha, mayampi ohina, ohinakanam pana okaso dullabho hoti, tasma gacchanta atucchahattha hutva ekekam gatham abhisankharitva gacchama. Taya mahasamagameva attano agatabhavam janapessama, dasabalassa ca vannam bhasissama"ti. Iti tesam samapattito vutthaya avajjitatta etadahosi. [332] Bhagavato purato paturahamsuti paliyam bhagavato santike abhimukhatthaneyeva otinna viya katva vutta, na kho panettha evam attho veditabbo. Te pana brahmaloke thitayeva gathayo abhisankharitva eko puratthimacakkavalamukhavattiyam otari, eko dakkhinacakkavalamukhavattiyam eko pacchimacakkavalamukhavatchiyam, eko uttaracakkavalamukhavattiyam otari. Tato puratthimacakkavalamukhavattiyam otinnabrahma nilakasinam samapajjitva nilarasmiyo vissajjetva dasasahassacakkavaladevatanam manicammam patimuncanto viya attano agatabhavam janapetva buddhavithi nama kenaci otaritum 4- na sakka, tasma pahatabuddhavithiyava agantva bhagavantam abhivadetva ekamantam atthasi. Ekamantam thito kho attana abhisankhatam gatham abhasi. Dakkhinacakkavalamukhavattiyam otinnabrahma pitakasinam samapajjitva suvannappabharasmiyo 5- muncitva dasasahassacakkavaladevatanam suvannapatam parupento viya attano agatabhavam janapetva tatheva atthasi. Pacchimacakkavalamukhavattiyam @Footnote: 1 cha.Ma., i. atha na dissati 2 i. oloketva 3 cha.Ma. avajjanta @4 cha.Ma. ottharitum 5 cha.Ma. pitarasmiyo suvannapabham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Otinnabrahmapi lohitakasinam samapajjitva lohitarasmiyo muncitva dasasahassacakkavaladevatanam rattavarakambalena parikkhipanto viya attano agatabhavam janapetva tatheva atthasi. 1- Uttaracakkavalamukhavattiyam otinnabrahmapi odatakasinam samapajjitva odatarasmiyo muncitva dasasahassacakkavaladevatanam sumanapupphapatam 2- parupento 3- viya attano agatabhavam janapetva tatheva atthasi. Paliyam pana "bhagavato purato paturahamsu. Athakho ta devata bhagavantam abhivadetva ekamantam atthamsu"ti evam ekakkhane 4- viya purato patubhavo ca abhivadetva ekamantam thitabhavo ca vutto, so imina anukkamena ahosi, ekato katva pana dassito. Gathabhasanam pana paliyam visum visumyeva vuttam. Tattha mahasamayoti mahasamuho. Pavanam vuccati vanasando. Ubhayenapi bhagava imasmim vanasande ajja mahasamuho mahasannipatoti aha. Tato yesam so sannipato, te dassetum devakaya samagatati aha. Tattha devakayati devaghata. Agatamha imam dhammasamayanti evam samagate devakaye disva mayampi imam dhammasamuham agata. Kimkarana? dakkhitayeva aparajitasamghanti kenaci aparajitam ajjeva tayo mare madditva vijitasangamam imam aparajitasamgham dassanatthaya agatamhati attho. So pana brahma imam gatham bhasitva bhagavantam abhivadetva puratthimacakkavalamukhavattiyamyeva atthasi. Atha dutiyo vuttanayeneva agantva abhasi. Tattha tatra bhikkhavoti tasmim sannipatatthane bhikkhu. Samadahamsuti samadhina yojesum. Cittamattano ujukamakamsuti attano cittam sabbe vankakutilajimhabhave haritva ujukamakarimsu. Sarathiva nettani gahetvati yatha samappavattesu sindhavesu osajjitapatodo 5- sarathi sabbayottani gahetva acodento avarento titthati, evam chalangupekkhaya samannagata guttadvara sabbepete pancasata bhikkhu indriyani rakkhanti pandita, ete datthum idhagatamha bhagavati. Sopi gantva yathathaneyeva atthasi. @Footnote: 1 i. akasi. evamuparipi 2 cha.Ma., i. sumanapatam 3 cha.Ma. parupanto @4 cha.Ma. ekakkhanam 5 cha.Ma. odhastapatodo, i. obhatapatodo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

Atha tatiyo vuttanayeneva agantva abhasi. Tattha chetva khilanti ragadosamohakhilam chinditva. Palighanti ragadosamohapalighameva. Indakhilanti ragadosamohindakhilameva. Uhaccamanejati ete tanhaejaya abhavena aneja bhikkhu indakhilam uhacca samuhanitva. Te carantiti catusu disasu apatihatacarikam caranti. Suddhati nirupakkilesa. Vimalati nimmala. Idam tasseva vevacanam. Cakkhumatati pancahi cakkhuhi cakkhumantena. Sudantati cakkhutopi danta, sotatopi ghanatopi jivhatopi kayatopi manatopi danta. Susunagati tarunanaga. Ete 1- evarupena anuttare yogaviriyena 2- damite tarunanage dassanaya agatamha bhagavati. Sopi gantva yathathaneyeva atthasi. Atha catuttho vuttanayeneva agantva abhasi. Tattha gataseti nibbematikasaranagamanena gata. Sopi gantva yathathaneyeva atthasi. Devatasannipatavannana [333] Atha bhagava olokento pathavitalato yava cakkavalamukhavattipariccheda tato 3- yava akanitthabrahmaloka devatasannipatam disva cintesi "maha ayam devatasamagamo, bhikkhu pana evam mahadevatasamagamo"ti na jananti, handa nesam acikkhissami"ti. Evam cintetva "athakho bhagava bhikkhu amantesi"ti sabbam vittharetabbam. Tattha etaparamati etam paramam pamanam etesanti etaparama. Idani buddhanam pana abhava "yepi te bhikkhave etarahi"ti tatiyo varo na vutto. Acikkhissami bhikkhaveti kasma aha? devatanam cittakallatajananattham. Devata Kira cintesum "bhagava evam mahante samagame mahesakkhanamyeva devatanam namagottani kathessati, appesakkhanam kim kathessati"ti. Atha bhagava "ima devata kim cintenti"ti avajjento mukhena hattham pavesetva hadayamamsam maddanto @Footnote: 1 cha.Ma.,i. te 2 cha.Ma. yogacariyena, i. yoggacariyena 3 cha.Ma.,i. tato na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page297.

Viya sabhandam coram ganhanto viya ca tam tasam cittavaram natva "dasasahassacakkavalato agatagatanam appesakkhamahesakkhanam sabbasampi devatanam namagottam kathessami"ti cintesi. Buddha nama mahanta ete sattavisesa, yam sadevakassa lokassa dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritampi manasa, na kinci katthaci niladivasena vibhattaruparammanesu ruparammanam va bherisaddadivasena vibhattasaddarammanadisu visum visum saddadiarammanam va atthi, yam etesam nanamukhe apatham agacchati. Yathaha:- "yam bhikkhave sadevakassa lokassa .pe. Sadevamanussaya dittham sutam mutam vinnatam pattam pariyesitam anuvicaritam manasa, tamaham janami, tamaham passami, tamaham abbhannasin"ti. 1- Evam sabbattha appatihatanano bhagava sabbapi ta devata bhabbabhabbavasena dve kotthase akasi. "ye 2- kammavaranena va samannagata"ti adina nayena vutta satta abhabba nama, te ekavihare vasantepi buddha na olokenti. Viparita pana bhabba nama, te dure vasantepi gantva sanganhanti. Tasma tasmimpi devatasannipate ye abhabba, te pahaya bhabbe pariggahesi. Pariggahetva "ettaka ettha ragacarita, ettaka dosadicaritati 3- caritavasenaeva cha kotthase akasi. Atha nesam sappayadhammadesanam upadharayanto "ragacaritanam devanam sammaparibbajaniyasuttam, kathessami, dosacaritanam kalahavivadasuttam, mohacaritanam mahabyuhasuttam, vitakkacaritanam culabyuhasuttam, saddhacaritanam tuvattakapatipadam, buddhicaritanam purabhedasuttam kathessami"ti desanam vavatthapetva puna tam parisam manasakasi "attajjhasayena nukho janeyya, parajjhasayena atthuppattikena @Footnote: 1 am. catukka. 21/24/29 kalakaramasutta 2 cha.Ma. ye na dissati @3 cha.Ma. ettaka dosacarita, ettaka mohacarita"ti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page298.

Pucchavasikena"ti. 1- Tato "pucchavasena janeyya"ti natva "atthi nukho koci devatanam ajjhasayam gahetva caritavasena panham pucchitum samattho"ti "tesu pancasatesupi bhikkhusu ekopi na sakkoti"ti addasa. Tato asiti mahasavake dve aggasavake ca samannaharitva "tepi na sakkonti"ti disva cintesi "sace paccekabuddho bhaveyya, sakkuneyya nukho"ti. "sopi na sakkuneyya"ti natva "sakkasuyamadisu koci sakkuneyya"ti samannahari. Sacepi hi tesu koci sakkuneyya, tam pucchapetva attana visajjeyya, na pana tesupi koci sakkoti. Athassa etadahosi "madiso buddhoyeva sakkuneyya, atthi pana katthaci anno buddho"ti anantasu lokadhatusu anantananam pattharitva olokento na annam buddham addasa. Anacchariyam cetam, yam idani attana samam na passeyya, so jatadivasepi brahmajalavannanayam vuttanayena attana samam apassanto "aggohamasmi lokassa"ti appativattiyam sihanadam nadi. Evam annam attana samam apassitva cintesi "sace aham pucchitva sayameva 2- visajjeyyam, evampeta devata na sakkhissanti pativijjhitum. Annasmim pana buddheyeva pucchante mayi ca. Visajjente accherakam bhavissati, sakkhissanti ca devata pativijjhitum, tasma nimmitabuddham mapessami"ti abhinnapadakam jhanam samapajjitva vutthaya "pattacivaraggahanam alokitavilokitam samminjitapasaritam ca mama sadisamyeva hotu"ti kamavacaracittehi parikammam katva pacinayugandharaparikkhepato ullanghamanam candamandalam bhinditva nikkhamantam viya rupavacaracittena adhitthasi. Devasangho tam disva "annopi nukho bho cando uggato"ti aha. Atha candamandalam ohaya asannatare jate "na cando, suriyo uggato"ti puna asannatare jate "na suriyo, devavimanam etan"ti puna asannatare jate "na devavimanam, devaputto eso"ti 3- puna asannatare jate "na devaputto, mahabrahma eso"ti puna asannatare jate "na mahabrahma, aparopi bho buddho agato"ti aha. Tattha puthujjanadevata cintayimsu "ekabuddhassa @Footnote: 1 cha.Ma.,i. pucchavasena"ti 2 cha.Ma.,i. ahameva 3 cha.Ma.,i. ekoti. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page299.

Tava ayam devatasannipato, dvinnam kivamahanto bhavissati"ti. Ariyadevata cintayimsu "ekissa lokadhatuya dve buddha nama natthi, addha bhagavata attana sadiso anno eko buddho nimmito"ti. Atha tassa devasanghassa passantasseva nimmitabuddho agantva dasabalam avanditvava sammukhatthane samasamam katva mapite asane nisidi. Bhagavatopi dvattimsa mahapurisalakkhanani, nimmitassapi dvattimsava, bhagavatopi sarira chabbannarasmiyo nikkhamanti, nimmitassapi, bhagavato sarira rasmiyo nimmitassa sarire patihannanti, nimmitassa sarira rasmiyo bhagavato sarire 1- patihannanti. Ta dvinnampi buddhanam sarirato uggamma akanitthabhavanam ahacca tato patinivattitva devatanam matthakamatthaka- pariyantena 2- otaritva cakkavalamukhavattiyam patitthahimsu. Sakalacakkavalagabbham suvannamayavankagopanasivinaddhamiva cetiyagharam virocittha. Dasasahassacakkavaladevata ekacakkavale rasibhuta dvinnam buddhanam rasmigabbhantaram pavisitva atthamsu. Nimmitabuddho nisidantoyeva dasabalassa bodhipallanke kilesappahanam abhitthavanto "pucchami tam 3- munim pahutapannam tinnam paragatam parinibbutam thitattam nikkhamma ghara panujja kame katham bhikkhu samma so loke paribbajeyya"ti 4- gatham abhasi. Sattha devatanam tava cittakallatajananattham agatagatanam namagottani kathessamiti cintetva acikkhissami bhikkhaveti adimaha. [334] Tattha silokamanukassamiti akkharapadaniyamitam vacanasanghatam pavattayissami. Yattha bhumma tadassitati yesu yesu thanesu bhumma devata tam tam nissita. Ye sita girigabbharanti adihi tesam bhikkhunam vannam kathesi, ye bhikkhu girikucchim nissitati attho. Pahitattati pesitacitta. Samahitati avikkhitta. Puthuti bahujana. Sihava sallinati siha viya nilina ekattam upagata. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. kaye 2 cha.Ma.,i. matthakapariyante 3 cha.Ma. tam na dissati @4 khu. 1/332 suttanipata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page300.

Lomahamsabhisambhunoti lomahamsam abhibhavitva thita, nibbhayati vuttam hoti. Odatamanasa suddhati odatacitta hutva suddha. Vippasannamanavilati vippasanna anavila. Bhiyyo pancasate natvati sammasambuddhena saddhim atirekapancasate bhikkhu janitva. Vane kapilavatthaveti kapilavatthusamipamhi jate vanasande. Tato amantayi satthati tada amantayi. Savake sasane rateti attano dhammadesanaya savanante jatatta savake sikkhattayasasane ratatta sasane rate. Idam sabbam "silokamanukassami"ti vacanato annena vuttam viya katva vadati. Devakaya abhikkanta, te vijanatha bhikkhavoti te dibbacakkhuna vijanathati nesam bhikkhunam dibbacakkhunanabhiniharatthaya kathesi. Te ca atappamakarum, sutva buddhassa sasananti te ca bhikkhu tam buddhassa sasanam sutva tavadeva tadatthaya viriyam akarimsu. 1- Evam katamattatappanamyeva tesampaturahu nanam. Kidisam? amanussanam dassanam dibbacakkhunanam uppajji. Na tam tehi tasmim khane parikammam katva uppaditam. Ariyamaggeneva hi tam nipphannam. Amanussadassanattham panassa abhiniharamattameva katam. Satthapi "atthi tumhakam nanam, tam niharitva tena hi te vijanatha"ti idameva sandhaya "te vijanatha bhikkhavo"ti aha. Appeke satamaddakkhunti tesu bhikkhusu ekacce bhikkhu amanussanam satam addasamsu. Sahassam atha sattarinti eke sahassam. Eke sattati sahassani. Satam eke sahassananti eke satasahassam addasamsu. Appekenantamaddakkhunti vipulam addasamsu, satavasena sahassavasena ca aparicchinnepi addasamsuti attho. Kasma? yasma disa sabba phuta ahum, bharita sampunnava ahesum. Tanca sabbam abhinnayati yantesu ekenekena dittham, tanca sabbam janitva. Vavatthitvana 2- cakkhumati hatthatale lekham viya paccakkhato vavatthapetva pancahi @Footnote: cha.Ma., i. karimsu 2 ka., Si., i. vavakkhitvana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page301.

Cakkhuhi cakkhuma sattha. Tato amantayiti pubbe vuttagathameva namagottakitatanatthaya aha. Tumhe ete vijanatha, passatha, oloketha, ye vo aham kittayissamiti ayamettha sambandho. Girahiti vacanehi. Anupubbasoti anupatipatiya. [335] Sattasahassava 1- yakkha, bhumma kapilavatthavati sattasahassa tavettha kapilavatthum nissaya nibbatta yakkha bhummayevati vadati. Iddhimantoti dibbaiddhiyutta. Jutimantoti anubhavasampanna. Vannavantoti sariravannasampanna. Yasassinoti parivarasampanna. Modamana abhikkamunti tutthacitta agata. Bhikkhunam samitim vananti imam mahavanam bhikkhunam santikam bhikkhunam dassanatthaya agata. Athava samitinti samuham, bhikkhusamuhadassanaya agatatipi attho. Chasahassa hemavata, yakkha nanattavanninoti chasahassa hemavatapabbate nibbattayakkha, te ca sabbepi niladivasena 2- nanattavanna. Satagira tisahassati satagiripabbate nibbattayakkha tisahassa. Iccete solasasahassati ete sabbepi solasasahassa honti. Vessamitta pancasatati vessamittapabbate nibbatta pancasata. Kumbhiro rajagahikoti rajagahanagare nibbatto kumbhiro nama yakkho. Vepullassa nivesananti tassa vepullapabbato nivesanam, nivasanatthananti attho. Bhiyyo nam satasahassam, yakkhanam payirupasatiti tam atirekayakkhasatasahassam payirupasati. Kumbhiro rajagahiko, sopaga samitim vananti sopi kumbhiro saparivaro imam vanam bhikkhunam samitim dassanatthaya agato. [336] Purimanca disam raja, dhatarattho pasasatiti pacinadisam anusasati. Gandhabbanam adhipatiti 3- catusupi disasu gandhabbanam jetthako, sabbe te tassa vase vattanti. Maharaja yasassisoti mahaparivaro eso maharaja. Puttapi tassa bahavo, indanama mahabbalati tassa dhataratthassa bahavo mahabbala putta, te sabbe sakkassa devaranno namadharaka. @Footnote: 1 cha.Ma. sattasahassa te 2 cha.Ma. niladivannavasena 3 cha.Ma. adhipatiti, i. adhipatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page302.

Virulho tappasasatiti 1- tam disam virulhako 2- anusasati. Puttapi tassati tassapi tadisayeva putta. Paliyam pana "mahabbala"ti likhitanti. 3- Atthakathayam sabbavaresu 4- "mahabala"ti patho. "purimadisam dhatarattho, dakkhinena virulhako. Pacchimena virupakkho, kuvero uttaram disam. Cattaro te maharaja, samanta caturo disa. Daddallamana 5- atthamsu, vane kapilavatthave"ti. Ima pana gatha sabbasangahikavasena vutta. Ayam hettha attho:- dasahasassacakkavale dhatarattha nama maharajano atthi, te sabbepi kotisatasahassakotisatasahassagandhabbaparivara agantva puratthimaya disaya kapilavatthumahavanato patthaya cakkavalagabbham puretva thita. Evam dakkhinadisadisu virulhakadayo. Tenevaha "samanta caturo disa, daddallamana atthamsu"ti. Idam hi vuttam hoti "samanta cakkavalehi agantva caturo disa pabbatamatthakesu aggikkhandha viya sutthu jalamana thita"ti. Te pana yasma kapilavatthuvanameva sandhaya agata, tasma cakkavalam puretva cakkavalena samasama thitapi "vane kapilavatthave"ti vutta. [337] Tesam mayavino dasa, agu 6- vancanika sathati tesam maharajanam katapapapaticchadanalakkhanaya mayaya yutta kutilacara dasa atthi, ye sammukhaparammukhavancanahi lokavancanato "vancanika"ti ca, keratiyasatheyyena samannagatatta "satha"ti ca vuccanti, tepi agatati attho. Maya kutendu vetendu 7- vitu ca 8- vituto 9- sahati te dasa sabbepi mayakarakava. Namena panettha eko kutendu nama, eko vitendu nama, paliyam pana "vetendu"ti likhanti. Eko vitu nama, eko vituto nama. Sahati sopi vituto tehi saheva agato. @Footnote: 1 cha.Ma., Si., i. tam pasasatiti 2 cha.Ma. virulho 3 cha.Ma., i. likhanti @4 Ma. sabbatthanesu 5 Ma. daddalhamana 6 cha.Ma. agum, Si., i. agu @7 cha.Ma. vitendu 8 cha.Ma., Si., i. vitucca 9 i. vitucco

--------------------------------------------------------------------------------------------- page303.

Candano kamasettho ca, kinnughandu 1- nighandu cati aparo kinnughando 2- nama. Paliyam pana "kinnughandu"ti likhanti. Nighandu cati anno nighandu nama, ettaka dasa. Ito pare pana "panado opamanno ca, devasuto ca matali. Cittaseno ca gandhabbo, naloraja janosabho. 3- Agu 4- pancasikho ceva, timbaru suriyavacchasa"ti ime devarajano. Tattha devasutoti devasarathi. Cittasenoti citto ca seno ca cittaseno ca. Gandhabboti ayam cittaseno gandhabbakayiko devaputto. Na kevalancesa, sabbepete panadadayo gandhabbaeva. Nalorajati nalakaradevaputto nama eko. Janosabhoti janavasabho devaputto. Agu pancasikho cevati pancasikho ceva devaputto agato. Timbaruti timbaru nama gandhabbadevaraja. Suriyavacchasati tasseva dhita. Ete canne ca rajano, gandhabba saha rajubhiti ete ca namavasena vuttagandhabbarajano anne ca etehi rajubhi saddhim bahu gandhabba. Modamana abhikkamum, bhikkhunam samitim vananti hatthatutthacitta bhikkhunam samitim imam vanam agatata attho. [338] Athagu nabhasa 5- naga, vesala sahatacchakati nabhasadahavasika 6- ca vesalivasika ca naga saha tacchakanagaparisaya agatati attho. Kambalassatarati kambalo ca assataro ca. Ete kira sinerupade vasanti, supannehipi anuddharaniya mahesakkha naga. Payaga saha natibhiti payagapattanavasino 7- ca naga saha natisanghena agata. @Footnote: 1 cha.Ma. kinnighandu 2 cha.Ma.,i. kinnighandu 3 cha.Ma., si janesabho 4 cha.Ma. agum, @ i. agu 5 cha.Ma. nagasa 6 cha.Ma. nagasadahavasika, i. nagasadehavasika @7 cha.Ma. payagatitthavasino, i. payagapatitthanavasino

--------------------------------------------------------------------------------------------- page304.

Yamuna dhatarattha cati yamunavasino ca dhataratthakule uppannanaga ca. Eravano mahanagoti eravano ca devaputto, jatiya nago na hoti. Nagavoharena panesa vohariyati. Sopagati sopi agato. Ye nagaraje sahasa harantiti ye ime vuttappakare nage lobhabhibhuta sahasikam 1- katva haranti ganhanti. Dibba dija pakkhi visuddhacakkhuti dibbanubhavato dibba matukucchito andakosato cati dve vare jatati dija pakkhayuttataya pakkhi yojanasatantarepi yojanasahassantarepi nage dassanasamatthacakkhutaya visuddhacakkhu. Vehayasa 2- te vanamajjhapattati te akaseneva imam mahavanam sampatta. Citra supanna iti tesam namanti tesam "citrasupanna"ti namam. Abhayantada nagarajanamasi, supannato khemamakasi buddhoti tasma sabbepi te annamannam sanhahi vacahi upavhayanta mitta viya bandhava viya ca samullapanta sammodamana alinganta hatthe ganhanta amsakute hattham thapenta hatthatutthacitta. Naga supanna saranamakamsu buddhanti buddhamyeva te saranam gata. [339] Yepi pubbe jita vajirahatthenati indena devaranna jita. Samuddam asura sitati mahasamuddavasino 3- sujataya asurakannaya karana sabbepi bhataro vasavassete, iddhimanto yasassino. Tesu kalakanja 4- mahabhismati 5- kalakanja ca mahante bhimsane attabhave mapetva agamimsu. Asura danaveghasati danaveghasa nama anne dhanuggahaasuRa. Vepacitti sucitti ca, paharado namuci sahati vepacitti asuro, sucitti asuro cati ete ca asuRa. Namuci sahati namuci ca maro devaputto etehi saheva agato. Ime asura mahasamuddavasino, ayam paranimmitadevalokavasi, kasma @Footnote: 1 cha.Ma.,i. sahasam 2 Si.,i. vehasaya 3 Ma., i. mahasamuddavasino jita @4 cha.Ma. kalakanca 5 Si.,i. mahabhimsati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page305.

Etehi sahagatoti? acchandikatta. Tepi hi acchandika abhabba, ayampi tadisoyeva. Tasma dhatuso samsandamano agato. Satanca baliputtananti balino mahaasurassa puttasatam. Sabbe verocanamakati sabbe attano matulassa rahusseva namadhaRa. Sannayhitva balim senanti attano balisenam sannahitva 1- sabbe katasannahava hutva. Rahubhaddamupagamunti rahum asurindam upasankamimsu. Samayodani bhaddanteti bhaddam tava hotu, samayo te bhikkhunam samitim vanam upasankamitva bhikkhusamghadassanayati attho. [340] Apo ca deva pathavi ca tejo vayo tadagamunti apokasinadisu parikammam katva nibbatta apoti adinamaka deva tada agamum. Varuna varuna 2- deva, somo ca yasasa sahati varunadevata, varunadevata, somadevatati evamnamaka ca deva yasasa nama devena sahagatati attho. Mettakarunakayikati mettajhane ca karunajhane ca parikammam katva nibbatta devata. Agu deva yasassinoti etepi mahayasa deva agata. Dasete dasadha kaya, sabbe nanattavanninoti te dasadha thita dasa devakaya sabbe niladivasena nanattavanna agatati attho. Vendu ca devati vendu devata ca. Sahali cati sahali devata ca. Asama ca duve yamati asamadevata ca dve ca yamakadeva. Candassupanisa deva, candamagu purakkhitati 3- candanissitaka devata candam purato katva agata. Tatha suriyanissitaka devata suriyamagu purakkhita. 4- Nakkhattani purakkhitvati nakkhattanissitapi devata nakkhattani purato katva agata. Agu mandavalahakati vatavalahaka, abbhavalahaka, unhavalahaka, ete sabbepi valahakayika mandavalahaka nama vuccanti, tepi agatati attho. Vasunam vasavo settho, sakkopaga purindadoti vasunam devatanam settho vasavo yo sakkoti ca, purindadoti ca vuccati, sopi agato. Dasete dasadha kayati etepi dasa devakaya dasadhava agata. Sabbe nanattavanninoti niladivasena nanattavanna. @Footnote: 1 cha.Ma., i. sannahitva 2 cha.Ma. Si. varana, i. varuna @3 cha.Ma. purakkhatvati 4 cha.Ma. suriyam purakkhatva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page306.

Athagu sahabhu devati atha sahabhu nama deva agata. Jalamaggisikharivati aggisikha viya jalanta. Jalamaggi ca sikharivati imani tesam namanitipi vuttam. Aritthaka ca roja cati aritthakadeva ca rojadeva ca. Ummapupphanibhasinoti ummapupphadeva nama ete deva. Ummapupphasadisa hi tesam sarirabha, tasma "ummapupphanibhasino"ti vuccati. Varuna sahadhamma cati ete ca dve jana. Accuta ca anejakati accutadevata ca anejakadevata ca. Suleyyarucira aguti suleyya ca rucira ca agata. Agu vasavanesinoti vasavanesideva nama agata. Dasete dasadha kayati etepi dasa devakaya dasadhava agata. Samana mahasamanati samana ca mahasamana ca. Manusa manusuttamati manusa ca manusuttama ca. Khiddapadusika agu, agu manopadusikati khiddapadusika manopadusika ca deva agata. Athagu harayo devati harideva nama agata. Ye ca lohitavasinoti lohitavasino ca agata. Paraga mahaparagati ete ca duvidha agata. Dasete dasadha kayati etepi dasa devakaya dasadhava agata. Sukka karumha 1- aruna, agu veghanasa sahati ete sukkadayo tayo, tehi saha veghanasa ca agata. Odatagayha pamokkhati odatagayha nama pamokkhadeva agata. Agu deva vicakkhanati vicakkhana nama deva agata. Sadamatta daragajati sadamatta ca haragaja ca. Missaka ca yasassinoti yasasampanna missakadeva nama. 2- Thanayam aga pajjunnoti pajunno ca devaraja thanayanto agato. Yo disa abhivassatiti yo yam yam disam yati, tattha tattha devo vassati. Dasete dasadha kayati etepi dasa devakaya dasadhava agata. @Footnote: 1 cha.Ma. karambha 2 cha.Ma. ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page307.

Khemiya tusita yamati khemiya deva tusitapuravasino ca yamadevalokavasino ca. Kathaka ca yasassinoti yasasampanna kathaka ca deva. Paliyam pana "katthaka ca"ti likhanti. Lambitaka lamasetthati lambitakadeva ca lamasetthadeva ca. Jotinama ca asavati pabbatamatthake katanalaggikkhandho viya jotamana jotideva nama atthi, te ca asa ca deva agatati attho. Paliyam pana "jotinama"ti 1- likhanti. Asa devata chandavasena asavati vutta. Nimmanaratino agu, athagu paranimmita. Dasete dasadha kayati etepi dasa devakaya dasadhava agata. Satthete devanikayati ete ca apo ca devati adika cha dasaka satthi devanikaya sabbe niladivasena nanattavannino. Namanvayena aganchunti 2- namabhagena namakotthaseneva agata. Ye canne sadisa sahati ye ca annepi etehi sadisa vannatopi namatopi etadisayeva sesacakkavalesu deva, tepi agatayevati ekapadeneva kalapam viya katva muddhikam 3- viya katva sabba devata niddisati. Evam dasasu lokadhatusahassesu devakaye niddisitva idani yadattham te agata, tam dassento pavutthajatinti gathamaha. Tassattho:- pavuttha vigata jati assati ariyasamgho pavutthajati nama, tam pavutthajatim ragadosamohakhilanam abhava akhilam cattaro oghe taritva thitatta oghatinnam catunnam asavanam abhavena anasavam ariyasamgham dakkhema passissama. Tesamyeva oghanam tinnatta oghataram agum akaranato nagam. Asitatitanti 4- kalakabhavatitam candamva siriya virocamanam dasabalam ca dakkhema passisamati etadattham sabbepi te namanvayena aganchum, ye canne sadisa sahati. [341] Idani brahmano desento 5- subrahma paramatto cati adimaha. Tattha subrahmati eko setthabrahma. 6- Paramatto cati brahma ca. 7- @Footnote: 1 cha.Ma.,i. jatinamati 2 cha.Ma. agacchunti 3 cha.Ma.,i. putakam 4 cha.Ma. @asitatiganti 5 cha.Ma.,i. dassento 6 cha.Ma. eko brahma 7 cha.Ma. paramattopi @brahmava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page308.

Putta iddhimato sahati ete iddhimato buddhassa bhagavato putta ariyabrahmano saheva agata. Sanankumaro tisso cati sanankuro ca tissamahabrahma ca. Sopagati sopi agato. Sahassabarahmalokanam mahabrahmabhititthati upapanno jutimanto bhismakayo yasassisoti ettha sahassabrahmalokananti ekaanguliya ekasahassacakkavale dasahi angulihi dasasahassacakkavale alokakaranasamatthanam 1- mahabrahmanam sahassam agatam. Mahabrahmabhititthatiti yattha ekeko mahabrahma anne brahmano 2- abhibhavitva titthati, upapannoti brahmaloke nibbatto. Jutimantoti anubhavasampanno. Bhismakayoti mahakayo, dvihi tihi magadhikehi 3- gamakkhettehi samappamanaattabhavo. Yasassisoti attabhavasirisankhatena yasena samannagato. Dasettha issara agu, paccekavasavattinoti etasmim 4- ca brahmasahasseyeva patiyekkam patiyekkam vasam vattenti, evarupa dasa issara mahabrahmano agata. Tesanca majjhato aga, harito parivaritoti tesam pana brahmanam majjhe harito nama mahabrahma satasahassabrahmaparivaro agato [342] Te ca sabbe abhikkante, sinde 5- deve sabrahmaketi te sabbepi sakkam devarajanam jetthakam katva agate devakaye, haritamahabrahmanam jetthakam katva agate brahmakaye ca. Marasena abhikkamiti marasena abhigata. Passa kanhassa mandiyanti kalakassa marassa balabhavam passatha. Etha ganhatha bandhathati evam attano parisam anapeti. 6- Ragena bandhamatthu voti sabbam vo idam devamandalam ragena bandham 7- hotu. Samanta @Footnote: 1 cha.Ma. alokapharanasamatthanam, 2 cha.Ma. brahme, i. brahma 3 Ma.i. magadhakehi @4 i. ekasminci 5 cha.Ma. sainde 6 cha.Ma.,i. anapesi 7 cha.Ma. baddham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page309.

Parivaretha, ma vo muncittha koci nanti tumhakam ekopi etesu ekampi ma munci. "ma vo muncitha"tipi patho, esevattho. Iti tattha mahaseno, kanhasenam 1- apesayiti evam tattha mahasamuhe 2- mahaseno maro marasenam apesayi. Panina talamahaccati hatthena pathavitalam paharitva. Saram katvana bheravanti maravibhimsakadassanattham bhayanakam saram ca katva. Yatha pavussako megho, thanayanto savijjukoti savijjuko pavussakamegho viya mahagajjitam gajjanto. Tada so paccudavattiti tasmim samaye so maro tam vibhimsanakam dassetva patinivatto. Samkuddho asayamvaseti 3- suttha kuddho kupito kanci vase vattetum asakkonto asayamvase asayamvasi attano vasena akamako hutva nivatto. Bhagava kira "ayam maro idam mahasamagamam disva `abhisamayantarayam karissami'ti antarantarena 4- marasenam pesetva maravibhimsanakam dasseti"ti annasi. Pakati cesa bhagavato, yattha abhisamayo na bhavissati, tattha maravibhimsanakam dassentam na nivareti. Yattha pana abhisamayo hoti, tattha yatha parisa neva marassa rupam passati, na saddam sunati, evam adhitthasiti. 5- Imasmim ca samaye 6- mahabhisamayo bhavissati, tasma yatha devata neva tassa rupam passanti, na saddam sunanti, evam adhitthasi. Tena vuttam "tada so paccudavatti, samkuddho asayamvase"ti. [343] Tanca sabbam abhinnaya, vavatthitvana cakkhumati tam sabbam bhagava janitva ca vavatthapetva ca. Marasena abhikkanta, te vijanatha bhikkhavoti bhikkhave marasena abhigata, 7- te tumhe attano anurupam vijanatha, phalasamapattim samapajjathati vadati. Atappamakarunti phalasamapattipavisanatthaya viriyam arabhimsu. Vitaragehi pakkamunti maro ca maranucara 8- ca vitaragehi ariyehi duratova apakkamum. Nesam lomampi 9- @Footnote: 1 cha.Ma. kanhosenam 2 cha.Ma.,i. mahasamaye 3 Si.,i. asayamvasiti 4 cha.Ma. antarantare @5 cha.Ma. adhitthatiti 6 cha.Ma.,i. samagame 7 cha.Ma. abhikkanta 8 cha.Ma. marasena @9 cha.Ma. lomapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page310.

Injayunti tesam vitaraganam lomanipi na calayimsu. Atha maro bhikkhusamgham arabbha imam gathamabhasi. Sabbe vijitasangama bhayatita yasassino modanti saha bhutehi savaka te janesutati. Tattha modanti saha bhutehiti dasabalassa sasane bhutehi sanjatehi ariyehi saddhim modanti pamodanti. Janesutati janesu 1- vissuta pakata abhinnata. Imam pana mahasamayasuttam nama devatanam piyam manapam, tasma mangalam vadantena abhinavatthanesu idameva suttam vattabbam. Devata kira "imam suttam sunissama"ti ohitasota sunanti. 2- Desanapariyosane panassa kotisatasahassadevata arahattam patta, sotapannadinam ganana natthi. Devatanancassa piyamanapabhavena 3- idam vatthu:- kotipabbatavihare kira nagalenadvare nagarukkhe eka devadhita vasati. Eko daharo antolene imam suttam sajjhayati. Devadhita sutva suttapariyosane mahasaddena sadhukaram adasi. Ko esoti. Aham bhante devadhitati. Kasma sadhukaram adasiti. Bhante dasabalena mahavane nisiditva kathitadivase imam suttam sutva ajja assosim, bhagavata kathitato ekakkharampi ahapetva sugahito ayam dhammo tumhehiti. Dasabalassa kathayato sutam tayati. Ama bhanteti maha kira devatasannipato ahosi, tvam kattha thita suniti. Aham bhante mahavanavasini devata, mahesakkhasu pana devatasu agacchantisu jambudipe okasam nalattham, atha imam tambapannidipam agantva jambukolapattane thatva sotum araddhamhi, 4- tatrapi mahesakkhasu devatasu agacchantisu anupubbena patikkamamana rohanajanapade mahagamassa 5- pitthibhagato samudde 5- galappamanam udakam pavisitva tattha thita assosinti. Tuyham thitatthanato @Footnote: 4 cha.Ma., i. jane 2 cha.Ma., i. vicaranti 3 cha.Ma., i. piyamanapabhave @4 cha.Ma., i. araddhamhi 5-5 i. pitthibhage gotakasamudde

--------------------------------------------------------------------------------------------- page311.

Dure sattharam passasi devateti. Kim kathetha bhante, sattha mahavane dhammam desento nirantaram mamanneva olokesiti 1- mannamana ottappami 2- hiriyamiti. 2- Tamdivasam kira kotisatasahassadevata arahattam patta, kim 3- tumhepi tada arahattam pattati. Natthi bhanteti. Anagamiphalam pattattha manneti. Natthi bhanteti. Sakadagamiphalam pattattha manneti. Natthi bhanteti. Tayo magge patta kira devata gananapatham atita, sotapanna jatattha manneti. Devata tamdivasam sotapattiphalam patta 4- harayamana "apucchitabbam pucchati ayyo"ti aha. Tato nam so bhikkhu aha "sakka pana devate tava attabhavam amhakam dassetun"ti. Na sakka bhante sakalakayam dassetum, angulipabbamattam dassessami ayyassati kuncikachiddena angulim antolenabhimukham akasi, candasahassasuriyasahassauggamanakalo viya ahosi. Devadhita "appamatta bhante hotha"ti daharabhikkhum vanditva agamasi. Evam imam suttam devatanam piyam manapam, mamayanti nam devatati. Mahasamayasuttavannana nitthita. ---------- @Footnote: 1 cha.Ma., i. oloketiti 2-2 cha.Ma. ottappamana omisu nilayami, i. @ottappamana hiriyamana umisu niliyami. 3 cha.Ma. kim saddo na dissati. @4 cha.Ma., i. pattatta


             The Pali Atthakatha in Roman Book 5 page 287-311. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=5&A=7346&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=5&A=7346&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=235              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=10&A=5540              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=10&A=6068              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=10&A=6068              Contents of The Tipitaka Volume 10 http://84000.org/tipitaka/read/?index_10

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]