บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
16. 4. Culapanthakattherapadanavannana padumuttaro nama jinotiadikam ayasmato culapanthakattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato kale yadettha atthuppattivasena vattabbam, tam atthakanipate mahapanthakavatthusmim 2- vuttameva. Ayam pana viseso:- mahapanthakatthero arahattam patva phalasamapattisukhena vitinamento cintesi "katham nu kho sakka culapanthakampi imasmim sukhe patitthapetun"ti. So attano ayyakam dhanasetthim upasankamitva aha "sace mahasetthi anujanatha, aham culapanthakam pabbajeyyan"ti. Pabbajetha bhanteti. Thero tam pabbajesi. So dasasu silesu patitthito bhatu santike:- "padumam yatha kokanadam sugandham pato siya phullamavitagandham angirasam passa virocamanam tapantamadiccamivantalikkhe"ti 3- @Footnote: 1 cha.Ma....aparagoyana... 2. khu.thera. 26/510/345. @1 sam.sa. 15/123/97, an. pancaka. 22/195/266 (sya). Gatham ugganhanto catuhi masehi uggahetum nasakkhi, gahitampi hadaye na titthati. Atha nam mahapanthako "culapanthaka tvam imasmim sasane abhabbo, catuhi masehi ekam gathampi gahetum na sakkosi, pabbajitakiccam pana tvam katham matthakam papessasi, nikkhama ito"ti so therena panamito dvarakotthakasamipe rodamano atthasi. Tena ca samayena sattha jivakambavane viharati. Atha jivako purisam pesesi "gaccha pancahi bhikkhusatehi saddhim sattharam nimantehi"ti. Tena ca samayena ayasma mahapanthako bhattuddesako hoti. So "pancannam bhikkhusatanam bhikkham paticchatha"ti vutto "culapanthakam thapetva sesanam paticchami"ti aha. Tam sutva culapanthako bhiyyoso mattaya domanassappatto ahosi. Sattha tassa cittakkhedam natva "culapanthako maya katena upayena bujjhissati"ti tassa aviduratthane attanam dassetva "kim panthaka rodasi"ti pucchi. "bhata mam bhante panameti"ti aha. "panthaka ma cintayi, mama sasane tuyham pabbajja, ehi imam gahetva `rajoharanam, rajoharanan'ti manasi karohi"ti iddhiya 1- suddham colakkhandam abhisankharitva adasi. So satthara dinnam colakkhandam "rajoharanam, rajoharanan"ti hatthena parimajjanto nisidi. Tassa tam parimajjantassa kilitthadhatukam jatam, puna parimajjantassa ukkhaliparipunchanasadisam jatam. So nanaparipakatta evam cintesi "idam colakkhandam pakatiya parisuddham, imam upadinnakasariram nissaya kilittham annatha jatam, tasma aniccam yathapetam, evam cittampi"ti khayavayam patthapetva tasmimyeva nimitte jhanani nibbattetva jhanapadakam katva vipassanam patthapetva saha patisambhidahi arahattam papuni. Arahattapattassevassa tepitakam pancabhinna ca agamimsu. @Footnote: 1 Ma. iddhimayam. Sattha ekunehi pancabhikkhusatehi saddhim gantva jivakassa nivesane pannatte asane nisidi. Culapanthako pana attano bhikkhaya appaticchitatta eva na gato. Jivako yagum datum arabhi. Sattha hatthena pattam pidahi. "kasma bhante na ganhatha"ti vutte vihare eko bhikkhu atthi jivakati. So purisam pesesi "gaccha bhane vihare nisinnam ayyam gahetva ehi"ti. Culapanthakattheropi rupena kiriyaya ca ekampi ekena asadisam bhikkhusahassam nimminitva nisidi. So puriso vihare bhikkhunam bahubhavam disva gantva jivakassa kathesi "imasma bhikkhusamgha vihare bhikkhusamgho bahutaro, pakkositabbam ayyam na janami"ti. Jivako sattharam pucchi "ko namo bhante vihare nisinno bhikkhu"ti. Culapanthako nama jivakati. Gaccha bhane "culapanthako nama kataro"ti pucchitva tam anehiti. So viharam gantva "culapanthako nama kataro bhante"ti pucchi. "aham culapanthako, aham culapanthako"ti ekappaharena bhikkhusahassampi kathesi. So punagantva tam pavattim jivakassa arocesi jivako patividdhasaccatta "iddhima manne ayyo"ti nayato natva "gaccha bhane pathamam kathentam ayyameva `tumhe sattha pakkosati'ti vatva civarakanne ganhahi"ti aha. So viharam gantva tatha akasi. Tavadeva nimmitabhikkhu antaradhayimsu. So theram gahetva agamasi. Sattha tasmim khane yagunca khajjakadibhedanca patigganhi. Katabhattakicco bhagava ayasmantam culapanthakam anapesi "anumodanam karohi"ti. So pabhinna- patisambhido sinerum gahetva mahasamuddam manthento viya tepitakam buddhavacanam sankhobhento satthu ajjhasayam ganhanto anumodanam akasi. Dasabale bhattakiccam katva viharam gate dhammasabhayam katha udapadi `aho buddhanam anubhavo, yatra hi nama cattaro mase ekagatham gahetum asakkontampi lahukena khaneneva Evam mahiddhikam akamsu'ti, tatha hi jivakassa nivesane nisinno bhagava `evam culapanthakassa cittam samahitam, vithipatipanna vipassana'ti natva yathanisinnoyeva attanam dassetva `panthaka nevayam pilotika kilittha rajanukinna, ito pana annopi ariyassa vinaye sankileso rajo'ti dassento:- `rago rajo na ca pana renu vuccati ragassetam adhivacanam rajoti etam rajam vippajahitva bhikkhavo viharanti te vigatarajassa sasane. Doso rajo .pe. Vigatarajassa sasane. Moho rajo .pe. Vigatarajassa sasane'ti 1- ima tisso gathayo abhasi. Gathapariyosane culapanthako saha patisambhidahi arahattam papuniti. Sattha tesam bhikkhunam kathasallapam sutva agantva buddhasane nisiditva "kim vadetha bhikkhave"ti pucchitva "imam nama bhante"ti vutte "bhikkhave culapanthakena idani mayham ovade thatva lokuttaradayajjam laddham, pubbe pana lokiyadayajjam laddhan"ti vatva tehi yacito culasetthijatakam 2- kathesi. Aparabhage nam sattha ariyaganaparivuto dhammasane nisinno manomayam kayam abhinimminantanam bhikkhunam cetovivattakusalananca aggatthane thapesi. [35] Evam so pattaetadaggatthano attano pubbakammam saritva pitisomanassavasena pubbacaritapadanam pakasento padumuttaro nama jinoti- adimaha. Tattha purimapadadvayam vuttatthameva ganamha vupakattho soti so padumuttaro nama sattha ganamha mahata 3- bhikkhusamuhato vupakattho visum bhuto vivekam @Footnote: 1 khu.maha. 29/980/624 (sya), khu.cula. 30/434/208 (sya). @2 khu.cula. 27/4/2. 3 Si.,i. maha. Upagato. Tada mama tapasakale himavante himalayapabbatasamipe vasi vasam kappesi, catuhi iriyapathehi vihasiti attho. [36] Ahampi .pe. Tadati yada so bhagava himavantam upagantva vasi, tada ahampi himavantasamipe kataassame a samantato kayacittapilasankhata parissaya samanti etthati assamoti laddhaname arannavase vasamiti sambandho. Aciragatam mahaviranti aciram agatam mahaviriyavantam lokanayakam padhanam tam bhagavantam upesinti sambandho, agatakkhaneyeva upagaminti attho. [37] Pupphacchattam gahetvanati evam upagacchanto ca padumuppalapupphadihi chaditam pupphamayam chattam gahetva narasabham naranam settham bhagavantam chadento upaganchim 1- samipam gatosmiti attho. Samadhim samapajjantanti rupavacarasamadhijjhanam samapajjantam appetva nisinnassa antarayam aham akasinti sambandho. [38] Ubho hatthehi paggayhati tam susajjitam pupphacchattam dvihi hatthehi ukkhipitva aham bhagavato adasinti sambandho. Patiggahesiti tam maya dinnam pupphacchattam padumuttaro bhagava sampaticchi, sadaram 2- sadiyiti attho. [41] Satapattachattam paggayhati ekekasmim padumapupphe satasatapattanam vasena satapattehi padumapupphehi chaditam pupphacchattam pakarena adarena gahetva tapaso mama adasiti attho. Tamaham kittayissamiti tam tapasam aham kittayissami pakatam karissamiti attho. Mama bhasato bhasamanassa vacanam sunotha manasi karotha. [42] Pancavisatikappaniti imina pupphacchattadanena pancavisativare tavatimsabhavane sakko hutva devarajjam karissatiti sambandho. Catuttimsatikkhattuncati catuttimsativare manussaloke cakkavatti raja bhavissati. @Footnote: 1 cha.Ma. upagacchim. 2 Ma. chadanam. [43] Yam yam yoninti manussayoniadisu yam yam jatim samsarati gacchati upapajjati. Tattha tattha yoniyam abbhokase sunnatthane patitthantam nisinnam thitam va padumam dharayissati upari chadayissatiti attho. [45] Pakasite pavacaneti tena bhagavata sakalapitakattaye pakasite dipite manussattam manussajatim labhissati upapajjissati. Manomayamhi kayamhiti manena jhanacittena nibbattoti manomayo, yatha cittam pavattati, tatha kayam pavatteti cittagatikam karotiti attho. Tamhi manomaye kayamhi so tapaso culapanthako nama hutva uttamo aggo bhavissatiti attho. Sesam hettha vuttatta uttanatta ca suvinneyyameva. [52] Sarim kokanadam ahanti aham bhagavato nimmitacolakam parimajjanto kokanadam padumam sarinti attho. Tattha cittam vimucci meti tasmim kokanade padume cittam adhimucci allino, tato aham arahattam papuninti sambandho. [53] Aham manomayesu cittagatikesu kayesu sabbattha sabbesu paramim pariyosanam gato pattoti sambandho. Sesam vuttanayamevati. Culapanthakattherapadanavannana nitthita. -----------The Pali Atthakatha in Roman Book 50 page 9-14. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=182&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=182&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=16 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1283 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=1698 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=1698 Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]