ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 50 : PALI ROMAN Apa.A.2 (visuddha.2)

                  545/133. 3. Sivalittherapadanavannana
     tatiyapadane padumuttaro nama jinotiadikam ayasmato sivalittherassa
apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani
punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato kale kulagehe nibbatto hettha
vuttanayena viharam gantva parisaya pariyante thito dhammam sunanto sattharam
ekam bhikkhum labhinam aggatthane thapentam disva "mayapi anagate evarupena
bhavitum vattati"ti dasabalam nimantetva sattaham buddhappamukhassa bhikkhusamghassa
mahadanam datva "bhante imina adhikarakammena na annam sampattim patthemi,
anagate pana ekassa buddhassa sasane ahampi tumhehi so etadagge
thapitabhikkhu viya labhinam aggo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Sattha tassa
anantarayatam disva "ayam te patthana anagate gotamassa buddhassa santike
samijjhissati"ti byakaritva pakkami. So kulaputto yavajivam kusalam katva
devamanussesu ubhayasampattiyo anubhavitva vipassissa bhagavato kale bandhumatinagarato
avidure ekasmim gamake nibbatti, tasmim samaye bandhumatinagaravasino ranna saddhim
sakacchitva 1- dasabalassa danam adamsu.
@Footnote: 1 Si. mantetva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page303.

Ekadivasam sabbe ekato hutva danam denta "kim nu kho amhakam danagge natthi"ti 1- olokenta madhunca guladadhinca naddasamsu. Te "yato kutoci aharissama"ti janapadato nagarapavisanamaggesu purise thapesum. Tada esa kulaputto attano gamato guladadhivarakam gahetva "kincideva aharissami"ti nagaram gacchanto "mukham dhovitva dhotahatthapado pavisissami"ti phasukatthanam olokento nangalasisappamanam nimmakkhikadandakamadhum disva "punnena me idam uppannan"ti gahetva nagaram pavisi. Nagarehi thapitapuriso tam disva "marisa kassa imam harasi"ti pucchi. "na kassaci sami, vikkayikam me idan"ti. Tena hi imam kahapanam gahetva etam madhunca guladadhinca dehiti. So cintesi "idam me na bahum agghati, ayanca ekappahareneva bahum deti, vimamsissami"ti. Tato nam aha "naham ekakahapanena demi"ti. Yadi evam dve kahapane gahetva dehiti. Dvihipi na demiti. Etenupayena vaddhetva yava sahassam papuni, so cintesi "atianchitum na vattati, hotu tava imina kattabbakammam pucchissami"ti. Atha nam aha "na idam bahuagghanakam, tvam pana bahum desi, kena kammena idam ganhasi"ti. Idha bho nagaravasino ranna saddhim pativirujjhitva vipassisammasambuddhassa danam denta idam dvayam danagge apassanta mam pariyesapenti. Sace idam dvayam na labhissanti, nagaranam parajayo bhavissati. Tasma sahassam datva ganhamiti. Kim panetam nagaranam eva vattati, udahu annesampi datum vattatiti. Yassa kassaci datum avaritametanti. Atthi pana koci nagaranam dane ekadivasam sahassam datati. Natthi sammati. Imesam me dvinnam 2- sahassagghanakabhavam janasiti. Ama janamiti. Tena hi gaccha, nagaranam arocehi "eko puriso imani dve mulena na deti, @Footnote: 1 mano.pu. 1/218, thera.A. 1/210. 2 ka. dinnam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page304.

Tumhehi saddhim sahattheneva datukamo, tumhe imesam dvinnam karana nibbitakka 1- hotha"ti. "tvam imasmim dane jetthakabhagassa 2- kayasakkhi hohi"ti vatva gato. So pana kulaputto gamato paribbayattham gahitakahapanena pancakatukam gahetva cunnam katva dadhito kanciyam vahetva tattha madhupatalam piletva pancakatukacunnena yojetva paduminipatte pakkhipitva tam samvidahitva adaya dasabalassa avidure nisidi. Mahajanehi ahariyamanassa sakkarassa antare attano pattavaram olokento okasam natva satthu santikam gantva "bhante ayam me duggatasakkaro, imam me anukampam paticca patigganhatha"ti. Sattha tassanukampam paticca catumaharajehi dattiyena selamayapattena tam patiggahetva yatha atthasatthiya bhikkhusatasahassassa diyyamanam na khiyati, evam adhitthasi. So kulaputto nitthitabhattakiccam bhagavantam vanditva ekamantam nisinno aha "dittho me bhante bhagava ajja bandhumatinagaravasihi tumhakam sakkaro ahariyamano, ahampi imassa nissandena nibbattanibbattabhave labhaggayasaggappatto bhaveyyan"ti. Sattha "evam hotu kulaputta"ti vatva tassa ca nagaravasinanca bhattanumodanam katva pakkami. So kulaputto yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade suppavasaya rajadhituya kucchimhi patisandhim ganhi. Tassa patisandhiggahanakalato patthaya sayam patanca 3- pancapannakarasatani suppavasaya upaniyanti. Athassa sa punnavimamsanattham 4- hatthena bijapacchim phusapenti atthasi. Ekekabijato salakasatam salakasahassampi niggacchati, ekekakarisakhettato pannasampi satthipi sakatapamanani uppajjanti. 5- Kotthapuranakalepissa kotthadvaram hatthena phusantiya rajadhitaya punnena @Footnote: 1 Si. nirussukaka. 2 Si. jetthakabhavassa. 3 Si.,Ma. satatam. @4 Si. athassa tam punnavimamsanattham. 5 Si. nipphajjanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page305.

Ganhantanam gahitagahitam puna purati. Paripunnabhattakumbhitopi "rajadhitaya punnan"ti vatva yassa kassaci denta nam yava na ukkaddhanti, 1- na tava bhattam khiyati. Darake kucchigateyeva satta vassani atikkamimsu. Gabbhe pana paripakke sattaham mahadukkham anubhosi. Sa samikam amantetva "pure marana jivamana danam dassami"ti satthu santikam pesesi "gaccha sami imam pavattim satthu arocetva sattharam nimantehi, yanca sattha vadati, tam sadhukam upalakkhetva agantva mayham kathehi"ti. So gantva tassa sasanam satthu arocesi "satthu bhante koliyadhita pade vandati"ti. Sattha tassa anukampam paticca "sukhini hotu suppavasa koliyadhita aroga, arogam puttam vijayatu"ti aha. So tam sutva bhagavantam vanditva attano gamabhimukho payasi. Tassa pure agamanayeva suppavasaya kucchito dhammakarakato 2- udakam viya gabbho nikkhami, parivaretva nisinnajano 3- assumukho roditum araddho hatthatutthova 3- tassa samikassa tutthisasanam arocetum agamasi. So tesam ingitam disva "dasabalena kathitakatha nipphanna bhavissati manne"ti cintesi. So agantva satthu katham rajadhitaya kathesi. Rajadhita taya nimantitam jivabhattameva mangalabhattam bhavissati, gaccha sattaham dasabalam nimantehiti. So tatha akasi. Sattaham buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam pavattayimsu. So darako natinam santattacittam nibbapento sitalabhavam kurumano jatoti sivalitveva namam karimsu. So satta vassani gabbhe vasitatta jatakalato patthaya sabbakammakkhamo ahosi. Dhammasenapati sariputtatthero sattame divase tena saddhim kathasallapam akasi. Satthapi imam gatham abhasi:- @Footnote: 1 Si. dentanam yava na sakkonti, Ma. denta yava na utthahanti. 2 cha.Ma. @dhammakaranato. 3-3 assumukhova hasitum araddho, hatthatuttho (mano.pu. 1/220).

--------------------------------------------------------------------------------------------- page306.

"yomam palipatham duggam samsaram mohamaccaga tinno parangato jhayi anejo akathamkathi anupadaya nibbuto tamaham brumi brahmanan"ti. 1- Atha nam thero evamaha "kim pana taya evarupam dukkham anubhavitva pabbajitum na vattati"ti. Labhanto pabbajeyyam bhanteti. Suppavasa tam therena saddhim kathentam disva "kim nu kho me putto dhammasenapatina katheti"ti theram upasankamitva pucchi "mayham putto tumhehi saddhim kim katheti bhante"ti. Attana anubhuttagabbhavasadukkham kathetva "tumhehi anunnato pabbajissami"ti vadatiti. Sadhu bhante pabbajetha nanti. Thero tam viharam netva tacapancakakammatthanam datva pabbajento "sivali tuyham annena ovadena kammam natthi, taya satta vassani anubhuttadukkhameva paccavekkhahi"ti. Bhante pabbajjayeva tumhakam bharo, yam pana maya sakka katum, tamaham janissamiti. So pana pathamakesavattiya oropitakkhaneyeva sotapattiphale patitthasi, dutiyaya oropitakkhane sakadagami- phale, tatiyaya anagamiphale patitthasi. Sabbesamyeva kesanam oropananca arahattaphalasacchikiriya ca apure apaccha ahosi. Atha bhikkhusamghe katha udapadi "aho evam punnavapi thero satta masadhikani satta samvaccharani matugabbhe vasitva satta divasani mulhagabbhe vasi"ti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna"ti pucchitva "imaya nama"ti vutte "na bhikkhave imina kulaputtena imaya jatiya katakamman"ti vatva atitam aharitva atite bhikkhave buddhuppadato puretarameva esa kulaputto baranasiyam rajakule nibbatto, pitu accayena @Footnote: 1 khu.dha. 25/414/89.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page307.

Rajje patitthaya vibhavasampanno pakato ahosi. Tada eko paccantaraja "rajjam ganhissami"ti agantava nagaram uparundhitva khandhavaram karetva vihasi. Atha raja matuya saddhim samanacchando hutva sattaham khandhavaranagare catusu disasu dvaram pidhapesi, nikkhamantanam pavisantananca dvaramulham ahosi. Atha migadayavihare paccekabuddha ugghosesum. Raja sutva dvaram vivarapesiti. Paccantarajapi palayi. So tena kammavipakena narakadisu dukkhamanubhavitva imasmim buddhuppade rajakule nibbattopi matuya saddhim imam evarupam dukkhamanubhavi. Tassa pana pabbajitakalato patthaya bhikkhusamghassa cattaro paccaya yadicchakam uppajjanti. Evam ettha vatthu samutthitam. Aparabhage sattha savatthim agamasi. Thero bhagavantam abhivadetva "bhante mayham punnabalam vimamsissami, pancabhikkhusatani detha"ti. Ganha sivaliti. So pancasate bhikkhu gahetva himavantabhimukham gacchanto atavimaggam gacchati. Tassa pathamam ditthanigrodhe adhivattha devata satta divasani danam adasi, iti so:- nigrodham pathamam passi dutiyam pandavapabbatam tatiyam aciravatiyam catuttham varasagaram. Pancamam himavantam so chattham chaddantupagami sattamam gandhamadanam atthamam atha revatanti 1- sabbatthanesu satta satta divasaneva danam adamsu. Gandhamadanapabbate pana nagadattadevaraja sattasu divasesu ekadivasam khirapindapatam adasi, ekadivasam sappipindapatam adasi. Atha nam bhikkhusamgho aha "avuso imassa devaranno @Footnote: 1 mano.pu. 1/222, thera.A. 1/214.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page308.

Neva dhenuyo duyhamana pannayanti, na dadhinimmathanam, kuto te devaraja idam uppajjati"ti. "bhante kassapadasabalassa kale khirasalakabhattadanassetam phalan"ti devaraja aha. Aparabhage sattha khadiravaniyarevatattherassa paccuggamanam akasi. Katham? Athayasma sariputto sattharam aha "bhante mayham kira kanitthabhata revato pabbajito, so abhirameyya va, na va, gantva nam passissami"ti. Bhagava revatassa araddhavipassakabhavam natva dve vare patikkhipitva tatiyavare yacito arahattappattabhavam natva sariputta ahampi gamissami bhikkhunam arocehiti. Thero bhikkhu sannipatapetva "avuso sattha carikam caritukamo, gantukama agacchantu"ti sabbesamyeva arocesi. Dasabalassa carikatthaya gamanakale ohiyyamanakabhikkhu nama appaka honti, "satthu suvannavannam sariram passissama, madhuradhammakatham va sunissama"ti yebhuyyena gantukama bahutarava honti. Iti sattha mahabhikkhusamghaparivaro "revatam passissama"ti nikkhanto. Athekasmim padese anandatthero dvedhapatham patva bhagavantam pucchi "bhante imasmim thane dvedhapatho, kataramaggena bhikkhusamgho gacchatu"ti. Kataramaggo ananda ujukoti. Bhante ujumaggo timsayojaniko amanussapatho. Pariharamaggo pana satthiyojaniko khemo subhikkhoti. Ananda sivali amhehi saddhim agatoti. Ama bhante agatoti. Tena hi samgho ujumaggameva gacchatu. Sivalissa punnam vimamsissamati. Sattha bhikkhusamghaparivaro sivalittherassa punnavimamsanattham timsayojana- maggam 1- abhiruhi. Maggam abhiruhanatthanato patthaya devasamgho yojane yojane thane nagaram mapetva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa vasanatthaya vihare patiyadesi. Devaputta @Footnote: 1 i.,Ma. atavimaggam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page309.

Ranna pesitakammakara viya hutva yagukhajjakadini gahetva "kaham ayyo sivali"ti pucchanta gacchanti. Thero sakkarasammanam gahapetva satthu santikam gacchati. Sattha bhikkhusamghena saddhim paribhunji. Iminava niyamena sattha sakkaram anubhavanto devasikam yojanaparamam gantava timsayojanikam kantaram atikkamma khadiravaniyarevatattherassa vasanatthanam patto, thero satthu agamanam natva attano vasanatthane buddhappamukhassa bhikkhusamghassa pahonakavihare dasabalassa gandhakutim rattitthanadivatthanani ca iddhiya mapetva tathagatassa paccuggamanam gato. Sattha alankatapatiyattena maggena viharam pavisi. Atha tathagate gandhakutim pavitthe bhikkhu vassaggena pattasenasanani pavisimsu. Devata "akalo aharassa"ti atthavidham panakam aharimsu. Sattha samghena saddhim panakam pivi. Imina niyameneva tathagatassa sakkarasammanam anubhavantasseva addhamaso atikkanto. Athekacce ukkanthitabhikkhu 1- ekasmim thane nisiditva katham uppadayimsu "dasabalo `mayham aggasavakassa kanitthabhata'ti vatva evarupam navakammikam bhikkhum passitum agato, imassa viharassa santike jetavanaviharo va veluvanaviharadayo va kim karissanti. Ayampi bhikkhu evarupassa navakammassa karako, kim nama samanadhammam karissati"ti. Atha sattha cintesi "mayi idha ciram vasante idam thanam akinnam bhavissati, arannaka nama bhikkhu pavivekatthika honti, revatassa phasuviharo na bhavissati"ti. Tato therassa divatthanam gato. Theropi ekakova cankamanakotiyam alambanaphalakam nissaya pasanaphalake nisinno sattharam duratova agacchantam disva paccuggantva vandi. @Footnote: 1 Si. uddhatabhikkhu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page310.

Atha nam sattha pucchi "revata idam valamigatthanam, candanam hatthiassadinam saddam sutva kim karosi"ti. Tesam me bhante saddam sunato arannapiti 1- nama uppannati. Sattha imasmim thane revatattherassa pancahi gathasatehi arannanisamsam nama kathetva punadivase aviduratthane pindaya caritva revatattheram amantetva 2- yehi bhikkhuhi therassa avanno kathito, tesam kattarayatthiupahanatelanalichattanam pamussanabhavam akasi. Te attano parikkharatthaya nivatta agatamaggeneva gacchantapi tam thanam sallakkhetum na sakkonti. Pathamam hi te alankatapatiyattena maggena gantva, tamdivasam pana visamamaggena gacchanta tasmim thane ukkutikam nisidanta jannukehi gacchanti. Te gumbe ca gacche ca kantake ca maddanta attana vasitasabhagatthanam gantva tasmim tasmim khadirakhanuke laggitam attano chattam sanjananti, upahanam kattarayatthim telanalinca sanjananti. Te tasmim samaye "iddhima ayam bhikkhu"ti natva attano parikkharamadaya "dasabalassa patiyattasakkaro nama evarupo hoti"ti vadanta agamamsu. Purato agate bhikkhu visakha upasika attano gehe nisinnakale pucchi "manapam nu kho bhante revatassa vasanatthanan"ti. Manapam upasike nandavanacittalatavanapatibhagam tam senasananti. Atha tesam pacchato agate bhikkhu pucchi "manapam ayya revatassa vasanatthanan"ti. Ma puccha upasike, kathetum ayuttatthanam, etam ujjangalasakkharapasanavisamakhadiravanam eva, tattha so bhikkhu vasatiti. Visakha purimanam pacchimananca bhikkhunam katham sutva "kesam nu kho katha sacca"ti pacchabhattam gandhamalam adaya dasabalassa upatthanam gantva vanditva ekamantam @Footnote: 1 Ma. arannarati. 2 Ma. nivattetva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page311.

Nisinna sattharam pucchi "bhante revatattherassa vasanatthanam ekacce ayya vannenti, ekacce nindanti, kimetam bhante"ti. "visakhe ramaniyam va hotu ma va, yasmim thane ariyanam cittam ramati, tadeva thanam ramaniyam nama"ti vatva imam gathamaha:- "game va yadi varanne ninne va yadi va thale yattha arahanto viharanti tam bhumiramaneyyakan"ti. 1- Aparabhage bhagava ariyaganamajjhe nisinno theram "etadaggam bhikkhave mama savakanam bhikkhunam labhinam yadidam sivali"ti 2- etadagge thapesi. [54] Athayasma sivalitthero arahattam patva pattaetadaggatthano attano pubbakammam saritva somanassajato pubbacaritapadanam pakasento padumuttaro nama jinotiadimaha. Anuttanatthapadavannanameva karissama. [55] Silam tassa asankhyeyyanti tassa padumuttarassa bhagavato silam asankhyeyyam. Nava kotisahassani asitisatakotiyo pannasasatasahassani chattimsa ca punapare. Ete samvaravinaya sambuddhena pakasita peyyalamukhena niddittha sikkhavinayasamvareti 3- evam vuttasikkhapadani bhikkhunam savakapannattivasena vuttani. Bhagavato pana silam asankhyeyyameva sankhatum ganetum asakkuneyyanti attho. Samadhivajirupamo yatha @Footnote: 1 khu.dha. 25/98/34, khu.thera. 26/991/396, sam.sa. 15/261/280. @2 an.ekaka. 20/207/24. 3 visuddhi. 1/57 (sya), patisam.A. 1/218.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page312.

Vajiram indanilamaniveluriyamaniphalikamasaragalladini ratanani vijjati chiddavachiddam karoti, evameva padumuttarassa bhagavato lokuttaramaggasamadhi patipakkhapaccanikadhamme vijjhati bhindati samucchindatiti attho. Asankhyeyyam nanavaram tassa buddhassa cattari saccani sattatimsabodhipakkhiyadhamme sankhatasankhatadhamme ca janitum pativijjhitum samattham sayambhunanasabbannutannanadinanasamuham asankhyeyyam, atitanagatapaccuppannadibhedena sankhavirahitanti attho. Vimutti ca anopamati sankilesehi vimuttatta sotapattiphaladika catasso vimuttiyo anupama upamarahita "ima viya bhuta"ti upametum na sakkati attho. Sesam uttanatthamevati. Sivalittherapadanavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 50 page 302-312. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=6476&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=6476&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=133              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=3912              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=4774              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=4774              Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]