ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 53 : PALI ROMAN Sangani.A. (atthasalini)

                         Arupavacarakusalavannana
                       akasanancayatanavannana
     [265] Idani arupavacarakusalam dassetum puna "katame dhamma kusala"ti
adi araddham, tattha arupupapattiyati arupabhavo arupam, arupe upapattiarupupapatti,
tassa arupupapattiya. Maggam bhavetiti upayam hetum karanam uppadeti
vaddheti. Sabbasoti sabbakarena, sabbasam va anavasesananti attho.
@Footnote: 1 visuddhi. 1/25 silaniddesa     2 cha.Ma. ullokentassa
@3 cha. anapanajjhanam hi  4 Ma. kasma idha na kathitati  5 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page256.

Rupasannananti sannasisena vuttarupavacarajjhanananceva tadarammanananca. Rupavacarajjhanampi hi "rupan"ti vuccati "rupi rupani passati"tiadisu, 1- tassa arammanampi "bahiddha rupani passati suvannadubbannani"tiadisu. 2- Tasma idha "rupe sanna rupasanna"ti evam sannasisena vuttarupavacarajjhanassetam 3- adhivacanam. Rupam sanna assati rupasannam, rupamassa namanti vuttam hoti. Evam pathavikasinadibhedassa tadarammanassa cetam adhivacananti veditabbam. Samatikkamati viraga nirodha ca. Kim vuttam hoti:- etasam kusalavipaka- kiriyavasena pancadasannam jhanasankhatanam rupasannanam etasanca pathavikasinadivasena atthannam arammanasankhatanam rupasannanam sabbakarena anavasesanam va viraga ca nirodha ca 4- viragahetu ceva nirodhahetu ca 4- akasanancayatanam upasampajja viharati. Na hi sakka sabbaso anatikkantarupasannena etam upasampajja viharitunti. Tattha yasma arammane avirattassa sannasamatikkamo na hoti, samatikkantasu ca sannasu arammanam samatikkantameva hoti, tasma arammanasamatikkamam avatva "tattha katama rupasannayo? ya rupavacarasamapattim samapannassa va upapannassa va ditthadhammasukhaviharissa va sanna sanjanana sanjanitattam, ima vuccanti rupasannayo. Ima rupasannayo atikkanto hoti vitikkanto samatikkanto, tena vuccati `sabbaso rupasannanam samatikkama"ti 5- evam vibhange sannanamyeva samatikkamo vutto. Yasma pana arammanasamatikkamena vattabba 6- eta samapattiyo, na ekasmimyeva arammane pathamajjhanadini viya, tasma ayam arammanasamatikkamavasenapi atthavannana katati veditabba. @Footnote: 1 abhi. 34/248/76, di.Ma. 10/129/63 @2 abhi. 34/223/69, di.Ma. 10/173/98 3 Si. rupavacarajjhanassetam @4-4 Si. viragahetum ceva nirodhahetum ca (visuddhi. 2/137 araddesa) @5 abhi. 35/602/316 6 cha.Ma. pattabba

--------------------------------------------------------------------------------------------- page257.

Patighasannanam atthangamati cakkhadinam vatthunam rupadinam arammanananca patighatena samuppanna sanna patighasanna, rupasannadinam etam adhivacanam. Yathaha "tattha katama patighasannayo? rupasanna saddasanna gandhasanna Rasasanna photthabbasanna, ima vuccanti patighasannayo"ti. 1- Tasam kusalavipakanam pancannam, akusalavipakanam pancannanti sabbaso dasannampi patighasannanam atthangama pahana asamuppada, appavattim katvati vuttam hoti. Kamanceta pathamajjhanadini samapannassapi na santi, na hi tasmim samaye pancadvaravasena cittam pavattati, evam santepi annattha pahinanam sukhadukkhanam catutthajjhane viya sakkayaditthiadinam tatiyamagge viya ca imasmim jhane ussahajananattham imassa jhanassa pasamsavasena etasam ettha vacanam veditabbam. Athava kincapeta rupavacaram samapannassa na santi, athakho na pahinatta na santi, na hi rupaviragaya rupavacarabhavana sampavattati, rupayatta ca etasam pavatti, ayam pana bhavana rupaviragaya sampavattati. Tasma ta ettha pahinati vattum vattati. Na kevalanca vattum, ekamseneva evam dharetumpi vattati. Tasanhi ito pubbe appahinattayeva pathamajjhanam samapannassa saddo kantakoti 2- vutto bhagavata. Idha ca pahinattayeva arupasamapattinam anenjata santavimokkhata ca vutta. Alaro ca kalamo arupasamapanno pancamattani sakatasatani nissaya nissaya atikkantani neva addasa, na pana saddam assositi. 3- Nanattasannanam amanasikarati nanatte gocare pavattanam sannanam, nanattanam va sannanam. Yasma hi eta "tattha katama nanattasannayo? ya asamapannassa manodhatusamangissa va manovinnanadhatusamangissa va sanna sanjanana sanjanitattam, ima vuccanti nanattasannayo"ti 4- evam vibhange @Footnote: 1 abhi. 35/603/316 2 an. dasaka. 24/72/108 @3 di.Ma. 10/192/115 4 abhi. 35/604/317

--------------------------------------------------------------------------------------------- page258.

Vibhajitva vutta idha adhippeta asamapannassa manodhatumanovinnanadhatusangahita sanna rupasaddadibhede nanatte nanasabhave ca 1- gocare pavattanti. Yasma ceta attha kamavacarakusalasanna, dvadasa akusalasanna, ekadasa kamavacara- kusalavipakasanna, dve akusalavipakasanna, ekadasa kamavacarakiriyasannati evam catucattalisampi sanna nanatta nanasabhava annamannam asadisa, tasma "nanattasanna"ti vutta, tasam sabbaso nanattasannanam amanasikara anavajjana anabhoga 2- asamannahara apaccavekkhana, yasma ta navajjati na manasikaroti na paccavekkhati, tasmati vuttam hoti. Yasma panettha purima rupasanna patighasanna ca imina jhanena nibbatte bhavepi na vijjanti, pageva tasmim bhave imam jhanam upasampajja viharanakale, tasma tasam samatikkama, atthangamati dvedhapi abhavoyeva vutto. Nanattasannasu pana yasma attha kamavacarakusalasanna, nava kiriyasanna, dasa akusalasannati ima sattavisati sanna imina jhanena nibbatte bhave vijjanti, tasma tasam amanasikarati vuttanti veditabbam. Tatrapi hi idam jhanam upasampajja viharanto tasam amanasikarayeva upasampajja viharati, ta pana manasikaronto asamapanno hotiti. Sankhepato cettha "rupasannanam samatikkama"ti imina sabbarupavacaradhammanam pahanam vuttam, "patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara"ti imina sabbesam kamavacaracittacetasikanam pahananca amanasikaro ca vuttoti veditabbo. Iti bhagava pannarasannam rupasannanam samatikkamena, dasannam patighasannanam atthangamena, catucattalisaya nanattasannanam amanasikarenati tihi padehi akasanancayatanasamapattiya vannam kathesi. Kimkaranati ce? sotunam ussahajananatthanceva palobhanatthanca. Sace hi keci apandita vadeyyum "sattha `akasanancayatanasamapattim nibbattetha'ti vadati, ko nukho etaya nibbattitaya @Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati 2 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page259.

Attho, ko anisamso"ti. Te evam vattum ma labhantuti imehi karanehi 1- samapattiya vannam kathesi. Tanhi tesam sutva evam bhavissati "evamsanta kira ayam samapatti evampanita, nibbattessama nan"ti, athassa nibbattanatthaya ussaham karissantiti. Palobhanatthancapi tesam etissa vannam kathesi visakantakavanijo viya, visakantakavanijo nama gulavanijoti vuccati. So kira gulaphanitakhandasakkaradini sakatenadaya paccantagamam gantva "visakantakam ganhatha, visakantakam ganhatha"ti ugghosesi, tam sutva gamika "visannama kakkhalam, yo nam khadati, so marati, kantakopi vijjhitva mareti, ubhopete kakkhala, ko ettha anisamso"ti gehadvarani thakesum, darake ca palapesum. Tam disva vanijo "avoharakusala ime gamika, handa ne upayena ganhapessami"ti 2- "atimadhuram ganhatha, atisadum ganhatha, gulaphanitakhandasakkaram 3- samaggham labbhati, kutamasakakutakahapanadihipi labbhati"ti ugghosesi. Tam sutva gamika hatthapahattha gantva 4- bahumpi mulam datva ganhimsu. Tattha vanijassa "visakantakam ganhatha"ti ugghosanam viya bhagavato "akasanancayatanasamapattim nibbattetha"ti vacanam. "ubhopete kakkhala, ko ettha anisamso"ti gamikanam cintanam viya "bhagava `akasanancayatanam nibbattetha'ti aha, ko nukho ettha anisamso, nassa gunam janama"ti sotunam cintanam. Athassa vanijassa "atimadhuram ganhatha"tiadivacanam viya bhagavato rupasannasamatikkamadikam anisamsappakasanam. Idam hi sutva te bahumpi mulam datva gamika viya gulam imina anisamsena palobhitacitta mahantam ussaham katva imam samapattim nibbattessantiti ussahajananatthanca palobhanatthanca kathesi. @Footnote: 1 cha.Ma. akarehi 2 cha.Ma. ganhapemiti @3 cha.Ma. gulam phanitam sakkaram 4 cha.Ma. niggantva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page260.

Akasanancayatanasannasahagatanti ettha nassa antoti anantam, akasam anantam akasanantam, akasanantameva akasanancam, tam akasanancam adhitthanatthena ayatanamassa sasampayuttadhammassa jhanassa devanam devayatanamivati akasanancayatanam. Iti akasanancanca tam ayatanancatipi akasanancayatanam, kasinugghatimakasassetam adhivacanam. Tasmim akasanancayatane appanappattaya sannaya sahagatam akasanancayatanasannasahagatam. Yatha pana annattha "ananto akaso"ti 1- vuttam, evamidha "anantan"ti va "parittan"ti va na gahitam. Kasma? anante hi gahite parittam na ganhati, 2- paritte gahite anantam na ganhati. Evam sante arammanacatukkam na purati, desana solasakkhattuka na hoti, sammasambuddhassa ca imasmim thane desanam solasakkhattukam katum ajjhasayo. Tasma "anantan"ti va "parittan"ti va avatva "akasanancayatanasannasahagatan"ti aha. Evanca sati ubhayampi gahitameva hoti, arammanacatukkam purati, desana solasakkhattuka sampajjati. Avaseso paliattho hettha vuttanayeneva veditabbo. Rupavacaracatutthajjhananikanti- pariyadanadukkhataya cettha dukkhapatipada, pariyadinnanikantikassa appanaparivasadandhataya dandhabhinna hoti. Vipariyayena sukhapatipada ca khippabhinna ca veditabba. Parittakasinugghatimakase pana pavattam jhanam parittarammanam, vipulakasinugghatimakase pavattam appamanarammananti veditabbam. Upekkhabrahmavihare viya ca idhapi catutthajjhanavasena pancavisati ekaka honti. Yatha cettha, evam ito paresupi. Visesamattameva pana tesu vannayissama. Vinnanancayatanavannana [266] Akasanancayatanam samatikkammati ettha pana 3- tava pubbe vuttanayeneva akasanancam ayatanamassa adhitthanatthenati jhanampi @Footnote: 1 abhi. 35/605/317, di.Ma. 10/129/63 @2 cha.Ma. gayhati. evamuparipi 3 cha.Ma. pana-saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page261.

Akasanancayatanam, vuttanayeneva arammanampi. Evametam jhananca arammanancati ubhayampi appavattikaranena ca amanasikarena ca samatikkamitvava yasma idam vinnanancayatanam upasampajja viharitabbam, 1- tasma ubhayampetam ekajjham katva "akasanancayatanam samatikkamma"ti idam vuttanti veditabbam. Vinnanancayatanasannasahagatanti ettha pana "anantan"ti manasikatabbavasena nassa antoti anantam, anantameva anancam, vinnanam anancam "vinnananancan"ti avatva "vinnanancan"ti vuttam. Ayam hettha rulhisaddo. Tadeva vinnanancam adhitthanatthena imissa 2- sannaya ayatananti vinnanancayatanam. Tasmim vinnanancayatane pavattaya sannaya sahagatanti vinnanancayatanasannasahagatam, akase pavattavinnanarammanassa jhanassetam adhivacanam. Idha akasanancayatanasamapattiya nikantipariyadanadukkhataya dukkhapatipada, pariyadinnanikantikassa appanaparivasadandhataya dandhabhinna, vipariyayena sukhapatipada khippabhinna ca, parittakasinugghatimakasarammanasamapattim arabbha pavattiya parittarammanata, vipariyayena appamanarammanata veditabba. Sesam purimasadisameva. Akincannayatanavannana [267] Vinnanancayatanam samatikkammati etthapi pubbe vuttanayeneva vinnanancam ayatanamassa adhitthanatthenati jhanampi vinnanancayatanam, vuttanayeneva ca arammanampi. Evametam jhananca arammanancati ubhayampi appavattikaranena ca amanasikarena ca samatikkamitvava yasma idam akincannayatanam upasampajja viharitabbam, tasma ubhayampetam ekajjham katva "vinnanancayatanam samatikkamma"ti idam vuttanti veditabbam. Akincannayatanasannasahagatanti ettha pana nassa kincananti akincanam, antamaso bhangamattampi assa avasittham natthiti vuttam hoti. Akincanassa bhavo @Footnote: 1 cha.Ma. vihatabbam. evamuparipi 2 cha.Ma. imaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page262.

Akincannam, akasanancayatanavinnanapagamassetam adhivacanam. Tam akincannam adhitthanatthena imissa sannaya ayatananti akincannayatanam, tasmim akincannayatane pavattaya sannaya sahagatanti akincannayatanasannasahagatam, akase pavattitavinnanapagamarammanassa jhanassetam adhivacanam. Idha vinnanancayatana- samapattiya nikantipariyadanadukkhataya dukkhapatipada, pariyadinnanikantikassa appanaparivasadandhataya dandhabhinna, vipariyayena sukhapatipada khippabhinna ca, parittakasinugghatimakase pavattitavinnanapagamarammanataya parittarammanata, vipariyayena appamanarammanata veditabba. Sesam purimasadisameva. Nevasannanasannayatanavannana [268] Akincannayatanam samatikkammati etthapi pubbe vuttanayeneva akincannam ayatanamassa adhitthanatthenati jhanampi akincannayatanam, vuttanayeneva arammanampi. Evametam jhananca arammanancati ubhayampi appavattikaranena ca amanasikarena ca samatikkamitvava yasma idam nevasannanasannayatanam upasampajja viharitabbam, tasma ubhayampetam ekajjham katva "akincannayatanam samatikkamma"ti idam vuttanti veditabbam. Nevasannanasannayatanasannasahagatanti ettha pana yaya sannaya bhavato tam "nevasannanasannayatanan"ti vuccati, yatha patipannassa sa sanna hoti, tam tava dassetum vibhange "nevasanninasanni"ti padam 1- uddharitva "tamyeva akincannayatanam santato manasikaroti, sankharavasesasamapattim bhaveti, tena vuccati nevasanninasanni"ti 2- vuttam. Tattha santato manasikarotiti "santa vatayam samapatti, yatra hi nama natthibhavampi arammanam karitva thassati"ti evam santarammanataya nam "santa"ti manasikaroti. Santato ce manasikaroti, katham samatikkamo hotiti? anavajjitukamataya 3- so hi kincapi tam santato manasikaroti, athakhvassa "ahametam avajjissami samapajjissami adhitthahissami vutthahissami @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 abhi. 35/619/319 @3 visaddhi 2/147 asamapajjitukamataya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page263.

Paccavekkhissami"ti esa abhogo samannaharo manasikaro na hoti. Kasma? akincannayatanato nevasannanasannayatanassa santatarapanitatarataya. Yatha hi raja mahaccarajanubhavena hatthikkhandhavaragato 1- nagaravithiyam vicaranto dantakaradayo sippike ekam vattham dalham nivasetva ekena sisam vethetva dantacunnadihi samokinnagatte anekani dantavikatadini 2- sippani karonte disva "aho vata re cheka acariya, idisanipi nama sippani karissanti"ti evam tesam chekataya tussati, na cassa evam hoti "aho vataham rajjam pahaya evarupo sippiko bhaveyyan"ti. Tam kissa hetu? rajjasiriya mahanisamsataya. So sippike samatikkamitvava gacchati. Evameva esa kincapi tam samapattim santato manasikaroti, athakhvassa "ahametam samapattim avajjissami samapajjissami adhitthahissami vutthahissami paccavekkhissami"ti neva esa abhogo samannaharo manasikaro hoti. Lo tam santato manasikaronto 3- pubbe vuttanayeneva 3- tam paramasukhumam appanappattam sannam papunati, yaya nevasanninasanni nama hoti, sankharavasesasamapattim bhavetiti vuccati. Sankharavasesasamapattinti accantasukhumabhavappattasankharam catuttharupasamapattim. Idani yantam evam adhigataya sannaya vasena "nevasannanasannayatanan"ti vuccati, tam atthato dassetum "nevasannanasannayatananti nevasannanasannayatanam samapannassa va upapannassa va ditthadhammasukhaviharissa va cittacetasika dhamma"ti 4- vuttam, tesu idha samapannassa cittacetasika dhamma adhippeta. Vacanattho panettha olarikaya sannaya abhavato sukhumaya ca bhavato nevassa sasampayuttadhammassa jhanassa sanna nasannanti nevasannanasannam, nevasannanasannanca tam manayatanadhammayatanapariyapannatta ayatanancati nevasannanasannayatanam. Athava yayamettha sanna, sa patusannakiccam katum @Footnote: 1 cha.Ma. hatthikkhandhagato 2 cha.Ma. dantavikatiadini @3 cha.Ma. ime patha na dissanti 4 abhi. 35/620/319

--------------------------------------------------------------------------------------------- page264.

Asamatthataya nevasanna, sankharavasesasukhumabhavena vijjamanatta nasannati nevasannanasanna, nevasannanasanna ca sa sesadhammanam adhitthanatthena ayatanancati nevasannanasannayatanam. Na kevalancettha sannava idisi, athakho vedanapi nevavedana navedana, cittampi nevacittam nacittam, phassopi nevaphasso naphasso, 1- esa nayo sesasampayuttadhammesu, sannasisena panayam desana katati veditabba. Pattamakkhanatelappabhutihi ca upamahi esa attho veditabbo. 2- Samanero kira telena pattam makkhetva thapesi. Tam yagupanakale thero "pattamahara"ti aha. So "patte telamatthi bhante"ti aha. Tato "ahara samanera telam, nalim puressami"ti vutte, "natthi bhante telan"ti aha. Tattha yatha antovutthatta yaguya saddhim akappiyatthena "telam atthi"ti hoti, nalipuranadinam abhavavasena "natthi"ti hoti. Evam sapi sanna patusannakiccam katum asamatthataya nevasanna, sankharavasesasukhumabhavena vijjamanatta nasanna hoti. Kim panettha sannakiccanti? arammanasanjanananceva vipassanaya ca Visayabhavam upagantva nibbidajananam. Dahanakiccamiva hi sukhodake tejodhatu sanjananakiccampesa patum katum na sakkoti, sesasamapattisu sanna viya vipassanaya visayabhavam upagantva nibbidajananampi katum na sakkoti. Annesu hi khandhesu akatabhiniveso bhikkhu nevasannanasannayatanakkhandhe sammasitva nibbidam pattum samattho nama natthi apica ayasma sariputto. Pakativipassako pana mahapanno sariputtasadisova sakkuneyya, sopi "evam kirame 3- dhamma ahutva sambhonti, hutva pativenti"ti 4- evam kalapasammasanavaseneva, no anupadadhammavipassanavasena. Evam sukhumattam gata esa samapatti. Yatha ca pattamkakhanatelupamaya, evam maggudakupamayapi ayamattho vibhavetabbo. Maggapatipannassa kira therassa purato gacchanto samanero thokamudakam disva @Footnote: 1 cha.Ma. naphassoti 2 cha.Ma. vibhavetabbo @3 cha.Ma. kirime 4 Ma.u. 14/96/80

--------------------------------------------------------------------------------------------- page265.

"udakam bhante, upahana omuncatha"ti aha. Tato therena "sace udakamatthi, ahara nhanasatakam, nhayissami"ti vutte "natthi bhante"ti aha. Tattha yatha upahanatemanamattatthena "udakam atthi"ti hoti, nhanatthena "natthi"ti hoti. Evampi sa patusannakiccam katum asamatthataya nevasanna, sankharavasesasukhumabhavena vijjamanatta nasanna hoti. Na kevalanca etaheva, annahipi anurupahi upamahi esa attho vibhavetabbo. Iti imaya nevasannanasannayatane pavattaya sannaya nevasannanasannayatanabhutaya va sannaya sahagatanti nevasannanasannayatanasannasahagatam, akincannayatanasamapattiarammanassa jhanassetam adhivacanam. Idha akincannayatanasamapattiya nikantipariyadanadukkhataya dukkhapatipada, pariyadinnanikantikassa appanaparivasadandhataya dandhabhinna. Vipariyayena sukhapatipada khippabhinna ca, parittakasinugghatimakase pavattitavinnanapagamarammanam samapattim arabbha pavattitaya parittarammanata, vipariyayena appamanarammanata veditabba. Sesam purimasadisameva. Asadisarupo natho aruppam yam catubbidham aha tam iti natva tasmim pakinnakakathapi vinneyya. Arupasamapattiyo hi:- arammanatikkamato catassopi bhavantima angatikkamametasam na icchanti vibhavino. Etasu hi rupanimittatikkamato pathama, akasatikkamato dutiya, akase pavattitavinnanatikkamato tatiya, akase pavattitavinnanassa apagamatikkamato catutthati sabbatha arammanatikkamato catassopi bhavantima arupasamapattiyoti veditabba. Angatikkamam pana etasam na icchanti pandita. Na hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

Rupavacarasamapattisu viya etasu angatikkamo atthi. Sabbasupi hi etasu upekkha, cittekaggatati dveeva jhanangani honti. Evam santepi:- supanitatara honti pacchima pacchima idha upama tattha vinneyya pasadatalasatika. Yatha hi catubhumikassa pasadassa hetthimatale dibbanaccagitavaditasurabhi- gandhamalasadhurasapanabhojanasayanacchadanadivasena panita pancakamaguna paccupatthita assu, dutiye tato panitatara, tatiye tato panitatara, 1- catutthe sabbapanita. Tattha kincapi tani cattaripi pasadatalaneva, natthi tesam pasadatalabhavena viseso, pancakamagunasamiddhivisesena pana hetthimato hetthimato uparimam uparimam panitataram hoti. Yatha ca ekaya itthiya kantitathulasanhasanhatarasanhatamasuttanam catupalatipaladupalaekapalasatika assu ayamena ca vittharena ca samappamana, tattha kincapi ta satika catassopi ayamato ca vittharato ca samappamana, natthi tasam pamanato viseso, sukhasamphassasukhumabhavamahagghabhavehi pana purimaya purimaya pacchima pacchima panitatara honti, evameva kincapi catusupi etasu upekkha cittekaggatati etani dveyeva angani honti, athakho bhavanavisesena tesam anganam panitapanitatarabhavena supanitatara honti pacchima pacchima idhati veditabba, evam anupubbena panitapanita ceta:- asucimhi mandape laggo eko tannissito paro anno bahi anissaya tam tam nissaya caparo. Thito catuhi etehi purisehi yathakkamam samanataya natabba catassopi vibhavina. 1- @Footnote: 1 cha. panitatama 2 visuddhi. 2/152 aruppaniddesa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Tatrayamatthayojana:- asucimhi kira dese eko mandaPo. Atheko puriso agantva tam asucim jigucchamano tam mandapam hatthehi alambitva tattha laggo laggito viya atthasi. Athaparo agantva tam mandapalaggam purisam nissito. Athanno agantva cintesi "yo eso mandapalaggo, yo ca tam nissito, ubhopete dutthita, dhuvo ca nesam mandapapapate pato, handaham bahiyeva titthami"ti. So tannissitam anissaya bahiyeva atthasi. Athaparo agantva mandapalaggassa tannissitassa ca akhemabhavam cintetva bahithitanca "sutthito"ti mantva tam nissaya atthasi. Tattha asucimhi dese mandapo viya kasinugghatimakasam datthabbam. Asucijigucchaya mandapalaggo puriso viya rupanimattajigucchaya akasarammanam akasanancayatanam. Mandapalaggam purisam nissito viya akasarammanam akasanancayatanam arabbha pavattam vinnanancayatanam. Tesam dvinnampi akhemabhavam cintetva anissaya tam mandapalaggam bahi thito viya akasanancayatanam arammanam akatva tadabhavarammanam akincannayatanam, mandapalaggassa tannissitassa ca tesam dvinnampi 1- akhematam cintetva bahithitanca "sutthito"ti mantva tam nissaya thito viya vinnanabhavasankhate bahi padese thitam akincannayatanam arabbha pavattam nevasannanasannayatanam datthabbam. Evam pavattamananca:- arammanam karoteva annabhavena tam idam ditthadosampi rajanam vuttihetu jano yatha. 2- Idam hi nevasannanasannayatanam "asannavinnanancayatanapaccatthika ayam samapatti"ti evam ditthadosampi tam akincannayatanam annassa arammanassa abhava arammanam karoteva. Yatha kim? ditthadosampi rajanam vuttihetu yatha jano, yatha hi asannatam pharusakayavacimanosamacaram kanci sabbadipapatim 3- rajanam @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 visuddhi. 2/153 aruppaniddesa @3 cha.Ma. sabbadisampatim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

"pharusasamacaro ayan"ti evam ditthadosampi annattha vuttim alabhamano jano vuttihetu tam nissaya vattati. Evam ditthadosampi tam akincannayatanam annam arammanam alabhamanamidam nevasannanasannayatanam arammanam karoteva. Evam kurumananca:- arulho dighanissenim yatha nissenibahukam pabbatagganca arulho yatha pabbatamatthakam. Yatha va girimarulho attanoyeva jannukam olubbhati tathevetam jhanamolubbha vattatiti. 1- Arupavacarakusalavannana nitthita. ----------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 53 page 255-268. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=6403&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=6403&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=192              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=1997              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=1559              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=1559              Contents of The Tipitaka Volume 34 http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]