ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                            8. Cittayamaka
                          uddesavaravannana
     [1-62] Idani tesanneva mulayamake desitanam kusaladidhammanam
labbhamanavasena ekadesameva sanganhitva anusayayamakanantaram desitassa cittayamakassa
atthavannana hoti. Tattha palivavatthanam tava veditabbam:- imasminhi cittayamake
matikathapanam thapitamatikaya vissajjananti dve vara honti. Tattha matikathapane
puggalavaro dhammavaro puggaladhammavaroti aditova tayo suddhikamahavara
honti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page380.

Tattha "yassa cittam uppajjati na nirujjhati"ti evam puggalavasena cittassa uppajjananirujjhanadibhedam dipento gato puggalavaro nama. "yam cittam uppajjati na nirujjhati"ti evam dhammavaseneva cittassa uppajjananirujjhanadibhedam dipento gato dhammavaro nama. "yassa yam cittam uppajjati na nirujjhati"ti evam ubhayavasena cittassa uppajjananirujjhanadibhedam dipento gato puggaladhammavaro nama. Tato "yassa saragam cittan"ti solasannam padanam vasena apare saragadipadavisesita solasa puggalavara, solasa dhammavara, solasa puggala- dhammavarati atthacattalisam missakavara honti. Te saragadipadamattam dassetva sankhitta. Tato "yassa kusalacittan"tiadina nayena chasatthidvisatasankhatanam 1- abhidhammamatikapadanam vasena apare kusaladipadavisesita chasatthidvisata puggalavara, chasatthidvisata dhammavara, chasatthidvisata puggaladhammavarati atthanavutisattasata missakavara honti. Tepi kusaladipadamattam dassetva sankhittayeva. Yani panettha 2- sadisavissajjanadini 3- padani cittena saddhim na yujjanti, tani moghapucchavasena gahitani. 4- Tesu pana tisu varesu sabbapathame suddhikapuggalamahavare uppadanirodha- kalasambhedavaro uppaduppannavaro nirodhuppannavaro uppadavaro nirodhavaro uppadanirodhavaro uppajjamananirodhavaro uppajjamanuppannavaro nirujjhamanuppannavaro uppannuppadavaro atitanagatavaro uppannuppajjamana- varo niruddhanirujjhamanavaro atikkantakalavaroti cuddasa antaravaRa. Tesu uppadavare 5- nirodhavare 5- uppadanirodhavareti 5- imesu tisu varesu anuloma- patilomavasena cha cha katva attharasa yamakani, uppannuppadavare atitanagatakalavasena @Footnote: 1 cha.Ma...... sankhanam 2 cha.Ma. yanipettha @3 cha.Ma. sanidassanadini 4 cha.Ma. thapitani 5 cha.Ma.... varo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page381.

Anulomato dve, patilomato dveti cattari yamakani, sesesu adito nidditthesu tisu, anantare nidditthesu tisu, sattamaatthamanavamesu 1- avasane nidditthesu catusuti dasasu varesu anulomato ekam, patilomato ekanti dve dve katva visati yamakani. Evam sabbesupi cuddasasu antaravaresu dvecattalisayamakani caturasitipuccha atthasatthiatthasatam hoti. Yatha ca ekasmim suddhikapuggalamahavare, tatha suddhikadhammavarepi suddhikapuggaladhammavarepiti tisu mahavaresu chabbisatiyamakasatam tato diguna puccha tato diguna attha ca veditabba. Idam pana varattayam saragadivasena solasagunam kusaladivasena chasatthidvisatagunam katva imasmim cittayamake anekani yamakasahassani tato diguna puccha tato diguna attha ca hontiti. Patho pana sankhittoti. Evam tava imasmim cittayamake palivavatthanam veditabbam. Matikathapanavannana nitthita. ----------- Niddesa 1. Puggalavaravannana [63] Idani thapitanukkamena matikam vissajjetum 2- yassa cittam uppajjati na nirujjhati tassa cittam nirujjhissatitiadikam 2- araddham. Tattha uppajjatiti uppadakkhanasamangitaya uppajjati. Na nirujjhatiti nirodhakkhanam appattataya na nirujjhati. Tassa cittanti tassa puggalassa tato patthaya cittam nirujjhissati nuppajjissatiti pucchati. Tesam cittanti yesam paricchinnavattadukkhanam khinasavanam sabbapacchimassa cuticittassa uppadakkhano vattati, etesam tadeva cuticittam uppadappattataya uppajjati nama, bhangam appattataya na nirujjhatiti. 3- Idani pana bhangam patva tam tesam cittam nirujjhissati, tato appatisandhim katva 4- @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2-2 cha.Ma. yassa cittam uppajjati na nirujjhatitiadi @3 cha.Ma. iti-saddo na dissati 4 cha.Ma. appatisandhikatta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page382.

Annam nuppajjissati. Itaresanti pacchimacittasamangim khinasavam thapetva avasesanam sekkhasekkhaputhujjananam. Nirujjhissati ceva uppajjissati cati yantam uppadakkhanappattam, tam nirujjhissateva, annam pana tasmim va annasmim va attabhave uppajjissati ceva nirujjhissati cati. 1- Dutiyapucchavissajjanepi tatharupasseva khinasavassa cittam sandhaya amantati vuttam. Nuppajjati nirujjhissatiti bhangakkhane arahato pacchimacittampi sesanam bhijjamanacittampi. Tato patthaya pana arahato tava 2- cittam na nirujjhissatiti sakka vattum, uppajjissatiti pana na sakka. Sesanam uppajjissatiti sakka vattum, na nirujjhissatiti na sakka. Tasma noti patisedho kato. Dutiyapanhe yassa cittam na nirujjhissati uppajjissati, 3- so puggaloyeva natthi, tasma natthiti patikkhepo kato. [65-82] Uppannanti uppadasamangino cetam 4- namam uppadam patva aniruddhassapi. Tattha uppadasamangitam sandhaya amantati, uppadam patva aniruddhabhavam sandhaya "tesam cittam uppannan"ti vuttam. Anuppannanti uppadam appattam. Tesam cittam uppajjitthati etthapi sabbesam tava cittam khanapaccuppannameva hutva uppadakkhanam atitatta uppajjittha nama, nirodhasamapannanam nirodhato pubbe uppannapubbatta, asannasattanam sannibhave uppannapubbatta. Uppajjittha ceva uppajjati cati uppadam pattatta uppajjittha, anatitatta uppajjati namati attho. Uppadakkhane anagatancati uppadakkhane ca cittam anagatanca cittanti attho. [83] Atikkantakalavare uppajjamanam khananti uppadakkhanam. Tattha kincapi uppadakkhano uppajjamano nama na hoti, uppajjamanassa pana @Footnote: 1 cha.Ma. iti-saddo na dissati 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati @3 cha.Ma. uppajjissatiti 4 cha.Ma. uppadasamanginopetam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page383.

Khanatta evam vutto. Khanam vitikkantam atikkantakalanti na ciram vitikkantam, tameva pana uppadakkhanam vitikkantam hutva atikkantakalanti sankhyam gacchati. Nirujjhamanam khananti nirodhakkhanam. Tattha kincapi nirodhakkhano nirujjhamano nama na hoti, nirujjhamanassa pana khanatta evam vutto. Khanam vitikkantam atikkantakalanti kim tassa cittam evam nirodhakkhanampi vitikkantam hutva atikkantakalam nama hotiti pucchati. Tattha yasma bhangakkhane cittam uppadakkhanam khanam vitikkantam hutva atikkantakalam hoti, nirodhakkhanam khanam vitikkantam hutva atikkantakalam nama na hoti, atitam pana cittam ubhopi khane khanam vitikkantam hutva atikkantakalam nama, tasma "bhangakkhane cittam uppadakkhanam vitikkantam bhangakkhanam avitikkantam, atitam cittam uppadakkhananca vitikkantam bhangakkhananca vitikkantan"ti vissajjana- maha. Dutiyapanhassa vissajjane yasma atitam cittam ubhopi khane vitikkantam hutva atikkantakalam nama hoti, tasma atitam cittanti vuttam. Patilomapanhassa vissajjane yasma uppadakkhane ca cittam anagatanca cittam ubhopi khane khanam vitikkantam hutva atikkantakalam nama na hoti tesam khananam avitikkantatta, tasma "uppadakkhane cittam anagatam cittan"ti vuttam. Dutiyavissajjanam pakatameva. [84-113] Dhammavarepi iminava upayena sabbavissajjanesu attho veditabbo. Puggaladhammavaro dhammavaragatikoyeva. [114-116] Sabbepi missakavara yassa saragam cittantiadina nayena mukhamattam dassetva sankhitta, vittharo pana tesam hettha vuttanayeneva veditabbo. Tesu pana "yassa saragam cittam uppajjati na nirujjhati tassa cittam nirujjhissati nuppajjissati"ti evam vittharetabbataya pucchava sadisa hoti. Yasma pana saragam cittam pacchimacittam na hoti, tasma "yassa saragam cittam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page384.

Uppajjati na nirujjhati tassa cittam nirujjhissati nuppajjissatiti no"ti evam vissajjetabbatta vissajjanam asadisam hoti. Tam tam tassa tassa pucchaya anurupavasena veditabbanti. Cittayamakavannana samatta. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 379-384. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=8555&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=8555&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]