ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านเล่มก่อนหน้าแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลีอักษรไทย สํ.อ. (สารตฺถ.๓)

                   สารตฺถปฺปกาสินี นาม สํยุตฺตนิกายฏฺฐกถา
                         สฬายตนวคฺควณฺณนา
                           -----------
                นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส.
                          ๑. สฬายตนสํยุตฺต
                           ๑. อนิจฺจวคฺค
                      ๑. อชฺฌตฺตานิจฺจสุตฺตวณฺณนา
     [๑] สฬายตนวคฺคสฺส ปฐเม จกฺขุนฺติ เทฺว จกฺขูนิ ญาณจกฺขุ เจว
มํสจกฺขุ จ. ตตฺถ ญาณจกฺขุ ปญฺจวิธํ พุทฺธจกฺขุ ธมฺมจกฺขุ สมนฺตจกฺขุ
ทิพฺพจกฺขุ ปญฺญาจกฺขูติ. เตสุ พุทฺธจกฺขุ นาม อาสยานุสยญาณญฺเจว
อินฺทฺริยปโรปริยตฺตญาณญฺจ, ยํ "พุทฺธจกฺขุนา โลกํ โวโลเกนฺโต"ติ ๑- อาคตํ.
ธมฺมจกฺขุ นาม เหฏฺฐิมา ตโย มคฺคา ตีณิ จ ผลานิ, ยํ "วิรชํ วีตมลํ ธมฺมจกฺขุํ
อุทปาที"ติ ๒- อาคตํ. สมนฺตจกฺขุ นาม สพฺพญฺญุตญาณํ, ยํ "ปาสาทมารุยฺห
สมนฺตจกฺขู"ติ ๓- อาคตํ. ทิพฺพจกฺขุ นาม อาโลกผรเณน อุปฺปนฺนํ ญาณํ, ยํ
"ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธนา"ติ  ๔- อาคตํ. ปญฺญาจกฺขุ นาม จตุสจฺจปริจฺเฉทกญาณํ,
ยํ "จกฺขุํ อุทปาที"ติ ๕- อาคตํ.
      มํสจกฺขุปิ ทุวิธํ สสมฺภารจกฺขุ ปสาทจกฺขูติ. เตสุ ยฺวายํ อกฺขิกูปเก
อกฺขิปฏเลหิ ปริวาริโต มํสปิณฺโฑ, ยตฺถ จตสฺโส ธาตุโย วณฺณคนฺธรโสชา
@เชิงอรรถ:  วิ. มหา. ๔/๙/๙, ม.มู. ๑๒/๒๘๓/๒๔๔, ม.ม. ๑๓/๓๓๙/๓๒๑
@ วิ. มหา. ๔/๑๖/๑๕, ม.ม. ๑๓/๓๙๕/๓๗๘
@ วิ. มหา. ๔/๘/๘, ม.มู. ๑๒/๒๘๒/๒๔๓, ม.ม. ๑๓/๓๓๘/๓๒๐
@ วิ. มหาวิ. ๑/๑๓/๖            วิ. มหา. ๔/๑๖/๑๕
สมฺภโว ชีวิตํ ภาโว จกฺขุปสาโท กายปสาโทติ สงฺเขปโต เตรส สมฺภารา
โหนฺติ. วิตฺถารโต ปน จตสฺโส ธาตุโย วณฺณคนฺธรโสชา สมฺภโวติ อิเม
นว จตุสมุฏฺฐานวเสน ฉตฺตึส, ชีวิตํ ภาโว จกฺขุปสาโท กายปสาโทติ อิเม
กมฺมสมุฏฺฐานา ตาว จตฺตาโรติ จตฺตาฬีส สมฺภารา โหนฺติ. อิทํ สสมฺภารจกฺขุ
นาม. ยํ ปเนตฺถ เสตมณฺฑลปริจฺฉินฺเนน กณฺหมณฺฑเลน ปริวาริเต ทิฏฺฐมณฺฑเล ๑-
สนฺนิวิฏฺฐํ รูปทสฺสนสมตฺถํ ปสาทมตฺตํ, อิทํ ปสาทจกฺขุ นาม. ตสฺส ตโต
ปเรสญฺจ โสตาทีนํ วิตฺถารกถา วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺตาว.
      ตตฺถ ยทิทํ ปสาทจกฺขุ, ตํ คเหตฺวา ภควา จกฺขุํ ภิกฺขเว อนิจฺจนฺติอาทิมาห.
ตตฺถ "จตูหิ การเณหิ อนิจฺจํ อุทยพฺพยวนฺตตายา"ติอาทินา นเยน
วิตฺถารกถา เหฏฺฐา ปกาสิตาเยว. โสตมฺปิ ๒-  ปสาทโสตเมว อธิปฺเปตํ, ตถา
ฆานชิวฺหกายา. มโนติ เตภูมกสมฺมสนจารจิตฺตํ. อิติ อิทํ สุตฺตํ ฉสุ
อชฺฌตฺติกายตเนสุ ตีณิ ลกฺขณานิ ทสฺเสตฺวา กถิเต พุชฺฌนกานํ อชฺฌาสเยน วุตฺตํ.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้า ๑-. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=13&A=1&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=13&A=1&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=18&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=18&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=18&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=18&A=1              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๘ http://84000.org/tipitaka/read/?index_18

อ่านเล่มก่อนหน้าแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]