อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๓)

                        ๒. มิคสาลาสุตฺตวณฺณนา
     [๔๔] ทุติเย กถํ กถํ นามาติ เกน เกน นาม การเณน. อญฺเยฺโยติ
อาชานิตพฺโพ. ยตฺร  หิ นามาติ ยสฺมึ นาม ธมฺเม. สมสมคติกาติ ๔- สมภาเวเนว
สมคติกา. ภวิสฺสนฺตีติ ชาตา. สกทาคามี สตฺโต ๕- ตุสิตํ กายํ อุปปนฺโนติ
สกทาคามี ปุคฺคโล หุตฺวา ตุสิตภวเนเยว นิพฺพตฺโต. กถํ กถํ นามาติ เกน
เกน นุ โข การเณน, กึ นุ โข ชานิตฺวา เทสิโต, อุทาหุ อชานิตฺวาติ.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อุปฺปนฺนโภชนานิ  ๒ ฉ.ม. นุปลิปฺปติ โลเกนาติ  ๓ ฉ.ม. วิญฺสฺสนฺติ
@๔ ฏีกา. สมสมคติยาติ  ๕ ฉ.ม. สกทาคามิปตฺโต
เถโร การณํ อชานนฺโต เอวํ โข ปเนตํ ภคินิ ภควตา พฺยากตนฺติ อาห.
     อมฺพกา อมฺพกสญฺาติ ๑- อิตฺถี หุตฺวา อิตฺถีสญฺายเอว ๒- สมนฺนาคตา.
เก จ ปุริสปุคฺคลปโรปริยาเณติ เอตฺถ ปุริสปุคฺคลปโรปริยาณํ วุจฺจติ
ปุริสปุคฺคลานํ ติกฺขมุทุวเสน อินฺทฺริยปโรปริยาณํ. ตสฺมา กา จ พาลา มิคสาลา,
เก จ ปุริสปุคฺคลานํ อินฺทฺริยปโรปริยาเณ อปฺปฏิหตวิสยา สมฺมาสมฺพุทฺธา,
อุภยเมตํ ทูเร สุวิทูเรติ อยเมตฺถ สงฺเขโป.
     อิทานิ มิคสาลาย อตฺตโน ทูรภาวํ ทสฺเสนฺโต ฉยิเม อานนฺทาติ-
อาทิมาห. โสรโต โหตีติ ปาปโต สุฏฺุ โอรโต วิรโต โหติ. สูรโตติปิ ปาโ.
อภินนฺทนฺติ สพฺรหฺมจารี เอกตฺตวาเสนาติ เตน สทฺธึ เอกโต วาเสน
สพฺรหฺมจารี อภินนฺทนฺติ ตุสฺสนฺติ. เอกนฺตวาเสนาติปิ ปาโ. สตตวาเสนาติ
อตฺโถ. สวเนนปิ อกตํ โหตีติ โสตพฺพยุตฺตกํ อสฺสุตํ โหติ. พาหุสจฺเจนปิ อกตํ
โหตีติ เอตฺถ พาหุสจฺจํ วุจฺจติ วิริยํ, วิริเยน กตฺตพฺพยุตฺตกํ อกตํ โหตีติ
อตฺโถ. ทิฏฺิยาปิ อปฺปฏิวิทฺธํ โหตีติ ทิฏฺิยา ปฏิวิชฺฌิตพฺพํ อปฺปฏิวิทฺธํ
ปีติปาโมชฺชํ น ลภติ. หานคามีเยว โหตีติ อริหานิเมว ๓- คจฺฉติ.
     ปมาณิกาติ ปุคฺคเลสุ ปมาณคฺคาหกา. ปมินนฺตีติ ปเมตุํ ตุเลตุํ อารภนฺติ.
เอโก หีโนติ เอโก คุเณหิ หีโน. เอโก ปณีโตติ เอโก คุเณหิ ปณีโต. ตญฺหีติ
ตํ ปมาณกรณํ.
     อภิกฺกนฺตตโรติ สุนฺทรตโร. ปณีตตโรติ อุตฺตมตโร. ธมฺมโสโต นิพฺพหตีติ
สูรํ หุตฺวา ปวตฺตมานํ วิปสฺสนาาณํ นิพฺพหติ, อริยภูมึ สมฺปาเปติ.
ตทนนฺตรํ โก ชาเนยฺยาติ ตํ อนฺตรํ ตํ การณํ อญฺตฺร ตถาคเตน โก
ชาเนยฺยาติ อตฺโถ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อมฺพกา อมฺพกปญฺาติ, ฉ.ม. อมฺมกา อมฺมกสญฺาติ  ๒ สี. อิตฺถิปญฺาย
@๓ ฉ.ม. ปริหานิเมว
     โกธมาโนติ โกโธ จ มาโน จ. โลภธมฺมาติ โลโภเยว. วจีสงฺขาราติ ๑-
อลฺลาปสลฺลาปวเสน วจนาเนว. โย วา ปนสฺส มาทิโสติ โย วา ปน
อญฺโปิ มยา สทิโส สมฺมาสมฺพุทฺโธเยว อสฺส, โส ปุคฺคเลสุ ปมาณํ
คเณฺหยฺยาติ อตฺโถ. ขญฺตีติ คุณขณนํ ปาปุณาติ. อิเม โข อานนฺท ฉ
ปุคฺคลาติ เทฺว โสรตา, เทฺว อธิคตโกธมานโลภธมฺมา, เทฺว อธิคตโกธมานวจี-
สงฺขาราติ อิเม ฉ ปุคฺคลา. คตินฺติ  าณคตึ. เอกงฺคหีนาติ เอเกน ๒- คุณงฺเคน
หีนา. ปูรโณ สีเลน วิเสสี อโหสิ, อิสิทตฺโต ปญฺาย. ปูรณสฺส สีลํ
อิสิทตฺตสฺส ปญฺาฏฺาเน ิตํ, อิสิทตฺตสฺส ปญฺา ปูรณสฺส สีลฏฺาเน ิตาติ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้า ๑๒๔-๑๒๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=2804&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=2804&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=315
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=8199
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=8170
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=8170
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๒
http://84000.org/tipitaka/read/?index_22