บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓

{๘๘} มคเธสุ ปญฺจ อาพาธา อุสฺสนฺนา โหนฺตีติ มคธนามเก ชนปเท มนุสฺสานญฺจ อมนุสฺสานญฺจ ปญฺจ โรคา อุสฺสนฺนา วุฑฺฒิปฺปตฺตา ผาติปฺปตฺตา โหนฺติ ฯ ชีวกโกมารภจฺจกถา จีวรกฺขนฺธเก อาวี- ภวิสฺสติ ฯ น ภิกฺขเว ปญฺจหิ อาพาเธหิ ผุฏฺโ ปพฺพาเชตพฺโพติ เย เต กุฏฺาทโย ปญฺจ อาพาธา อุสฺสนฺนา เตหิ ผุฏฺโ อภิภูโต น ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ ตตฺถ กุฏฺนฺติ รตฺตกุฏฺ วา โหตุ กาฬกุฏฺ วา ฯ ยงฺกิญฺจิ กิติพททฺทุกณฺฑุกจฺฉุอาทิปฺปเภทมฺปิ สพฺพํ กุฏฺเมวาติ วุตฺตํ ฯ ตญฺจ นขปิฏฺิปฺปมาณมฺปิ วฑฺฒนกปกฺเข ิตํ โหติ น

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๐.

ปพฺพาเชตพฺโพ สเจ ปน นิวาสนปารุปเนหิ ปกติปฏิจฺฉนฺนฏฺาเน นขปิฏฺิปฺปมาณํ อวฑฺฒนกปกฺเข ิตํ โหติ วฏฺฏติ ฯ มุเข ปน หตฺถปาทปิฏฺีสุ วา สเจปิ อวฑฺฒนกปกฺเข ิตํ นขปิฏฺิโต ขุทฺทกตรมฺปิ น วฏฺฏติเยวาติ กุรุนฺทิยํ วุตฺตํ ฯ ติกิจฺฉาเปตฺวา ปพฺพาเชนฺเตนาปิ ปกติวเณ ชาเตเยว ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ โคธาปิฏฺิ- สทิสจุณฺณโอกีรณกสรีรมฺปิ ปพฺพาเชตุํ น วฏฺฏติ ฯ คณฺโฑติ เมทคณฺฑาทิคณฺโฑ ฯ เมทคณฺโฑ วา โหตุ อญฺโ วา โยโกจิ ฯ โกลฏฺิมตฺตโกปิ เจ วฑฺฒนกปกฺเข ิโต คณฺโฑ โหติ น ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ ปฏิจฺฉนฺนฏฺาเน ปน โกลฏฺิมตฺเต อวฑฺฒนกปกฺเข ิเต ปพฺพาเชตุํ วฏฺฏติ ฯ มุขาทิเก อปฺปฏิจฺฉนฺนฏฺาเน อวฑฺฒนกปกฺเข ิเตปิ น วฏฺฏติ ฯ ติกิจฺฉาเปตฺวา ปพฺพาเชนฺเตนาปิ สรีรํ สญฺฉวึ กาเรตฺวาว ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ อุณฺณิคณฺฑา นาม โหนฺติ โคถนิกา วิย องฺคุลิกา วิย จ ตตฺถ ตตฺถ ลมฺพนฺติ เอเตปิ คณฺฑาเยว เตสุ สติ ปพฺพาเชตุํ น วฏฺฏติ ฯ ทหรกาเล ขรปิฬกา โยพฺพนกาเล จ มุเข ขรปิฬกา นาม โหนฺติ มหลฺลกกาเล นสฺสนฺติ น ตา คณฺฑสงฺขฺยํ คจฺฉนฺติ ตาสุ สติ ปพฺพาเชตุํ วฏฺฏติ ฯ อญฺา ปน สรีเร ขรปิฬกา นาม อปรา ปทุมกณฺณิกา นาม โหนฺติ อญฺา สาสปพีชกา นาม สาสปมตฺตา เอว สกลสรีรํ ผรนฺติ ตา สพฺพา กุฏฺชาติกา เอว ตาสุ สติ น ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ กิลาโสติ นภิชฺชนกํ นปคฺฆรณกํ ปทุมปุณฺฑรีกปตฺตวณฺณํ กุฏฺ ฯ เยน คุนฺนํ วิย สพลํ สรีรํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๑.

โหติ ฯ ตสฺมึ กุฏฺเ วุตฺตนเยเนว วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ โสโสติ โสสพฺยาธิ ฯ ตสฺมึ สติ น ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ อปมาโรติ ปิตฺตุมฺมาโท วา ยกฺขุมฺมาโท วา ฯ ตตฺถ ปุพฺพเวริเกน อมนุสฺเสน คหิโต ทุตฺติกิจฺโฉ โหติ ฯ อปฺปมตฺตเกปิ ปน อปมาเร สติ น ปพฺพาเชตพฺโพ ฯ ปญฺจาพาธวตฺถุกถา นิฏฺิตา ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๕๙-๖๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=1233&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=1233&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=101 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=2876 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=3036 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=3036 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_4