บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
จุลฺลธมฺมปาลชาตกํ อหเมว ทูสิยา ภูนหตาติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตสฺส วธาย ปริสกฺกนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ อญฺเสุ ชาตเกสุ เทวทตฺโต โพธิสตฺตสฺส ตาสมตฺตมฺปิ กาตุํ นาสกฺขิ ฯ อิมสฺมึ ปน จุลฺลธมฺมปาลชาตเก โพธิสตฺตสฺส สตฺตมาสิกกาเล หตฺถปาเท จ สีสญฺจ ฉินฺทาเปตฺวา อสิมาลกํ นาม กาเรสิ ฯ ททฺทรชาตเก คีวํ วตฺเตตฺวา ๑- มาเรตฺวา อุทฺธเน มํสํ ปจิตฺวา ขาทิ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ วลิตฺวา ฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๑.
ขนฺติวาทิชาตเก ทฺวีหิปิ กสาหิ ปหารสหสฺเสหิ ตาฬาเปตฺวา หตฺถปาเท จ กณฺณนาสญฺจ ฉินฺทาเปตฺวา ชฏาสุ คเหตฺวา กฑฺฒาเปตฺวา อุตฺตานกํ นิปชฺชาเปตฺวา อุเร ปาเทน ปหริตฺวา คโต ฯ โพธิสตฺโต ตํทิวสญฺเว ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ จุลฺลนนฺทิกชาตเกปิ มหากปิชาตเกปิ มาราเปสิเยว ฯ เอวเมเวส ทีฆรตฺตํ วธาย ปริสกฺกนฺโต พุทฺธกาเล ปริสกฺกติเยว ฯ อเถกทิวสํ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺาเปสุํ อาวุโส เทวทตฺโต พุทฺธานํ มารณตฺถเมว อุปายํ กโรติ สมฺมาสมฺพุทฺธํ มาราเปสฺสามีติ ธนุคฺคหํ ปโยเชสิ สิลํ ปวิชฺฌิ นาฬาคิรึ วิสชฺชาเปสีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส มยฺหํ วธาย ปริสกฺกเตว อิทานิ ปน ตาสมตฺตมฺปิ กาตุํ น สกฺโกติ ปุพฺเพ มํ ธมฺมปาลกุมารกาเล อตฺตโน ปุตฺตํ สมานํ ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา อสิมาลกํ นาม กาเรสีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ มหาปตาเป นาม รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ตสฺส อคฺคมเหสิยา จนฺทาย เทวิยา กุจฺฉิมฺหิ นิพฺพตฺติ ฯ ธมฺมปาโลติสฺส นามํ กรึสุ ฯ ตเมนํ สตฺตมาสิกกาเล มาตา คนฺโธทเกน นฺหาเปตฺวา อลงฺกริตฺวา กีฬาปยมานา นิสีทิ ฯ ราชา ตสฺสา วสนฏฺานํ อคมาสิ ฯ สา ปุตฺตํ กีฬาปยมานา สิเนเหน สมปฺปิตา หุตฺวา ราชานํ ปสฺสิตฺวาปิ น อุฏฺหิ ฯ โส จินฺเตสิ อยํ อิทาเนว ตาว ปุตฺตํ นิสฺสาย มานํ กโรติ มํ กิสฺมิญฺจิ น มญฺติ ปุตฺเต--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๒.
ปน วฑฺฒนฺเต มยิ มนุสฺโสติปิ น สญฺ กริสฺสติ อิทาเนว ฆาเตสฺสามีติ ฯ โส นิวตฺติตฺวา คนฺตฺวา ราชาสเน นิสีทิตฺวา อตฺตโน วิธาเนน อาคจฺฉตูติ โจรฆาตกํ ปกฺโกสาเปสิ ฯ โส กาสาววตฺถนิวตฺโถ รตฺตมาลาธโร ผรสุํ อํเส เปตฺวา อุปธานฆฏิกํ หตฺถปาทปนทณฺฑกํ อาทาย อาคนฺตฺวา ราชานํ วนฺทิตฺวา กึ กโรมิ เทวาติ อฏฺาสิ ฯ เทวิยา สิริคพฺภํ ปวิสิตฺวา ธมฺมปาลํ อาเนหีติ ฯ เทวีปิ รญฺโ กุชฺฌิตฺวา นิวตฺตภาวํ ตฺวา โพธิสตฺตํ อุเร นิปชฺชาเปตฺวา โรทมานา นิสีทิ ฯ โจรฆาตโก คนฺตฺวา ตํ ปิฏฺิยา หตฺเถน ปหริตฺวา หตฺถโต กุมารํ อจฺฉินฺทิตฺวา อาทาย รญฺโ สนฺติกํ อาคนฺตฺวา กึ กโรมิ เทวาติ อาห ฯ ราชา เอกํ ผลกํ อาหราเปตฺวา ปุรโต นิกฺขิปาเปตฺวา อิธ นํ นิปชฺชาเปหีติ อาห ฯ โส ตเถว อกาสิ ฯ จนฺทาเทวี ปุตฺตสฺส ปจฺฉโตว ปริเทวมานา อาคจฺฉิ ฯ ปุน โจรฆาตโก กึ กโรมิ เทวาติ อาห ฯ ธมฺมปาลสฺส หตฺเถ ฉินฺทาติ ฯ จนฺทาเทวี มหาราช มม ปุตฺโต สตฺตมาสิโก พาลโก น กิญฺจิ ชานาติ นตฺเถตสฺส โทโส โทโส ปน มหนฺโตปิ ๑- มยิ ภเวยฺย ตสฺมา มยฺหํ หตฺเถ ฉินฺทาเปหีติ อิมมตฺถํ ปกาเสนฺตี ปมํ คาถมาห อหเมว ทูสิยา ภูนหตา รญฺโ มหาปตาปสฺส เอตํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ หตฺเถ เม เทว เฉทหีติ ฯ ตตฺถ ทูสิยาติ ทูสิกา ตุมฺเห ทิสฺวา อนุฏฺหมานา @เชิงอรรถ: ๑. โหนฺโต ฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๓.
โทสการิกาติ อตฺโถ ฯ ทูสิกาติปิ ปาโ ฯ อยเมว อตฺโถ ฯ ภูนหตาติ หตภูนา หตวุฑฺฒีติ อตฺโถ ฯ รญฺโติ อิทํ ทูสิยาติ ปเทน โยเชตพฺพํ ฯ อหํ รญฺโ มหาปตาปสฺส อปราธการิกา นายํ กุมาโร ตสฺมา นิรปราธํ เอตํ พาลกํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ สเจ หิ หตฺเถ เฉทาเปตุกาโม โทสการิกาย หตฺเถ เม เทว เฉเทหีติ อยเมตฺถ อตฺโถ ฯ ราชา โจรฆาตกํ โอโลเกสิ ฯ กึ กโรมิ เทวาติ ฯ ปปญฺจํ อกตฺวา หตฺเถ ฉินฺทาติ ฯ ตสฺมึ ขเณ โจรฆาตโก ติขิณผรสุํ คเหตฺวา กุมารสฺส ตรุณวํสกลีเร วิย เทฺว หตฺเถ ฉินฺทิ ฯ โส ทฺวีสุ หตฺเถสุ ฉินฺทิยมาเนสุ เนว โรทติ น ปริเทวติ ฯ ขนฺติญฺจ เมตฺตญฺจ ปุเรจาริกํ กตฺวา อธิวาเสสิ ฯ จนฺทา ปน เทวี ฉินฺนหตฺถโกฏิยํ คเหตฺวา อุจฺจงฺเก กตฺวา โลหิตลิตฺตา ปริเทวมานา วิจริ ฯ ปุน โจรฆาตโก กึ กโรมิ เทวาติ ปุจฺฉิ ฯ เทฺวปิ ปาเท ฉินฺทาติ ฯ ตํ สุตฺวา จนฺทาเทวี ทุติยํ คาถมาห อหเมว ทูสิยา ภูนหตา รญฺโ มหาปตาปสฺส เอตํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ ปาเท เม เทว เฉทหีติ ฯ ตตฺถ อธิปฺปาโย ปุริมนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ ราชาปิ ปุน โจรฆาตกํ อาณาเปสิ ฯ โส อุโภปิ ปาเท ฉินฺทิ ฯ จนฺทาเทวี ปาทโกฏิกํ คเหตฺวา อุจฺจงฺเก กตฺวา โลหิตลิตฺตา ปริเทวมานา สามิ มหาปตาป นนุ ตุมฺเหหิ ฉินฺนหตฺถปาทา นาม ทารกา มาตรา โปเสตพฺพา โหนฺติ อหํ ภตึ กตฺวา มม ปุตฺตํ โปเสสฺสามิ เทหิ เม เอตนฺติ อาห ฯ โจรฆาตโก กึ เทว--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๔.
กตา ราชาณา นิฏฺิตํ มม กิจฺจนฺติ ปุจฺฉิ ฯ น ตาว นิฏฺิตนฺติ ฯ อถ กึ กโรมีติ ฯ สีสมสฺส ฉินฺทาติ ฯ ตโต จนฺทาเทวี ตติยํ คาถมาห อหเมว ทูสิยา ภูนหตา รญฺโ มหาปตาปสฺส เอตํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ สีสํ เม เทว เฉทหีติ ฯ วตฺวา จ ปน สีสํ อุปเนสิ ฯ ปุน โจรฆาตโก กึ กโรมิ เทวาติ ปุจฺฉิ ฯ สีสมสฺส ฉินฺทาติ ฯ โส สีสํ ฉินฺทิตฺวา กตา เทว ราชาณาติ ปุจฺฉิ ฯ น ตาว กตาติ ฯ อถ กึ กโรมิ เทวาติ ฯ อสิตุณฺเฑน ตํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อสิมาลกํ นาม กโรหีติ ฯ โส ตสฺส กเลวรํ อากาเส ขิปิตฺวา ตํ อสิตุณฺเฑน สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อสิมาลกํ นาม กตฺวา มหาตเล วิปฺปกีริ ฯ จนฺทาเทวี โพธิสตฺตสฺส มํเส อุจฺจงฺเก กตฺวา มหาตเล โรทมานา ปริเทวมานา อิมา คาถา อภาสิ นห นูนิมสฺส รญฺโ มิตฺตามจฺจา จ วิชฺชเร สุหทา เย น วทนฺติ ราชานํ มา ฆาตยิ โอรสํ ปุตฺตํ นห นูนิมสฺส รญฺโ มิตฺตา าตี จ วิชฺชเร สุหทา เย น วทนฺติ ราชานํ มา ฆาตยิ อตฺรชํ ปุตฺตํ จนฺทนสารานุลิตฺตา หตฺถา ฉิชฺชนฺติ ธมฺมปาลสฺส ทายาทสฺส ปพฺยา ปาณา เม เทว รุชฺฌตีติ ๑- ฯ ตตฺถ มิตฺตามจฺจา จ วิชฺชเรติ นูน อิมสฺส รญฺโ @เชิงอรรถ: ๑. ตติยคาถา อติเรกํ วิย ขายติ ฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๕.
ทฬฺหมิตฺตา วา สพฺพกิจฺเจสุ สหภาวิโน อมจฺจา วา มุทุหทยตาย สุหทา วา เกจิ น วิชฺชนฺติ ฯ เย น วทนฺตีติ เย อธุนา อาคนฺตฺวา อตฺตโน ปิยปุตฺตํ มา ฆาตยีติ น วทนฺติ อิมํ ราชานํ ปฏิเสเธนฺติ เต นตฺถิเยวาติ มญฺามิ ฯ ทุติยคาถาย าตีติ าตกา ฯ อิมา ปน เทฺว คาถา วตฺวา จนฺทาเทวี อุโภหิ หตฺเถหิ หทยมํสํ ธารยมานา ตติยํ คาถมาห จนฺทนสารานุลิตฺตา พาหา ฉิชฺชนฺติ ธมฺมปาลสฺส ทายาทสฺส ปพฺยา ปาณา เม เทว รุชฺฌตีติ ๑- ฯ ตตฺถ ทายาทสฺส ปพฺยาติ ปิตุสนฺตกาย จาตุรนฺตาย ปวิยา ทายาทสฺส โลหิตจนฺทนสารานุลิตฺตา หตฺถา ฉิชฺชนฺติ ปาทา ฉิชฺชนฺติ สีสํ ฉิชฺชติ อสิมาลโกปิ กโต ตว สีสํ ๒- อจฺฉินฺทิตฺวา คโตสิทานีติ เอวมาทีนิ วิปฺปลปนฺตา เอวมาห ฯ ปาณา เม เทว รุชฺฌตีติ เทว มยฺหํ อิมํ โสกํ ธาเรตุํ อสกฺโกนฺติยาว ชีวิตํ นิรุชฺฌตีติ ฯ ตสฺสา เอวํ ปริเทวมานาย เอวํ ทยฺหมานํ เวฬุ วิย ๓- หทยํ ผลิ ฯ สา ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปตฺตา ฯ ราชาปิ ปลฺลงฺเก าตุํ อสกฺโกนฺโต มหาตเล ปติ ฯ ปทรตลํ ทฺวิธา ภิชฺชิ ฯ โส ตโตปิ ภูมิยํ ปติ ฯ ตโต จตุนหุตาธิกทฺวิโยชนสตสหสฺสพหลาปิ ฆนปวี ตสฺสาคุณํ ธาเรตุํ อสกฺโกนฺตี ภิชฺชิตฺวา วิวรมทาสิ ฯ อวีจิโต @เชิงอรรถ: ๑ นิรุชฺฌนฺติ ฯ ๒ วํสํ ฯ ๓ ทยฺหมาเน เวฬุวเน เวฬุ วิย ฯ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๖.
ชาลา อุฏฺาย กุลทตฺติเยน กมฺพเลน ปริกฺขิปนฺตา วิย ตํ คเหตฺวา อวีจิมฺหิ ขิปิ ฯ จนฺทาย จ โพธิสตฺตสฺส จ อมจฺจา สรีรกิจฺจํ กรึสุ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา ราชา เทวทตฺโต อโหสิ จนฺทาเทวี มหาปชาปตีโคตมี ธมฺมปาลกุมาโร ปน อหเมวาติ ฯ จุลฺลธมฺมปาลชาตกํ อฏฺมํ ------------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๕๐-๔๕๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=9351&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=9351&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=737 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3492 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3463 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3463 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]