ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

                      7. Salayatanavibhangasuttavannana
      [304] Evamme sutanti salayatanavibhangasuttam. Tattha veditabbaniti
savipassanena maggena janitabbani. Manopavicarati vitakkavicaRa. Vitakkuppadako 5-
hi mano idha manoti adhippeto, 6- manassa upavicarati manopavicaRa.
Sattapadati vattavivattanissitanam sattanam pada. Ettha hi attharasa vattapada
nama, attharasa vivattapada nama, tepi sahavipassanena maggeneva veditabba.
Yogacariyananti hatthiyogadiacarasikkhapakanam, dametabbadamakananti attho.
Sesam vibhangeyeva avibhavissati. Ayamuddesoti idam matikatthapanam.
@Footnote: 1 Si. kusalam            2 Si. akusalam      3 cha.Ma. bhabbam     4 Ma. abhabbata
@5 cha.Ma. vitakkuppadakam    6 cha.Ma. adhippetam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

[305] Cakkhayatanadini visuddhimagge vittharitani. Cakkhuvinnananti kusalakusalakammavipakato dve cakkhuvinnanani. Sesapasadavinnanesupi eseva nayo. Imani pana panca thapetva sesam idha manovinnanam nama. Cakkhusamphassoti cakkhumhi samphasso. Cakkhuvinnanasampayuttasamphassassetam adhivacanam. Sesesupi eseva nayo. Cakkhuna rupam disvati cakkhuvinnanena rupam disva. Eseva nayo sabbattha. Somanassatthaniyanti somanassassa arammanavasena karanabhutam. Upavicaratiti tattha vicarapavattanena upavicarati, vitakko tamsampayutto cati imina nayena attharasa vitakkavicarasankhata manopavicara veditabba. Cha somanassupavicarati ettha pana somanassena saddhim upavicarantiti somanassupavicaRa. Sesapadadvayepi eseva nayo. [306] Gehasitaniti kamagunanissitani. Nekkhammasitaniti vipassananissitani. Itthananti pariyesitani. Kantananti kamitanam. Manoramananti mano etesu ramatiti manoramani, tesam manoramanam. Lokamisapatisamyuttananti tanhapatisamyuttanam. Atitanti patiladdham. Tava paccuppannam arabbha somanassam uppajjatu, atite katham uppajjatiti. Atitepi "yatha aham etarahi ittharammanam anubhavami, evam pubbepi anubhavin"ti anussarantassa balavasomanassam uppajjati. Aniccatanti aniccakaram. Viparinamaviraganirodhanti pakativijahanena viparinamam vigacchanena viragam nirujjhanena nirodham. Sammappannayati vipassanapannaya. Idam vuccati nekkhammasitasomanassanti idam ranno viya attano sirisampattim olokentassa vipassanam patthapetva nisinnassa sankharanam bhedam passato sankharagatamhi tikkhe sure vipassananane vahante uppannam somanassam "nekkhammasitam somanassan"ti vuccati. Vuttampi cetam:- "sunnagaram pavitthassa santacittassa bhikkhuno amanusi rati hoti samma dhammam vipassato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Yato yato sammasati khandhanam udayabbayam labhati pitipamojjam amatantam vijanatan"ti. 1- Imaniti imani chasu dvaresu ittharammane apathagate aniccadivasena vipassanam patthapetva nisinnassa uppannani cha nekkhammanissitani somanassani. [307] Atitanti paccuppannam tava patthetva alabhantassa domanassam uppajjatu, atite katham uppajjatiti. Atitepi "yatha aham etarahi ittharammanam patthetva na labhami, evam pubbepi patthetva na labhin"ti anussarantassa balavadomanassam uppajjati. Anuttaresu vimokkhesuti anuttaravimokkho nama arahattam, arahatte patthanam thapentassati attho. Ayatananti arahattayatanam. Piham upatthapayatoti patthanam thapentassa. Tam panetam panetam patthanam thapentassa uppajjati, iti patthanamulakatta "piham upatthapayato"ti vuttam. Imani cha nekkhammasitani domanassaniti imani evam chasu dvaresu ittharammane apathagate arahatte piham upatthapetva tadadhigamaya aniccadivasena vipassanam upatthapetva ussukkapetum asakkontassa "imampi pakkham imampi masam imampi samvaccharam arahattam papunitum papunitum nasakkhin"ti anusocato gamantapabbharavasimahasivattherassa viya assudharapavattanavasena uppannadomanassani cha nekkhammasitadomanassaniti veditabbani. Vatthu pana sumangalavilasiniya dighanikayatthakathaya sakkapanhavannanayam 2- vittharitam, icchantena tato gahetabbam. [308] Uppajjati upekkhati ettha upekkha nama annanupekkha. Anodhijinassati kilesodhim jinitva thitatta khinasavo odhijino nama, tasma akhinasavassati attho. Avipakajinassati etthapi ayatim vipakam jinitta thitatva khinasavova vipakajino nama, tasma akhinasavassevati attho. Anadinavadassavinoti anadinavato upaddavato apassantassa. Ima cha gehasita upekkhati ima evam chasu dvaresu ittharammane apathagate gulapindake @Footnote: 1 khu. dha. 25/373,374/82 2 su.vi. 2/312

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Nilinamakkhika viya rupadini anativattamana tattha laggita hutva uppanna upekkha cha gehasita upekkhati veditabba. Rupam sa nativattatiti 1- rupam sa na atikkamati, 2- na tattha nibbidavasena titthati. Ima cha nekkhammasita upekkhati ima evam chasu dvaresu itthadiarammane apathagate itthe arajjantassa anitthe adussantassa asamapekkhane asammuyhantassa uppannavipassanananasampayutta cha nekkhammasita upekkhati veditabba. [309] Tatra idam nissaya idam pajahathati tesu chattimsasattapadesu attharasa nissaya attharasa pajahathati attho. Teneva "tatra bhikkhave yani cha nekkhammasitani"tiadimaha. Nissaya agammati pavattanavasena nissaya ceva agamma ca. Evametetam samatikkamo hotiti evam nekkhammasitanam pavattanena gehasitani atikkantani nama honti. Evam sarikkhakeneva sarikkhakam jahapetva idani balavata dubbalam jahapento "puna tatra bhikkhave yani cha nekkhammasitani somanassani"tiadimaha. Evam nekkhammasitasomanassehi nekkhammasitadomanassani, nekkhammasitaupekkhahi ca nekkhammasitasomanassani jahapentena balavata dubbalappahanam kathitam. Ettha pana thatva upekkhakatha kathetabba:- atthasu hi samapattisu pathamadini ca tini jhanani, suddhasankhare ca padake katva vipassanam araddhanam catunnam bhikkhunam pubbabhagavipassana somanassasahagata va hoti upekkhasahagata va, vutthanagamini pana somanassasahagatava. Catutthajjhanadini padakani katva vipassanam araddhanam pancannam pubbabhagavipassana purimasadisava, vutthanagamini pana upekkhasahagata hoti. Idam sandhaya "ya cha nekkhammasita upekkha, ta nissaya ta agamma, yani cha nekkhammasitani somanassani, tani pajahatha"ti vuttam. Na kevalanca evampatipannassa bhikkhuno ayam vipassanaya @Footnote: 1 cha.Ma. ativattatiti 2 cha.Ma. anatikkamati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Vedanavasena visesova 1- hoti, ariyamaggepi pana jhanangabojjhangamagganganampi viseso hoti. Ko panetam visesam niyameti? keci tava thera vipassanapadakajjhanam Niyametiti vadanti, keci vipassanaya arammanabhuta khandha niyamentiti vadanti, keci puggalajjhasayo niyametiti vadanti. Tesampi vade ayameva pubbabhage vutthanagaminivipassana niyametiti veditabba. Vinicchayakatha panettha visuddhimagge sankharupekkhaniddese vuttava. [310] Nanattati nana bahu anekappakaRa. Nanattasitati nanarammananissita. Ekattati eka. Ekattasitati ekarammananissita. Katama panayam upekkhati? hettha tava annanupekkha vutta, upari Chalangupekkha vakkhati, idha samathaupekkha, vipassanupekkhati dve upekkha gahita. Tattha yasma annava rupe upekkha, annava 2- saddadisu, na hi ya rupe upekkha, sa saddadisu hoti. Rupe upekkha ca rupameva arammanam karoti, na saddadayo. 3- Rupe upekkhabhavanca anna samathaupekkha 3- pathavikasinam arammanam katva uppajjati, anna apokasinadini. Tasma nanattam 4- nanattasitam 5- vibhajanto atthi bhikkhave upekkha rupesutiadimaha. Yasma pana dve tini va akasanancayatanani va vinnanancayatanadini va natthi, tasma ekattam ekattasitam vibhajanto atthi bhikkhave upekkha akasanancayatananissitatiadimaha. Tattha akasanancayatanupekkha sampayuttavasena akasanancayatananissita, akasanancayatanakkhandhe vipassantassa vipassanupekkha arammanavasena akasanancayatananissita. Sesasupi eseva nayo. Tam pajahathati ettha arupavacarasamapattiupekkhaya rupavacarasamapattiupekkham pajahapeti, arupavacaravipassanupekkhaya rupavacaravipassanupekkham. @Footnote: 1 cha.Ma. vedanaviseso 2 Ma. yasma annanupekkha anna @3-3 Si. rupe upekha evanca annanca, rupe upekkha eva ca anna (?) @4 Si. nanatta ca, Ma. nanattabhavam 5 Si., ka. nanattasitanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Atammayatanti ettha tammayata nama tanha, tassa pariyadanato vutthanagamini vipassana atammayatati vuccati. Tam pajahathati idha vutthanagaminivipassanaya arupavacarasamapattiupekkhanca vipassanupekkhanca pajahapeti. [311] Yadariyoti ye satipatthane ariyo sammasambuddho sevati. Tattha tisu thanesu satim patthapento satipatthane sevatiti veditabbo. Na sussusantiti saddahitva sotum na icchanti. Na annati jananatthaya cittam na upatthapenti. Vokkammati atikkamitva. Satthu sasanati satthuovadam gahetabbam puretabbam na mannantiti attho. Na ca attamanoti na sakamano. Ettha ca gehasitadomanassavasena appatito hotiti na evamattho datthabbo, appatipannakesu pana attamanatakaranassa 1- abhavenetam vuttam. Anavassutoti patighaavassavena anavassuto. Sato sampajanoti satiya ca nanena ca samannagato. Upekkhakoti chalangupekkhaya upekkhako. Attamanoti idhapi gehasitasomanassavasena uppilavinoti na evamattho datthabbo. Patipannakesu pana anattamanatakaranassa 2- abhavenetam vuttam. Anavassutoti ragaavassavena anavassuto. [312] Saritoti damito. Ekamyeva disam dhavatiti anivattitva dhavanto ekamyeva disam dhavati, nivattetva pana aparam dhavitum sakkoti. Attha disa vidhavatiti ekapallankena nisinno kayena anivattitvava vimokkhavasena ekappahareneva attha disa vidhavati, puratthabhimukho va dakkhinadisu annataradisabhimukho va nisiditva attha samapattiyo samapajjatiyevati attho. Sesam sabbattha uttanamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya salayatanavibhangasuttavannana nitthita. ------------- @Footnote: 1 Ma. anattamanatakaranassa 2 Ma. attamanatakaranassa


             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 189-194. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=10&A=4813&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=4813&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=617              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=8028              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=7961              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=7961              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]