ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

                447. 9. Bhaddakundalakesatherigathavannana
      lunakesi pankadhari 1- tiadika bhaddaya kundalakesaya theriya gatha.
      Ayampi padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe nibbattitva
vinnutam patva ekadivasam satthu santike dhammam sunanti sattharam ekam bhikkhunim
khippabhinnanam aggatthane thapentam disva adhikarakammam katva tam thanantaram
patthetva yavajivam punnani katva kappasatasahassam devamanussesu samsaritva
kassapabuddhakale kinkissa kasiranno gehe sattannam bhagininam abbhantara hutva
visati vassasahassani dasa silani samadaya komaribrahmacariyam caranti samghassa vasanaparivenam
karetva ekam buddhantaram sugatisuyeva samsaritva imasmim buddhuppade rajagahe
setthikule nibbattitva 2- bhaddatissa namam ahosi. Sa mahata parivarena vaddhamana
vayappatta tasmimyeva nagare purohitassa puttam sattukam namam coram sahoddham mahaparadham
gahetva rajanaya nagaraguttikena maretum aghatanam niyyamanam sihapanjare 3- olokenti
disva patibaddhacitta hutva sace tam labhami, jivissami, no ce, marissamiti sayane
adhomukhi nipajji.
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati  2 cha.Ma. nibbatti  3 cha.Ma. sihapanjarena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Athassa pita tam pavattim sutva ekadhitutaya balavasineho sahassalancam 1- datva upayena coram vissajjapetva gandhodakena nhapetva sabbabharanapatimanditam karetva pasadam pesesi. Bhaddapi paripunnamanoratha atirekalankarena alankaritva tam paricarati. Sattuko katipaham vitinametva tassa abharanesu uppannalobho bhadde aham nagaraguttikena gahitamattova corapapate adhivatthaya devataya "sacaham jivitam labhami, tuyham balikammam upasamharissami"ti patthanam ayacim, tassa balikammam sajjapehiti. Sa "tassa manam puressami"ti balikammam sajjapetva sabbabharana- vibhusita samikena saddhim ekam yanam abhiruyha "devataya balikammam karissami"ti corapapatam abhiruhitum araddha. Sattuko cintesi "sabbesu abhiruhantesu imissa abharanam gahetum na sakka"ti parivarajanam tattheva thapetva tameva 2- balibhajanam aharapetva 3- pabbatam abhiruhanto taya saddhim piyakatham na kathesi. Sa ingiteneva tassadhippayam annasi. Sattuko "bhadde tava uttarasatakam omuncitva kayarulhapasadhanam bhandikam karohi"ti. Sa "sami 4- mayham ko aparadho"ti. Kim nu mam bale 5- "balikammattham agato"ti sannam karosi, balikammapadesena pana tava abharanam gahetum agatoti. Kassa pana ayya pasadhanam, kassa ahanti. Naham etam vibhagam janamiti. Hotu ayya, ekam pana me adhippayam purehi, alankataniyamena ca 6- alingitum dehiti. So "sadhu"ti sampaticchi. Sa tena sampaticchitabhavam natva purato alingitva pacchato alinganti viya pabbatapapate 7- patesi. So patitva cunnavicunnam ahosi. Taya katam acchariyam disva pabbate adhivattha devata vibhaventi ima gatha abhasi:- "na hi sabbesu thanesu puriso hoti pandito itthipi pandita hoti tattha tattha vicakkhana. @Footnote: 1 cha.Ma. sahassalanjam 2 Si. sayameva 3 Si. gahetva, cha.Ma. gahapetva 4 i. sapi @5 Si. kim nu bale, i. kim bale 6 Si. alingitaniyamena 7 Si. pabbata tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Na hi sabbesu thanesu puriso hoti pandito itthipi pandita hoti lahum attham vicintita"ti 1-. Tato bhadda cintesi "na sakka maya imina niyamena geham gantum, itova gantva ekam pabbajjam pabbajissami"ti nigantharamam gantva niganthe pabbajjam 2- yaci. Atha nam te ahamsu "kena niyamena pabbajja hotu"ti. Yam tumhakam pabbajjaya uttamam, tadeva karothati. Te "sadhu"ti tassa talatthina kese luncitva pabbajesum. Puna kesa vaddhanta kundalavatta hutva vaddhesum. Tato patthaya sa kundalakesa nama jata. Sa tattha uggahetabbam samayam vadamagganca uggahetva "ettakam nama ime jananti, ito uttari 3- viseso natthi"ti natva tato apakkamitva yattha yattha pandita atthi, tattha tattha gantva tesam jananasippam uggahetva attana saddhim kathetum samattham adisva yam yam gamam va nigamam va pavisati, tassa dvare valukarasim 4- katva tattha jambusakham thapetva "yo mama vadam aropetum sakkoti, so imam sakham maddatu"ti samipe thitadarakanam sannam datva vasanatthanam gacchati. Sattahampi jambusakhaya tatheva thitaya tam gahetva pakkamati. Tena ca samayena amhakam bhagava loke uppajjitva pavattitapavaradhammacakko anupubbena savatthim upanissaya jetavane viharati. Kundalakesapi vuttanayena gamanigamarajadhanisu vicaranti savatthim patva nagaradvare valukarasimhi jambusakham thapetva darakanam sannam datva savatthim pavisi. Athayasma dhammasenapati ekakova nagaram pavisanto tam sakham disva tam dametukamo darake pucchi "kasmayam sakha evam thapita"ti. Daraka tamattham arocesum. Thero "yadipi evam imam sakham maddatha"ti aha. Daraka tam maddimsu. Kundalakesa katabhattakicca nagarato nikkhamanti tam sakham madditam disva "kenidam madditan"ti @Footnote: 1 khu.apa. 33/31/357 2 Ma. niganthapabbajjam 3 Si.,i. uttarim @4 Si.,i. valikarasim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Pucchitva therena maddapitabhavam natva "apakkhiko vado na sobhati"ti savatthim pavisitva vithito vithim vicaranti "passeyyatha samanehi sakyaputtakehi 1- saddhim mayham vadan"ti ugghosetva mahajanaparivuta annatarasmim rukkhamule nisinnam dhammasenapatim upasankamitva patisantharam katva ekamantam thita "kim tumhehi maya thapita jambusakha 2- maddapita"ti aha. Ama maya maddapitati. Evam sante tumhehi saddhim mayham vado hotuti. Hotu bhaddeti. Bhante 3- kassa puccha, kassa vissajjanati. Puccha nama amhakam patta, tvam pana 4- attano jananakam pucchati. Sa 5- therena dinnaanumatiya 5- sabbameva attano jananakam vadam pucchi. Thero tam sabbam vissajjesi. Sa upari pucchitabbam ajananti tunhi ahosi. Atha nam thero aha "taya bahum pucchitam, mayampi 6- tam ekam panham pucchissama"ti. Pucchatha bhanteti. Thero "ekam nama kin"ti imam panham pucchi. Kundalakesa neva antam na kotim passanti andhakaram pavittha viya hutva "na janami bhante"ti. Aha. "tvam ettakampi na janasi, 7- annam kim janissasi"ti vatva dhammam desesi. Sa therassa padesu nipatitva "bhante tumhe saranam gacchami"ti aha. Ma mam tvam bhadde saranam gaccha, sadevake loke aggapuggalam bhagavantameva saranam gacchati. "evam karissami bhante"ti sa sayanhasamaye dhammadesanavelayam satthu santikam gantva pancapatitthitena vanditva ekamantam atthasi. Sattha tassa nanaparipakam natva:- "sahassamapi ce gatha anatthapadasanhita ekam gathapadam seyyo yam sutva upasammati"ti 8- imam gathamaha. Gathapariyosane yathathitava saha patisambhidahi arahattam papuni. Tena vuttam apadane 9-:- "padumuttaro nama jino sabbadhammana paragu ito satasahassamhi kappe uppajji nayako. @Footnote: 1 cha.Ma. sakyaputtiyehi 2 cha.Ma. mama jambusakha 3 cha.Ma. ayam patho na dissati @4 Si. tvam yam kimapi, cha.Ma. yam 5-5 cha.Ma. ime patha na dissanti 6 Ma. ahampi @7 cha.Ma. ajananti 8 khu.dha. 25/101/35 9 khu.apa. 33/1/354

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Tadaham hamsavatiya jata setthikule ahum nanaratanapajjote mahasukhasamappita. Upetva tam mahaviram assosim dhammamuttamam 1- tato jatappasadaham upesim saranam jinam. Tada mahakaruniko padumuttaranamako khippabhinnanamagganti thapesi bhikkhunim subham. Tam sutva mudita hutva danam datva mahesino nipacca sirasa pade tam thanam abhipatthayim. Anumodi mahaviro bhadde yantebhipatthitam samijjhissati tam sabbam sukhini hohi nibbuta. Satasahassito kappe okkakakulasambhavo gotamo nama gottena sattha loke bhavissati. Tassa dhammesu dayada orasa dhammanimmita bhaddakundalakesati hessati satthusavika. Tena kammena sukatena cetanapanidhihi ca jahitva manusam deham tavatimsam aganchaham. Tato cuta yamamagam tatoham tusitam gata tato ca nimmanaratim vasavattipuram tato. Yattha yatthupapajjami tassa kammassa vahasa tattha tattheva rajunam mahesittamakarayim. @Footnote: 1 cha.Ma. dhammadesanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Tato cuta manussesu rajunam cakkavattinam mandalinanca rajunam mahesittamakarayim. Sampattim anubhotvana devesu manusesu ca sabbattha sukhita hutva nekakappesu samsarim. Imamhi bhaddake kappe brahmabandhu mahayaso kassapo nama gottena uppajji vadatam varo. Upatthako mahesissa tada asi narissaro kasiraja kiki nama baranasipuruttame. Tassa dhita catutthasim bhikkhudasiti 1- vissuta dhammam sutva jinaggassa pabbajjam samarocayim. Anujani na no tato agareva tada mayam visam vassasahassani vicarimha atandita. Komaribrahmacariyam rajakanna sukhedhita buddhopatthananirata mudita satta dhitaro. Samani samanagutta ca bhikkhuni bhikkhudasika dhamma ceva sudhamma ca sattami samghadasika. Khema uppalavanna ca patacara ahantada kisagotami dhammadinna visakha hoti sattami. Tehi kammehi sukatehi cetanapanidhihi ca jahitva manusam deham tavatimsam aganchaham. @Footnote: 1 cha.Ma. bhikkhudayiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Pacchime ca bhave dani giribbajapuruttame jata setthikule phite yadaham yobbane thita. Coram vadhattham niyyantam disva ratta tahim aham pita me tam sahassena mocayitva vadha tato. Adasi tassa mam tato viditvana manam mama tassahamasi vissattha ativa dayita hita. So me bhusanalobhena balim paccaharam diso 1- corappapatam netvana pabbate 2- cetayi vadham. Tadaham panamitvana sattukam sukatanjali rakkhanti attano panam imam vacanabravim. Idam suvannakeyuram mutta veluriya bahu sabbam harassu bhaddante manca dasiti savaya. Oropayassu kalyani ma balham paridavesi na caham abhijanami ahantva dhanamabhatam. Yato sarami attanam yato pattosmi vinnutam na caham abhijanami annam piyataram taya. Ehi tam upaguhissam katvana tam padakkhinam tam vandami puna natthi 3- mama tuyhanca sangamo. Na hi sabbesu thanesu puriso hoti pandito itthipi pandita hoti tattha tattha vicakkhana. @Footnote: 1 cha.Ma. balimajjhasayo diso 2 cha.Ma. pabbatam 3 cha.Ma. na ca dani puno atthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Na hi sabbesu thanesu puriso hoti pandito itthipi pandita hoti lahum attham vicintita. Lahunca vata khippanca nekatthe 1- samacetayim cittapunnayataneva 2- tadaham sattukam vadhim. Yo ca uppatitam attham na khippamanubujjhati so hannate mandamati corova girigabbhare. Yo ca uppatitam attham khippameva nibodhati muccate sattusambadha tadaham sattuka yatha. Tadaham patayitvana giriduggamhi sattukam santikam setavatthanam upeta 3- pabbajim aham. Sandasena ca kese me luncitva sabbaso tada pabbajitvana samayam acikkhimsu nirantaram. Tato tam uggahetvaham nisiditvana ekika samayam tam vicintesim suvano manusam karam. Chinnam gayha samipe me patayitva apakkami disva nimittam alabhim titthantam 4- pulavakulam. Tato utthaya samvigga apucchim sahadhammike te avocum vijananti tam attham sakyabhikkhavo. Saham tamattham pucchissam upetva buddhasavake te mamadaya gacchimsu buddhasetthassa santikam. @Footnote: 1 cha.Ma. nikatthe 2 cha.Ma. migam unna yatha evam 3 cha.Ma. upetva 4 cha.Ma. hattham tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

So me dhammamadesesi khandhayatanadhatuyo asubhaniccam dukkhati anattati ca nayako. Tassa dhammam sunitvaham dhammacakkhum visodhayim tato vinnatasaddhamma pabbajjam upasampadam. Ayacito tada aha ehi bhaddeti nayako tadaham upasampanna parittam toyamaddasam. Padapakkhalanenaham natva saudayabbayam tatha sabbepi sankhara 1- idisam cintayim tada. Tato cittam vimucci me anupadaya sabbaso khippabhinnanamaggamme tada pannapayi jino. Iddhisu ca vasi homi dibbaya sotadhatuya paracittani janami satthusasanakarika. Pubbenivasam janami dibbacakkhu visodhitam khepetva asave sabbe visuddhasim sunimmala. Paricinno maya sattha katam buddhassa sasanam ohito garuko bharo bhavanettisamuhata. Yassatthaya pabbajita agarasmanagariyam so me attho anuppatto sabbasamyojanakkhayo. Atthadhammaniruttisu patibhane tatheva ca nanam me vipulam 2- suddham buddhasetthassa sasane. @Footnote: 1 cha.Ma. sankhare 2 cha.Ma. vimalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Kilesa jhapita mayham bhava sabbe samuhata nagiva bandhanam chetva viharami anasava. Svagatam vata me asi buddhasetthassa santike tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasanam. Patisambhida catasso vimokkhapi ca atthime chalabhinna sacchikata katam buddhassa sasanan"ti. Arahattam pana patva tavadeva pabbajjam yaci. Sattha tassa pabbajjam anujani. Sa bhikkhunupassayam gantvana pabbajitva phalasukhena nibbanasukhena ca vitinamenti attano patipattim paccavekkhitva udanavasena:- [107] "lunakesi pankadhari ekasati pure carim avajje vajjamatini vajje cavajjadassini. [108] Divavihara nikkhamma gijjhakutamhi pabbate addasam virajam buddham bhikkhusamghapurakkhatam. [109] Nihacca janum vanditva sammukha anjalim akam ehi bhaddeti mam avaca sa me asupasampada. [110] Cinna anga ca magadha vajji kasi ca kosala anana pannasa vassani ratthapindam abhunjiham. 1- [111] Punnam ca 2- pasavi bahum sappannoyam 3- upasako yo bhaddaya civaramadasi muttaya 4- sabbaganthehi"ti ima gatha abhasi. @Footnote: 1 cha.Ma. abhunjaham 2 cha.Ma. vata 3 cha.Ma. sappanno vatayam 4 cha.Ma. vippamuttaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Tattha lunakesiti luna luncita kesa mayhanti lunakesi, niganthesu pabbajjaya talatthina luncitakesa, tam sandhaya vadati. Pankadhariti dantakatthassa akhadanena dantesu malapankadharanato pankadhari. Ekasatiti niganthacarittavasena ekasatika. Pure carinti pubbe niganthi hutva evam vicarim. Avajje vajjamatiniti nhanucchadanadantakatthakhadanadike anavajje savajjasanni. Vajje cavajjadassiniti manamakkhapalasavipallasadike savajje anavajjaditthi. Divavihara nikkhammati attano divaviharatthanato nikkhamitva. Ayampi thitamajjhanhikavelayam therena samagata tassa panhassa vissajjanena dhammadesanaya ca nihatamanadabba pasannamanasa hutva satthu santikam upasankamitukamava attano vasanatthanam gantva divatthane nisiditva sayanhasamaye satthu santikam upasankamitva. Nihacca janum vanditvati janudvayam pathaviyam nihantva patitthapetva panca- patitthitena 1-. Sammukha anjalim akanti satthu sammukha dasanakhasamodhanasamujjalam anjalim akasim. Ehi bhaddeti mam avaca, sa me asupasampadati yam mam bhagava arahattam patva pabbajjanca upasampadanca yacitva thitam "ehi bhadde bhikkhunupassayam gantva bhikkhuninam santike pabbaja upasampajjassu"ti avaca anapesi. Sa satthu ana mayham upasampadaya karanatta upasampada asi ahosi. Cinnatiadika dve gatha annabyakaranagatha. Tattha cinna anga ca magadhati ye ime anga ca magadha ca vajji ca kasi ca kosala ca janapada pubbe sanaya maya ratthapindam bhunjantiya cinna carita, tesuyeva satthara samagamato patthaya anana niddosa apagatakilesa hutva pannasa samvaccharani ratthapindam abhunjim aham. @Footnote: 1 cha.Ma. pancapatitthitena vanditva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Yena abhippasannamanasena upasakena attano civaram dinnam, tassa punnavisesa- kittanamukhena annam byakaronti "punnam ca pasavi bahun"ti osanagathamaha. Sa suvinneyyava. Bhaddakundalakesatherigathavannana nitthita. ---------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 127-138. http://84000.org/tipitaka/atthapali/rm_line.php?B=34&A=2725&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=2725&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=447              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9229              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9277              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9277              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]