บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓

{๓๐๐} กาเชหิ คาหาเปตฺวาติ ปญฺจหิ กาชสเตหิ สุสงฺขตสฺส พทรปานสฺส กุฏสหสฺสํ คาหาเปตฺวา ฯ เอตสฺมึ นิทาเน เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ กถํ กตฺวาติ สาธุ ภิกฺขเว ปานํ อปิวนฺตา สมณสฺส โคตมสฺส สาวกา ปจฺจยพาหุลฺลิกาติ วาทํ น อุปฺปาทยิตฺถ มยิ จ คารวํ อกตฺถ มม จ ตุมฺเห สุคารวํ ชนยิตฺถ อิติ โว อหํ อิมินา การเณน สุฏฺฐุ ปสนฺโนติอาทินา นเยน ธมฺมึ กถํ กตฺวา อนุชานามิ ภิกฺขเว อฏฺฐ ปานานีติอาทิมาห ฯ ตตฺถ อมฺพปานนฺติ อาเมหิ วา ปกฺเกหิ วา อมฺเพหิ กตปานํ ฯ ตตฺถ อาเมหิ กโรนฺเตน อมฺพตรุณานิ ภินฺทิตฺวา อุทเก ปกฺขิปิตฺวา อาตเป อาทิจฺจปาเกน ปจิตฺวา ปริสฺสาเวตฺวา ตทหุปฏิคฺคหิเตหิ มธุสกฺกรกปฺปุราทีหิ โยเชตฺวา กาตพฺพํ ฯ เอวํ กตํ ปุเรภตฺตเมว กปฺปติ ฯ อนุปสมฺปนฺเนหิ กตํ ลภิตฺวา ปน ปุเรภตฺตํ ปฏิคฺคหิตํ ปุเรภตฺตํ สามิสปริโภเคนาปิ วฏฺฏติ ปจฺฉาภตฺตํ นิรามิสปริโภเคน ยาว อรุณุคฺคมนา วฏฺฏติ ฯ เอส นโย สพฺพปาเนสุ ฯ เตสุ ปน ชมฺพุปานนฺติ ชมฺพุผเลหิ กตปานํ ฯ โจจปานนฺติ อฏฺฐิเกหิ กทลิผเลหิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๓.

กตปานํ ฯ โมจปานนฺติ อนฏฺฐิเกหิ กทลิผเลหิ กตปานํ ฯ มธุกปานนฺติ มธุกานํ ชาติรเสน กตปานํ ฯ ตํ ปน อุทกสมฺภินฺนํ วฏฺฏติ สุทฺธํ น วฏฺฏติ ฯ มุทฺทิกปานนฺติ มุทฺทิกา อุทเก มทฺทิตฺวา อมฺพปานํ วิย กตปานํ ฯ สาลุกปานนฺติ รตฺตุปฺปลนีลุปฺปลาทีนํ สาลุเก มทฺทิตฺวา กตปานํ ฯ ผารุสกปานนฺติ ผารุสเกหิ อมฺพปานํ วิย กตปานํ ฯ อิมานิ อฏฺฐปานานิ สีตานิปิ อาทิจฺจปากานิปิ วฏฺฏนฺติ อคฺคิปากานิ น วฏฺฏนฺติ ฯ ธญฺญผลรสนฺติ สตฺตนฺนํ ธญฺญานํ ผลรสํ ฯ ฑากรสนฺติ ปกฺกฑากรสํ ฯ ยาวกาลิกปตฺตานญฺหิ ปุเรภตฺตเมว รโส กปฺปติ ฯ ยาวชีวิกานํ ปฏิคฺคเหตฺวา ฐปิตสปฺปิอาทีหิ สทฺธึ ปกฺกานํ สตฺตาหํ กปฺปติ ฯ สเจ ปน สุทฺโธทเกน ปจฺจติ ยาวชีวมฺปิ วฏฺฏติ ฯ ขีราทีหิ สทฺธึ ปจิตุํ น วฏฺฏติ ฯ อญฺเญหิ ปกฺกมฺปิ ฑากรสสงฺขเมว คจฺฉติ ฯ กุรุนฺทิยมฺปน ยาวกาลิกปตฺตานมฺปิ สีโตทเก มทฺทิตฺวา กตรโส วา อาทิจฺจปาโก วา วฏฺฏตีติ วุตฺตํ ฯ ฐเปตฺวา มธุกปุปฺผรสนฺติ เอตฺถ มธุกปุปฺผรโส อคฺคิปาโก วา โหตุ อาทิจฺจปาโก วา ปจฺฉาภตฺตํ น วฏฺฏติ ฯ ปุเรภตฺตมฺปิ ยํ ปากํ คเหตฺวา มชฺชํ กโรนฺติ โส อาทิโต ปฏฺฐาย น วฏฺฏติ ฯ มธุกปุปฺผมฺปน อลฺลํ วา สุกฺขํ วา ภชฺชิตํ วา เตน กตผาณิตํ วา ยโต ปฏฺฐาย มชฺชํ น กโรติ ตํ สพฺพํ ปุเรภตฺตํ วฏฺฏติ ฯ อุจฺฉุรโส นิกฺกสโฏ ปจฺฉาภตฺตํ วฏฺฏติ ฯ อิติ ปานานิ อนุชานนฺเตน อิเมปิ จตฺตาโร รสา อนุญฺญาตาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๔.

{๓๐๑-๓๐๒} โรชวตฺถุํ อุตฺตานเมว ฯ ตตฺถ สพฺพญฺจ ฑากนฺติ สปฺปิอาทีหิ ปกฺกํ วา อปกฺกํ วา ยงฺกิญฺจิ ฑากํ ฯ ปิฏฺฐขาทนียนฺติ ปิฏฺฐมยํ ขาทนียํ ฯ โรโช กิร อิทํ อุภยมฺปิ สตสหสฺสํ วยํ กตฺวา ปฏิยาทาเปสิ ฯ สงฺครํ อกํสูติ กติกํ อกํสุ ฯ อุฬารํ โข เต อิทนฺติ สุนฺทรํ โข เต อิทํ ฯ นาหํ ภนฺเต อานนฺท พหุกโตติ นาหํ พุทฺธาทิคตปฺปสาทพหุมาเนน อิธาคโตติ ทสฺเสติ ฯ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้า ๒๐๒-๒๐๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=4166&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=4166&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=5&i=86 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=5&A=2364 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=5&A=2525 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=5&A=2525 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_5