พระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓ พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑๐ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๔

๘๐. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ ๗. ปัญหาวาร
๑. ปัจจยานุโลม ๑. วิภังควาร
เหตุปัจจัย
             [๘๖] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองโดยเหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุที่เป็น
กิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตกิเลสโดยเหตุปัจจัย (๑)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๓ หน้า : ๓๙๘}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน]
                                                                 ๘๐. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ ๗. ปัญหาวาร
             สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดยเหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุที่เป็นกิเลสและที่
กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์โดยเหตุปัจจัย (๒)
             สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นกิเลสที่กิเลสทำให้เศร้าหมอง และที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดย
เหตุปัจจัย ได้แก่ เหตุที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตต-
ขันธ์และกิเลสโดยเหตุปัจจัย (๓)
อารัมมณปัจจัย
             [๘๗] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองโดยอารัมมณปัจจัย ได้แก่ เพราะ
ปรารภกิเลส กิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภกิเลส ขันธ์ที่กิเลส
ทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภกิเลส
กิเลสและสัมปยุตตขันธ์จึงเกิดขึ้น (๓)
             [๘๘] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดยอารัมมณปัจจัย ได้แก่
เพราะปรารภขันธ์ที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลส ขันธ์ที่กิเลสทำให้เศร้าหมอง
แต่ไม่เป็นกิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภขันธ์ที่กิเลสทำให้
เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลส กิเลสจึงเกิดขึ้น (พึงเพิ่มบทที่เป็นมูล) เพราะปรารภขันธ์
ที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลส กิเลสและสัมปยุตตขันธ์จึงเกิดขึ้น (๓)
(พึงทำวาระนอกนี้ให้เป็น ๓ วาระ)
อธิปติปัจจัย
             [๘๙] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองโดยอธิปติปัจจัย มีอย่างเดียว
คือ อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๓ หน้า : ๓๙๙}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน]
                                                                 ๘๐. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ ๗. ปัญหาวาร
             สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดยอธิปติปัจจัย มี ๒ อย่าง คือ
อารัมมณาธิปติและสหชาตาธิปติ
             อารัมมณาธิปติ ได้แก่ ... เพราะทำขันธ์ที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลส
ให้เป็นอารมณ์อย่างหนักแน่น ฯลฯ มี ๓ วาระ (อธิปติปัจจัยมี ๒ อย่างพึงเพิ่ม
ให้เป็น ๓ วาระ พึงเพิ่มแม้อธิปติปัจจัย ๒ อย่างนอกนี้ ให้เป็น ๓ วาระ)
อนันตรปัจจัยเป็นต้น
             [๙๐] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองโดยอนันตรปัจจัย (พึงเพิ่ม
เป็น ๙ วาระ ไม่มีอาวัชชนจิตและวุฏฐานะ)
             เป็นปัจจัยโดยสมนันตรปัจจัย
             เป็นปัจจัยโดยสหชาตปัจจัย
             เป็นปัจจัยโดยอัญญมัญญปัจจัย
             เป็นปัจจัยโดยนิสสยปัจจัย
             เป็นปัจจัยโดยอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
             (ไม่มีทั้งปุเรชาตปัจจัยและปัจฉาชาตปัจจัย)
             เป็นปัจจัยโดยอาเสวนปัจจัย
กัมมปัจจัยเป็นต้น
             [๙๑] สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดยกัมมปัจจัย ได้แก่ เจตนาที่
กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตขันธ์โดยกัมมปัจจัย (๑)
             สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองโดยกัมมปัจจัย ได้แก่ เจตนาที่กิเลสทำให้
เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่สัมปยุตตกิเลสโดยกัมมปัจจัย (๒)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๓ หน้า : ๔๐๐}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน]
                                                                 ๘๐. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ ๗. ปัญหาวาร
             สภาวธรรมที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่สภาวธรรมที่
เป็นกิเลสที่กิเลสทำให้เศร้าหมองและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสโดย
กัมมปัจจัย ได้แก่ เจตนาที่กิเลสทำให้เศร้าหมองแต่ไม่เป็นกิเลสเป็นปัจจัยแก่
สัมปยุตตขันธ์และกิเลสโดยกัมมปัจจัย (๓)
             ... เป็นปัจจัยโดยอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยอินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
             ... เป็นปัจจัยโดยอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
๑. ปัจจยานุโลม ๒. สังขยาวาร
สุทธนัย
             [๙๒] เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             อารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
             อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ
             อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
             สมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ
             สหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ
             อัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
             นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
             อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ
             อาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ
             กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๓ หน้า : ๔๐๑}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน]
                                                                 ๘๐. กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ ๗. ปัญหาวาร
             อาหารปัจจัย มี ๓ วาระ
             อินทรียปัจจัย มี ๓ วาระ
             ฌานปัจจัย มี ๓ วาระ
             มัคคปัจจัย มี ๙ วาระ
             สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
             อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
             นัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
             วิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
             อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
๒. ปัจจนียุทธาร
             [๙๓] สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองเป็นปัจจัยแก่
สภาวธรรมที่เป็นกิเลสและที่กิเลสทำให้เศร้าหมองโดยอารัมมณปัจจัย สหชาตปัจจัย
และอุปนิสสยปัจจัย (มี ๙ วาระ พึงเพิ่มเพียง ๓ บทเท่านั้น)
๒. ปัจจยปัจจนียะ ๒. สังขยาวาร
             [๙๔] นเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             นอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
             (ทุกปัจจัยมีปัจจัยละ ๙ วาระ)
             โนอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
๓. ปัจจยานุโลมปัจจนียะ
             [๙๕] นอารัมมณปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             นอธิปติปัจจัย         	”  มี ๓ วาระ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๔๓ หน้า : ๔๐๒}

                                                                 พระอภิธรรมปิฎก ธัมมานุโลม [ทุกปัฏฐาน]
                                                                 ๘๑. กิเลสกิเลสสัมปยุตตทุกะ ๑. ปฏิจจวาร
             นอนันตรปัจจัย กับเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
             นสมนันตรปัจจัย     	”  มี ๓ วาระ
             นอุปนิสสยปัจจัย     	”  มี ๓ วาระ ฯลฯ
             นมัคคปัจจัย           	”  มี ๓ วาระ ฯลฯ
             นวิปปยุตตปัจจัย     	”  มี ๓ วาระ
             โนนัตถิปัจจัย           	”  มี ๓ วาระ
             โนวิคตปัจจัย           	”  มี ๓ วาระ
๔. ปัจจยปัจจนียานุโลม
             [๙๖] อารัมมณปัจจัย กับนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ
             (พึงเพิ่มบทอนุโลมมาติกา) ฯลฯ
             อวิคตปัจจัย         	”  มี ๙ วาระ
กิเลสสังกิลิฏฐทุกะ จบ

                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๔๓ หน้าที่ ๓๙๘-๔๐๓.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=43&siri=71
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=43&A=8993&Z=9115
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=43&i=0
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=43&item=550&items=10
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=43&item=550&items=10
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu43